کلیات پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………..1

1-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………..1

1-2- شرح و بیان مسأله‌ی پژوهشی…………………………………………………………………………………….2

1-3- اهمیت و ارزش پژوهش……………………………………………………………………………………………5

1-4- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………..7

1-5- کاربرد نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………………………6

1-6- فرضیه­های پژوهش…………………………………………………………………………………………………..7

1-7-  روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………7

1-7-1- نوع مطالعه و روش بررسی فرضیه­ ها……………………………………………………………………….7

1-7-2- جامعه و نمونه‌ی آماری…………………………………………………………………………………………7

1-7-3- ابزار گردآوری داده­ها……………………………………………………………………………………………8

1-7-4-‌ ابزار تجزیه و تحلیل……………………………………………………………………………………………..8

1-8- کلید‌ واژه­ ها……………………………………………………………………………………………………………..8

1-9- خلاصه و جمع­بندی فصل………………………………………………………………………………………10

فصل دوم………………………………………………………………………………………………………………………11

مروری بر ادبیات موضوع و پیشینه‌ی پژوهش…………………………………………………………………….11

2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..11

2-2-توسعه مالی……………………………………………………………………………………………………………12

2-2-1- توسعه مالی و تجارت………………………………………………………………………………………..14

2-2-2-توسعه مالی و سرمایه گذاری خارجی……………………………………………………………………19

2-2-3- توسعه مالی و رشد اقتصادی……………………………………………………………………………….22

2-3- سیاست­های زیست­محیطی………………………………………………………………………………………25

2-3-1-اثر رشد اقتصادی بر سیاست­های زیست­محیطی………………………………………………………31

2-3-2- فرضیه پورتر و نقاط قوت و ضعف آن………………………………………………………..36

2-3-3-توسعه مالی، انتقال تکنولوژی از طریق FDIو تجارت و سیاست­های زیست­م حیطی……45

2-4- پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………….47

2-4-1-مطالعات داخلی و خارجی انجام شده در زمینه منحنی زیست محیطی کوزنتس…………..47

2-4-2- مطالعات داخلی و خارجی انجام شده در زمینه توسعه مالی و رشد اقتصادی……………..51

2-4-3- مطالعات داخلی و خارجی انجام شده در زمینه تجارت و توسعه مالی………………………53

 

2-5-  خلاصه و جمع بندی…………………………………………………………………………………………….54

فصل سوم………………………………………………………………………………………………………………………56

روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………..56

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..56

3-2- تصریح مدل………………………………………………………………………………………………………….57

3-3- داده­های تابلویی…………………………………………………………………………………………………….60

3-3-1- رهیافت داده­های تابلویی…………………………………………………………………………………….60

3-4- آزمون­های مرتبط…………………………………………………………………………………………………..64

3-4-1- آزمون فرضیات مدل رگرسیونی خطی کلاسیک…………………………………………………….64

3-4-2- آزمون‌های مربوط به داده‌های ترکیبی……………………………………………………………………65

3-4-3- آزمون F لیمر……………………………………………………………………………………………………66

3-4-4- آزمون لین و لوین(LL)……………………………………………………………………………………..67

3-4-5- آزمون بروش- پاگان………………………………………………………………………………………. 68

3-4-6- آزمون آماره اصلاح شده والد………………………………………………………………………………69

3-4-7- روش آزمون والدریج…………………………………………………………………………………………69

3-4-8-آزمون هاسمن…………………………………………………………………………………………………….70

3-5 خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………..71

فصل چهارم……………………………………………………………………………………………………………………73

تخمین مدل و نتایج پژوهش…………………………………………………………………………………………….73

4-1-مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………73

4-2-نتایج تخمین مدل……………………………………………………………………………………………………74

4-2-1-تخمین مدل با استفاده از داده­های کشورهای منتخب حوزه منا………………………………….74

4-2-2-آزمون ناهمسانی…………………………………………………………………………………………………76

4-2-3-آزمون هم­خطی…………………………………………………………………………………………………..76

4-2-3-آزمونF لیمر………………………………………………………………………………………………………77

4-2-5-آزمون براش-پگان………………………………………………………………………………………………77

4-2-6-تخمین مدل (3-1) با استفاده از داده­های کشورهای منتخب حوزه منا…………………..78

4-3-خلاصه و نتیجه­گیری………………………………………………………………………………………………82

فصل پنجم…………………………………………………………………………………………………………………….83

نتیجه­گیری و پیشنهادها……………………………………………………………………………………………………83

5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..83

5-2-خلاصه و جمع­بندی پژوهش……………………………………………………………………………………84

5-3-محدودیت­های پژوهش…………………………………………………………………………………………..86

5-4- پیشنهادات سیاسی…………………………………………………………………………………………………86

5-5-خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………87

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………….88

چکیده:

توسعه مالی نقش اساسی در سیاست­های زیست­محیطی بازی می­کنند در این تحقیق ما تمرکز خود را بر عملکرد توسعه مالی و چگونگی ورود تکنولوژی از طریق تجارت و سرمایه­گذاری مستقیم خارجی معطوف می­کنیم همزمان با توسعه مالی، رشد اقتصادی نقش بسزایی در سیاست­های زیست­محیطی دارد. بنابراین، با توجه به اهمیت مسائل زیست­محیطی دنیا، انجام مطالعاتی در زمینه مسائل زیست­محیطی ضروری به نظر می­رسد.

هدف این پژوهش اثر توسعه مالی و اقتصادی بر سیاست­های زیست­محیطی است. بدین منظور در این پژوهش از داده­ های سالانه­ی کشورهای منتخب حوزه­ی منا استفاده می­شود. جهت برآورد مدل از روش پانل ساده استفاده شده است.

نتایج پژوهش نشان می­دهد که در کشورهای در حال توسعه به دلیل استفاده از سطح تکنولوژی پایین میزان مصرف انرژی به GDP(کارایی انرژی که نشان دهنده سیاست­های زیست محیطی می­باشد) افزایش می­یابد تا به سطح آستانه­ی خود می­رسد و سپس با افزایش بیشتر تولید ناخالص داخلی سرانه بدلیل انتقال تکنولوژی کاراتر و استفاده از آن میزان مصرف انرژی به GDP کاهش و کارایی انرژی(سیاست­های زیست­ محیطی) افزایش می­یابد.

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1- مقدمه

 اغلب کشورهای در حال توسعه همزمان با توسعه مالی با مشکلات زیست­محیطی مواجه هستند، که در ابتدای مراحل توسعه مالی و اقتصادی توجه افراد به نیازهای اولیه خود می­باشد به طوری که دست به تخریب محیط­زیست می­زنند اما پس از رسیدن کشور به سطح اقتصادی بالاتر سطح درآمد افراد افزایش می­یابد، نیازهای اولیه افراد تأمین می­شود و به منظور محیط­زیست بهتر به دولت فشار می­آورند تا سیاست­های زیست­محیطی سخت­گیرانه­ای را اجرا کند. پژوهش­گران عوامل متعددی را بر سیاست­های زیست­محیطی مؤثر می­دانند. در میان این عوامل اثرگذار می­توان به توسعه مالی و اقتصادی اشاره کرد. هدف اصلی این پژوهش تأثیر توسعه مالی و اقتصادی بر سیاست­های زیست­محیطی است. در این فصل پس از مقدمه، ابتدا در بخش دوم شرح و بیان مسئله­ی پژوهشی مطرح می­گردد، سپس در بخش سوم اهمیت موضوع این مطالعه شرح داده می­شود. هم­چنین با توجه به فرضیاتی که در این مطالعه مورد آزمون قرار می­گیرند، در بخش چهارم اهداف و کاربرد نتایج تحقیق بررسی می­گردد. در بخش پنجم فرضیه ­های تحقیق ارائه می­شوند.

2-1- شرح و بیان مسئله پژوهش

 توسعه مالی هنگامی وجود دارد که ابزارها، بازارها و واسطه­های مالی آثار هزینه­ی کسب اطلاعات، اجرای طرح­ها و مبادله­ی محصولات را کاهش می­دهند اما لزوماً آن­ها را حذف نمی­کنند. انتظار می­رود با توسعه مالی با خلق و گسترش نقدینگی، تحرک پس­اندازها، افزایش تشکیل سرمایه و ارتقای کارآفرینان، کارایی کل اقتصاد افزایش یابد. توسعه مالی وقتی وجود دارد که بهبود در تولید اطلاعات سرمایه­گذاری­های ممکن، نظارت بر سرمایه­گذاری­ها و اجرای حکمرانی شرکت­ها، مدیریت مخاطره، تجهیز پس­انداز­ها و تسهیل مبادله کالا و خدمات حاصل شود (لوین[1]، 2003).

