فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                     صفحه

خلاصه تحقیق : ………………………………………………………………………………………………. 1

فصل اول:کلیات تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………… 3

بیان مسئله :…………………………………………………………………………………………………… 4

ضرورت و اهمیت تحقیق :………………………………………………………………………………….. 6

اهداف تحقیق :……………………………………………………………………………………………….. 7

سوال های پژوهش:………………………………………………………………………………………….. 7

تعریف عملیاتی:………………………………………………………………………………………………. 8

 واژه تامین منابع مالی آ.پ :……………………………………………………………………………….. 9

فصل 2:ادبیات و پیشینه تحقیق

تامین منابع مالی آموزش و پرورش در جهان :…………………………………………………………. 11

سابقه تاریخی مطالعات مالیه و الگوهای تامین منابع مالی آموزش و پرورش: ……………………. 11

بحران تامین منابع مالی آموزش و پرورش در جهان :…………………………………………………. 13

مالیات های عمومی :………………………………………………………………………………………… 15

منابع تامین مالی جایگزینی :………………………………………………………………………………. 19

تامین منابع مالی خصوصی: ……………………………………………………………………………….. 19

تامین منابع مالی از طریق جوامع محلی : ……………………………………………………………….. 20

چهارچوب کلی روشهای مختلف تامین منابع مالی آموزش و پرورش :……………………………… 20

تامین منابع مالی دانش آموزان : ………………………………………………………………………….. 24

دانش آموزان معمولا هزینه های تحصیل را به چهار طریق می توانند تامین کنند :……………….. 25

حمایت مالی دانش آموزان : کمک تحصیلی :…………………………………………………………….. 26

حمایت مالی دانش آموزان : وام قرض الحسنه :………………………………………………………… 26

درآمد حاصل از فعالیتهای تجاری :………………………………………………………………………… 27

انواع دارایی های وقفی :……………………………………………………………………………………. 28

هدف از نگهداری دارایی های وقفی :…………………………………………………………………….. 29

مالیاتهای خاص و مالیات لیست حقوق ( Payroll Taxes ) :……………………………………… 31

تاریخچه و تجارب جهانی :………………………………………………………………………………….. 31

توجیه مالیات لیست حقوق :………………………………………………………………………………… 32

انواع مالیات بر لیست حقوق :……………………………………………………………………………… 33

 

طرحهای تخفیف مالیاتی :…………………………………………………………………………………… 33

مالیات فارغ التحصیلی :……………………………………………………………………………………… 38

فروش خدمات آموزشی و پژوهشی :………………………………………………………………………. 42

تامین اعتبار آموزشی به وسیله ضمانت نامه :………………………………………………………….. 43

تحقیقات انجام شده در خارج از كشور :…………………………………………………………………… 44

   تحقیقات در داخل کشور  :………………………………………………………………………………… 46

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

جامعه آماری، حجم نمونه :…………………………………………………………………………………. 48

روش جمع آوری داده ها:…………………………………………………………………………………… 49

شیوه تجزیه و تحلیل داده ها :……………………………………………………………………………… 49

فصل چهارم: یافته ها و مشاهدات اسنادی

سوال اول تحقیق . کشورهای توسعه یافته به چه صورت در تامین منابع مالی آموزش و پرورش از طریق مالیاتهای محلی استفاده میکنند؟ ………………………………………………………………………………………………………………….. 51

هزینه های عمومی مقاطع آموزش پیش دبستانی و ابتدایی :…………………………………………. 51

1- آمریكا :…………………………………………………………………………………………………….. 51

-منشأ توجه به تخصیص داخلی منابع:  …………………………………………………………………..   52                           

بودجه ریزی آموزشی درآمریكا: …………………………………………………………………………… 53

بودجه آموزشی :……………………………………………………………………………………………… 56

منابع تامین بودجه  :………………………………………………………………………………………… 57

 2- انگلستان : ………………………………………………………………………………………………. 64

3- برزیل………………………………………………………………………………………………………. 68

4- كشور سوئد  ……………………………………………………………………………………………… 70

بودجه آموزشی   . …………………………………………………………………………………………… 70

نهادهای تأمین كننده بودجه. ……………………………………………………………………………….. 72

كمك هزینه تحصیلی. ………………………………………………………………………………………… 75

شهریه تحصیلی……………………………………………………………………………………………….. 77

هزینه های آموزشی………………………………………………………………………………………….. 78

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………. 79

سوال دوم تحقیق: كشورهای در حال توسعه به چه صورت در تامین منابع مالی آموزش و پرورش از طریق مالیات های محلی استفاده می كنند؟……………………………………………………………………………………………………….. 83

