1-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 3

1-2- مروری بر روش های تحلیل لرزه­ای سازه ها—– 5

1-2-1- تحلیل استاتیکی معادل- 5

1-2-2- تحلیل دینامیکی خطی– 6

1-2-2-1- تحلیل دینامیکی طیفی یا تحلیل مودال– 7

1-2-2-2- تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی خطی— 7

1-2-3- تحلیل دینامیکی تاریخچه زمانی غیرخطی– 8

1-3- تحلیل پوش آور مرسوم—- 9

1-3-1- مطالعه مقایسه ای آنالیز استاتیکی غیرخطی با آنالیز دینامیکی غیرخطیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 9

1-3-2- اساس تحلیل استاتیکی فزاینده غیر خطی– 10

1-3-3- مزایا و نتایج قابل حصول از آنالیز پوش آور– 12

1-3-4- روش انجام تحلیل پوش آور مرسوم ——- 13

1-3-5- ارکان اصلی در انجام آنالیز استاتیکی غیر خطیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 15

1-4- پوش آور مودی———- 15

1-5- مقدمه ای بر آنالیز پوش آور تطبیقی ——– 15

1-6- نتیجه گیری————- 16

فصل دوم « بررسی ضریب رفتار و اجزاء تشکیل دهنده آن »

2-1- مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 18

2-2- تاریخچه مطالعاتی ضریب رفتار————– 20

2-3- روش های محاسبه ضریب رفتار————— 20

2-3-1- روش های آمریکایی—— 22

2-3-1-1- روش طیف ظرفیت فریمن———— 22

2-3-1-2- روش شکل پذیری یوانگ————– 24

2-3-2- روش های اروپایی——– 27

2-3-2-1- روش تئوری شکل پذیری————- 27

2-3-2-2- روش انرژی——— 29

2-4- تشریح اجزای ضریب رفتار- 30

2-4-1- شکل پذیری———- 30

2-4-1-1- ضریب شکل پذیری کلی سازه———- 30

2-4-1-2- ضریب کاهش نیرو توسط شکل پذیری— 30

2-4-2- مقاومت افزون——— 32

2-4-2-1- عوامل مؤثر در مقاومت افزون———– 33

2-4-2-2- چگونگی محاسبه مقاومت افزون——– 35

2-4-2-3- استفاده از ضریب مقاومت افزون در ترکیبهای بارگذاری آیین نامه­ها———– 36

2-4-2-3- تاریخچه اعدادی محاسبه شده برای مقاومت افزونبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 37

2-4-3- درجه نامعینی——— 38

2-4-3-1- تئوری قابلیت اعتماد در سیستم های سازه ای بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 39

2-4-3-2- اثر نامعینی سازه ای در آیین نامه های مختلفبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———– 42

2-4-3-3- آثار درجه نامعینی بر پاسخ لرزه ای سازه هابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————– 44

2-5-  محاسبه ضریب رفتار توسط آنالیز تاریخچه زمانیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————- 44

2-5-1- معیار های عملکرد در آنالیز دینامیکی تاریخچه زمانیبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 45

2-5-1-1- معیار تغییر مکان نسبی بین طبقات—– 46

2-5-1-2- معیار پایداری——- 46

2-6-روش بررسی ضریب رفتار با روند fema p695  – 47

2-7- نتیجه گیری————- 56

فصل سوم « مدلسازی مسئله »

3-1-مقدمه-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد- 58

3-2-فرضیات-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 58

3-3-تحلیل استاتیکی خطی—– 59

3-4-تحلیل پوش آور———- 64

3-5-تحلیل دینامیکی غیر خطی(incremental dynamic analysis)بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 68

فصل چهارم « ارزیابی ضرایب رفتار قاب ها »

4-1-مشخصات دینامیکی مدل ها—————- 74

4-2- ضریب بیش مقاومت—— 74

4-3-محاسبه ظرفیت خرابی بوسیله آنالیز IDA—– 76

4-4- بررسی خرابی———– 83

فصل پنجم « نتیجه گیری »

5-1 نتیجه گیری————– 85

منابع-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 87

فهرست جداول

جدول 2-1- مقادیر ضرایب نامعینی در ATC-19 و مقادیر محاسبه شده از پیشنهاد موسز– 42

جدول2-2- نسبت دقت برای نیاز طراحی———- 48

 

جدول2-3- نسبت دقت برای آزمایش مصالح——- 49

جدول2-4  جهت محاسبه SSF— 53

جدول2-5-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 54

جدول2-6-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 55

جدول 3-1 مشخصات مصالح—- 59

جدول 3-2  انواع قاب ها——- 60

جدول 3-3 نتایج تحلیل استاتیکی خطی———– 62

جدول3-4 خروجی پوش آور—- 68

جدول 3-5 انواع شتاب نگاشت و ضریب نرمال سازی شتاب نگاشت هابلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 69

جدول4-1-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 74

جدول4-2-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 75

جدول4-3 خروجی پوش آور—- 75

جدول4-4-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 76

جدول 4-5-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 77

جدول4-6-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 78

جدول4-7-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 78

جدول 4-8 خروجی IDA—— 79

جدول 4-9-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد– 80

جدول 4-10-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 81

جدول 4-11-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 81

جدول 4-12-بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد 81

جدول4-13 نهایی————- 82

فهرست شکل ها

شکل 1-1 مراحل اعمال بار جانبی به سازه، از ایجاد تغییرشکلهای ارتجاعی تا آستانه فرو ریزش در آنالیز پوش آور     11

شکل 1-2 منحنی پوش آور—– 14

شکل 2-1 نمودار منحنی ظرفیت یک سازه متعارف– 25

شکل 2-2 مدل رفتاری ساده شده برای سیستم یک درجه آزادبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——- 28

شکل 2-3 طیف ارتجاعی و غیر ارتجاعی با شکل پذیری ثابت بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد——– 32

شکل 2-4 حالت های کلی ناپایداری.————– 47

شکل2-5نمودار پوش آور——- 50

شکل 2-6 نمودار IDA——— 52

شکل 3-1 مقدار و نحوه بار گذاری بار مرده برای مدل پنج سقف با پنج دهانه———— 60

شکل 3-2 ابعاد تیر و ستون  مدل پنج سقف با پنج دهانهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد———— 63

شکل 3-3 مقدار آرماتور طولی برای مدل پنج سقف با پنج دهانهبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد—— 63

شکل 3-4 منحنی رفتار فولاد مورد استفاده——— 65

شکل 3-5 نمودار پوش اور مدل پنج دهانه پنج سقفبلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد————— 67

شکل 3-6  نمودار IDA پنج دهانه سه سقف——- 72

شکل 4-1   نمودار IDA پنج دهانه پنج سقف—— 76

شکل 4-2   نمودار ADI سه دهانه سه سقف——- 77

شکل 4-3 پوش اور نمودار مدل 3×3————– 80

شکل 4-4نمودار جابجایی نسبی طبقات———— 83

چكیده

در حال حاضر به نظر می رسد که در اغلب آیین نامه های طراحی لرزه ای مقادیر ضریب رفتار ارائه شده بر مبناء قضاوت مهندسی، تجربه و مشاهده عملکرد سازه در زلزله های گذشته و چشم پوشی از تراز مقاومت افزون استوار می باشد، به همین دلیل نیاز است که ضریب رفتار با بهره گرفتن از روش های معتبر مورد نقد قرار گیرد. بدین منظور در این پایان نامه بر آن شدیم که با بهره گرفتن از روند آیین نامه FEMA p695 این ضریب را برای قاب های متداول ایران مورد بحث قرار دهیم.که روال انجام آن مختصرا به شرح زیر است. ما از نه قاب بتن آرمه با تنوع یک و سه و پنج طبقه و تعداد دهانه یک و سه و پنج دهانه استفاده کردیم که طراحی مدلهای سازه ای متنوع از یک سیستم سازه ای با توجه به آیین نامه های طراحی و بارگذاری مربوط، تشخیص میزان اطمینان از رفتار لرزه ای سیستم سازه ای مورد نظر، انجام آنالیز استاتیکی غیر خطی برای محاسبه ضریب اضافه مقاومت سازه ها و ضریب شکل پذیری بر مبنای پریود، محاسبه نسبت مرز خرابی بوسیله آنالیز دینامیکی غیر خطی و مقایسه این نسبت با نسبتهای پیشنهادی آیین نامه با توجه به اصلاحات شکل طیفی و غیره. به این منظور از نرم افزار های ETABS, Seismostruct استفاده می شود.و در پایان به بررسی خرابی یک نمونه از مدل ها می پردازیم.و از جداول و نمودارها نتایج لازم استخراج می نماییم.

« بررسی آنالیز استاتیکی غیر خطی

در حال حاضر به نظر می رسد بهترین روش انجام آنالیزهای لرزه ای، آنالیز دینامیکی غیرخطی باشد ولی به دلیل پیچیدگی و زمان بر بودن آن محققین را بر آن داشته است تا طیف وسیعی از مطالعات در مورد آنالیز های استاتیکی غیرخطی موسوم به پوش آور مرسوم داشته باشند.با توسعه کاربرد تحلیل پوش آور در سالهای اخیر روش های پوش آور پیشرفته متعددی برای لحاظ کردن اثر مود های بالاتر و همچنین اثر تغییرات مشخصات مودال سازه در طول تحلیل ناشی از تسلیم اعضاء پیشنهاد شده است. روش های پیشنهادی عموماً برای لحاظ کردن اثرات مود های بالاتر از چندین تحلیل پوش آور با الگوی بارهای متناسب با اشکال مودی سازه استفاده می نماید و نتایج حاصل از این تحلیل ها با یکدیگر ترکیب می شوند. در این فصل فرایند توسعه روش های پوش آور به طور کامل شرح داده می شود و در انتها آخرین نتایج به دست آمده توسط محققین ارائه می گردد.

1-1- مقدمه

در سالهای گذشته آنالیز ارتجاعی، بیشترین کاربرد را جهت تحلیل و بررسی رفتار سازه ها در مقابل زلزله داشته است، اما عملکرد سازه ها در زلزله ها نشان داده است که صرفاً تحلیلهای ارتجاعی برای این منظور کافی نیستند. آنالیز دینامیکی تاریخچه زمانی غیر خطی، دقیق ترین روش جهت بررسی رفتار سازه ها هنگام زلزله است، اما این روش بسیار وقت گیر و پیچیده است. در این شیوه برای آنالیز سازه نیاز به مجموعه ای از شتابنگاشتهای مختلف می باشد تا بتوان بر اساس نتایج بدست آمده از آنالیزهای انجام شده تصمیم مقتضی گرفت، ضمن اینکه تصمیم گیری در مورد نتایج بدست آمده نیاز به دانش و تخصص کافی در این زمینه دارد.