توسعه مالی بهترین راه برای جذب هر چه بیشتر  FDI می­باشد، چنین اصلاحاتی موجب فراهم شدن مزایا و انگیزه­های متعددی برای FDI جهت سرمایه­گذاری مستمر می­گردد و بر تصمیم­گیری آنها برای انتخاب یك كشور به منظور انتقال و به كارگیری سرمایه­شان، تأثیر مثبت و تعیین كنند­ه­ای می­گذارد (هرمز[2]، 2003). توسعه مالی هر كشوری، به عنوان پیش شرط اصلی برای به حداكثر رساندن مزایای ناشی از جذب FDI  و تسهیل در دستیابی به رشد و توسعه پایدار اقتصادی و اجتماعی مطرح است (اسکویی ، 1389).

سیستم مالی توسعه یافته منجربه تخصیص کارای منابع و بهبود قدرت جذب یک کشور در رابطه با جریان­های ورود FDI می­شود. بدین ترتیب اثرات سرریز تکنولوژیکی ناشی از FDI به حد بالای خود خواهند رسید. در واقع FDI، که یکی از عناصر تشکیل دهنده و متاثر جهانی شدن اقتصاد است. باعث ورود تکنولوژی به کشور میزبان می­شود، به طوری که انتقال تکنولوژی از این طریق را به نام انتقال داخلی تکنولوژی[3] نامگذاری نموده­اند (جانگ[4]، 1986) هم­چنین تجارت منجربه صدور عوامل تکنولوژیک مشخص از کشورهای توسعه یافته به کشورهای در حال توسعه می­شود به گونه‌ای که کشورهای در حال توسعه بتوانند تسهیلات تولیدی جدیدی را ایجاد کرده و به کار اندازند (سان و مون[5]، 2003).

بنابراین توسعه مالی، FDI و تجارت باعث افزایش درآمد در کشور می­شود و تقاضا برای بهبود کیفیت محیط­زیست افزایش می­یابد و در نتیجه فشار بر سیاست­گذاران و دولت برای وضع سیاست­های زیست­محیطی بیشتر می­شود، بنابراین دولت سیاست­هایی سخت­گیرانه­تری را اتخاذ می­کند که یکی از این سیاست­ها گرفتن مالیات­ از بنگاه­هایی که آلودگی ایجاد می­کنند می­باشد و با سخت‌تر کردن سیاست‌های زیست‌محیطی بنگاه‌ها مجبور به استفاده از تکنولوژی نوین برای کاهش هزینه‌های زیست‌محیطی می­شوند و نه تنها می­توانند کیفیت و ارزش محصول را بهبود بخشند بلکه ممکن است قیمت تمام­شده را کاهش دهند تا از مواد اولیه بهتر و مفیدتر استفاده کنند (پورتر[6]، 1995).

مردم کشورهای در حال توسعه به دلیل درآمد پایین و وابستگی به محیط زیست، خواستار بهبود قوانین محیط­زیست نیستند، توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه مرتبط با تغییراتی در معیشت آن­ها از کشاورزی به صنعتی می­باشد. بنابراین سرمایه­گذاری در بخش صنعت افزایش می­یابد که منجربه بدتر شدن وضعیت زیست­محیطی می­گردد(امینیوالیو[7]،2005). اما در سطوح بالاتر درآمد طبق منحنی کوزنتس(EKC)[8]، به دلیل روی آوردن مردم از سمت نیازهای اولیه به سمت محیط­زیست، رشد اقتصادی بیشتر منتهی به محیط­زیست بهتر می­گردد و فشار بر سیاست­گذاران و دولت برای وضع سیاست­های زیست­محیطی بیشتر می­باشد. در واقع در سطوح پایین درآمدی تمایل پرداخت هزینه کاهش آلودگی کمتر از مقدار تعیین شده است. در این حالت، تنظیم یك سیستم قانونمند كاهش آلودگی ارزشی ندارد و با نبود چنین سیستمی نیز آلودگی به یقین همراه با رشد اقتصادی افزایش می یابد، اما در سطوح  بالای درآمدی و پس از رسیدن اقتصاد به یك آستانه درآمدی، شدت نشر آلودگی كاهش می­یابد كه در مرحله كاهش آلودگی سیاست­های زیست محیطی برای مبارزه با آلودگی به اجرا درآمده و یا تشدید می­شود. بنابراین، انتظار می­رود همراه با رشد اقتصادی و افزایش درآمدها، شدت انتشار آلودگی به علت وضع و اجرای سیاست­های زیست­محیطی کاهش یابد (کوپلند[9]، 2004).

