متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی | ... | |
بررسی عوامل مؤثر در ایجاد ناهنجاریهای رفتاری هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال ایران فصل اول :طرح تحقیق 1-1. مقدمه.. 2 1-2. بیان مسأله.. 3 1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق.. 7 1-4. اهداف تحقیق.. 9 1-4-1. هدف کلی.. 9 1-4-2. اهداف اختصاصی.. 9 1-5. سؤالات تحقیق.. 9 1-6. محدودیتهای تحقیق.. 10 1-6-1. محدودیتهای قابل کنترل.. 10 1-6-2. محدودیتهای غیر قابل کنترل.. 10 1-7. پیش فرضهای پژوهش.. 10 1-8. تعریف واژهها و اصطلاحات تحقیق.. 10 1-8-1. هواداران.. 10 1-8-2. رفتار.. 11 1-8-3. رفتار ناهنجار.. 11 1-8-4. رفتار مثبت (بهنجار):.. 11 فصل دوم : مبانی نظری و پیشینه پژوهش 2-1. مقدمه.. 14 2-2. مبانی نظری.. 14 2-2-1. تعریف هوادار.. 14 2-2-2. رفتار ناهنجار هواداران.. 15 2-2-2-1. تعریف پرخاشگری.. 16 2-2-2-1-1. انواع پرخاشگری.. 17 2-2-2-2. تعریف خشونت.. 18 2-2-2-3. تعریف اوباشگری.. 18 2-2-2-4. تعریف رفتار ضد اجتماعی.. 20 2-2-3. علل و عوامل پرخاشگری و خشونت.. 20
2-2-3-1. علل اجتماعی- فرهنگی.. 20 2-2-3-2. علل روانی.. 21 2-2-3-3. علل محیطی.. 22 2-2-4. نظریههای حیطهی پرخاشگری و خشونت.. 22 2-2-4-1. تئوری یادگیری اجتماعی.. 22 2-2-4-2. نظریه ناکامی- پرخاشگری.. 24 2-2-4-3. نظریه طرحواره ذهنی.. 26 2-2-4-4. نظریههای تأثیر گروهی، رفتار جمعی و وندالیسم.. 27 2-2-5. پارادایم خشونت و پرخاشگری.. 28 2-2-5-1. پارادایم زیستشناختی.. 28 2-2-5-2. پارادایم روانشناختی.. 28 2-2-5-3. پارادایم جامعهشناختی.. 28 2-2-5-3-1. چشم انداز مارکسیستی.. 29 2-2-5-3-2. چشمانداز رفتارگرایانه (مکتب آکسفورد).. 30 2-2-5-3-3. چشمانداز انسان شناسی.. 30 2-2-5-3-4. مکتب لیسستر.. 31 فصل سوم : روش شناسی پژوهش 2-3. پیشینه تحقیق.. 32 2-4. مدل نظری پژوهش.. 51 2-5. جمعبندی.. 52 3-1. مقدمه.. 54 3-2. روش تحقیق.. 54 3-3. جامعه و نمونههای تحقیق.. 54 3-4. ابزار تحقیق.. 55 3-5. روش جمعآوری اطلاعات.. 56 3-6. روش تجزیه و تحلیل دادههای تحقیق.. 56 فصل چهارم: یافته های پژوهش 4-1. مقدمه.. 58 4-2. آمار توصیفی.. 58 4-2-1. توصیف ویژگیهای جمعیتشناختی آزمودنیها.. 58 4-3. آمار استنباطی.. 60 4-3-1. آزمون تحلیل عاملی، تست بارتلت و KMO پرسشنامه.. 60 4-3-2. پایایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران هندبال.. 61 4-3-3. تحلیل عاملی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران هندبال 62 4-3-3-1. عامل محیطی.. 63 4-3-3-2. عامل فرهنگی.. 64 4-3-3-3. عامل امنیتی.. 65 4-3-3-4. عامل حمایتی.. 66 4-3-3-5. عامل روانی.. 67 4-3-3-6. عامل مدیریتی.. 68 4-3-4. شناسایی گویههای پرسشنامه بر اساس تحلیل عاملی.. 69 4-3-5. میزان اهمیت گویهها.. 70 4-3-6. آزمون کالموگراف اسمیرنوف.. 