در پی مشکلات عنوان شده پژوهشگران پیوسته به دنبال روشی بوده اند که بتواند با سرعت بالاتری سازه ها را در ناﺣﯿﮥ غیر خطی تحلیل کند. در این راستا ایدﮤ تحلیل

1-2- بیان مسئله. 3

1-3- اهداف تحقیق.. 22

1-4- تعریف واژه‌ها و مفاهیم پیش نیاز 23

1-4-1- اصطلاحات مربوط به شبكه‌ی جمع آوری فاضلاب… 23

1-4-2- اصطلاحات مربوط به آسیب پذیری شبكه‌ی جمع آوری فاضلاب تحت اثر زلزله. 25

1-4-3- اصطلاحات مربوط به زمین لرزه 27

فصل دوم « مروری بر ادبیات موضوع »

2-1- مروری بر عملكرد شبكه‌های خطوط لوله مدفون در زلزله‌های پیشین.. 33

2-2- عوامل موثر بر آسیب دیدگی خطوط لوله تحت اثر زلزله. 42

2-2-1- عوامل مربوط به زمین لرزه در آسیب پذیری شبكه‌های خطوط لوله‌ی مدفون تحت اثر زلزله. 42

2-2-2- عوامل مربوط به خاك محل در آسیب پذیری شبكه‌های خطوط لوله‌ی مدفون تحت اثر زلزله  50

2-3- روش‌های بررسی رفتار لرزه ای خطوط لوله. 62

3-3- بررسی لرزه ای سیستم خاک – لوله برای لوله‌های مدفون پیوسته. 68

2-4- خطوط لوله مدفون دارای خم تحت اثر انتشار امواج.. 82

فصل سوم « روش تحقیق »

3-1- روش و طرح تحقیق.. 92

3-1-1- بررسی مدل آسیب پذیری لرزه ای خطوط لوله مدفون(hazus.sr2) 92

3-1-2- روش شاخص آسیب پذیریv.i: 93

3-2- روش تجزیه و تحلیل داده ها 96

3-3- جامعه آماری.. 102

3-4- نمونه و روش نمونه گیری و حجم نمونه. 104

2-4-3- نقشه شبکه فاضلاب شهر: 106

فصل چهارم « تجزیه و تحلیل داده‌ها و نتایج »

4-1-توصیف متغیر‌ها 109

4-2- بررسی فرضیه‌های تحقیق و ارائه نتایج.. 112

فصل پنجم « بحث و نتیجه گیری »

5-1- تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق.. 117

5-2- بحث و نتیجه گیری.. 117

5-3- پیشنهاد‌های برگرفته از یافته‌های پژوهش…. 117

5-4- پیشنهادهایی برای پژوهش‌های بعدی.. 118

منابع.. 119
فهرست شکل‌ها

شكل 1-1- نمایش شریان‌های حیاتی.. 4

شکل 1-2- گسترش آتش سوزی ساعاتی پس از زلزله سانفرانسیسکو در سال 1906 میلادی.. 6

شكل 1-3- شمایی از مولفه‌های خطی و ایستگاهی شبكه فاضلاب… 8

شكل 1-4- دسته بندی خطوط لوله‌ی شبكه‌ی فاضلاب… 9

شكل 1-5- نحوه اتصال لوله انشعاب فاضلاب به شبكه جمع آوری فاضلاب… 25

شكل 1-6- گروه بندی گسل‌ها 29

شکل 2-1- مدل سازه ای ایده آل شده در هنگام گسل.. 47

شکل 2-2- مدل سازه ای ایده آل شده لوله در هنگام رانش…. 49

شكل 2-3- خرابی تكیه گاه لوله در اثر روانگرایی در زلزله 1994 تورثریچ.. 56

شكل 2-4- جداشدگی و شكستگی در اتصال 56

شكل 2-5- نیروی كششی در اتصال تحت اثر زلزله. 57

شكل 2-6- نیروی فشاری در اتصال تحت اثر زلزله. 57

شكل 2-7- نیروی خمشی در اتصال تحت اثر زلزله 58

شكل 2-8- نیروی برشی در اتصالات منهول‌ها تحت اثر زلزله 58

شكل 2-9- مفصل‌های پیشنهادی ایسبرگ و ریچاردسون با ظرفیت تغییر شکل زیاد 60

شكل 2-10- یك نمونه اتصال لرزه‌ای.. 60

شكل 2-11- شكست لوله ضعیف مهار شده در محل اتصال  به لوله‌ی مهار نشده (ALA2002) 61

 

شكل 2-12- شكست لوله متصل به مخزن (ALA2002) 61

شكل 2-13- فاصله نامناسب لوله‌ها 62

شکل 2-14- نمایی شماتیک از مسیر حرکت موج و برخورد آن با سطح زمین.. 64

شکل 2-15- بررسی موج برشی و رایلی در طراحی لوله. 65

شکل 2-16- انتشار ظاهری موج برشی.. 66

شکل 2-17- انتشار ظاهری موج رایلی کرنش زمین و انحنا ناشی از انتشار امواج.. 66

شکل 2-18- نمایی شماتیک از انتشار ظاهری موج برشی.. 67

شکل 2-19- مدل اجزا محدود المان پوسته در برخورد با گسل.. 72

شکل 2-20- مدل پوسته تاکادا با شرایط مرزی معادل.. 73

شکل 2-21- شرایط مرزی معادل تاکادا برای خطوط لوله مدفون.. 74

شکل 2-22- مقایسه مدل اجزا محدود با مرزهای متفاوت… 76

شکل 2-23- تجزیه برداری برخورد موج با زاویه تمایل در راستای محوری و عمود بر محور 77

شکل 2-24- نمایی شماتیک از هندسه و شرایط مرزی مدل سه بعدی.. 77

شکل 2-25- نیروی عمل کننده در نزدیکی یک خم 83

شکل 3-1- مدل داده برداری و رستری.. 97

شکل 3-2- سطوح  ArcGIS. 100

شکل 3-3- الگوریتم تعیین مقداد خرابی تحت اثر موج زلزله در GIS. 102

شکل 3-4- موقعیت بروجن.. 103

شکل 3-5- نقشه شتاب روی سنگ بستر (PGA) با 20 و  10 درصد احتمال رویداد در 50 سال برای شهر بروجن  105

شکل 3-6- نقشه‌های خام فاضلاب شهری.. 106

شکل 3-7- نقشه شبکه فضلاب بروجن (قطر لوله ها) 107

شکل 4-1- نقشه PGA10 و شبکه فاضلاب شهر. 110

شکل 4-2- نقشه PGA2  و شبکه فاضلاب… 111

شکل 4-3- تعداد خرابی HAZUS SR2تحت PGA10%… 112

شکل 4-4- تعداد خرابی تحت    PGA2%  SR2-%HAZUS. 113

شکل 4-5- میزان خرابی تحت PGA2%درروشVI 114

شکل 4-6- میزان خرابی تحت زلزله با PGA10%درروش VI 115
فهرست جداول

جدول 1-1- تقسیم بندی ایستگاهی و خطی سامانه فاضلاب… 8

جدول 2-1 و 2-2- نرخ خرابی بر اساس قطر در زلزله‌ی كوبه 1995. 37

جدول 2-3 – اهمیت پارامتر خوردگی تهیه شده توسط ایمنی لوله ها(RSPA/OPS) 55

جدول 3-1- روابط hazus مربوط به نرخ خسارت خطوط لوله مدفون.. 93

جدول 3-2- ضریب وزنی عامل قطر لولهcd [30] 94

جدول 3-3- ضریب وزنی عامل جنس لوله ،cp[30] 94

جدول 3-4- ضریب وزنی عامل شرایط زمین: cg[30] 94

جدول 3-5- ضریب وزنی عامل شدت زلزله، Ci [30] 95

جدول 3-6- ضریب وزنی عامل عبور لوله از گسلCF [30] 95

جدول 3-7- ضریب وزنی عامل روانگرایی منطقهC[30]I 95

جدول 3-8- ضریب وزنی عامل پتانسیل زمین لغزشCS ضریب CS. 95

جدول 3-9- طبقه بندی آسیب پذیری لرزه ای شبکه. 95
فهرست نمودارها

نمودار 2-1- نمودار نرخ خرابی خطوط لوله از لحاظ جنس در زلزله نیوزلند. 35

نمودار 2-2- نرخ تعمیرات خطوط لوله‌ی آب را در هر 1000 فوت بر اساس ماكسیمم سرعت زمین در زلزله 1995 كوبه  37

نمودار 2-3- تغییرات تنش‌های محوری و خمشی نسبت به تغییر زاویه برخود موج برشی به خط لوله  44

نمودار 2-4- تغییرات تنش‌های محوری و خمشی نسبت به تغییر زاویه برخود موج طولی به خط لوله  44

نمودار 2-5- تغییرات مقادیر حداكثر تنش‌های خمشی در طول خط لوله با شرایط انتهایی متفاوت  52

نمودار 2-6- تغییرات مقادیر حداكثر تنش‌های محوری در طول خط لوله با شرایط انتهایی متفاوت 53

1-4 فرضیه‌های پژوهش…………………………………. 7

1-5 اهداف پژوهش…………………………………. 8

1-6 روش انجام تحقیق……………………………….. 8

1-7 تعریف اصطلاحات و واژه ها……………………………… 8

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1 مقدمه………………………………13

2-2 تاثیر طراحی محیط فیزیکی فضای کار…………………………. 15

2-3 حریم خصوص…………………………………. 16

2-3-1 سر و صدا بعنوان استرس فیزیولوژیک…………………………. 21

2-3-2 ابعاد و اندازه در ایستگا ههای کار و دفاتر………………………. 24

2-4 ارتباطات………………………………… 25

2-5  تهویه………………………………. 26

2-5-1 مکانیسم تهویه طبیعی (با بهره گرفتن از بازشوها)……………… 27

2-5-2 تاثیر اندازه پنجره……………………………… 28

2-6 نور……………………………… 30

2-6-1 استفاده از نور طبیعی روزانه………………………………. 30

2-6-2 اثر رنگ بر محیط کار……………………………… 34

2-7 عملکرد………………………………. 35

2-8 الگوی ساختاری ارتباط فاکتورهای تاثیرگذار در رضایت شغلی……….. 35

فصل سوم: مواد و روش ها

3-1 مقدمه……………………………… 39

3-2 روش تحقیق……………………………….. 39

3-2-1 روش انجام پژوهش…………………………………. 39

3-2-2 جامعه آماری……………………………….. 40

3-2-3 گردآوری اطلاعات………………………………… 40

3-2-4 روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ‏ها……………………………… 41

3-2-5 طراحی سامانه میزان رضایتمندی از فضاهای اداری پلان باز………….41

3-2-5-1- طراحی پرسشنامه……………………………… 43

فصل چهارم: شناخت عرصه پژوهش و تحلیل آماری نمونه موردی

4-1 مقدمه……………………………… 49

بخش اول: شناخت بستر………………………………. 50

4-2 نقشه و تصاویر ساختمانهای ادارات تشکیل دهنده جامعه آماری……….. 51

4-2-1 اداره امور مالیاتی و دارایی استان ایلام………………………….. 51

4-2-2 بانک ملت شعبه شهید کشوری شهر ایلام…………………………. 59

4-2-3 اداره پست مرکزی شهر ایلام………………………………. 60

بخش دوم: تحلیل آماری……………………………….. 61

فصل پنجم: نتیجه گیری، ارائه راهکار و ضابطه

5-1 مقدمه……………………………… 75

5 -2- بحث در روند کلی پژوهش……………………………… 76

5-3 یافته ها……………………………… 76

5-4- نتیجه گیری……………………………….. 79

5-5- ارائه راهبرد و سیاست ……………………………… 79

منابع فارسی………………………………. 81

Refrencese……………………………….