1 – کشور ایرلند : …………………………………………………………………………………………… 83

تأمین هزینه‌های آموزشی. ………………………………………………………………………………….. 83

نهادهای تأمین كننده بودجه آموزشی……………………………………………………………………… 84

ماده قانون خدمات آموزشی…………………………………………………………………………………. 85

سرمایه‌گذاری در بخش آموزش…………………………………………………………………………….. 85

بودجه‌بندی طرح آموزش همگانی…………………………………………………………………………. 86

سرمایه‌گذاری در آموزش همگانی………………………………………………………………………….. 87

طرح ا بقاء تحصیلی ( SCP ).  …………………………………………………………………………… 87

حمایت‌های مالی از مدارس منطقه‌ای………………………………………………………………………. 88

2 – کشور تایلند………………………………………………………………………………………………. 88

3 –  کشور عربستان سعودی ………………………………………………………………………………. 91

بودجه  و هزینه های آموزشی.  …………………………………………………………………………… 91

بودجه آموزش عالی.  ……………………………………………………………………………………….. 91

تركیب پیشتوانه مالی آموزش………………………………………………………………………………. 94

پرداختهای دولتی حوزه آموزش. ………………………………………………………………………….. 94

پرداختهای غیر دولتی حوزه آموزش……………………………………………………………………… 95

4-کشور مالزی  ……………………………………………………………………………………………… 96

هزینه های آموزشی………………………………………………………………………………………….. 96

هزینه های تحصیلی آموزش عالی ………………………………………………………………………… 101

 هزینه های مقدماتی ………………………………………………………………………………………… 102

 هزینه آموزش زبان …………………………………………………………………………………………. 102

سوال سوم تحقیق: آموزش و پرورش ایران در گذشته از چه منابعی برای تامین منابع مالی خود استفاده می کرده است؟    103

تأمین منابع آموزش و پرورش در ایران………………………………………………………………….. 103

منابع عمومی تأمین مالی …………………………………………………………………………………… 106

استقراض………………………………………………………………………………………………………. 107

مالیات بر ارزش افزوده……………………………………………………………………………………… 107

مالیات برثروت………………………………………………………………………………………………… 108

نقش بخش خصوصی درتأمین منابع مالی آموزش و پرورش…………………………………………. 108

تأمین مالی خصوصی از طریق دریافت هزینه از استفاده كننده……………………………………….. 109

موانع قانونی اخذ شهریه در نظام آموزش وپرورش كشور……………………………………………. 110

محدودیت های موثر برتأمین خصوصی منابع مالی……………………………………………………… 111

منابع تامین مالی آموزش و پرورش و نقش دولت به عنوان تامین کننده اصلی …………………… 112

میزان منابع تخصیصی دولت به آموزش………………………………………………………………….. 118

سهم بودجه آموزش از بودجه دولت ………………………………………………………………………. 121

سهم بودجه آموزش و پرورش عمومی از کل بودجه آموزشی دولت ………………………………… 123

دلایل و ضرورت های مشارکت و مداخله دولت در آموزش و پرورش ……………………………….. 124

سوال 4 تحقیق: وضعیت موجود تامین منابع مالی آموزش و پرورش در ایران چگونه است؟…… 126

روند دگرگونی  های بودجه بندی در آموزش و پرورش ……………………………………………….. 126

بررسی وضع موجود نظام تامین منابع مالی و مادی آموزش و پرورش …………………………….. 126

وضعیت اعتبارات آموزش و پرورش : …………………………………………………………………… 138

آموزش و پرورش در قانون بودجه سال 1387 ……………………………………………………….. 140

سوال 5 تحقیق: وضع موجود هزینه های آموزش و پرورش در استان سمنان و راههای تامین مالی آنها چگونه است؟      143

تاریخچه آموزش و پرورش سمنان : ……………………………………………………………………… 143

سوال(6): درآمدهای مالیاتی دولت در استان سمنان و امكان پذیری تخصیص بخشی از آن به آموزش و پرورش به چه صورت است؟………………………………………………………………………………………………………………….. 156

نتیجه گیری:…………………………………………………………………………………………………… 173

فصل  پنجم:جمع بندی و نتیجه گیری

سوال هفتم تحقیق : ارائه راهکارهای نوین جهت تامین منابع مالی آموزش و پرورش  …………. 175

نتیجه گیری :………………………………………………………………………………………………….. 180

پیشنهادها :……………………………………………………………………………………………………. 181                                     

محدودیت های پژوهش………………………………………………………………………………………. 183

پیشنهادهای پژوهش…………………………………………………………………………………………. 183

منابع فارسی :…………………………………………………………………………………………………. 185

منابع لاتین:……………………………………………………………………………………………………. 191

 