72 4-3-7. اولویتبندی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران هندبال 72 4-3-8. بررسی همخطی چندگانه عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران 73 4-3-9. تحلیل مسیر.. 75 4-3-10. بررسی اثرات مستقیم در مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت 77 4-3-11. بررسی اثرات غیرمستقیم در مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت 79 4-3-12. بررسی اثرات کل در مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت.. 80 4-3-13. شاخصهای برازندگی مدل عوامل مؤثر با رفتار مثبت.. 82 فصل پنجم : خلاصه ، بحث و نتیجه گیری و پیشنهادات 5-1. مقدمه.. 86 5-2. خلاصه پژوهش.. 86 5-3. بحث و نتیجهگیری.. 92 5-4. پیشنهادها.. 106 5-4-1. پیشنهادهای کاربردی.. 106 5-4-2. پیشنهادهای پژوهشی.. 108 منابع و مآخذ فهرست منابع…………………………………………………….112 پیوستها پیوست…………………………………………………………………………………………126 جوامع امروزی از طریق کسی یا راهی با داشتن هویتهای مختلف از قبیل ورزشکاران، مربیان، اعضای سازمانهای ورزشی، طرفداران سازمان یافته از یک باشگاه ورزشی، خبرنگاران ورزشی با ورزش سرو کار دارند. جهان ورزش اغلب به عنوان یک جهان کوچکتر از جامعه در نظر گرفته میشود و ارزشهای اجتماعی، باورها و هنجارهای جامعه به صورت گستردهتر در آن منعکس میشود. در عین حال این جهان کوچکتر نیز ارزشها و قواعد خاص خود را ایجاد میکند که گاهی اوقات به جامعه منتقل میشود. بسیاری از گروههای مختلف طرفدار ورزش هستند و بین این گروهها مرزهایی میباشد، که نشان میدهد افراد در چه موقعیتی در گروهها تعاملشان شروع میشود و در چه وضعیتی به پایان میرسد. جامعهشناسان، بسیاری از گروههای هوادار را به عنوان پلی میان فرد و جامعهای بزرگتر در نظر میگیرند، چرا که آنها ممکن است به عنوان ابزار قدرتمند برای کنترل اجتماعی و یا حتی تغییرات اجتماعی خدمت کنند (کلومنیز[1]، 2005). همچنین رهبران ورزش اظهار میدارند که به طور کلی تماشاگران در عمل ورزش مؤثر هستند. لارسون[2] بر این عقیده است که هواداران مؤلفهی اصلی در ورزش هستند چرا که آنها به طور مستقیم یک محیط اجتماعی برای ورزشکار فراهم میکنند (به نقل از کامکاری و همکاران، 2013). ورزش عواقب مثبت و همچنین عواقب منفی برای افراد و گروهها در سراسر جهان دارد. ورزش به طور جدی زندگی روزمره مردم، وضعیت آنها، روابط نژادی، سبک لباس، زبان و ارزشهای اخلاقی آنها را تحت تأثیر قرار میدهد. همانطور که در جنبههای دیگر زندگی اجتماعی میتواند رفتار منحرف وجود داشته باشد، در ورزش نیز شاهد گسترش بسیار این پدیده هستیم. رفتار منحرف به آسانی در دنیای ورزش مشاهده شده است. از مشکلات رایج جامعه در جهان ورزش کجرفتاری تماشاگران است. بسیاری از رفتارهای منحرف در داخل و خارج از ورزشگاه، همچنین بین افراد و گروه تماشاگران به تدریج در حال افزایش هستند. انواع بسیاری از انحرافها از قبیل جرم و جنایت، استفاده از مواد مخدر، مواد سمی و خشونت و پرخاشگری وجود دارد. در بین رفتارهای منحرف، پرخاشگری تماشاگران به عنوان عنصر اساسی بسیاری از رویدادهای ورزشی در نظر گرفته شده است (کلومنیز، 2005). مسابقات ورزشی ممکن است تماشاگران را در موقعیتهایی قرار