چکیده:

محیطهای اداری مکان زندگی افراد کارمند در نیمی از ساعات روز است . جایی که فرد پر انرژی ترین اوقات بیداری خود را در آن می گذراند . لذا کیفیت فضای اداری در بلند مدت ،تاثیری بیش از آنچه در نگاه اول به ذهن متبادر می شود بر زندگی کارمندان دارد . پژوهش حاضر در صدد است تارضایت مندی کارمندان در فضای اداری با پلان آزاد را بررسی کند . درواقع هدف تعیین ارتباط بین عملكرد كاركنان و محیط فیزیكی كارشان است. حاصل مطالعات انجام شده رسیدن به الگویی بود که 5 فاکتور تاثیر گذار در جلب رضایت کارکنان در محیط کار را شامل می شد .این فاکتورها عبارتند از : تهویه ، نور، ارتباطات ، حریم خصوصی وعملکرد . که چهار فاکتور اولیه بر عملکرد تاثیرگذاشته و عملکرد نیز رضایت از محیط را تحت تاثیر قرار می دهد.  روش تحقیق در این پژوهش، کمی و رویه عملی آن استفاده از پرسشنامه و تحلیل آماری است . داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار Spss و روش Amos تحلیل گردید. تحلیل آماری داده ها وجود ارتباط بین فاکتورهای تشکیل دهنده الگوی رضایت شغلی بر اساس رضایت از محیط را مورد تایید قرار می دهد . به بیان دیگر، نتایج حاصل از پیمایش ،بیانگر آن است که طراحی محیط اداری تأثیر قابل توجهی بر عملكرد كاركنان دارد و استفاده از پلان آزاد،  در صورتی که نیازمندیهای کارکنان و اصول فنی ساخت رعایت گردد ، می تواند ایده مناسبی برای ساخت فضاهای اداری باشد . بطور كلی بررسی فاكتورهای مختلف نشان می‌دهد كه نورپردازی مناسب ،تهویه مناسب ،سهولت ارتباط کارکنان با یکدیگر و ارباب رجوع و رعایت حریم خصوصی (بویژه در مورد زنان) ،می تواند در عملكرد اغلب كاركنان و بهره وری شغلی آنان،  نقش کلیدی بازی کند . با توجه به بررسی های نظری و نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل داده ها پیشنهاد می گردد ،در ساختمانهای اداری برای افزایش ارتباط بین کارمندان و ارباب رجوع ، دسترسی بهتر کارمندان به فایلها و وسایل مورد نیاز و نیز بهره گیری بهتر از نور و تهویه در فضاهای داخلی ، مناسب تر است که از فضاهای با پلان آزاد استفاده کرد .همچنین از آنجا که حفظ حریم خصوصی برای کارمندان یک اداره مهم است ، بهتر است در ادارات با پلان باز هر جا که ارتباط کارمندان با ارباب رجوع از اهمیت کمتری برخوردار است ، از پارتیشن های با ارتفاع کوتاه مخصوصا برای فضاهای متعلق به زنان استفاده گردد. این بدان دلیل است که داشتن حریم برای زنان بیش از مردان اهمیت دارد .در فضاهای اداری با پلان باز از آنجا که هیچ حائلی برای جلوگیری از پخش صداهای درون فضا وجود ندارد ، بهتر است برای افزایش تمرکز کارکنان حتی المقدور از بوجود آمدن صداهای مزاحم ممانعت کرد . به عنوان مثال می توان دستگاه هایی که ایجاد صدا می کنند مانند دستگاه های فتوکپی یا مانند آنرا در فضای بسته قرار داد. یا صدای   زنگ تلفنهای موجود در فضا را با چراغهای چشمک زن جایگزین کرد .همچنین می توان از نصب پره های جاذب صدا بر روی دستگاه های تایپ و ماشینهای تولید کننده صدا بهره گرفت.

فصل اول: مقدمه و کلیات

1-1- مقدمه

ساختمان‌های اداری بایستی دارای انعطاف پذیری، راحتی نگهداری، دسترسی مناسب ویک موقعیت اکولوژیکی)اقلیمی( مناسب باشند و از طرف دیگر یک محیط آرام، لذتبخش ومفید را برای استفاده کنندگان فراهم سازند. با توجه به طراحی و ساخت سازمان ها و مجتمع‌های اداری توسط معماران , ضرورت آشنایی این افراد با مسائل روانی کارکنان و کارمندان پر رنگ تر می‌شود , زیرا فضای خلق شده توسط معماران بایستی مورد استفاده کارمندان یک سازمان قرارگرفته و ماهیت فضا اثرات روانی خاصی را بر آنها ایجاد کند. در صورتی که یک فضا از لحاظ اصول معماری، هنری و روانشناسی به صورت منطقی و درست طراحی شود، علاوه بر ایجاد نشاط، شادابی و انگیزه ی کافی در کارکنان می‌تواند با رعایت نکات خاص و ساده ای در چیدمان فضاها و مبلمان داخلی , استرس‌های ناشی از محیط کاری را به حداقل برساند. با نگاهی به زندگی کارمندان در خواهیم یافت که شرایط محیط کار دقیقا بر رفتار ، شخصیت و زندگی افراد اثر گذاشته و تمام ابعاد زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. قطعا کار کردن در فضای مطلوب در کنار فضای سبز و منظره‌های دلچسب در شرایط مساعد تهویه ، نور و آکوستیک ، بر روی مبلمانهایی که قاعده‌های آرگونومی آن به تناسب انسان باشد، می‌تواند سلامت جسم و روان افراد شاغل را حتی بعد از بازنشستگی تضمین  نماید. همچنین فضاهایی با مقیاس مناسب و داشتن محیط‌های اجتماعی مطلوب روحیه خلاقیت کارمند و انگیزه او را برای حضور به موقع بر سر کار خود برمی انگیزد. فضای مناسب کاری  در بوجود آمدن حس رضایت از فضا در کارمندان هنگام انجام امور محوله نقش مهمی ایفا کرده حس تعلق فرد را افزایش می‌دهد در نتیجه راندمان کاری و تمرکز و به تبع آن سرعت انجام امور سازمانی و اداری که باعث افزایش سوددهی سازمان مربوطه است افزایش می‌یابد.

2-1- بیان مسئله

در طراحی ساختمان‌های اداری از دو سیستم باز و بسته استفاده می‌شود. سیستم باز اداری به فضاهایی اطلاق می‌شود که توسط جداکننده‌های سبک از هم تفکیک شده اند. سیستم بسته اداری به فضاهایی اطلاق می‌شود که توسط دیوارهای جداکننده و به صورت اتا قهای مستقل می‌باشند. به طور کلی ساختمان‌های اداری دارای فضاهای اصلی، فضاهای پشتیبانی، خدمات و مسیرهای گردش می‌باشند که طراحی داخلی عامل كلیدی رضایت شغلی در آنهاست. طراحی فضای كاری ممكن است موفقیت سازمانی را با ایجاد فضایی كه كیفیت كار، روش و كمیت را ساپرت می‌كند ، افزایش دهد و تغییر و تحولات و میزان غیبت را بهبود ‌بخشد. بطور فزاینده‌ای، معماران، طراحان داخلی و مدیران رفاهی، نقش راهبردی جدیدی به عنوان مشاوران آشنا با رفتار انسانی و سازمانی بر عهده دارند (همیلتن[1]، 1977). شمار زیادی از شركت‌ها از طراحی داخلی فضای كار به عنوان وسیله‌ای در جهت جذب و حفظ كارشان استفاده می‌كنند، آخرین تحقیقات انجمن آمریكایی طراحان داخلی نشان می‌دهد كه طراحی داخلی فضای كار ابزاری است كه می‌تواند به موفقیت شركت‌های بزرگ در حل چالش‌ها كمك كند. كاركنان و جویندگان كار می‌گویند محیط فیزیكی یكی از سه عامل برتر تأثیرگذار در تصمیم آنها در پذیرش یا ترك شغل است.

كارمندان مدت زیادی را در یك ساختمان می‌گذرانند بنابراین محیط فیزیكی بر فعالیت آنها و بطور مستقیم بر كارایی و تولیدشان اثر گذار است. اغلب فرض بر این است كاركنانی كه بیشتر از محیط فیزیكی كارشان راضی هستند نتیجه كار و تولیدشان بهتر است. شرایط دما، كیفیت هوا، نور و شرایط صدا در محیط اداری بر میزان تولید و بهره‌وری تأثیر دارد. در واقع مطالعات زیادی بطور مؤثر ثابت می‌كند كه كاراكترهای محیط فیزیكی اداره می‌تواند اثر قابل توجهی بر رفتار، ادراك و بهره‌وری كاركنان داشته باشد (کمرولزمان[2] و همکاران، 2011).

بیشتر تحقیقات پیشین اغلب بر روی یك فاكتور تأثیرگذار بر بهره وری كاركنان در محل كار متمركز بود. و تقریبا هیچ مطالعه‌ای انجام نشده كه رابطه بین تمام فاكتورهای فیزیكی محیط كار و بهره‌وری كاركنان را نشان دهد. بنابراین این مقاله سوابق چندین فاكتور محیطی كه بطور مستقیم یا غیرمستقیم بر بهره‌وری كاری كاركنان تأثیر می‌گذارد را بررسی می­ کند.

در اکثریت ساختمانهای اداری در ایران متأسفانه صرف تأمین فضای فیزیکی اهمیت داشته و تأمین نیاز روحی کارمندان دچار غفلت می‌شود آنچه افراد در انجام وظایفشان بدان نیاز پیدا می‌کنند روحیه سرزندگی و شادابی و انرژی برای انجام آن است. حال آنکه فضای محیط کار در ایجاد این روحیات بسیار دخیل است که متأسفانه همین جنبه روانی محیط کار بسیار مورد بی توجهی قرار گرفته در بلند مدت سبب خستگی و بی قراری افراد می‌گردد و بصورت خودآگاه یا ناخودآگاه زمینه نارضایتی کارمندان را فراهم می‌سازد .

مشخص شده است كه محیط داخلی در یك اداره تأثیر زیادی بر نگرش، رفتار، رضایت و بهره‌وری كاری كاركنان دارد. بر اساس اظهارات (آندریان لیمن [3]،1995)، افرادی كه از دما، كیفیت، آب، نور و شرایط سر و صدا در دفتر كارشان راضی نیستند، بیشتر از تأثیر آنها بر تمركزشان در كار شكایت دارند. تحقیقات دیگر همچنین نشان می‌دهند كه “تولید ” ارتباط نزدیكی با شرایط محیط داخلی دارد. به هر حال چگونگی تأثیر كیفیت محیط داخلی بر تولیدات، یك چالش بزرگ است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت كه نه فقط دما، كیفیت نور و صدا باید مورد توجه قرار گیرد ، بلكه همچنین باید كیفیت هوای داخلی، راحتی حرارتی، طرح فضاهای كاری خصوصی، طرح رنگ فضای كار، گیاهان داخلی، لایه‌های گرد و غبار و آلاینده‌های بیولوژیكی، تجمع دی‌اكسیدكربن داخلی و بسیاری عوامل دیگر باید توسط مدیران ارشد سازمان‌ها مورد توجه قرار گیرند. نهایتاً یك محیط اداری راحت مهم است که بتواند كارمندان را قادر به تمركز و انجام هرچه بهتر وظایفشان كند. این می‌تواند كیفیت زندگی در كار را جهت بهره‌وری هرچه بهتر كاركنان ادارات فراهم كند (کمرولزمان و همکاران، 2011).

همانطور که گفته شد تحقیقات همواره نشان داده اند كه ویژگی‌های محیط اداری می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر رفتار، نگرش و بهره‌وری كاركنان داشته باشد (آلتمن و لت[4]، 1969). (دول و اسكرودر[5]، 2001) اظهار داشتند كه در محل كار رضایت كاربر به عنوان مهمترین فاكتور در موفقیت سازمان به رسمیت شناخته شده است و به عنوان یك شاخص كلیدی در بهره‌وری در نظر گرفته شده است و بر اساس این منطق است كه سطوح بالای رضایت‌مندی سبب بهبود روحیه و كاهش سردرگمی می­شود. همچنین این تحقیق نشان داد كه رضایت از محیط كار بطور مستقیم به رضایت شغلی كاركنان و بطور غیرمستقیم به تعهد سازمانی و میزان حجم معاملات مربوط می‌شود.

بطور كلی مطالعات انجام شده بر معیارهایی مانند صدا، نور، دما، وجود پنجره و… نشان می‌دهد كه چنین فاكتورهای از محیط فیزیكی برنگرش كاركنان، رفتار آنها، رضایت و بهره‌وریشان تأثیر می‌گذارد (کروچ و نیمران[6]، 1989).