فهرست جداول

 عنوان                                                                                                     صفحه

جدول 1-2  ترکیب مالیاتی بر مبنای درآمدی کشورها……………………………………………………. 16

جدول 2-2  مالیات بندی برحسب گروهای درآمدی………………………………………………………. 18

جدول 3-2  منابع و انواع راه های تامین مالی در آموزش و پرورش ……………………………….. 23

جدول 4-2  مالیاتهای لیست حقوق در کشورهای در حال توسعه ……………………………………… 35

جدول 5-2  نرخ های مالیات بر لیست حقوق در کشورهای در حال توسعه ………………………….. 37

جدول 6-2  کمک های مالی شرکتهای آمریکایی به مدارس ……………………………………………. 45

نمودار (1-2)  تهیه و تنظیم بودجه ……………………………………………………………………….. 118

جدول 1-4  هزینه های جاری آموزشی در آمریکا ……………………………………………………….. 56

جدول 2-4  هزینه های جاری آموزشی بر مبنای سطوح آموزشی ……………………………………. 57

جدول 3-4  خط مشی وضع مالیات و مصارف آن در ایالت آمریکا ……………………………………. 61

جدول 4-4  نرخ هزینه های سرانه دانش آموزان در انگلستان ……………………………………….. 66

جدول 5-4  نرخ هزینه های عمومی مقاطع آموزش انگلستان ………………………………………… 67

جدول 6-4  ارتباط مخارج عمومی با آموزش ……………………………………………………………. 70

جدول 7-4  هزینه های پرداختی سالیانه به دانشجویان ………………………………………………… 76

جدول 8-4  نرخ هزینه کل نظام آموزشی سوئد ………………………………………………………….. 78

جدول 9-4  نرخ تامین بودجه آموزش کشورها به تفکیک …………………………………………….. 79

جدول 10-4  نرخ هزینه کل سالیانه دانشگاه ها و آموزش عالی ……………………………………… 79

جدول 11-4  کل هزینه های آموزشی تایلند ……………………………………………………………… 92

جدول 12-4  هزینه های جاری تایلند …………………………………………………………………….. 93

جدول 13-4  هزینه های جاری آموزشی بر مبنای سطوح مختلف ……………………………………. 93

جدول 14-4  کل هزینه های آموزشی مالزی …………………………………………………………….. 98

جدول 15-4  هزینه های جاری آموزشی مالزی …………………………………………………………. 99

جدول 16-4  هزینه های جاری آموزشی بر مبنای سطوح مختلف…………………………………….. 99

جدول 17-4  هزینه های جانبی سالیانه مالزی ………………………………………………………….. 101

جدول 18-4  نرخ هزینه های تحصیلی مراکز دانشگاهی مالزی ………………………………………. 102

جدول19-4  هزینه های عمومی آموزش و پرورش جهان …………………………………………….. 117

جدول20-4 سهم منابع خصوصی و منابع عمومی در تامین مالی …………………………………….. 118

نمودار 1-4  سهم مشارکت بخش غیردولتی در تامین هزینه های آموزش …………………………… 119

جدول 21-4  مخارج دولتی آموزش برحسب مناطق جهان …………………………………………….. 120

جدول 22 -4  سهم مخارج عمومی آموزش از بودجه دولت …………………………………………… 122

جدول 23 -4  مخارج آموزشی (جاری، عمرانی) ایران ………………………………………………… 123

جدول 24-4 سهم مخارج آموزشی در سطوح تحصیلی …………………………………………………. 124

جدول 25-4  نسبت دانش آموز به معلم مقاطع تحصیلی استانهای کشور …………………………… 133

جدول 26-4  تعداد دانش آموز کشور در هر یک از دوره های آموزشی …………………………….. 134

جدول 27-4  اعتبارات فصول آموزش و پرورش عمومی در برنامه پنج ساله ……………………… 135

جدول 28-4  اعتبارات استانی آموزش و پرورش برنامه پنج ساله اول …………………………….. 136

جدول 29-4  سهم استان ها از اعتبارات آموزش عمومی در برنامه اول ……………………………. 137

جدول 30-4  اعتبارات آموزش و پرورش به تفکیک اعتبار هزینه ای وسرمایه ای 87-84……. 139