دهد که شرایط، قوانین و هنجارها به راحتی نقض شود و منجر به مواجهه با پرخاشگری و خشونت شود (هنری و همکاران، 2011). هر چند خشونت و پرخاشگری در ورزش پدیدهای نو ظهور نیست اما امروزه افزایش یافته به طوری که ممکن است خطر نابودی فرهنگ ورزش را در پی داشته باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). بنابراین توجه به عواملی که موجب پرخاشگری هواداران میشود امری ضروری است. از طرف دیگر، تنها نباید به عواملی که خشونت را در هواداران تشدید میکند، تأکید کرد؛ بلکه ضروری است به عواملی که موجب بهبود رفتارهای ناهنجار و منحرف هواداران میشود توجه کافی نمود. این پژوهش در صدد است تا به شناسایی عواملی که در بهبود رفتار هواداران هندبال مؤثر است، بپردازد. 1-2. بیان مسأله امروزه ورزش از ضروریترین نیازها و اساسیترین نهادهای جوامع بشری است، به طوریکه کمتر کشوری را میتوان یافت که فاقد سازمان ورزشی باشد (وثوقی و خسروی نژاد، 1388). ورزش و فعالیتهای مربوط به آن، بخش عمدهای از زمان و انرژی افراد هر جامعه را به خود اختصاص داده و جایگاه مهمی در فرهنگ جوامع پیدا کرده است. چنانکه بررسی ورزش در یک جامعه، بدون آگاهی از ارزش و کیفیت ریشههای فرهنگی آن امکان پذیر نیست (شفر[3]،1992). شناخت انسان به عنوان اصلیترین عنصر تشکیلدهنده سیستم اجتماعی همواره مورد توجه محققان بوده است. اینکه چرا انسان به گونههای مختلفی رفتار کرده و در شرایط مشابه رفتارهای متفاوتی را از خود نشان میدهد، در حیطه انگیزش قرار دارد. انگیزش شاخصی از هیجان و گرایش رفتاری است که به صورت مستقیم با فعالیتهای تبلیغاتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و به طور غیر مستقیم با تجربههای شخصی به وجود آمده و موجب بروز رفتار میگردد. نظریهپردازانی نظیر هرزبرگ[4] (1950)، انگیزش را به عنوان یک عامل اثرگذار بر رفتار انسانها در برآورده کردن نیازها و خواستههایشان اعلام کردهاند. چلیپ[5] (2000)، اظهار میدارد که عوامل انگیزشی، عواملی هستند که بر تمایلات افراد اثر داشته و سبب حضور آنان در مسابقات میشوند (به نقل از تجاری و ترک فر، 1390). مطالعات نیز نشان داده است که ورزش بر انگیزش انسانها اثرگذار و باعث افزایش ارتباط، غرور اجتماعی و اتحاد اجتماعی در بین گروهها شده و تماشاگران نیز به عنوان ارکان اصلی مسابقات ورزشی با خصوصیات رفتاری و اجتماعی متفاوت به تماشای مسابقات میروند (پارکز[6] و همکاران، 2003 ). انسانها، ورزش را به دلایل مختلفی تماشا میکنند. برای برخی از تماشاگران، رویدادهای ورزشی سرگرمی فراهم میکند. برای دیگران، تماشای ورزش یک فعالیت اجتماعی است که در آن افراد از زمینههای فرهنگی و ملی مشابه جمع میشوند تا یک تجربهی اجتماعی داشته باشند. برای برخی از طرفداران متعصب، تماشای ورزش مورد علاقه یا تیمشان شبیه به یک تجربهی مذهبی است (جول[7] و همکاران، 2011). به طور معمول گروهی از هواداران یک تیم ورزشی، با هماهنگ کردن کوششها و فعالیتهای خود سعی میکنند توفیق بیشتر تیم خود را دنبال کنند و تحقق بخشند. این کار برای