موضوع این تحقیق تحلیل فضاهای اداری با پلان باز) Open Plan ) و بررسی ویژگی کمی و کیفی این فضاها و در نهایت رسیدن به یک سری استاندارد برای طراحی مراکز

فهرست مطالب:

فصل اول…………………………. 1

1-1- طرح مسئله تحقیق………………………….. 2

1-2- سوالات تحقیق………………………….. 3

1-3- فرضیات تحقیق………………………….. 3

1-4- اهداف تحقیق………………………….. 3

1-5- بهره وران تحقیق………………………….. 3

1-6- نوآوری تحقیق………………………….. 4

1-7- روش تحقیق………………………….. 4

1-8- تکنیک کار و ابزار گردآوری اطلاعات………………………….. 4

1-8-1- ابزار گردآوری اطلاعات………………………….. 4

1-9- نمونه گیری………………………….. 4

1-10- روش تحلیل اطلاعات و داده ها………………………… 5

1-11- پیشینه تحقیق………………………….. 5

1-11-1- داخلی………………………….. 5

1-11-2- خارجی………………………….. 6

1-12- موانع تحقیق………………………….. 7

1-13- روایی و پایایی تحقیق………………………….. 7

1-14- واژه ها و مفاهیم…………………………. 8

فصل دوم………………………….. 10

مقدمه………………………… 11

2-1- تعاریف و مفاهیم…………………………. 11

2-1-1- فضا………………………… 11

2-1-2- فضاهای عمومی………………………….. 11

2-1-3- فضای شهری………………………….. 12

2-1-4- فرهنگ…………………………… 13

2-1-5- فضای فرهنگی و هنری………………………….. 13

2-1-6- ورزش…………………………… 14

2-1-7- فضاهای ورزشی………………………….. 14

2-1-8- کیفیت………………………….. 14

2-1-9- کیفیت زندگی………………………….. 15

2-1-10- سبک زندگی………………………….. 17

2-2- فضاهای ورزشی………………………….. 17

2-2-1- نظریه های تفریحات سالم…………………………. 17

2-2-1-1- نظریه ی تأمین نیاز…………………………. 17

2-2-1-2- نظریه ی گذران اوقات فراغت………………………….. 17

2-2-1-3- نظریه ی ارزش فردی و اجتماعی………………………….. 18

2-2-1-4- نظریه بازآفرینی………………………….. 18

2-2-1-5- مدل مول و همکاران…………………………. 18

2-2-2- ورزش همگانی و عوامل توسعه آن…………………………. 19

2-2-2-1- عوامل اصلی توسعه ورزش همگانی………………………….. 20

2-2-3- تکامل ورزش همگانی………………………….. 20

2-2-4- متغیرهای تأثیرگذار بر فعالیت بدنی شهروندان……………………… 21

2-2-5- ورزش به عنوان حق شهروندی………………………….. 22

2-2-6- ابعاد ورزش همگانی………………………….. 23

2-2-7- انگیزه های گرایش به ورزش همگانی………………………….. 23

2-2-8- ویژگی فضاهای ورزشی………………………….. 24

2-2-9- نقش و وظیفه شهرداری در برنامه ریزی و مدیریت فضاهای ورزشی در ایران……..25

2-2-10- مشخصات انواع زمینهای ورزشی………………………….. 26

2-2-10-1- مرکز ورزشی واحد همسایگی………………………….. 26

2-2-10-2- مرکز ورزشی محله…………………………. 26

2-2-10-3- مرکز ورزشی ناحیه…………………………. 27

2-2-10-4- مرکز ورزشی شهر…………………………. 27

2-3- فضاهای فرهنگی و هنری………………………….. 27

2-3-1- حوزه های فرهنگ…………………………… 27

2-3-2- سابقه برنامه ریزی فرهنگی در ایران…………….. 28

2-3-3- اهمیت و نقش برنامه ریزی فرهنگی در شهرها جهت توسعه فرهنگی………. 29

2-3-4- نقش و وظیفه ی شهرداری در برنامه ریزی و مدیریت فضاهای فرهنگی- هنری در ایران……30

2-3-5- جایگاه فعالیت های فرهنگی در نظام عمومی گذران اوقات فراغت……..30

2-3-6- فضاهای فرهنگی- هنری عرضه شده در شهر تهران………… 31

2-3-6-1- تئاتر…………………………. 31

2-3-6-2- فرهنگسرا………………………… 31

2-3-6-3- کتابخانه عمومی………………………….. 32

2-3-6-4- موزه…………………………. 32

2-3-6-5- خانه فرهنگ…………………………… 33

2-3-6-6- سینما………………………… 34

2-3-6-7- نگارخانه…………………………. 34

2-3-6-8- زورخانه…………………………. 34

2-3-6-9- مراکز ویژه…………………………. 35

2-4- سبک زندگی………………………….. 35

 

2-5- کیفیت زندگی………………………….. 36

2-5-1- دیدگاه های مربوط به کیفیت زندگی شهری………… 36

2-5-1-1- دیدگاه سیاست گذاران…………………………. 36

2-5-1-2- دیدگاه مخاطب محور…………………………. 37

2-5-1-3- دیدگاه کارشناس محور…………………………. 37

2-5-1-4- دیدگاه روان شناختی- ادارکی……………….. 38

2-5-1-5- دیدگاه های نیمه تجربی………………………. 38

2-5-2- رویکردهای نظری کیفیت زندگی………………… 39

2-5-2-1- رویکرد برنامه ریزی شهری…………………….. 39

2-5-2-2- رویکرد جغرافیایی………………………….. 40

2-5-2-3- رویکرد فلسفی………………………….. 42

2-5-2-4- رویکرد اجتماعی………………………….. 43

2-5-2-5- رویکرد اقتصادی………………………….. 44

2-5-2-6- رویکرد بوم شناسی………………………….. 45

2-5-3- ابعاد کیفیت زندگی شهری………………………….. 46

2-5-4- رویکردهای ارزیابی کیفیت زندگی شهری………….. 48

2-5-4-1- رویکرد ذهنی…………………………. 52

2-5-4-2- رویکرد عینی………………………….. 53

2-5-4-3- رابطه بین کیفیت ذهنی و عینی………………. 54

2-5-5- شاخص های اصلی کیفیت زندگی………………… 55

2-5-5-1- تولید ناخالص داخلی(GDP)………………………… 55

2-5-5-2- شاخص پیشرفت اصلی (GPI)……………………… 56

2-5-5-3- شاخص سلامت اجتماعی (SHI)…………………. 56

2-5-5-4- شاخص توسعه انسانی (HDI)……………………..56

2-5-6- شاخص های کیفیت زندگی در ایران…………………. 57

2-5-6-1- شاخصهای محیطی………………………….. 57

2-5-6-2- شاخصهای فرهنگ شهروندی…………………………..57

2-5-6-3- شاخصهای اقتصادی………………………….. 57

2-5-6-4- شاخصهای جمعیتی و اجتماعی………………………….. 58

2-5-6-5- شاخصهای آموزش، تحصیلات و مهارت ها………………58

2-5-6-6- شاخصهای زیر ساخت ها و تأسیسات……………………. 58

2-5-6-7- شاخصهای سلامتی و بهداشت………………………….. 58

2-5-6-8- شاخصهای حقوق شهروندی………………………….. 59

2-5-6-9- شاخصهای تفریحات و استراحت………………………….. 59

2-5-6-10- شاخصهای مسکن و سرپناه…………………………. 59

2-5-6-11- شاخصهای امنیت………………………….. 59

2-5-7- مدل های کیفیت زندگی………………………….. 60

2-5-7-1- مدل کیفیت زندگی هنکوک و همکارانش………………….. 60

2-5-7-2-  مدل کیفیت زندگی کامپل و همکاران………………………. 61

2-5-7-3-  مدل کیفیت زندگی لندزمن………………………….. 62

2-5-7-4-  مدل کیفیت زندگی فلیس و پری………………………….. 63

2-5-7-5-  مدل کیفیت زندگی رافائل………………………….. 65

2-5-7-6-  مدل کیفیت زندگی سالواریس…………………………… 65

2-5-7-7-  مدل کیفیت زندگی داس…………………………… 66

2-5-7-8-  مدل کیفیت زندگی میشل………………………….. 66

2-5-7-9-  کیفیت فراگیر زندگی اشمیت و نول…………………. 67

2-5-7-10-  مدل کیفیت زندگی دلفیم و همکارانش……………….. 68

2-5-8- تکنیک های ارزیابی کیفیت زندگی………………………….. 70

2-5-8-1- تکنیک SWOT…………………………..

2-5-8-2- تکنیک AHP………………………….

2-5-9- تجربیات جهانی در زمینه کیفیت زندگی……………………. 73

2-5-9-1- آمریکا …………………………73

2-5-9-2- هلند…………………………. 74

2-5-9-3- سنگاپور…………………………. 74

2-5-10-4- تورنتو کانادا………………………… 74

2-5-10-5- استانبول ترکیه…………………………. 74

2-5-10-6- سائوکارلوس برزیل………………………….. 75

2-5-10-7- پورتو پرتغال…………………………. 76

2-5-10-8- تایپه تایوان…………………………. 77

نتیجه گیری………………………….. 79

فصل سوم………………………….. 80

مقدمه………………………….81

3-1- مشخصات کلی شهر تهران…………………………. 81

3-2- سابقه تاریخی و نحوه شکل گیری منطقه 18…………… 82

3-3- موقعیت منطقه 18 در شهر تهران…………………………. 84

3-4- مشکلات منطقه…………………………. 88

3-5- پتانسیل های منطقه…………………………. 89

3-6- خصوصیات اقلیمی و مسیلهای منطقه 18…………………………. 92

3-7- خصوصیات ژئومورفولوژی منطقه 18…………………………. 93

3-7-1- ژئومورفولوژی اقلیمی………………………….. 93

3-7-2- ژئومورفولوژی ساختمانی………………………….. 93

3-8- خصوصیات جمعیتی، اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، سیاسی و خدماتی منطقه 18…….94

3-8-1- خصوصیات جمعیتی و اجتماعی………………………….. 94

3-8-1-1- روند تحولات جمعیت منطقه 18…………………………. 94

3-8-1-2- الگوی سنی جمعیت………………………….. 95

3-8-1-3- خانوار و بعد خانوار…………………………. 96

3-8-1-4- مهاجرت………………………….. 97

3-8-1-5- ویژگیهای اجتماعی جمعیت………………………….. 97

3-8-2- خصوصیات اقتصادی………………………….. 98

3-8-2-1- وضع فعالیت………………………….. 98

3-8-2-2- وضع شاغلان بر حسب گروه های عمده فعالیت…………. 99

3-8-3- خصوصیات صنعتی………………………….. 100

3-8-4- خصوصیات سیاسی………………………….. 101

3-8-5- خصوصیات خدماتی………………………….. 101

3-9- معرفی فضاهای مورد مطالعه در منطقه 18………………………… 101

3-9-1- پردیس تماشا………………………… 101

3-9-2- مجموعه ورزشی شهیدان اسماعیلی………………………….. 103

3-9-3- ورزشگاه امام رضا (ع) …………………………103

3-9-4- مجموعه ورزشی بدر…………………………. 104

3-9-5- مجتمع فرهنگی، تفریحی و ورزشی شهید مختار سلیمانی…………. 105

نتیجه گیری………………………….. 106

فصل چهارم………………………….. 107

مقدمه…………………………. 108

4-1- تحلیلهای توصیفی………………………….. 108

4-1-1- جنسیت………………………….. 108

4-1-2- سن………………………….. 109

4-1-3- وضعیت تأهل………………………….. 110

4-1-4- سطح تحصیلات………………………….. 111

4-1-5- وضعیت اشتغال………………………….112

4-1-6- میزان درآمد ماهانه…………………………. 113

4-1-7- میزان هزینه ماهانه…………………………. 114

4-1-8- از کدام منطقه شهر تهران به این مرکز مراجعه می نمایید؟……..115

4-1-9- چه مدت است که در این منطقه اقامت دارید؟……………… 116

4-1-10- کدام یک از مراکز زیر را می شناسید؟………………… 117

4-1-11- هر چند وقت یکبار به مراکز نام برده مراجعه می کنید؟………. 118

4-1-12- بیشتر، چه روزی را برای رفتن به مراکز نام برده انتخاب می کنید؟……….. 119

4-1-13- چه ساعتی از شبانه روز را برای رفتن به مراکز نام برده انتخاب می کنید؟…….. 120

4-1-14- نحوه دسترسی شما به مراکز نام برده کدام گزینه است؟……………. 121

4-1-15- مهمترین هدف استفاده شما از این مراکز کدام گزینه است؟………….. 122

4-1-16- مشخصه ی بارز مراکز نام برده که باعث حضور شما در آن می شود، کدام است؟…….. 123

4-1-17- کدام عامل باعث وابستگی و حس تعلق شما به مراکز نام برده، گردیده است؟……….. 124

4-1-18- انتظار شما از این مراکز چیست؟……………………… 125

4-2- تعیین سلسله مراتب مراکز مورد بررسی در شاخص های پژوهش با روش سلسله مراتبی (AHP)…..126

4-2-1- شاخص محیطی و کالبدی………………………….. 129

4-2-2- شاخص اقتصادی………………………….. 129

4-2-3- شاخص اجتماعی………………………….. 130

4-2-4- شاخص آموزشی………………………….. 131

4-2-5- شاخص زیرساخت و تأسیسات………………………….. 132

4-2-6- شاخص امنیت………………………….. 132

4-2-7- شاخص سلامت………………………….. 133

4-3- تکنیک SWOT…………………………..