بنابراین رشد اقتصادی باعث می­شود سیاست­گذاران اقدام به اجرای سیاست­های زیست­محیطی سخت­گیرانه کنند که بر کیفیت محیط­زیست به وسیله تغییر ترکیب فعالیت اقتصادی به سمت بخش­هایی با شدت آلودگی کم­تر یا بیش­تر، اثر گذارند (پانایوتو[10]، 2000).

حال این مطالعه به بررسی اثرات توسعه‌ی مالی و رشد اقتصادی بر سیاست‌های زیست‌محیطی در منتخبی از کشور‌های حوزه‌ی منا پرداخته است. در این تحقیق از روش داده‌های پانل در دوره‌ی زمانی2012 -1980 و نرم افزار  Stata 11بهره گرفته شده است.

3-1- اهمیت و ارزش پژوهش

توسعه ابزارهای مالی، از اهداف و اولویت­های کشورهای در حال توسعه است و اصلاح ساختار بازارهای مالی در کشورهای در حال توسعه امری اجتناب­ناپذیر و کاملاً ضروری است. هچنین با توجه به این که هدف اصلی بسیاری از سیاست­های اقتصادی، دست­یابی به سطح اقتصادی بالاتر می­باشد، مخاطرات زیست­محیطی ناشی از فعالیت­های اقتصادی به یک موضوع مهم و بحث­ برانگیزی تبدیل شده و ارتباط میان توسعه­یافتگی جوامع و میزان دستیابی به استاندارهای زیست­محیطی بسیار مورد توجه قرار گرفته است و از آنجایی که مطالعات صورت گرفته در این زمینه محدود می­باشد و هم چنین بدلیل اهمیت مسائل زیست­محیطی، انجام مطالعاتی در زمینه توسعه مالی و سیاست­های زیست ­محیطی امری ضروری می­باشد.

4-1- اهداف پژوهش

با توجه به اینکه سیاست­های زیست­محیطی، جزء اهداف عمده راهبرد توسعه اقتصادی و اجتماعی حتی از وظایف مهم دولت­ها محسوب می­شود، با توجه به این موضوع، این پژوهش به‌دنبال آن  است که با آمار و شواهد، چگونگی اثر‌گذاری توسعه‌ی مالی و قتصادی بر سیاست‌های زیست‌محیطی را در منتخبی از کشور‌های حوزه‌ی منا مورد بررسی قرار دهد. و از آن­جا که مطالعات پژوهشی صورت­ گرفته در زمینه‌ی رابطه‌ی سیاست­های زیست­محیطی و اقتصادی محدود است و اغلب کشورهای در حال توسعه از لحاظ سیاست­های زیست­محیطی جزء رده­های پایین کشورهای جهان هستند و هم­چنین به دلیل اهمیت مسائل زیست‌محیطی دنیا، انجام مطالعاتی در زمینه آثار توسعه‌ی مالی و سیاست­های زیست­محیطی ضروری به نظر می­رسد. این تحقیق جنبه­های کاربردی در زمینه‌ی اتخاذ سیاست­هایی از طرف مراجع ذی­صلاح بر توسعه‌ی مالی و هم­چنین سیاست­های زیست­محیطی دارد و نتایج آن می­تواند در سیاست­گذاری­ها مورد استفاده قرارگیرد و کمک شایانی به تصمیم­گیری در فرایند جذب توسعه‌ی مالی می­نماید. بنابراین اهداف اصلی این پژوهش عبارتند از:

1- تبیین تأثیر توسعه‌ی مالی بر سیاست­­­های زیست­ محیطی در کشورهای منتخب حوزه‌ی منا

2- تبیین تأثیر توسعه اقتصادی بر سیاست­های زیست­ محیطی در کشورهای منتخب حوزه­ منا