جدول 31-4  تعداد مدارس، کلاس ها و کادر آموزشی شهری-روستایی 87-79 ………………….. 141

جدول 32-4  شاخص کیفیت آموزش در ایران دوره 87-79 …………………………………………. 142

جدول 33-4  هزینه های آموزش و پرورش استان سمنان به تفکیک شهرستان ها ……………….. 147

جدول 34-4  پیش نیاز بودجه سال 1388 آموزش و پرورش استان سمنان ………………………. 148

جدول 35-4  پیش بینی منابع درآمدهای آموزش و پرورش استان سمنان ………………………….. 155

جدول 40-4  وضعیت درآمدهای مالیاتی دولت طی دوره 1386-1378 …………………………… 159

جدول 41-4  آمار وصولی درآمدهای مالیاتی استان سمنان طی سالهای 87-83………………….. 168

جدول 42-4  آمار مقایسه ای وصولی مالیات های استان سمنان …………………………………….. 171

 

خلاصه تحقیق :

منابع تامین كننده و اختصاص بودجه در هر كشور متفاوت است. كمبود بودجه و افزایش سریع هزینه از مسائل مهم آموزش و پرورش است. در مقابل این نیاز، محدودیت مالی و اقتصادی تقریباً فراگیر و مساله ای جهانی است. مساله این است كه از نظر اقتصادی، و از لحاظ موازنه بین مصرف و بازده، تا چه میزان بودجه عمومی را به آموزش و پرورش می توان اختصاص داد؟ در اكثر نظام های اقتصادی جهان امروز سهم آموزش و پرورش را از تولید ناخالص ملی و از بودجه دولت و دیگر منابع محلی مرتباً اضافه می كنند و افزایش بودجه سالانه قابل ملاحظه است، اما هنوز تنگناهای ناشی از كمبود منابع مالی وجود دارند و ضعف بودجه مساله عمومی است. زیرا روند افزایش هزینه ها بیشتر و سریعتر از میزان افزایش سالانه بودجه و اعتبارات آموزشی است. با توجه به پیچیدگی تنظیم بودجه و توزیع اعتبارات در سازمان های دولتی، استفاده از مدل های جدید و كارا اهمیت ویژه ای یافته و لذا این پژوهش به بررسی چگونگی دریافت و راه های تامین مالی آموزش پروش در دیگر كشورها بویژه كشورهای توسعه یافته و درحال توسعه می پردازد تا بتواند از این طریق راهكارهای نوینی جهت تامین منابع مالی آموزش و پروش مبتنی بردرآمدهای مالیاتی ارائه دهد. برای این منظور اطلاعات لازم از وضعیت بودجه آموزش و پرورش 4 کشور توسعه یافته و 4 کشور توسعه نیافته همراه با وضعیت فعلی آموزش و پرورش ایران بویژه استان سمنان گردآوری و بایکدیگر مقایسه شد و سرانجام راه های نوین جهت تامین محلی مالی آموزش وپرورش ایران پیشنهاد گردید.

 

 

مقدمه

نهاد آموزش و پرورش یکی از نهادهای اساسی جامعه است ، که همراه با نهادهای دیگر در جهت تحقق جامعه پذیری نسل آینده تلاش می کند. کیفیت و فعالیت سایر نهادها تا اندازه زیادی تابع عملکرد آموزش و پرورش است ، ایجاد شرایط لازم برای شکوفایی استعدادهای افراد در زمینه های مختلف بر عهده آموزش و پرورش است . به علاوه بنای زیرساخت های آینده اجتماع ، پیشرفت های علمی ، مهیا نمودن دانش آموزانی برای ورود به داشگاه و … همه و همه بر عهده آموزش و پرورش می باشد.

پر واضح است که هدف اساسی آموزش و پرورش بهبود کیفیت یادگیری دانش آموزان می باشد و این امر منوط به سرمایه گذاری مناسب در همه جوانب می باشد. و اگر چنین سرمایه گذاری های مناسبی که یکی از جوانب ابتدایی آن تامین منابع مالی و مادی می باشد به درستی صورت نگیرد آموزش و پرورش عقیم و ساکن خواهد ماند.

اساسا هر سازمان یا نهادی برای رسیدن به اهداف خویش نیازمند یک سری داده های اولیه می باشد که در صورت برآورده شدن این نهاده ها می توان انتظار محقق شدن اهداف مورد نظر سازمان را داشت . یکی از مهمترین نیازهای اولیه هر سازمان ، نیازهای مالی و مادی می باشد ، آموزش و پرورش نیز به عنوان یک سازمان از این نیاز مستثنی نیست. البته نیازهای مادی در الویت اول نسبت به سایر نیازها قرار دارند و در صورتی که این نیاز ها برآورده نشوند خود به خود رسیدن به سایر نیازها و تحقق آن ها را دچار مشکل می نمایند.