4-3-1- تدوین راهبردهای SWOT…………………………..

فصل پنجم………………………….. 139

مقدمه…………………………. 140

5-1- شاخصهای آمار توصیفی (مرکزی و پراکندگی)………………………… 140

5-2- آمار استنباطی………………………….. 143

5-2-1- آزمون کولموگروف-اسمیرنوف………………………….. 143

5-2-2- بررسی تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری منطقه 18 در منطقه و فرا منطقه بر کیفیت زندگی زندگی شهروندان……..144

5-2-2-1– بررسی تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری منطقه 18 در منطقه بر گویه های کیفیت زندگی شهروندان………..144

5-2-2-2– بررسی تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری منطقه 18 در فرا منطقه بر گویه های کیفیت زندگی شهروندان……..148

5-2-2-3- مقایسه تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری بر گویه های کیفیت زندگی در منطقه و فرا منطقه…………151

5-2-2-4– بررسی تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری منطقه 18 در منطقه بر شاخص های کیفیت زندگی شهروندان…….154

5-2-2-5– بررسی تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری منطقه 18 در فرا منطقه بر شاخص های کیفیت زندگی شهروندان….155

5-2-3- اولویت بندی میزان تأثیرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری منطقه 18 بر منطقه و فرا منطقه……… 156

5-3- آزمون فرضیه های پژوهش…………………………… 157

5-3-1-آزمون فرضیه اول…………………………. 157

5-3-2- آزمون فرضیه دوم…………………………. 158

نتیجه گیری………………………….. 160

پیشنهادات………………………….. 161

فهرست منابع………………………….. 140

پیوست…………………………… 177

Abstract………………………….

چکیده:

کیفیت زندگی به عنوان مفهومی چند بعدی جهت نشان دادن میزان رضایت فرد از زندگی و به عبارتی معیاری برای تعیین رضایت یا عدم رضایت افراد و گروه ها از ابعاد مختلف زندگی است. این ابعاد می تواند زمینه های تغذیه ای، آموزشی، بهداشتی، امنیتی و اوقات فراغت را شامل می شود، امروزه در ادبیات برنامه ریزی توسعه مباحث کیفیت زندگی به عنوان یک اصل اساسی پیوسته مورد توجه برنامه ریزان و مدیران امر توسعه قرار می گیرد. از این رو در این پژوهش، هدف مهم و اساسی، ارزیابی اثرات فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری مورد مطالعه در ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان منطقه 18 تهران است. تحقیق حاضر از حیث هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و علّی-مقایسه ای است. جهت جمع آوری اطلاعات و داده های مورد نیاز از بررسی های اسنادی، کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده شده است. برای سنجش نظرات و ابعاد ذهنی کیفیت زندگی در منطقه 18، جامعه نمونه با توجه به جمعیت 391368 نفر با بهره گرفتن از فرمول کوکران، 385 محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل سؤالات پرسشنامه از آزمون های تی تک نمونه ای، تی مستقل و فریدمن استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فضاهای مورد مطالعه با ارائه کارکردهای متفاوت در منطقه و فرامنطقه بر کیفیت زندگی شهروندان تأثیر متفاوتی گذاشته اند و همچنین احداث این فضاها موجب تغییر شیوه زندگی شهروندان از سنتی به مدرن شده است. جهت شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید از تکنیک SWOT استفاده شده است، که طبق نتایج ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک، راهبرد تهاجمی برای افزایش تأثیر فضاهای فرهنگی، ورزشی و هنری در ارتقاء کیفیت زندگی انتخاب شد. جهت رتبه بندی مراکز با توجه به نظرات شهروندان با بهره گرفتن از تکنیک AHP اقدام گردید، بر اساس نتایج نهایی این تکنیک، پردیس تماشا با بیشترین امتیاز و مجموعه ورزشی شهیدان اسماعیلی با کمترین امتیاز به ترتیب در رتبه اول و آخر قرار گرفتند.

پیشگفتار:

بررسی کیفیت زندگی از اهداف مهم دست اندرکاران بوده و با توجه به گستردگی این مفهوم مورد توجه بسیاری از رشته های علوم مختلف قرار گرفته است. از این رو، بهبود رفاه و آسایش به عنوان هدف توسعه، وابسته به شناخت هر چه بیشتر عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی انسان است. بر این اساس، شروع جدی این بحث به دهه 1960 باز می گردد. زمانی که مشخص شد رشد و توسعه اقتصادی لزوماً منجر به بهبود کیفیت زندگی مردم نمی شود. کیفیت زندگی به عنوان مفهومی برای نشان دادن میزان رضایت فرد از زندگی و به عبارتی معیاری برای تعیین رضایت و عدم رضایت افراد و گروه ها از ابعاد مختلف زندگی است. این ابعاد می تواند زمینه های تغذیه ای، آموزشی، بهداشت، امنیت و اوقات فراغت را شامل می شود، از طرفی، دیگر امروزه در ادبیات برنامه ریزی توسعه مباحث کیفیت زندگی به عنوان یک اصل اساسی پیوسته مورد نظر برنامه ریزان و مدیران امر توسعه است. ارتقاء برنامه ریزی شهری از نگاه صرف کالبدی-کارکردی به نگاهی چند بعدی و چند وجهی در قالب در نظر گرفتن ابعاد اجتماعی، روانی، کیفی و اقتصادی در تعامل و کنش متقابل با ابعاد کالبدی-کارکردی، یکی از نتایج توجه به مفهوم کیفیت زندگی شهری در عرصه جهانی بوده است. به طور کلی می توان گفت که مفهوم «کیفیت محیط زندگی» و یا «کیفیت زندگی شهری» با هدف اصلاح و تکامل مفهوم توسعه از توسعه صرف کمی و اقتصادی به توسعه پایدار شهری مطرح و مورد توجه قرار گرفت. به هر جهت، کیفیت زندگی به عنوان یک اصطلاح کلی، مفهومی برای نشان دادن چگونگی برآورده شدن نیازهای انسانی و همچنین معیاری برای ادراک رضایت و عدم رضایت افراد و گروه ها از ابعاد مختلف زندگی است.

پژوهش پیش رو در 5 فصل تدوین شده است که در فصل نخست به کلیات تحقیق شامل بیان مسئله، سؤالات تحقیق، فرضیه، اهداف، روش تحقیق، پیشینه و واژگان کلیدی تحقیق اشاره شده است.

در فصل دوم ابتدا تعاریف و مفاهیم و سپس نظریه ها، مدل ها و تجربیات کیفیت زندگی مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل سوم ابتدا، مشخصات کلی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفت، و سپس پیشینه منطقه و ویژگی های طبیعی و انسانی منطقه 18 مورد بررسی قرار گرفت و در انتهای فصل، مشخصات مراکز مورد بررسی در پژوهش ذکر شده است.

در فصل چهارم ابتدا به بررسی و تحلیل نظر و دیدگاه مراجعه کنندگان مراکز مورد مطالعه پرداخته شده است و در نهایت از مدل های AHP و SWOT به منظور رتبه بندی و شناخت نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید مراکز استفاده شده است.

در پایان، در فصل پنجم برای تجزیه و تحلیل داده ها از فنون آمار توصیفی شامل جداول فراوانی و نمودارهای میله ای برای تجزیه و تحلیل داده های مشخصات فردی و سؤالات توصیفی و از آزمون آماری کولموگروف-اسمیرنوف، آزمون تی تک نمونه ای با ارزش آزمون 3، آزمون تی مستقل و آزمون فریدمن جهت تجزیه و تحلیل داده ها و بررسی فرضیات تحقیق استفاده شده است.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- طرح مسئله تحقیق

امروزه یکی از شاخص های پیشرفت یک اجتماع، ارتقاء کیفیت زندگی است. کیفیت زندگی شهری، واژه ای پیچیده، چند بعدی و کیفی در رابطه با شرایط و وضعیت جمعیت، در یک مقیاس جغرافیایی خاص (شهر، منطقه، محله و…) است که هم متکی به شاخص های ذهنی یا کیفی و هم متکی به شاخص های عینی یا کمی است. مفهوم کیفیت زندگی شهری را می توان در یک برداشت جامع و کلی بدین گونه تعریف کرد: « کیفیت زندگی شهری در برگیرنده ی ابعادی روانی است که شاخص هایی همچون رضایت، شادمانی و امنیت را در بر می گیرد. در برخی موارد، رضایت اجتماعی نیز نامیده می شود. همچنین ابعادی محیطی که در برگیرنده ی سنجه هایی همچون مسکن، دسترسی به خدمات و امنیت محیطی است. جنبه های دیگر در برگیرنده ی توجه به فرصتهای اجتماعی، امیدهای اشتغال، ثروت و اوقات فراغت است». قبل از دهه 1970 در برنامه ریزی شهری بیشتر بر ابعاد کالبدی-کارکردی توجه می شده است و به اهداف و ارزشهای اجتماعی و کیفی توجهی نمی گردید. بعد از تحولاتی که در دیدگاه ها، اهداف و روش های برنامه ریزی صورت گرفت مفاهیم جدیدی از جمله توجه به مفهوم کیفیت زندگی وارد مباحث برنامه ریزی شهری گردید و برنامه ریزی شهری را به سمت تعیین شاخص ها و معیارهای جدیدی جهت بیان ارتقاء کیفیت زندگی شهری سوق داد.

از جمله شاخص های اساسی سنجش کیفیت زندگی وجود فضاهای عمومی در سطح شهر است که همه شهروندان بدان دسترسی بی قید و شرط دارند و نیازهای وسیعی از شهروندان را پاسخگو می باشد. فضاهای عمومی شهری طیف وسیعی از فضاها را دربر می گیرد. فضاهای عمومی صحنه نمایش زندگی روزمره مردم است و در تقابل با فضای زندگی خصوصی تعریف می شود. اهمیت فضای عمومی به دلیل نقشی است که در توسعه جامعه ی دموکراتیک بازی می کند؛ به عبارتی چنانچه دسترسی برابر به عرصه ی عمومی برای همه ی جامعه فراهم شود، تهدید تمایز و جدایی اجتماعی کاهش می یابد و تنوع فرهنگی شکل یافته، می تواند فضای عمومی را تبدیل به مکانی نماید که افراد و گروه های مختلف بتوانند در اجرای قوانین خود گزیده، مشارکت کنند. مطابق با نظریات هابرماس و آرنت، دسترسی بی قید و شرط، اصل اساسی در فضاهای عمومی است (مدیری، 1385: 12). از این رو توجه به فضاهای مورد نیازی که ضامن سلامت جسم و روح و کیفیت زندگی شهروندان است، در برنامه ریزی و ساختار شهر ضروری به نظر می رسد. بدین منظور برنامه ریزی به منظور ارتقای کیفیت زندگی شهری نیازمند دستیابی به معیارها و شرایطی است که آسایش و رضایتمندی شهروندان را از طریق برآوردن نیازهای مادی و روانی آنان پاسخ گوید (وظیفه و همکاران، 1392: 2).

منطقه 18 تهران در سال 1359 به عنوان منطقه جدید به شهر تهران ملحق گردیده است. این منطقه در منتهی الیه جنوب غربی شهر تهران واقع شده و از شمال به 45 متری زرند و بزرگراه فتح در منطقه 9 و منطقه 21، از جنوب به بزرگراه آیت اله سعیدی (منطقه 19) و بزرگراه آزادگان و شهر چهاردانگه، از شرق به بزرگراه آیت اله سعیدی و منطقه 17، و از غرب به بزرگراه آزادگان محدود می گردد.