آنها یک ارزش است. آنان گاهی در این هدفگیری از هیچ کوششی حتی به قیمت ایجاد ناهنجاری و آسیبهای اجتماعی فروگذار نمیکنند (کاظمی و همکاران، 1386). هواداران، افرادی هستند که به ورزش، تیم و یا ورزشکار خاصی علاقه دارند و امور مربوط به آنها را دنبال میکنند. اکثر افرادی که یک مسابقه ورزشی را تماشا میکنند، هوادار یکی از بازیکنان، یکی از دو تیم و یا در کل ورزش موردنظر هستند، ولی عدهای از تماشاچیانی که رویدادهای ورزشی را از نزدیک یا از طریق وسایل ارتباط جمعی مشاهده میکنند اغلب میل ندارند که به یک تیم یا ورزشکار نسبت داده شوند. در واقع هواداران، با ورزش و تیم مورد نظر خود رابطه هیجانی برقرار میکنند. صفابخش (1382) اظهار نمود که 7/67 درصد از تماشاگرانی که برای تماشای مسابقات به ورزشگاه میروند، هوادار نیز هستند (به نقل از واعظ موسوی و مسیبی، 1386). حضور در جمع باعث مىشود تا افراد نسبت به اعمال خود کمتر احساس مسئولیت کنند. به بیان دیگر، جمع آنها را در مقام افراد از نظرها پنهان مىسازد. بنابراین هنگام همکاری با دیگران شاید مایل باشند اعمالی انجام دهند که به تنهایی مستعد و قادر به انجام آنها نباشند، در نتیجه هر چه افراد به عنوان فرد، کمتر قابل تشخیص باشند بیشتر احتمال دارد که اعمال پرخاشگرانه از خود بروز دهند (کوئن[8]، 1990). به عبارت دیگر هنگامی که هواداران از یکدیگر جدا باشند جلوهی خشونت کمتر خواهد بود (آبالاسی[9] و کوجوکاریو[10]، 2012). امروزه تماشاگران جایگاه ویژهای یافتهاند که این موضوع باعث شده است بررسی ابعاد مختلف حضور آنان در ورزش بیش از پیش اهمیت پیدا کند. یکی از این ابعاد، رفتار تماشاگران در ورزشگاهها در زمان برگزاری بازیهای مهم و حساس و نیز بعد از این بازیهاست که همواره بیشترین توجه را در این زمینه به خود اختصاص داده است، زیرا این رفتارها به دلیل پیروی از هنجارهای خاص “رفتارهای جمعی”، گاه منجر به آسیبهایی شدهاند. (فتحی نیا، 1389). در واقع تماشاگران ممکن است در زمان مسابقات حساس، در موقعیتی قرار بگیرند که رفتارهای ناهنجار و پرخاشگرانهای از خود بروز دهند. خشونت و پرخاشگری پدیدههای روانی- اجتماعی هستند. از نظر مفهومی پرخاشگری، هرگونه رفتار هدایت شده نسبت به افراد است که با قصد آسیب رساندن باشد (آندرسون[11] و بوشمن[12]، 2002). خشونت و پرخاشگری ورزشی را میتوان رفتاری دانست که خارج از قواعد و هنجارهای ورزشی رخ میدهد، موجب آسیب عمومی میشود و ارتباط مستقیمی با اهداف رقابت ورزشی ندارد (تری[13] و جکسون[14]، 1985). پدیدهی خشونت در سه سطح قابل تحلیل است: سطح اول مربوط به خشونت و پرخاشگری تماشاگران و هواداران مسابقات است که در قالب هواداری از تیمهای محبوبشان علیه یکدیگر و گ لینچ[15] (1991) اظهار میدارد که شروع با تأخیر، یکی از دلایل برای رفتار ناشایست تماشاگران فوتبال است. همچنین ویکفیلد[16] و همکاران (1996) نتیجه گرفتند که تجمع، راحتی صندلی و کیفیت اسکوربورد میتواند به اندازه کافی تماشاگران را راضی نگه دارد تا با میل و علاقه، دوباره به ورزشگاه برگردند. در کشور