در دهه 80، پنج مجموعه بزرگ فرهنگی، ورزشی، هنری (پردیس تماشا، شهید سلیمانی، بدر، شهیدان اسماعیلی و امام رضا) در این منطقه احداث گردیده که تامین کننده و

ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ

ﻓﺼل اول: ﮐﻠﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ……………………………………………………………………………………………. . 2

-1-1 ﻣﻘﺪﻣﻪ…………………………………………………………………………………………………………………. 3

-2-1 ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………. 4

-3-1 اﻫﻤﯿﺖ و ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………………….. 5

-4-1 ﺟﻨﺒﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻮدن و ﻧﻮآوری در ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………. 6

-5-1 اﻫﺪاف ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………………………………… 6

-6-1 ﺳﻮاﻻت ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………………………………. 6

-7-1 ﻓﺮﺿﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ……………………………………………………………………………………………………… 7

-1-7-1 ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ اول………………………………………………………………………………………….. .. 7

-2-7-1 ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺻﻠﯽ دوم…………………………………………………………………………………………… .. 7

-8-1 ﻗﻠﻤﺮو ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………………. 8

-9-1 ﻗﻠﻤﺮو زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………………. 8

-10-1 ﻣﺪل ﻣﻔﻬﻮﻣﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ………………………………………………………………………………………………… 8

-11-1 ﺷﺮح واژه ﻫﺎ و اﺻﻄﻼﺣﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………….. 9

-1-11-1 ﺳﻮدآوری……………………………………………………………………………………………………. 9

-2-11-1 اﻧﺪازه………………………………………………………………………………………………………… 9

-3-11-1 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ…………………………………………………………………………………………. 9

-4-11-1 رﯾﺴﮏ…………………………………………………………………………………………………….. 10

-5-11-1 ﺗﻤﺮﮐﺰ……………………………………………………………………………………………………… 11

-6-11-1 ﺗﻮرم 12……………………………………………………………………………….. …………………………..

ﻓﺼﻞ دوم: ادﺑﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿﻖ……………………………………………………………………………………………………. 13

-1-2 ﻣﻘﺪﻣﻪ 14……………………………………………………………………………………….. …………………………..

-2-2 ﻣﻔﻬﻮم ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎﻟﯽ………………………………………………………………………………………………… 16

-3-2 ﻣﺪل ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮد ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ…………………………………………………………………… ..18

-1-3-2 ﺗﺠﻬﯿﺰ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﭘﻮﻟﯽ در ﺑﺎﻧﮑﺪاری ﻧﻮﯾﻦ………………………………………………………………………. 18

-2-3-2 اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی 21……………………………………………………………………….. CAMEL

-4-3-2 ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮔﺰﯾﻨﯽ………………………………………………………………………………………………….. 25

-4-2 ﻣﻔﻬﻮم ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺎﻟﯽ و ﺳﻮدآوری 28………………………………………………………….. …………………………..

-1-4-2 ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻮد از ﻧﻈﺮ اﺳﻼم 28…………………………………………………………… …………………………..

-2-4-2 ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻮد در اﻗﺘﺼﺎد و ﺣﺴﺎﺑﺪاری………………………………………………………………………. ..28

-5-2 ﻧﺴﺒﺘﻬﺎی ﻣﺎﻟﯽ و ﺟﺎﯾﮕﺎه ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی ﺳﻮدآوری 31………………………………………….. …………………………..

-1-5-2 ﻧﺴﺒﺘﻬﺎی ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ…………………………………………………………………………………………… ..32

-2-5-2 ﻧﺴﺒﺘﻬﺎی ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ (ﮐﺎراﯾﯽ)…………………………………………………………………………………… 32

-3-5-2 ﻧﺴﺒﺘﻬﺎی ﺑﺪﻫﯽ ﯾﺎ اﻫﺮﻣﯽ 33…………………………………………………………….. …………………………..

-4-5-2 ﺴﺒﺘﻬﺎی ﺳﻮدآوری 34………………………………………………………………….. …………………………..

-6-2 ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ……………………………………………………………………………………………………. 44

-1-6-2 روﯾﺪادﻫﺎ؛ رﯾﺴﮑﻬﺎ و ﻓﺮﺻﺘﻬﺎ………………………………………………………………………………. 46

 

-2-6-2 ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ…………………………………………………………………………………….. 46

-3-6-2 اﺟﺰای ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ……………………………………………………………………………………… 47

-4-6-2 ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ…………………………………………………………………………… 48

-5-6-2 ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ………………………………………………………………………………………. 49

-6-6-2 اﺷﺘﻬﺎی رﯾﺴﮏ……………………………………………………………………………………………… 50

-7-2 رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎری 50…………………………………………………………………………… …………………………..

-1-7-2 رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎری، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎری و ﻓﻨﻮن اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی آن 51……………… …………………………..

-2-7-2 راﻫﻬﺎی ﮐﺎﻫﺶ رﯾﺴﮏ ﻋﺪم ﺑﺎزﭘﺮداﺧﺖ ﺗﺴﻬﯿﻼت 53…………………………………. …………………………..

-8-2 رﯾﺴﮏ ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ……………………………………………………………………………………………………. 54

-1-8-2 ﻣﺎﻫﯿﺖ ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ………………………………………………………………………………………………. 55

-2–2 ﺗﻔﺎوت ﺑﺤﺮان ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ ﺑﺎﻧﮏ وﺑﺎزارﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ…………………………………………………………….. 55

-3-8-2 ﺷﺮاﯾﻂ ﺑﺮوز ﺑﺤﺮان ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ در ﺑﺎﻧﮏ ﻫﺎ…………………………………………………………………. 56

-4-8-2 راﻫﮑﺎرﻫﺎ……………………………………………………………………………………………………. 56

-5-8-2 ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ 57……………………………………………………………. …………………………..

-6-8-2 ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﺮدن ﺳﻨﺎرﯾﻮ 58…………………………………………………………………. …………………………..

-9-2 رﯾﺴﮏ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ 59……………………………………………………………………………. …………………………..

-10-2 ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎی ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ………………………………………………………………………………………………. 62

-11-2 اﻧﺪازه ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی ﺗﺠﺎری 63…………………………………………………………………… …………………………..

-12-2 ﺗﻤﺮﮐﺰ 63…………………………………………………………………………………….. …………………………..

-1-12-2 روشﻫﺎی اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﺎزار……………………………………………………………………… 64

-2-12-2 ﺗﻤﺮﮐﺰ و ﺳﻮدآوری ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی ﺗﺠﺎری……………………………………………………………………. . 66

-13-2 ﺗﻮرم 67…………………………………………………………………………..

-1-13-2 ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺗﻮرم………………………………………………………………………….. 69

-2-13-2 اﻧﺪازه ﮔﯿﺮی ﺗﻮرم در اﯾﺮان 71……………………………………………………….. …………………………..

-14-2 ﭘﯿﺸﯿﻨﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………………….. 73

-1 -14-2 ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت داﺧﻠﯽ………………………………………………………………………………………….. ..73

-2-14-2 ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت ﺧﺎرﺟﯽ 78…………………………………………………………………… …………………………..

ﻓﺼﻞ ﻮم: روش ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………………… 85

-1-3 ﻣﻘﺪﻣﻪ 86……………………………………………………………………………………….. …………………………..

-2-3 ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻋﻠﻤﯽ………………………………………………………………………………………………………… 86

-1-2-3ﺗﻘﺴﯿﻤﺒﻨﺪی ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻫﺪف 87……………………………………………………………. …………………………..

-2-2-3 ﺗﻘﺴﯿﻤﺒﻨﺪی ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺎﻫﯿﺖ و روش………………………………………………………………………… 87

-3-3 روش ﺗﺤﻘﯿﻖ 88……………………………………………………………………………….. …………………………..

-4-3 روﺷﻬﺎی ﮔﺮدآوری دادﻫﻬﺎ 88………………………………………………………………… …………………………..

-5-3 ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎری و ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ………………………………………………………………………………… 88

-6-3 اﻋﻀﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ آﻣﺎری ﺗﺤﻘﯿﻖ 89……………………………………………………. …………………………..

-7-3 روش آﻣﺎری ﺗﺤﻠﯿﻞ داده ﻫﺎ………………………………………………………………………………………… 89

-1-7-3 ﻣﺪل رﮔﺮﺳﯿﻮن ﺧﻄﯽ……………………………………………………………………………………….. 90

-2-7-3 آزﻣﻮن ﮐﻮﻟﻤﻮﮔﺮوف – اﺳﻤﯿﺮﻧﻮف 91………………………………………………….. …………………………..

-3-7-3 آزﻣﻮن دورﺑﯿﻦ- واﺗﺴﻦ……………………………………………………………………………………… 92

-4-7-3 ﺿﺮﯾﺐ ﺗﻌﯿﯿﻦ(92………………………………………………………………………………………….. (R2

-5-7-3 آﻣﺎره F و آزﻣﻮن ﻣﻌﻨﺎداری ﻣﺪل 92…………………………………………………… …………………………..

-6-7-3 ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻌﻨﺎدار ﺑﻮدن ﺿﺮاﯾﺐ 93………………………………………………………… …………………………..

ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎرم: ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ…………………………………………………………………………………………….. 94

-1-4 ﻣﻘﺪﻣﻪ 95……………………………………………………………………………………….. …………………………..

-2-4 ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ 95…………………………………………………………………………… …………………………..

-3-4 ﺗﺤﻠﯿﻞ آﻣﺎره ﻫﺎی ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ 96…………………………………………….. …………………………..

-4-4 آزﻣﻮن ﮐﻮﻟﻤﻮﮔﺮوف- اﺳﻤﯿﺮﻧﻮف 101……………………………………………………….. …………………………..

-5-4 آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ 102………………………………………………………………. …………………………..

-1-5-4آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ اول 102…………………………………………………………………. …………………………..

-2-4-4آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم 106…………………………………………………………………. …………………………..

ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ: ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی و ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات…………………………………………………………………………………….. 112

-1-5 ﻣﻘﺪﻣﻪ 113……………………………………………………………………………………… …………………………..

-2-5 ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﯿﺮی و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ 113………………………………… …………………………..

-1-2-5 ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ اول…………………………………………………………………………… 113

-2-2-5 ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﺘﺎﯾﺞ آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ دوم 115…………………………………………………… …………………………..

-3-5 ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﮐﺎرﺑﺮدی ﻣﺤﻘﻖ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ازﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ 116……………………… …………………………..

-3-5 ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدات ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺮای ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت آﺗﯽ 117…………………………………………………….. …………………………..

-4-5 ﻣﺤﺪودﯾﺘﻬﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ 118………………………………………………………………………. …………………………..

ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﻣﺎﺧﺬ 120………………………………………………………………………………… …………………………..

ﭘﯿﻮﺳﺖ……………………………………………………………………………………………………………………… 124

چکیده

موضوع تحقیق حاضر سنجش ریسک و عملکرد بخش بانکداری ایران است. یکی از اهداف مهم سیستم بانکی از فعالیت در اقتصاد افزایش حاشیه سود  است که در راه رسیدن به این هدف مهم بانکها با انواع ریسکها مواجه می شوند که کنترل و مدیریت این ریسکها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.از این رو ارزیابی ریسک و عملکرد به عنوان یک ضرورت مورد بررسی قرار گرفته است. قلمرو تحقیق حاضر شامل 8  بانک تجاری پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران  است که برای یک دوره 5 ساله، یعنی از سال 1387 تا 1391 مورد بررسی قرار گرفته اند. این پژوهش  سعی کرده است به این سوال که آیا متغیرهای مستقل تحقیق بر عملکرد بانکها تاثیر معناداری دارد یا نه ؟ با مطرح کردن دو فرضیه  پاسخ دهد.عوامل متعددی که بر عملکرد بانکها تاثیر دارد مورد بررسی و فرضیه های تحقیق مورد آزمون قرار گرفت.این عوامل در دودسته داخلی و خارجی تقسیم بندی شدند.عوامل داخلی قابل کنترل مدیریت بانکها بوده و عوامل خارجی از کنترل آنها خارج است.آزمون فرضیه ها و تحلیل اطلاعات به روش رگرسیون خطی چندگانه  و با بهره گرفتن از نرم افزار Spss.V19 صورت گرفت. نتایج بدست آمده نشان می دهد از بین دو دسته متغیرهای داخلی و خارجی تنها متغیرهای داخلی که شامل انواع ریسکها و هزینه های عملیاتی بانکهای تجاری است بر ROA و ROE تاثیر داشته و متغیرهای خارجی بر عملکرد بانکهای تجاری تاثیر معنادار ندارند.

واژگان کلیدی: ریسک،عملکرد،بانکهای تجاری،بازدهی داراییها،بازدهی حقوق صاحبان سهام.

1 ﻣﻘﺪﻣﻪ

ﺑﺎﻧﮏ ﯾﮏ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻗﺘﺼﺎدی اﺳﺖ و ﻫﺪف ﻫﺮ ﺑﻨﮕـﺎه اﻗﺘﺼـﺎدی ﮐﺴـﺐ ﺳـﻮد اﺳـﺖ.ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی ﺗﺠـﺎری ﻫﻤﯿﺸـﻪ در ﭘـﯽ ﺳﻮددﻫﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻣﯽ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎ ﺑﺴﻮی اﻫـﺪاف ﭘﺮﺳـﻮد و ﮐﻮﺗـﺎه ﻣـﺪت ﺳـﻮق داده ﺷـﻮﻧﺪ.ﻟﺬا ﻣﻤﮑـﻦ اﺳﺖ اﻫﺪاف ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﺪﺳﺖ ﻓﺮاﻣﻮﺷﯽ ﺳﭙﺮده ﺷﻮﻧﺪ.از ﻃﺮﻓﯽ، از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﯿﺰان ﮐﺎراﯾﯽ ﻫﺮ ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﺑـﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎزدﻫﯽ آن ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.ﻟﺬا ﮐﺎراﯾﯽ ﺳﯿﺴـﺘﻢ ﺑـﺎﻧﮑﯽ ﻧﯿـﺰ از ﻃﺮﯾـﻖ ﺑـﺎزدﻫﯽ آن ﺑـﺮای ﺻﺎﺣﺒﺎن ﺳﻬﺎم و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺳﭙﺮده ﮔﺬران اﻧـﺪازه ﮔﯿـﺮی ﻣـﯽ ﺷـﻮد. ﻫﺮﭼـﻪ ﻗـﺪر ﻣﯿـﺰان ﺳـﻮددﻫﯽ ﺑﺎﻧﮑﻬـﺎ ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﺑﺎﺷـﺪ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎن اﻋﺘﻤﺎد ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دﻫﻨﺪو ﻫﻤﭽﻨﺎن ﭘﺲ اﻧﺪازﻫﺎی ﺧﻮدرا ﻧﺰد ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ ﺣﻔـﻆ ﻣـﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.از ﻃﺮﻓﯽ ازﻃﺮﯾﻖ اﺗﺨﺎذ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎی ﺻﺤﯿﺢ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻗﺪرت ﻋﻈﯿﻢ اﻗﺘﺼـﺎدی ﺑﻮﺟـﻮد ﻣـﯽ آﯾـﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺮﻣﺸﮑﻼت ﻧﺎﺷﯽ از ﺑﺮوز ﺑﺤﺮان،رﮐﻮد و ﯾﺎ ﺳـﺎﯾﺮ ﻣﻌﻀـﻼت اﻗﺘﺼـﺎدی ﻓـﺎﺋﻖ آﯾـﺪو ﺑـﺎﻟﻌﮑﺲ ﺑﻌﻠـﺖ اﺗﺨـﺎذ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎی ﻧﻪ ﭼﻨﺪان ﺣﺴﺎب ﺷﺪه ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺧﻄﺮ ورﺷﮑﺴﺘﮕﯽ روﯾﺮو ﺷﻮﻧﺪ(ﺻﺒﻮری.(1387

ﺑﺨﺸﯽ از ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ ﻣﻮﺟﻮد در ﺟﺎﻣﻌﻪ در دﺳﺖ اﻓﺮادی ﻗﺮار دارد ﮐﻪ ﺗﻤﺎﯾﻞ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ اﺳـﺘﻔﺎده ﺻـﺤﯿﺢ و ﮐﺎرآﻣـﺪ از آن را ﻧﺪارﻧﺪ،واز ﻃﺮف دﯾﮕﺮ اﻓﺮادی وﺟﻮد دارﻧﺪ ﮐﻪ در ﻋـﯿﻦ داﺷـﺘﻦ ﻋﻠـﻢ و ﺗﺠﺮﺑـﻪ و ﻋﻼﻗـﻪ ﺑـﻪ ﮐـﺎر و ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻻزم را در اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺪارﻧﺪدر ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻤﯽ از ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﻧﻘﺪی و اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺳﺮﮔﺮدان ﻣـﯽ ﻣﺎﻧﻨـﺪ. اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﻪ وﺟﻮد ﻣﻮﺳﺴﺎﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﯾﻦ دو ﮔﺮوه اﻓﺮاد را ﺑﻬﻢ ﭘﯿﻮﻧﺪ داده و ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣـﺎﻟﯽ اﺿـﺎﻓﯽ در ﺟﺎﻣﻌـﻪ را ﺑـﻪ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﻣﻮﻟﺪ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﮐﻨﻨﺪ ﺿﺮوری اﺳﺖ.اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﺎت واﺳﻄﻪ ﻫـﺎی ﻣـﺎﻟﯽ ﺧﻮاﻧـﺪه ﻣـﯽ ﺷـﻮﻧﺪ.ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ از ﺑﺎﺳـﺎﺑﻘﻪ ﺗﺮﯾﻦ و ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﻦ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺣﺴﺎب ﻣﯽ آﯾﻨـﺪ و ﺑـﺎ ﺷـﻌﺐ ﻣﺘﻌـﺪد در ﻫﻤـﻪ ﻧﻘـﺎط ﯾـﮏ ﮐﺸـﻮر ﺑـﻪ آﺳـﺎﻧﯽ ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪﭘﺲ اﻧﺪازﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺰرگ ، ﻣﻮﻗﺖ و داﯾﻤﯽ اﻓﺮاد را در دﺳﺘﺮس ﻣﺘﻘﺎﺿﯿﺎن ﻗﺮار دﻫﻨﺪ و آﻧـﺎن ﺑـﺎ ﺳـﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری در ﺑﺨﺶ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی ﺑﻪ رﺷﺪ و ﺷﮑﻮﻓﺎﯾﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻤـﮏ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ. ﭘـﺲ ﻧﻈـﺎم ﺑـﺎﻧﮑﯽ در ﻫـﺮ ﮐﺸـﻮری دو ﻧﻘــﺶ ﻋﻤــﺪه در اﻗﺘﺼــﺎد اﯾﻔــﺎ ﻣــﯽ ﮐﻨﺪ.ﻧﺨﺴــﺖ اﯾﻨﮑــﻪ ﺑــﺎ ﺳــﺎزﻣﺎﻧﺪﻫﯽ و ﻫــﺪاﯾﺖ درﯾﺎﻓﺘﻬــﺎ و ﭘﺮداﺧﺘﻬﺎ،ﺟﺎﺑﺠــﺎﯾﯽ ﭘﻮل،ﻣﺒﺎدﻻت ﺗﺠﺎری و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ را ﺗﺴـﻬﯿﻞ ﮐـﺮده و ﻣﻮﺟـﺐ ﮔﺴـﺘﺮش ﺑﺎزارﻫـﺎ و ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬـﺎی اﻗﺘﺼـﺎدی ﻣـﯽ ﮔﺮدد.دوم اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﺮﮐﺰی ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ و دﯾﮕﺮ ﻣﻮﺳﺴـﺎت ﻣـﺎﻟﯽ و اﻋﺘﺒـﺎری اﻗـﺪام ﺑـﻪ اﺟـﺮای ﺳﯿﺎﺳـﺘﻬﺎی ﭘﻮﻟﯽ ﮐﺮده و از ﻃﺮﯾﻖ اﻓﺰاﯾﺶ و ﮐﺎﻫﺶ ﺣﺠﻢ ﭘـﻮل ﺑـﺮ روی ﻣﺘﻐﯿﯿﺮﻫـﺎی اﺳﺎﺳـﯽ اﻗﺘﺼـﺎد ﭼـﻮن اﺷﺘﻐﺎل،ﺗﻮﻟﯿﺪ،ﺳـﻄﺢ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﻗﯿﻤﺘﻬﺎ و ﻣﻮازﻧﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻫﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد(ﻣﻮﺳﻮﯾﺎن،1379،ص.(12

ﺑﻬﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ در ﻫﺮ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻗﺘﺼﺎدی ﻧﻘﺶ ﻧﻈـﺎم ﺑـﺎﻧﮑﯽ در ﺟﻤـﻊ آوری ﺳـﭙﺮدﻫﺎ (ﺗﺠﻬﯿـﺰ ﻣﻨـﺎﺑﻊ) و ﺑﮑـﺎرﮔﯿﺮی آن در ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺎﻟﯽ ﻃﺮﺣﻬﺎی ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری (ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻣﻨﺎﺑﻊ)از اﻫﻤﯿـﺖ وﯾـﮋه ای ﺑﺮﺧـﻮردار اﺳـﺖ.اﯾﻦ ﻣﺴـﺎﻟﻪ ﺑـﺎ ﺗﺼـﻮﯾﺐ

ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﺧﺎص دوﻟﺘﻬﺎ را ﻣﻠﺰم ﻧﻤﻮده ﮐﻪ ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ ﺳﯿﺎﺳﺘﻬﺎ و ﺗﺪاﺑﯿﺮی ﭘﻮل و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ را در ﺟﻬﺖ ﻧﯿﻞ ﺑـﻪ اﻫـﺪاف ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی ﺳﻮق دﻫﺪو در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﺣﺴﺎس ﺑﺎﻧﮑﻬـﺎ در ﺗﻮﺳـﻌﻪ اﻗﺘﺼـﺎدی ﻏﯿـﺮ ﻗﺎﺑـﻞ اﻧﮑـﺎر اﺳـﺖ . ﺑﻨـﺎﺑﺮاﯾﻦ ارزﯾﺎﺑﯽ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﺑﺎﻧﮏ از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه ای ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ و ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﯾـﮏ ﻣﻮﺳﺴـﻪ ﻣـﺎﻟﯽ اﺳـﺖ ﺑﺮرﺳـﯽ ﻋﻮاﻣﻠﯽ ﮐﻪ ﻋﻤﻠﮑﺮد را ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻣﯽ ﺳﺎزد ﺣﺎﺋﺰ اﻫﯿﺖ اﺳﺖ(آﻗﺎﺑﺎﺑﺎﺋﯽ،.(1390

در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺐ و ﻣﻘﺎﻻت داﺧﻠﯽ ﺑﻪ ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﺒﺎﻧﯽ ﻧﻈﺮی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺑـﺎ ﺷﻨﺎﺳـﺎﯾﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ در ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻞ و واﺑﺴﺘﻪ و اﺟﺮای ﻣﺪل رﮔﺮﺳﯿﻮﻧﯽ ﺑﻪ آزﻣﻮن ﻓﺮﺿـﯿﺎت ﺗﺤﻘﯿـﻖ ﭘﺮداﺧﺘـﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.و ﻧﻬﺎﯾﺘﺎ” ﻣـﺪل ﭘﯿﺸـﻨﻬﺎدی ﺑـﺮای ﻋﻤﻠﮑـﺮد ﺑﺎﻧﮑﻬـﺎی ﺗﺠـﺎری اﯾـﺮان اراﺋـﻪ ﺷـﺪه و راﻫﮑﺎرﻫـﺎ و ﭘﯿﺸـﻨﻬﺎدات ﮐﺎرﺑﺮدی ﺑﺮای اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ.