ما نیز چندین تحقیق در این زمینه انجام شده است. رحمتی و محسنی ( 1382) متغیرهای اهمیت و حساسیت بازی، رتبه تیم مورد علاقه در جدول مسابقات و حرکات خشونتآمیز و پرخاشجویانه بازیکنان را از عوامل اصلی پرخاشگری کلامی در میان تماشاگران معرفی کردهاند. نورعلی وند (1386) مهمترین عوامل اثرگذار بر رفتارهای اوباشگرانه تماشاگران را هیجانطلبی، گروه همسالان و تحریک مطبوعات ورزشی معرفی کرده است. هرچه ورزش در کشور ما به سمت جلو حرکت میکند، بروز خشونت، ناهنجاری و مشکلات در میان تماشاگران افزایش پیدا میکند که این موضوع به یک معضل اساسی در جامعه ورزش تبدیل شده است. روند رو به رشد ورزش و افزایش چشمگیر استقبال تماشاگران از این رویداد اجتماعی محققان را بر آن داشته که شیوهها و اصولی را طراحی نمایند که معایب ورزش را کاسته و بر جنبههای مثبت آن بیافزاید (حسینی و همکاران، 1389). یکی از جنبههای مثبت در ورزش تقویت رفتار بهنجار و مثبت هواداران از قبیل «احترام به قوانین حاکم بر سالن و رعایت نظم، عدم استفاده از الفاظ زشت و رکیک ، توجه و حفظ اموال عمومی ورزشگاه و …» میباشد (شیلدز و همکاران، 2005). بیشک ورزشهای گروهی نسبت به سایر ورزشها از تعداد هواداران بیشتری برخوردار میباشند. بدیهی است هندبال به عنوان یک ورزش تیمی، یکی از پرطرفدارترین رشتههای ورزشی در ایران و بسیاری از کشورهای دیگر میباشد که در مسابقات، افراد زیادی برای تماشای بازی در سالن حضور مییابند. سالن هندبال نیز مانند استادیومهای فوتبال یکی از مکانهایی است که خشونت و پرخاشگری هواداران در آن به وفور دیده شده است. با توجه به شواهد موجود، تحقیقات قبلی تنها عوامل اثرگذاری که موجب خشونت و پرخاشگری تماشاگران میشود را مورد بررسی قرار دادهاند و کمتر پژوهشی در زمینه شناسایی عوامل مؤثر بر بهبود رفتار پرخاشگرانه هواداران ارائه شده است. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد تا به شناسایی عوامل مختلفی که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال میشود، بپردازد. همچنین با تعیین اینکه کدامیک از این عوامل بیشترین تأثیر را در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال دارد، به مسئولین و مدیران این امکان را خواهد داد که اقدامات لازم را به منظور بهبود رفتار هواداران رشتهی هندبال در پیش گیرند و رفتار مثبت را در آنها تقویت کنند. لذا هدف اصلی از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش در مسابقات لیگ برتر هندبال و در نتیجه کمک به فرهنگسازی در جهت اجرای هر چه بهتر مسابقات ورزشی میباشد. 1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق ورزش و فعالیتهای مربوط به آنها در جوامع امروزی بسیار مهم هستند. در میان پدیدههای اجتماعی، ورزش به دلیل جاذبههای خاص مخاطب بیشتری دارد. یکی از مهمترین پایههای ورزش که شناسایی شده است، هواداران میباشند (کامکاری و همکاران، 2013). خشونتها و اغتشاشات در ورزش کشور و به خصوص در میان هواداران در حال رشد است. خشونت در ورزش چه توسط بازیکنان و یا تماشاگران، علاوه بر محدودیتهایی که برای یک تیم یا یک کشور از طرف مجامع ملی و بینالمللی بوجود میآورد، تبعات منفی اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی را نیز به همراه دارد. از نظر فرهنگی اینگونه برخوردهای ناشایست میتواند وجههی فرهنگی مردم یک جامعه را نزد دیگر جوامع تغییر داده و سبب ارائه تصویر نامناسب از ارزشهای یک جامعه گردد. علاوه بر آن ممکن است ضررهای مالی و جانی به همراه داشته باشد (لهساییزاده و همکاران، 1387). در حالیکه نهادهای حاکم بر ورزش، بسیاری از استراتژیها را برای رسیدگی به رفتار ناشایست تماشاگران ابداع کردهاند، تحقیقات کمی بر روی ماهیت رفتار تماشاگران در سطح جامعهی ورزشی برای اطلاع رسانی این استراتژیها انجام شده است. پرداختن به رفتار ناشایست تماشاگران باید به سمت افزایش ورزشهای سازمانیافته و تفریح و سرگرمی و مشارکت داوطلبانه اداره و هدایت شود (هوی[17]، 2005). با ناهنجاریهای موجود در محیطهای ورزشی باید به صورت منطقی، خردمندانه و علمی برخورد کرد. چه بسا پارهای تدابیر نامناسب نه تنها جو مسابقات و هواداران را بهبود نمیبخشد بلکه باعث بروز تشنج و درگیریهای حاشیهای نیز میگردد. بنابراین در درجه اول باید هواداران موجود در محیطهای ورزشی را از نظر خصایل عرفی، اجتماعی و روانشناختی مورد بررسی و بازبینی دقیق قرار داد و بر مبنای شناخت درست نسبت به آنان برای رفع ناهنجاریها تلاش نمود. از طرفی تنها تلاش برای کاهش ناهنجاریها چندان اثربخش نخواهد بود بلکه توجه به رفتارهای بهنجار و تقویت آنها به همراه رفع ناهنجاریها، تأثیر بسزایی بر رفتار هواداران خواهد داشت. اینکه چه عواملی بر رفع ناهنجاریها و بهبود رفتار هواداران تأثیرگذار بوده و اینکه چه عواملی موجب بروز رفتار مثبت میشود، سؤالی است که ذهن مدیران باشگاهها و مسئولین ورزشی را به خود مشغول کرده است. علاوه بر شناخت عواملی که موجب بهبود رفتار هواداران میشود، اولویتبندی کردن این عوامل نیز کمک بسیاری به مسئولین خواهد کرد. پژوهشهای گذشته تنها عواملی را که موجب خشونت هواداران میشود مورد بررسی قرار دادهاند و مطالعات محدودی در زمینهی رفتار هواداران هندبال انجام گرفته است. با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهش حاضر در نظر دارد عواملی را که موجب بهبود رفتار هواداران مسابقات لیگ برتر هندبال میشود و رفتار مثبت و بهنجار را در آنها افزایش میدهد، شناسایی و مورد بررسی قرار دهد تا با شناخت و اولویتبندی این عوامل، راهکارهای جامعی را در اختیار مسئولین ورزش قرار دهد. همچنین با استفاده از نتایج این پژوهش، امکان برنامهریزی بهتر به منظور برگزاری مسابقات هندبال فراهم گردد و نیز موجب ارتقاء فرهنگ و ارزشهای جامعهی ورزش و بالطبع محیط اجتماعی شود. 1-4. اهداف تحقیق 1-4-1. هدف کلی هدف کلی از انجام این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران لیگ برتر هندبال است. 1-4-2. اهداف اختصاصی تعیین گویههای تبیینکنندهی عوامل مؤثر در بهبود رفتار هواداران ورزش
[یکشنبه 1398-07-21] [ 01:01:00 ب.ظ ]
لینک ثابت
|