-2-1 ﺑﯿﺎن ﻣﺴﺎﻟﻪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺤﻘﯿﻖ

در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن، ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاری ﯾﮑﯽ از ارﮐﺎن ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ اﻗﺘﺼﺎد ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ رود و ﺑﻪ دﻟﯿﻞ اراﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺘﻨﻮع ﻣﺎﻟﯽ و اﻋﺘﺒﺎری، ﻧﻘﺶ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ای در ﺗﻮﺳﻌﻪ و رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی ﮐﺸﻮرﻫﺎ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﯽ ﺗﻮان از آن ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﺮﮐﻪ ،ﺷﺘﺎب دﻫﻨﺪه، ﻣﺘﻌﺎدل ﮐﻨﻨﺪه و ﺳﺎﻣﺎن ﺑﺨﺶ اﻗﺘﺼﺎد ﯾﺎد ﮐﺮد. ﻧﮕﺎﻫﯽ ﺑﻪ ﺗﺎرﯾﺨﭽﻪ ﺑﺎﻧﮏ ﻣﻮﯾﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶ ﭘﻮل، در داد و ﺳﺘﺪﻫﺎی دروﻧﯽ و ﺑﺮوﻧﯽ ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻣﺒﺎدﻻت ﻣﺎﻟﯽ و ﭘﻮﻟﯽ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه داﺷﺘﻪ و از ﺑﺪو ﺗﺎﺳﯿﺲ و ﺷﮑﻞ ﮔﯿﺮی ﻫﻢ اﻣﯿﻦ ﻣﺮدم و ﻫﻢ آﺳﺎن ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺒﺎدﻻت ﭘﻮﻟﯽ ﺑﻮده و ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در اﻗﺘﺼﺎد داﺷﺘﻪ اﻧﺪ؛ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ و ﺑﻬﺒﻮد ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﻬﺎی ﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻧﻈﺎﻣﯽ ﮐﺎرآﻣﺪ، ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪه ای درﺗﻮﺳﻌﻪ وﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼﺎد و ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاری ﮐﺸﻮر ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ.ﻧﻬﺎدﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻗﻠﺐ ﺗﭙﻨﺪه اﻗﺘﺼﺎد در دو ﺑﺎزار ﺑﺰرگ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ و ﭘﻮل ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ دارﻧﺪ و ﺑﺎ اﻋﻄﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼت، ﺑﺎﻋﺚ ﺟﺮﯾﺎن ﭘﻮل و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و در اﯾﻦ ﺟﺮﯾﺎن، ﻧﻬﺎد ﻣﺎﻟﯽ ﺧﻮد را در ﻣﻌﺮض اﻧﻮاع رﯾﺴﮑﻬﺎ ﻗﺮارﻣﯽ دﻫﺪ. ﻧﻮع اﯾﻦ رﯾﺴﮑﻬﺎ وﮔﺎﻫﯽ ﺷﺪت آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺣﺪی اﺳﺖ ﮐﻪ اﮔﺮ ﻧﻬﺎد ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺘﻮاﻧﺪ آﻧﻬﺎ را ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺻﺤﯿﺢ ﮐﻨﺘﺮل و ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ،رو ﺑﻪ ﻧﺎﺑﻮدی ﻣﯽ رود (اﺻﻠﯽ،.(1390

در ﺟﻬﺎن ﮐﻨﻮﻧﯽ،ﻋﻨﺎوﯾﻦ و ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ در اﻣﺮ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻄﺮح ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ اداره آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ، درك ﺻﺤﯿﺢ و داﻧﺶ ﻣﺨﺼﻮص ﺑﻪ ﺧﻮد اﺳﺖ .ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻋﻨﺎوﯾﻦ و ﺗﻌﯿﯿﻦ وﺟﻪ اﺷﺘﺮاك و اﻓﺘﺮاق ﻫﺮﮐﺪام، ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻓﺮﺻﺖ ﮐﺎﻓﯽ اﺳﺖ،اﻣﺎ آﻧﭽﻪ اﻣﺮوزه ﻣﻬﻢ ﺗﺮ از ﻫﻤﻪ ﻋﻨﺎوﯾﻦ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ، ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺻﻠﯽ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻫﺎ در ﻣﺤﯿﻂ ﻫﺎی ﭘﺮﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ، ﺑﮑﺎرﮔﯿﺮی و اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﮑﻨﯿﮏ ﻫﺎی ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.ﺳﺎل ﻫﺎﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻧﮏ،ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻬﺎد ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻌﺘﺒﺮ در ﺣﻮزه ﭘﻮﻟﯽ و

ﺳﻬﺎم ﺗﻨﻬﺎ اﺑﺰار ﻏﯿﺮﺑﺎﻧﮑﯽ ﺑﺎزار ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ اﯾﺮان اﺳﺖ.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻧﯿﺎزﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاران و اﯾﻤﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮات و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت اﻗﺘﺼﺎدی، ﻻزم اﺳﺖ ﮐﻪ ﻧﻮآوری ﻫﺎ و ﺗﻨﻮع ﻫﺎﯾﯽ در ﻧﻬﺎدﻫﺎ و اﺑﺰارﻫﺎی ﻣﺎﻟﯽ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد.ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺘﯽ،ﺧﺼﻮﺻﺎً در ﻋﺮﺻﻪ اﻗﺘﺼﺎد، ﺑﺎ ﯾﮏ ﻧﻮع رﯾﺴﮏ ﯾﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﯽ در ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﮐﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺮآورده ﺷﺪن ﻧﺘﯿﺠﻪ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺻﺪ درﺻﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ،رﯾﺴﮏ وﺟﻮد دارد.ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ راه ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ رﯾﺴﮏ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ آن اﺳﺖ.ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺟﻬﺖ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻗﺘﺼﺎدی ﻗﺮن 21 ﺑﺮﻣﺒﻨﺎ و ﭼﺎرﭼﻮب »ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت رﯾﺴﮏ « ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد(ﺑﯿﮏ زاد و ﻫﻤﮑﺎران1،.(1391

از اﯾﻦ رو ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﻫﺪاف ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻋﻠﯽ اﻟﺨﺼﻮص ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی ﺗﺠﺎری اﻓﺰاﯾﺶ ﻋﻤﻠﮑﺮد و ﺳﻮدآوری اﻟﺒﺘﻪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺣﻔﻆ ﯾﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺛﺮوت ﺳﻬﺎﻣﺪارن اﺳﺖ و از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺎ وﺟﻮد اﻧﻮاع رﯾﺴﮑﻬﺎﯾﯽ ﮐﻪ در اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﺎت وﺟﻮد دارد و ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ،اﯾﻦ ﺳﻮال ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آﯾﺪ ﮐﻪ اوﻻ آﯾﺎ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی رﯾﺴﮏ در ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی ﺗﺠﺎری ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﻪ؟و ﺛﺎﻧﯿﺎ آﯾﺎ اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻌﻨﺎدار دارد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ؟در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ دو ﻧﻮع ﻣﺘﻐﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی داﺧﻠﯽ و ﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺎﻧﮑﻬﺎی ﺗﺠﺎری و ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی ﺧﺎرﺟﯽ و ﻏﯿﺮﻗﺎﺑﻞ ﮐﻨﺘﺮل ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.از آﻧﺠﺎﺋﯿﮑﻪ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی رﯾﺴﮏ ﺟﺰء ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ اﺳﺖ ﻟﺬا در اﯾﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﻣﺎ ﺑﺪﻧﺒﺎل ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﺧﺎرﺟﯽ و داﺧﻠﯽ ﺑﺎ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﺑﺮ ﺷﺎﺧﺼﻬﺎی رﯾﺴﮏ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺑﺨﺶ ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﯾﺮان ﻫﺴﺘﯿﻢ.

-3-1 اﻫﻤﯿﺖ و ﺿﺮورت ﺗﺤﻘﯿﻖ

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺪاوم در ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی،ﻫﺮ روز رﯾﺴﮑﻬﺎی ﻣﺘﻔﺎوﺗﯽ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻣﺎﻟﯽ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارﻧﺪ.ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺮﮐﺘﻬﺎی ﺻﻨﻌﺘﯽ،ﺗﻮﻟﯿﺪی و ﺧﺪﻣﺎﺗﯽ،ﻣﻮﺳﺴﺎت ﭘﻮﻟﯽ و ﻣﺎﻟﯽ و ﺣﺘﯽ دوﻟﺘﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﻮزه ﻋﻤﻠﮑﺮد ﺧﻮد،ﺑﺎ رﯾﺴﮑﻬﺎی ﺧﺎﺻﯽ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ رﯾﺴﮑﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺮﺧﻬﺎی ارز،ﻧﺮﺧﻬﺎی ﺳﻮد،ﻧﺮﺧﻬﺎی ﮐﺎﻻ،ﻧﺮﺧﻬﺎی ﺑﺎزدﻫﯽ ﺳﻬﺎم و… ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ(راﻋﯽ و ﺳﻌﯿﺪی،1390،ص .(59

اﻫﻤﯿﺖ رﯾﺴﮏ در ﺧﺪﻣﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ و ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬارﺗﺮ از ﺳﺎﯾﺮ ﺧﺪﻣﺎت و ﺣﻮزه ﻫﺎی دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ.در واﻗﻊ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ ﺑﺎ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺳﺎزی درآﻣﺪ و ﺣﺪاﻗﻞ ﮐﺮدن ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻋﺎﻟﯽ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.ﺗﻔﺎوﺗﻬﺎ و اﺧﺘﻼﻓﺎت در ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ رﯾﺴﮏ و ﺗﮑﻨﯿﮑﻬﺎی ارزﯾﺎﺑﯽ آن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ روﻧﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮ،ﻣﺘﻮﺳﻂ ﯾﺎ ﺣﺘﯽ

ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮑﺴﺖ در زﻣﯿﻨﻪ ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻮد.اﻣﺮوزه ﻫﯿﭽﮑﺪام از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﻋﻠﻢ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ در ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺎﻟﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺪون داﺷﺘﻦ ﯾﮏ ﻓﻬﻢ ﮔﺴﺘﺮده و وﺳﯿﻊ از اﺑﻌﺎد رﯾﺴﮏ و اﺑﺰارﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ،آﻧﺮا اداره ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ.ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ درﮔﯿﺮ و دارای ﺗﻌﺎﻣﻞ داﯾﻤﯽ ﺑﺎ اﯾﻦ رﯾﺴﮑﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ.ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ رﯾﺴﮑﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ،رﯾﺴﮏ اﻋﺘﺒﺎری،رﯾﺴﮏ ﻧﺮخ ﺑﻬﺮه و رﯾﺴﮏ ﻧﻘﺪﯾﻨﮕﯽ در رده ﺳﻨﺘﯽ و ﮐﻼﺳﯿﮏ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.وﻟﯽ ﺑﺮﺧﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﺎﻧﻨﺪ،رﯾﺴﮏ ﻣﻨﻈﻢ،رﯾﺴﮏ اﻧﺘﺸﺎر(راﯾﺞ) و رﯾﺴﮏ ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺗﺎزﮔﯽ ﭘﺎ ﺑﻪ ﻋﺮﺻﻪ ﻇﻬﻮر ﮔﺬارده اﻧﺪ. در دو دﻫﻪ اﺧﯿﺮ ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ در ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاری، در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﯽ و ﻣﺤﻠﯽ،ﺷﺎﻫﺪ ﺷﮑﺴﺘﻬﺎی ﺗﻠﺨﯽ ﺑﻮده اﯾﻢ(ﺣﻨﯿﻒ و ﻫﻤﮑﺎران ،.(2012

ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﺎﻧﮑﻬﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺎﻟﯽ در ﺣﻮزه ﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻋﻄﺎی ﺗﺴﻬﯿﻼت ،ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری،اﻧﺘﺸﺎر اوراق ﻣﺸﺎرﮐﺖ، اﻧﺘﺸﺎر ﮔﻮاﻫﯽ ﺳﭙﺮده،ﺻﺪور ﺿﻤﺎﻧﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و ﮔﺸﺎﯾﺶ اﻧﻮاع اﻋﺘﺒﺎر اﺳﻨﺎدی و …ﻧﯿﺰ اﯾﻦ ﻧﻬﺎدﻫﺎ را ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺮات و رﯾﺴﮑﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ روﺑﺮو ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ رﯾﺴﮑﻬﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﻣﻠﺰوﻣﺎت ﺻﻨﻌﺖ ﺑﺎﻧﮑﺪاری اﺳﺖ.رﯾﺴﮑﻬﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن در