استاد راهنما:

دکتر محمد حسین بیاضی

استاد مشاور:

دکتر رضا محسنی بیرجندی

تابستان1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) فهرست عنوان                                                                صفحه چکیده………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2 فصل اول: مقدمه پژوهش 1-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3 1-2-بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 4 1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………….. 7 1-4-اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 8 1-5- فرضیه های  پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………. 8 1-6-تعریف نظری و عملیاتی متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………….. 9 فصل دوم : پیشنیه تحقیق 2-1- بخش اول:مبانی نظری پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………… 12 2-1-1- طرحواره های ناسازگار اولیه………………………………………………………………………………………………………………….. 12 2-1-2-  طرحواره :………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13 2-1-3- ریشه های شکلگیری طرحواره………………………………………………………………………………………………………………. 15 2-1-4- طرحواره های ناسازگار اولیه………………………………………………………………………………………………………………….. 18 2-1-5- حوزه های طرحواره و طرحواره ناسازگار اولیه:………………………………………………………………………………………… 19 2-1-5-1- حوزه اول؛ بریدگی/طرد……………………………………………………………………………………………………………………. 19 2-1-5-2- حوزه دوم ؛ خودگردانی و عملکرد مختل…………………………………………………………………………………………….. 20 2-1-5-3- حوزه سوم: محدودیت های مختل……………………………………………………………………………………………………….. 21 2-1-5-4- حوزه چهارم،دیگر جهت مندی………………………………………………………………………………………………………….. 22 2-1-5-5- حوزه پنجم:گوش به زنگی بیش از حد و بازداری…………………………………………………………………………………. 23 2-1-2- رفتارهای پرخطر………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24 2-1-2-1- موادمخدر و روان گردان…………………………………………………………………………………………………………………… 26 2-1-2-1-1- تعریف اعتیاد و ملاکهای تشخیص آن…………………………………………………………………………………………….. 26 2-1-2-1-2- عوامل زمینه ساز مستعد کننده اعتیاد……………………………………………………………………………………………….. 28 1- عوامل مخاطره آمیز فردی……………………………………………………………………………………………………………………………… 28 2- عوامل مخاطره آمیز بین فردی و محیطی………………………………………………………………………………………………………….. 30 3-  عوامل مخاطره آمیز اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………… 31 2-1-2-1-3- عوامل مؤثردرادامه مصرف :…………………………………………………………………………………………………………… 31 2-1-2-1-4- عوامل مؤثردرتداوم مصرف:…………………………………………………………………………………………………………… 31 2-1-2-1-5- دیدگاههای مطرح روانشناختی در زمینه سوءمصرف مواد…………………………………………………………………… 32 1- دیدگاه روان تحلیلی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32 2- دیدگاه زیستی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 34 3- دیدگاه فرآیند متضاد…………………………………………………………………………………………………………………………………… 34   4- دیدگاه الگوهای تقویت مثبت………………………………………………………………………………………………………………………. 35 5- نظریه یادگیری اجتماعی بندورا……………………………………………………………………………………………………………………… 35 6- دیدگاه الگوهای شرطی سازی و یادگیری………………………………………………………………………………………………………. 36 2-1-2-1-6- نقش تکامل شخصیت در اعتیاد:…………………………………………………………………………………………………….. 36 2-1-2-1-7- نقش دوره نوجوانی در اعتیاد:………………………………………………………………………………………………………… 37 2-1-2-1-8- نقش صفات شخصیتی در اعتیاد:……………………………………………………………………………………………………. 38 2-1-2-1-9- دیدگاه اسلام در مورد اعتیاد………………………………………………………………………………………………………….. 40 2-1-2-2- دخانیات………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40 2-1-2-2-1- علل گرایش نوجوانان و جوانان به مصرف سیگار……………………………………………………………………………… 41 2-1-2-3- مشروبات الکلی………………………………………………………………………………………………………………………………… 41 2-1-2-3-1- اثرات مشروبات الکل بر بدن:…………………………………………………………………………………………………………. 42 2-1-2-4- ایدز……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 43 2-1-2-4-1- آمار ایدز در ایران………………………………………………………………………………………………………………………… 47 2-1-2-5- خشونت………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 49 2-1-2-5-1 نظریه های خشونت:……………………………………………………………………………………………………………………….. 51 1- نظریه رفتار غریزی………………………………………………………………………………………………………………………………………. 51 2-  نظریه زیست محیطی……………………………………………………………………………………………………………………………………. 52 3-  نظریه پالایش روانی…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52 4-  نظریه ناکامی- پرخاشگری……………………………………………………………………………………………………………………………. 53 5- نظریه مبادله………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 53 6- نظریه نظارت اجتماعی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 54 7- نظریه های کارکرد گرایی……………………………………………………………………………………………………………………………. 54 8- نظریه منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 55 9- نظریه سیستمی…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 55 10- نظریه یادگیری اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………………………….. 55 2-2- بخش دوم:مطالعات انجام شده داخلی وخارجی……………………………………………………………………………………………….. 56 2-2-1- سوابق مربوط به طرحواره های ناسازگار اولیه:………………………………………………………………………………………….. 56 2-2-2- سوابق مربوط به رفتارهای پرخطر…………………………………………………………………………………………………………… 58 فصل سوم:روش پژوهش 3-1- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 65 3-2- جامعه آماری…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 65 3-3- نمونه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 65 3-4- ابزار پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………… 66 3-4-1- فرم كوتاه پرسشنامه طرح‎واره ها‎ی یانگ (YSQ-SF)……………………………………………………………………………….. 66 3-4-2- پرسشنامه محقق ساخته رفتارهای پرخطر…………………………………………………………………………………………………. 67 3-5- روش اجرای تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………….. 68 3-6- روش آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 68 فصل چهارم: یافته های پژوهش 4-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 71 4-2- توصیف داده ها………………………………………………………………………………………………………………………………………. 71 4-3- تحلیل داده ای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………….. 75 فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری 5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 90 5-2- پیشنهادات پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………….. 95 5-3-محددیت های پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………. 95 فهرست منابع:…………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 103 ضمائم…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 111   فهرست جداول عنوان                                                                                                   صفحه جدول 2-1: موارد مبتلا به ایدز در ایران تا تیرماه 91…………………………………………………………………………………………….. 49 جدول 2-2: آمار ایدز در استان خراسان رضوی تا تاریخ 01/04/1391…………………………………………………………………… 48 جدول 2-3 :آمار ایدز در استان خراسان رضوی تا تاریخ 01/04/1391…………………………………………………………………… 48 جدول 2-4 :آمار ایدز در استان خراسان رضوی تا تاریخ 01/04/1391…………………………………………………………………… 49 جدول 4-1 : فراوانی و درصد نمونه دانشآموزان دختر و پسر بر اساس پایه تحصیلی…………………………………………………… 71 جدول 4-2 : فراوانی و درصد نمونه دانش آموزان دختر و پسر بر اساس رشته تحصیلی………………………………………………. 72 جدول 4-5: فراوانی و درصد نمونه دانش آموزان بر اساس همزیستی با والدین………………………………………………………….. 73 جدول 4-3: مقایسه میانگین و انحراف استاندارد نمرات مربوط به طرحواره ناسازگار اولیه در دانش آموزان دختر و پسر…. 74 جدول 4-4: مقایسه میانگین و انحراف استاندارد نمرات مربوط به رفتارهای پرخطر در دانش آموزان دختر و پسر………….. 75 جدول 4-5: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر دانش آموزان           75 جدول 4-6: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی رهاشدگی/بی ثباتی  و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 76 جدول 4-7: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی بی اعتمادی/بدرفتاری و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 77 جدول 4-8: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی محرومیت هیجانی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 77 جدول 4-9: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی نقص/شرم و رفتارهای پرخطر دانش آموزان            78 جدول 4-10: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی انزوای اجتماعی/بیگانگی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79 جدول 4-11: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی وابستگی/بی کفایتی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79 جدول 4-12: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون بین طرحواره ی آسیب پذیری نسبت به زیان وبیماری و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 80 جدول 4-13: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی گرفتار/ خود تحول نیافته و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 81 جدول 4-14: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی شکست  و رفتارهای پرخطر دانش آموزان  81 جدول 4-15: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی استحقاق/بزرگ منشی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 82 جدول 4-16: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی خویشتن داری / خودانضباطی ناکافی  و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 82 جدول 4-17: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی اطاعت و رفتارهای پرخطر دانش آموزان     83 جدول 4-18: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی ازخودگذشتگی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان        84 جدول 4-19: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی بازداری هیجانی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان       84 جدول 4-20: نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل ضریب همبستگی پیرسون طرحواره ی سرسختانه/عیب جویی افراطی و رفتارهای پرخطر دانش آموزان……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 85 جدول 4-21:نتایج حاصل از رگرسیون ساده  و گام به گام…………………………………………………………………………………….. 86 فهرست نمودارها عنوان                                                                                                        صفحه نمودار4-1: درصد نمونه دانش آموزان پسر و دختر بر اساس پایه تحصیلی.. 74 نمودار4-2: درصد نمونه دانش آموزان پسر و دختر بر اساس رشته تحصیلی.. 72 نمودار4-3: درصد نمونه دانش آموزان پسر و دختر بر اساس همزیستی با والدین.. 73    

چکیده

طرحواره های ناسازگار به عنوان زیرساخت های شناختی منجر به تشكیل باورهای غیرمنطقی می شوند هنگامی كه طرحواره­های ناسازگار اولیه فعال می­شوند سطوحی از هیجان منتشر می­شود و مستقیم یا غیرمستقیم منجر به اشكال مختلفی از آشفتگی­های روان شناختی نظیر افسردگی، اضطراب، عدم توانایی شغلی، سوء مصرف مواد، تعارضات بین فردی و مانند آن می­شود با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر در نظر دارد به خاطر گستردگی و ارتباط نزدیكی كه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر وجود دارد به طور جامع این دو متغیر را در رابطه با هم مورد بررسی قرار دهد. نمونه تحقیق 415 دانش آموز مقاطع سوم متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان فریمان (204پسر، 211دختر)را دربر می گیرد که با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند.برای سنجش خطر پذیری از مقیاس خطرپذیری محقق ساخته(رجایی،شفیعی،1391) و برای سنجش طرحواره ناسازگار اولیه از پرسشنامه کوتاه طرحواره یانگ استفاده شد. نتایج نشان می دهد رابطه مثبت و معناداری بین مؤلفه های طرحواره  ناسازگار اولیه با رفتارهای پرخطر وجود دارد.همچنین مؤلفه های آسیب پذیری از بیماری(26/0)،محرومیت هیجانی(33/0)،وابستگی عاطفی (36/0)،استحقاق/بزرگ منشی(39/0)،خویشتن­داری(4/0) و معیار سرسختانه(41/0) بیشترین واریانس رفتارهای پرخطر را در دانش آموزان تبیین می سازد.   کلیدواژه: طرحواره ناسازگار اولیه،رفتارهای پرخطر،  

      فصل اول مقدمه پژوهش

1-1-مقدمه

نوجوانی یکی از دشوارترین، تنش زاترین و در عین حال هیجان انگیزترین دوره زندگی، هم برای خود نوجوان و هم والدین و مربیان به شمار می آید. در خلال این دوره، لذت ناشی از استقلال و خودمختاری، صمیمیت، خوش بینی و امید به آینده از زمره لذات جدیدی هستند که قبل از آن  تجربه نشده اند. تغییرات روانی اجتماعی، شناختی و بیولوژیكی در دورة نوجوانی، فرصت­های تحولی بی­شماری را برای نوجوان فراهم می­كند تا در رفتارهایی درگیر شود كه به طور ضمنی، در اتخاذ سبك زندگی همراه با سلامت و یا به خطر انداختن سلامت اهمیت دارد (هریس، دانکن و بایس جولی، 2002 ). از طرفی، نوجوانان به كشف موقعیت های مخاطره ای تمایل دارند و این امر ظرفیت آنها را برای نداشتن زندگی طولانی و حتی مرگ بالا برده است (استویبر و گاد[1]، 1995). كركمر و گرین[2] (2000) مخاطره جویی را تمایل برای درگیر شدن در رفتارهایی می دانند كه تهدید آمیز است یا به سلامت ذهنی و فیزیكی شخص آسیب می رساند. درباره‌ی این که چه عواملی باعث می‌شود بعضی افراد میل به رفتارهای پرخطر داشته باشند، نظریه‌های مختلفی وجود دارد. طرحواره­ها، هسته اصلی خودپنداره­ی فرد را تشکیل می­دهند و پردازش اطلاعات فرد را درباره خود، دنیا و دیگران هدایت می­کنند. طبق نظریه یانگ طرحواره­های ناسازگار اولیه موضوعات ثابت، فراگیر و پایداری هستند که از خاطرات، هیجان­ها، شناخت­ها و احساس­های بدنی تشکیل شده­اند. این طرحواره­ها از طریق تعامل خلق و خوی کودک با تجربیات منفی و مداوم وی شکل می­گیرند و به سازگاری فرد با خانواده یا محیطش کمک می­کنند. اما، این طرحواره­ها در دوران­های بعدی زندگی ممکن است ناسازگارانه باشند، زیرا طرحواره­ها انعطاف­ ناپذیر و در مقابل تغییر مقاوم هستند.این طرحواره ها باعث تحریک افکار خودآیند منفی و ناراحتی روانی شدیدی می­شوند. به این ترتیب، طرحواره­ها ممکن است هسته­ی اصلی آسیب­شناسی در بسیاری از اختلالات باشند(فتی و همکاران، 1388). از آن جا كه طرح­واره­ها نیز بنیادهای شناختی فرد را تشكیل داده و می­توانند رفتارهای فرد را شكل داده و به آن سمت و سو دهند، لذا می­توان بین طرحواره­های ناسازگار اولیه به عنوان بخش زیرین و سخت شناختهای افراد كه اغلب در دوره های تحولی رشد شكل گرفته­اند، با رفتارهای ناسازگارانه در مقاطع بعدی رشد افراد، رابطه برقرار نمود طرحواره­ها از جمله علل فردی و روانشناختی است كه در مطالعه­ی وابستگی به مواد از اهمیت ویژه ای برخوردارند، طرحواره­ها موجب سوگیری در تفسیرهای فرد از رویدادها شده و این سوگیریها خود را به صورت نگرشهای تحریف شده، گمانه­های نادرست، اهداف و چشمداشت­های غیر واقع­بینانه نشان می­دهند، طرحواره­های ناسازگار اولیه، الگوها یا درونمایه­های عمیق و فراگیری هستند كه به رابطه­ی فرد با خود یا دیگران ارتباط دارند و به شدت ناكارآمد هستند(حقیقت منش،1386). در این پژوهش به بررسی نقش طرحواره های ناسازگار اولیه بر رفتارهای پرخطر دانش آموزان مقاطع سوم  متوسطه و پیش دانشگاهی شهرستان فریمان پرداخته شده است.

1-2-بیان مسأله

در عصر حاضر به علت پیشرفت های فناوری و تأثیر مستقیم آن برکیفیت زندگی انسان، پرداختن به مسئله سلامت و عوامل تأثیرگذار بر آن اهمیت ویژه­ای یافته است و تأمین سلامتی افراد جامعه یکی از مهمترین مسائل اساسی در هر کشوری محسوب می شود(نیدوو[3]،2000). یکی ازموارد جدی تهدیدکننده سلامت که در سال­های اخیر با توجه به تغییرات سریع اجتماعی، ازسوی سازمان­های بهداشتی، مجریان قانون و سیاست­گذاران اجتماعی به عنوان یکی از مهمترین مشکلات موجود در جامعه مورد توجه قرارگرفته است شیوع رفتارهای ­پرخطر در میان اقشار مختلف می­باشد (پورافکاری ،1383). به عنوان مثال پیش بینی شده است که تا سال 2030 تنها میزان بیماری­ها و مرگ و میر ناشی از مصرف دخانیات به رقم ده میلیون نفر در سال برسد (اسلاسکی[4]، 2004). اگر پیامدهای جسمی، روانی و اجتماعی سایر رفتارهای پرخطر مانند سوء مصرف مواد، خشونت و ایدز را نیز به حساب آوریم، آسیب­های وارده چند برابر می­شود. هر چند که هیچ یک از اقشار جامعه از عواقب رفتارهای تهدید کننده سلامت در امان نیستند اما بعضی از گروههای اجتماعی از جمله نوجوانان درمعرض خطر بیشتری قرار دارند. بطوری که بسیاری از قربانیان رفتارهای پرخطر در آینده از میان نوجوانان امروزی خواهند بود. بسیاری از نوجوانان در مقابله با دشواری­ها و بحران در دوره نوجوانی دست به رفتارهایی می­زنند که سلامت حال و آینده آنها را مورد تهدید قرار می­دهد. مصرف مواد، خشونت و رفتارهای جنسی ناایمن، عوامل بسیاری از موارد مرگ ­و میر در سنین نوجوانی و اوایل بزرگسالی را تشکیل می­دهند(لیندبرگ ، باگست و ویلیامز[5]،2000). درحالی که بزرگسالان ، بیشتر از بیماریهایی چون سرطان، نارسائی­های قلبی-عروقی و دیابت آسیب می­پذیرند(اوزر[6]و همکاران،2003). بر اساس آمارهای پیش­بینی شده توسط بانک جهانی در رابطه با شاخص­های توسعه جهانی در سال 2005 حدود 8.5 میلیون نفر جمعیت کشورمان را نوجوانان 14 تا 18 ساله تشکیل داده اند که این میزان معادل 12.5 درصد جمعیت کشور بوده است.(سازمان ملی جوانان ،1381). علی رغم تلاش بسیاری که در دو دهه اخیر در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به مضرات و خطرات رفتارهای پرخطر صورت گرفته است همچنان با افزایش روز افزون این رفتارها بویژه در میان جوانان و نوجوانان روبرو هستیم . مطالعات نشان داده­اند که اغلب رفتارهای پرخطر از جمله مصرف سیگار، الکل، مواد مخدر و رفتارهای جنسی نا ایمن در سنین قبل از 18 سالگی آغاز می شود(برگمن و اسکات[7]،2001). توجه به رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان و تلاش در جهت شناخت و پیشگیری آنها از اواخر دهه 1980 از ایالات متحده آغاز شد و گسترش روز افزونی در میان سایر جوامع داشته است.از سال 1991 ایالات متحده یک برنامه ملی مدرسه مدار تحت عنوان” سیستم نظارت بر رفتارهای پرخطر جوانان[8]”  را طراحی و به اجرا گذارده. که ارزیابی 9 مقوله از رفتارهای پرخطر در نوجوانان- شامل خشونت، خودکشی، بی ملاحظگی در رانندگی، مصرف دخانیات، الکل و مواد، رفتارهای پرخطر جنسی که احتمال ابتلاء به ایدز یا بیماری های مقاربتی را داشته باشند، رفتارهای تغذیه ای نا سالم و عدم انجام فعالیت های بدنی و ورزشی را در بر می گیرد.در ایران نیز مدتی است که توجه به رفتارهای پرخطر در نوجوانان و راه های مقابله با آنها آغاز شده است. دلایل رفتارهای خطرجویی متفاوت است از جمله انگیزه های هیجان­خواهی، ترس­های بی­کفایتی، نیاز به تحکیم هویت مردانه و انگیزه­های گروهی نظیر فشار همسالان. این رفتار ممکن است بازتاب تخیلات همه توانی برخی از نوجوانان نیز باشدکه خود را در مقابل صدمات وجراحات آسیب ناپذیر تصور می­کنند(پورافکاری ، 1383). گروهی از محققان نیز، بر نقش محوری طرحواره های شناختی، در حفظ و ثبات رفتار پرخطر و پرخاشگرانه در زمان و موقعیت های گوناگون تأکید داشته اند.(ارون و هیوسمان[9]،1991؛ هیوسمان،1988)در این خصوص، کریک­و دودیج[10](1994) با ارائه مدل پردازش اطلاعات اجتماعی، نقش ساختارهای ذهنی، بویژه طرحواره­های شناختی را درتنظیم رفتارهای پرخطر و پرخاشگرانه مهم تلقی کرده­اند.هیوسمان (1988) نیز معتقد است که رفتار پرخاشگرانه به علت درونی شدن تعداد زیادی از طرحواره های پرخاشگر،  در ساختار ذهن فرد، بروز می کند. طرحواره های ناسازگار اولیه اساسا مضامین نا آشكار و ناهوشیارند كه توسط افراد حفظ می­شوند. این طرحواره ها به عنوان الگویی برای پردازش تجارب به كار می روند و در نتیجه در سرتاسر زندگی گسترش می یابند و رفتارها، افكار، احساسات و روابط بین شخصی را تعیین می كنند. طرحواره های ناسازگار اولیه غالبا ناكارآمد و پایدارند. فرض بر این است كه طرحواره ها به صورت مستقیم و غیر مستقیم باعث بروز مشكلات و ناراحتی هایی نظیر: افسردگی، تنهایی یا روابط مخرب دیگر می شوند(یانگ، 2008). طرحواره های ناسازگار به عنوان زیرساخت های شناختی منجر به تشكیل باورهای غیرمنطقی می شوند. طرحواره­ها دارای مؤلفه­های شناختی، عاطفی و رفتاری هستند . هنگامی كه طرحواره­های ناسازگار اولیه فعال می­شوند سطوحی از هیجان منتشر می­شود و مستقیم یا غیرمستقیم منجر به اشكال مختلفی از آشفتگی­های روان شناختی نظیر افسردگی، اضطراب، عدم توانایی شغلی، سوء مصرف مواد، تعارضات بین فردی و مانند آن می­شود با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر در نظر دارد به خاطر گستردگی و ارتباط نزدیكی كه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر وجود دارد به طور جامع این دو متغیر را در رابطه با هم مورد بررسی قرار دهد.و اهمیتی كه این مؤلفه در ظهور رفتارهای پرخطر دانش­آموزان دارد را به نوعی تبیین نماید. لذا سوال اصلی این است كه آیا بین طرحواره­های ناسازگار اولیه و رفتارهای پرخطر در دانش آموزان مقطع متوسطه رابطه ای وجود دارد یا خیر؟

1-3-اهمیت و ضرورت پژوهش

علی رغم تلاش بسیاری که در دو دهه اخیر در جهت افزایش آگاهی عمومی نسبت به مضرات و خطرات رفتارهای پر خطر صورت گرفته است همچنان با افزایش روز افزون این رفتارها بویژه در میان جوانان و نوجوانان روبرو هستیم. مطالعات نشان داده اند که اغلب رفتارهای پرخطرازجمله مصرف سیگار،  الکل،  موادمخدرو رفتارهای جنسی ناایمن درسنین قبل از 18سالگی آغازمی شوند. (برگمن و اسکات،2001). دردهه های اخیر روان شناسان دربررسی اختلالات و آسیب ها دریافته اند که این اختــــلالات در ناتوانی برخی افراد درتحلیل های خود وموقعیت خود ریشه دارند. بنابراین با توجه به تغییرات و پیچیدگی های روز افزون جامعه و گسترش روابط اجتماعی ، آماده سازی افراد به خصوص نسل جوان جهت رویارویی با موقعیت های دشوار امری ضروری به نظر می رسد. (طارمیان،ماهجویی و فتحی، 1387) از آنجا که رفتارهای پرخطر می تواند به میزان قابل توجهی تحت تاثیر زندگی جوانان و کسانی که در اطراف آنها،  ضروری است که والدین، مربیان و سایر بزرگسالان نگران از شیوع این رفتارها،  از عواملی که احتمال بروز آنها را افزایش دهد،  و آنچه که می­تواند منجر به کاهش و یا جلوگیری از این خطرات بکند آگاه شوند.(سونگ ، گلانتز و هالپرن-فلشر[11]، 2009). از طرفی با توجه به این مسأله که امروزه شیوع رفتارهای پرخطر جوانان به یکی از مهم ترین و گسترده ترین دل نگرانی های جوامع بشری تبدیل شده است و به رغم فعالیت های گذشته، رفتارهای پرخطر در سطح جهان دارای رشد تصاعدی بوده است لذا با توجه به این شرایط باید جاه طلبی های جوانان را درك نموده و به خلق فرصت هایی برای جوانان پرداخته شود . از آنجا که جوانان بزرگ ترین سرمایه ها و پویاترین نیروهای هر جامعه در مسیر سازندگی و رسیدن به رشد و بالندگی آن جامعه می باشند تا جایی که می توان میزان موفقیت هر جامعه ای در گذر از عقب ماندگی و صعود به قله رفیع توسعه یافتگی را از روی میزان مشارکت نسل جوان آن جامعه در عرصه های مختلف سازندگی پیش بینی نمود، لذا شناخت هرچه بیشتر جوانان و آشناشدن با ویژگی های طرحواره ای آنان می تواند زمینه ساز رشد آن جامعه باشد.لذا در این پژوهش سعی بر آن است نقش طرحواره های ناسازگار اولیه بر رفتارهای پرخطر مورد بررسی قرار گیرد.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)   چکیده حـبس یکی از رایج ترین ضمانت اجراهای کیفری اسـت که علاوه بر هزینه هایی که بر دولت وجامعه تحمیل می کند، برای بزهکار نیز می تواند آثار نامطلوبی را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل باید به جایگزین هایی روی آورد که اجرای آنها نه تنها برای جامعه مفید باشد و هزینه های کمتری برای آن ایجاد کند؛ بلکه به باز اجتماعـی شدن بزهـکار نیز کـمک کند. در این پژوهـش حبس زدایی و به ویژه کیفرهای جایگزین حبس به عنوان یکی از روش های حبس زدایی در ایران و آمریکا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، مورد بررسی قرار می گیرد. تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، نظام نیمه آزادی، نظارت الکترونیکی، میانجیگری، معامله اتهامی، اعزام به پادگان های آموزشی – اصلاحی، از جمله تدابیری هستند که برای کاهش محکومیت به کیفر حبس پیشنهاد شده است. هم چنین دوره مراقبت، خدمات عمومی رایگان، جزای نقدی، جزای نقدی روزانه، محرومیت از حقوق اجتماعی، حبس خانگی، کیفـرهایی هسـتند که می توانند در صـورت وجـود شـرایط پیش بینی شده، جایگـزین حبس گردند. در حقوق کیفـری ایران و آمـریکا نیز بسـیاری از این گـزینه های کیفری وجود دارد. بر خلاف آمـریکا که کیفـرهای جانشـین در کنار تدابیر جایگرین سال هاست که ایجاد شده تا سیاست جنایی این کشور را در راستای حبس زدایی یاری نماید، در ایران با وجود اندیشه حبس زدایی به تازگی در قوانین به کیفرهای جایگزین تصریح شده است اما تدابیر جایگزینی چون آزادی مشروط و تعلیق اجرای مجازات، بیش از نیم قرن است که سابقه قانونگذاری دارد. استفاده از این گزینه های کیفری باید به قدری دقیق، منتاسب با بزهکار، جرم و اوضاع و احوال موجود و براساس قوانین و آیین نامه های مربوط صورت گیرد که نه تنها مجرم را گستاخ بر ارتکاب مجدد جرم ننماید بلکه قباحت ارتکاب عمل مجرمانه را در جامعه از بین نبرد. کلمات کلیدی: حبس، زندان، مجازات، اصلاح، جایگزین های حبس فهرست مطالب مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………….. 1

1. بیان مساله …………………………………………………………………………………………………………… 2
2. سابقه تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….. 4
3. ضرورت و نواوری تحقیق …………………………………………………………………………………….. 5
4. سوالات تحقیق ……………………………………………………………………………………………………. 6
5. فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………… 6
6. هدفها و کاربردهای تحقیق……………………………………………………………………………………… 6
7. روش و نحوه‌ی انجام تحقیق و بدست آوردن نتیجه …………………………………………………… 7
8. ساماندهی تحقیق …………………………………………………………………………………………………. 7

فصل اول: کلیات …………………………………………………………………………………………………. 9    بخش اول: مفهوم، تاریخچه و اهداف کیفر حبس………………………………………………………………..10 گفتار اول: مغهوم حبس………………………………………………………………………………………………………. 10 گفتار دوم: تاریخچه کیفر حبس ………………………………………………………………………………………….. 11 گفتار سوم: اهداف کیفر حبس …………………………………………………………………………………………….. 13

1. سزادهی ……………………………………………………………………………………………………………………. 14
2. ارعاب انگیزی ………………………………………………………………………………………………………….. 14
3. اصلاح و بازپروری …………………………………………………………………………………………………….. 14

بخش دوم: : حبس در اندیشه های کیفری ………………………………………………………………………. 15 گفتار اول: حبس از دیدگاه اسلام…………………………………………………………………………………………. 15 گفتار دوم: حبس از دیدگاه مکتب کلاسیک ………………………………………………………………………….. 16 گفتار سوم: حبس از دیدگاه مکتب تحققی…………………………………………………………………………….. 17 گفتار چهارم: حبس از دیدگاه مکتب دفاع اجتماعی ……………………………………………………………….. 18 گفتار پنجم: حبس از دیدگاه مکتب نئوکلاسیک …………………………………………………………………….. 19    بخش سوم: ایرادات وارد بر کیفر حبس…………………………………………………………………………… 19    بخش چهارم: حبس زدایی ……………………………………………………………………………………………. 24 گفتار اول: شکل گیری اندیشه حبس زدایی و جایگزینی ………………………………………………………… 24 گفتاردوم: روند حبس زدایی ……………………………………………………………………………………………….. 28 گفتار سوم: معرفی تدابیر و کیفرهای جایگزین حبس    …………………………………………………………. 32

1. تدابیر جایگزین ……………………………………………………………………………………………………………. 32
2. کیفرهای جایگزین ……………………………………………………………………………………………………….. 32

فصل دوم: تدابیر جایگزین حبس ……………………………………………………………………… 36    بخش اول: تعویق صدور حکم به کیفر حبس …………………………………………………………………… 37 گفتار اول: شرایط تعویق صدور حکم…………………………………………………………………………….. 37       گفتار دوم: لغو تعویق ………………………………………………………………………………………………… 42    بخش دوم: تعلیق اجرای کیفر حبس ………………………………………………………………………………. 45 گفتار اول: مفهوم تعلیق و تاریخچه ……………………………………………………………………………………… 45 گفتار دوم: شرایط تعلیق مجازات ………………………………………………………………………………………… 49 گفتار سوم: لغو تعلیق ………………………………………………………………………………………………………… 55    بخش سوم: نظام نیمه آزادی …………………………………………………………………………………………. 57    بخش چهارم: آزادی مشروط ………………………………………………………………………………………… 59 گفتار اول: مفهوم و تاریخچه آزادی مشروط …………………………………………………………………………. 59   گفتار دوم: شرایط اعطای آزادی مشروط ……………………………………………………………………………..  61       گفتار سوم: لغو آزادی مشروط ……………………………………………………………………………………. 66    بخش پنجم: نظارت الکترونیکی …………………………………………………………………………………….. 67    بخش ششم: میانجیگری ……………………………………………………………………………………………….. 69 گفتار اول: مفهوم و تاریخچه میانجیگری ……………………………………………………………………………… 70 گفتار دوم: نحوه اجرای میانجیگری ……………………………………………………………………………………… 71 بخش هفتم: معامله اتهامی …………………………………………………………………………………………….. 74       گفتار اول: مفهوم و تاریخچه معامله اتهامی ………………………………………………………………………….. 75 گفتار دوم: انواع معامله اتهامی …………………………………………………………………………………………….. 76 گفتار سوم: انتقادات وارد بر معامله اتهامی ……………………………………………………………………………. 77 گفتار چهارم: شیوه اجرا ……………………………………………………………………………………………………… 79   بخش هشتم: پادگان های آموزشی ـ اصلاحی …………………………………………………………………… 82    بخش نهم: مراکز گزارش روزانه ……………………………………………………………………………………. 84 فصل سوم: کیفرهای جایگزین حبس ………………………………………………………………… 87 بخش اول: کلیاتی در مورد کیفرهای جایگزین در ایران …………………………………………………….. 88       گفتار اول: قلمرو اعمال کیفرهای جایگزین ………………………………………………………………………….. 89

1. مجازاتهای جایگزین قانونی (اجباری) ………………………………………………………………………….. 89
2. مجازاتهای جایگزین قضایی (اختیاری) ………………………………………………………………………….90

گفتار دوم: گفتار دوم: ممنوعیت ها و محدودیت ها در انتخاب کیفرهای جایگزین ……………………. 91

1. سابقه محکومیت کیفری …………………………………………………………………………………………….. 91
2. جرایم علیه امنیت ……………………………………………………………………………………………………… 92
3. تعدد جرایم ………………………………………………………………………………………………………………. 92
4. تعیین بیش از دو نوع مجازات جایگزین ………………………………………………………………………. 92

گفتار سوم: گفتار سوم: صدور حکم به کیفرهای جایگزین ……………………………………………………… 92 گفتار چهارم: بازنگری در کیفرهای جایگزین ………………………………………………………………………… 93    بخش دوم: دوره مراقبت ………………………………………………………………………………………………. 94    بخش سوم: خدمات عمومی رایگان………………………………………………………………………………… 95    بخش چهارم: جزای نقدی ………………………………………………………………………………………….. 101    بخش پنجم: جزای نقدی روزانه ………………………………………………………………………………….. 102    بخش ششم: محرومیت از حقوق اجتماعی …………………………………………………………………….. 105    بخش هفتم: حبس خانگی و نظارت الکترونیکی …………………………………………………………….. 108    نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………… 113    پیشنهادات …………………………………………………………………………………………………………… 121    فهرست منابع ………………………………………………………………………………………………. 124    چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………. 129 مقدمه کیفر دادن مجرمین در هر دوره از تاریخ دچار تحولاتی شده و در هر عصر و زمان از هدف های خاصی پیروی کرده است. گاهی جنبه ارعابی داشته، زمانی جنبه اخلاقی به خود گرفته، گاهی فلسفه تربیتی و اصلاحی را دنبال کرده و زمانی سودمندی اجتماعی مجازات ها را در نظر داشته است. از همین رو در هر دوره از تاریخ برخی از مجازات ها نسبت به سایر آنها رواج بیشتری داشته یا اعمال برخی کیفرها ممنوع شده یا محدود گردیده است. کیفرهایی چون داغ کردن بدن، قطع اعضا، اعدام، شلاق و…، زمانی مجازات رایجی بودند ولی اکنون با توجه به تغییر نگرش نسبت به اهداف مجازات و نحوه اعمال آن، یا منسوخ گردیده یا موارد اعمال آن محدود شده است. در دوره ای افرادی چون بنتام طرفدار نظریه ارعابی مجازات ها بودند و اعتقاد داشتند که تا حد امکان کیفر باید شـدید باشد (صلاحی،1382، 23) تا اثر ارعابی آن آشـکار شـود، لذا «بهـترین و مهـم ترین وسیله رسیدن به هدف ارعاب (اعم از فردی و جمعی)» را مجازات حبس دانسته و معتقد بودند که حبس های طولانی مدت و حبس های با اعمال شاقه باعث جلوگیری از تکرار جرم و عبرت سایرین می شود. (قویدل، 1389، 29) اما «در اثر پیدایش افکار جدید و نهضت های اجتماعی در قرون هفده و هجده میلادی، مبنی بر حفظ حقوق و آزادی های فردی و لزوم احترام به شخصیت انسانی افراد، مجازات کم کم نقش ارعابی خود را از دست داد و عده بسیاری از فلاسفه و متفکرین، معـتقد شـدند کـه باید زندان و مجازات های مختلف را وسـیله ای قـرار داد که ضـمن آن بتوان مجـرمین را نسبت به بدی اعمال خود آگاه کرد و آنان را مجـددا اصـلاح و تربیت نمود.» (صلاحی، 1382،32) با این وجود با افزایش جمعیت و ازدیاد جرایم و در نتیجه افزایش محکومین به حبس، اعمال این کیفر با مشکلات بسیاری مواجه شد، از دشواری اداره زندان ها تا کنترل رفتار مجرمین و نظارت برآنها و رسیدگی به امور آنان، همه این ها مانعی شد بر سر راه اصلاح و تربیت مجرمان و نگذاشت تا اهدافی که از این کیفر انتظار می رفت، محقق شود.      1.بیان مساله      با مرور زمان و تحت تاثیر اندیشـه ها و دیدگاه های جـدید، درسـطح جهانی و بین المللی این موضوع بسیار مورد توجه قرار گرفته و مراجع بین المللی ( برای نمونه سازمان ملل متحد و شورای اروپا) و در سطح داخلی کشورهای بسیاری به سیاست حبس زدایی و تعیین کیفرهای جایگزین متوسل شده اند. حبس های کوتاه مدت از فهرست کیفرهای قانونی بیشتر کشورها حذف گردیده و دامنه حبس های طولانی مدت نیز محدود گشته و حتی در بعضی کشورها کیفر حبس تنها برای مرتکبین جرایم خاص و تکرار کنندگان جرایم پیش بینی شده است. از جمله پیشگامان این سیاست، ایالات متحده آمریکا می باشد. (خسرو شاهی و پورمحمدی، 1389، 23؛ نجفی ابرند آبادی، 1385، 2) پس از آن کشـورهای بسـیاری این سیاسـت را در پیش گرفته و کوشیده اند تا راه هایی برای جلوگیری از افزایش جمعیت محکومین به حبس و نیز کاهش آن بیابند. در نظام کیفری آمریکا این تفکر برتری یافته که ایالت ها و بخش های مختلف باید گزینه های فراگیری را به عنوان جایگزین محکومیت های کیفری و مجازات به کار گیرند. یکی از این گزینه ها “برنامه های قضا زدایی از زندان و اجتناب از زندانی شدن بزهکاران” است. به کارگیری چنین تدابیری، کاهش هزینه های زندان را موجب خواهد شد و علاوه بر آنکه افراد را پاسخگوی جرایم ارتکابیشان خواهد ساخت، بدون آسیب رساندن به امنیت عمومی، به بازگشت بزهکاران به اجتماع کمک خواهد کرد. (رایجیان اصل،1381، 112-111) در کشور ایران نیز، سال هاسـت که این موضوع مطرح شـده است و حتی قبل از انقلاب هم اقداماتی در جهت حبس زدایی صورت گرفته بود. اما در دو سه دهه اخیر، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده تا جایی که در سال 1383 قوه مقننه به موجب قانون برنامه چهارم توسعه، قوه قضاییه را مکلف کرد تا جایگزین های کیفر حبس را به منظور بهره گیری از روش های نوین اصلاح و تربیت مجرمان در جامعه و همچنین ایجاد تناسب بیشتر میان جرم؛ مجازات و شخصیت مجرم تهیه کند. به هـمین دلیل لایحـه ای با عـنوان لایحـه مجازات های اجتماعـی جایگـزین زندان از سوی قوه قضاییه به هیات وزیران پیشنهاد گردید و هیات وزیران نیز آن را در سال 1384 تصویب و تقدیم مجلس شورای اسلامی نمود. پس از بررسی هایی که در این لایحه صورت گرفت و اصلاحات و تغییراتی که در آن انجام شد، در نهایت با لایحه مجازات اسلامی ادغام گردید و سرانجام با تصویب قانون مجازات اسلامی 1392، در بخش دوم از کتاب اول این قانون فصلی زیر عنوان مجازات های جایگزین حبس باز شد و به شرایط، ویژگی ها و انواع اقداماتی که می توان جایگزین حبس نمود پرداخت. لازم به ذکر است که در این قانون علاوه بر معرفی کیفرهای جانشین، تعویق صدور حکم مجازات و نظام نیمه آزادی نیز، در کنار تعلیق مجازات و آزادی مشروط در جهت اجتناب از محـکومیت به حبس و کاهش جمعیت کیفری زندان ها و نیز جلوگیری از اثرات مخـرب زندان، پیش بینی گردید. «استفاده از زندان به عنوان آخرین حربه و توسل به مجازات های جایگزین درسطح گسترده نه تنها امنیت جامعه را تضمین می کند بلکه ضمن رعایت الزامات ناظر به حقوق بشر و کرامت انسانی، هزینه عدالت کیفری را به گونه چشمگیری، کاهش می دهد. هرچند رمز موفقیت در توسل به تدابیر و کیفرهای جایگزین، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی به اقشار مختلف خصوصا جوامع مجازات گرا و علاقه مند به سلب آزادی از مجرمان و اعمال این مجازات ها به شکل صحیح و مطلوب می باشد.» (محدث،1388، 17) لذا لازم است با شناخت دقیق این تدابیر و جانشین ها و معرفی کامل آن به جامعه، راه را برای موفقیت سیاست جنایی کشور هموار کرد. این پژوهش در صدد است که پس از شناخت کلیاتی در رابطه با مجازات حبس، دیدگاه های مکاتب کیفری، سیر تحول این مجازات و ایرادات وارد برآن، به سیاست حبس زدایی در کشور ایران و ایالات متحـده آمریکا بپردازد و عملکرد این دو کشـور را در راسـتای کاهـش محکومیت به کیفر حبس و اجرای آن بررسی کند و در ادامه مجازات های جایگـزین را به عنوان راهـکاری برای تحقق حبس زدایی در حقوق کیفری ایران و آمریکا و مزایا و معایب آن ، مورد بررسی قراردهد.

1. ضرورت و نو‌آوری تحقیق

در حال حاضر با توجه به ناکارآمدی مجازات حبس در اصلاح و درمان مجرمین، ضرورت ایجاب می کند که عملکرد ایران در زمینه حبس زدایی بررسی شود و موانعی که بر سر راه آن وجود دارد شناخته شده تا با مقایسه آن با روند حبس زدایی در ایالات متحده آمریکا، سعی در ارائه راه حل هایی برای رفع این موانع و پیشبرد این سیاسـت در جهت کاهش محکومیت مجرمان به کیفر حبس شود. مهم ترین نوآوری که در این طرح می تواند وجود داشته باشد، بررسی مجازات های جایگزین تعیین شـده در قانون مجازات اسـلامی 1392 اسـت به خصـوص اینکه برخی مجازات های تعـیین شده در این قانون، مانند خدمات عمومی سابقه ای در قوانین ایران نداشته است. همچنین مقایسه این مجازات ها و شرایطی که برای محکومیت به آنها تعیین شده با جایگزین هایی که در حقوق کیفری ایالات متحده آمریکا وجود دارد، خود می تواند نگرشی نو و تازه نسبت به جایگزین ها را پیش روی ما قرار دهد.

1. سؤالات تحقیق
2. آیا اجرای سیاست حبس زدایی در کشور ایران موفقیت آمیز بوده است؟
3. آیا ایالات متحده آمریکا در راستای سیاست حبس زدایی موفق عمل کرده است؟
4. آیا کیفرهای جایگزین حبس موجب کم اهمیت شدن جرایم و در نتیجه گستاخی مجرمان نمی شود؟
5. فرضیات تحقیق

دکتر مهران اعلمی

تابستان 1391

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است) چکیده: سیب‌زمینی (Solanoum tuberosum) در بیش از صد کشور جهان قابل رشد بوده و در سبد غذایی مردم جایگاه ویژه‌ای دارد. هم‌چنین سیب‌زمینی یک ماده خام مهم در صنایع مختلف می‌باشد. شرایط رشد، ژنتیک و نحوه‌ی نگهداری در کیفیت سیب‌زمینی تأثیر می‌گذارد. سیب‌زمینی یکی از منا‌بع مهم تامین انرژی محسوب شده و نیز شامل مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌باشد. نشاسته ترکیب اصلی و مهم سیب‌زمینی می‌باشد که به طور تقریبی 15 الی 20 درصد از وزن تازه سیب‌زمینی را تشکیل می‌دهد. نشاسته به‌عنوان یک فاکتور مهم عملگرا در کاربردهای غذایی و غیرغذایی مطرح می‌باشد. نشاسته اصلاح شده سیب‌زمینی یک بیوپلیمر امید بخش برای استفاده در بسته‌بندی‌های زیست‌ تخریب‌پذیر می‌باشد. از ضایعات فرعی صنایع سیب‌زمینی پوست‌ سیب‌زمینی است که منبع خوبی از ویتامین C، ویتامین6B، مس، پتاسیم، منیزیم و فیبرهای رژیمی است و نیز شامل تنوعی از فیتونوترینت‌‌ها می‌باشد که یک منبع طبیعی از آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشند که از زوال سلول‌های بدن جلوگیری می‌کنند. فیتونوترینت‌ها در پوست و مغز سیب‌زمینی یافت می‌شوند که شامل پلی‌فنل‌ها، کارتنوئیدها، فلاونوئیدها و اسید‌کافئیک می‌باشد. ضایعات پوست سیب‌زمینی شامل مقادیر کافی از نشاسته، همی‌سلولز، لیگنین و قندهای قابل تخمیر می‌باشد که این موارد استفاده از آن را به‌عنوان سوبسترای مناسب تولید اتانول و اسید لاکتیک و سایر فرآورده‌های تخمیری تضمین می‌کند. این ضایعات هم‌چنین می‌توانند در جهت تولید پروتئین‌ تک‌یاخته مورد استفاده قرار گیرند. تخمیر ضایعات سیب‌زمینی به‌عنوان یک منبع نیتروژن بسیار عالی برای حیوانات نشخوارکننده می‌باشد.   واژه‌های کلیدی: سیب‌زمینی، نشاسته، زیست تخریب‌پذیر، آنتی‌اکسیدان، اتانول       فهرست مطالب عنوان                                                                                                            صفحه فصل اول: مقدمه و کلیات 1-1- مقدمه. 2 1-2- گونه‌های سیب‌زمینی.. 4 1-3- ترکیب شیمیایی غده سیب‌زمینی.. 6 1-3-1- نشاسته. 9 1-3-2- قندها 9 1-3-3- فیبرهای خام. 11 1-3-4- ترکیبات ازت دار. 11 1-3-4-1- پروتئین.. 11 1-3-4-2- اسیدهای آمینه آزاد. 12 1-3-4-3- آمیدها 13 1-3-4-4- گلیکوآلکالوئیدها 13 1-3-4-5- سایر ترکیبات ازته آلی.. 15 1-4-  ازت غیر آلی در غده سیب‌زمینی.. 15 1-5- لیپیدها 15 1-6- اسیدهای آلی.. 16 1-7- ترکیبات فنلی.. 16 1-8-  ترکیبات فرار. 17 1-9- ویتامین‌ها و فیتوهورمون‌ها 18 1-10- مواد معدنی.. 18 1-11- اهمیّت و ارزش تغذیه‌ای سیب‌زمینی در مقایسه با سایر مواد غذایی   19   فصل دوم: ساختار و تکنولوژی تولید نشاسته سیب‌زمینی 2-1- مقدمه. 24 2- 2-ساختار نشاسته  سیب‌زمینی.. 25 2-3- خواص شیمیایی نشاسته سیب‌زمینی.. 31   2-4- قابلیت نشاسته سیب‌زمینی.. 35 2-تکنولوژی فراوری نشاسته سیب‌زمینی.. 39 2-5-1- کیفیت ماده خام. 39 2-5-2- تخلیه و شستشوی ماده خام. 40 2-5-3- خردکردن سیب‌زمینی.. 41 2-5-4- جدانمودن شیره خام نشاسته و استخراج نشاسته. 42 2-5-5-تفکیک آمیوه از نشاسته. 43 2-5-6- تصفیه. 44 2-5-7- آبگیری و خشک‌کردن. 44   فصل سوم:  بیوپلیمرهای زیست تخریب‌پذیر و خوراکی 3-1- مقدمه. 48 3-2- روش‌های تولید بسته‌بندی‌های زیستی.. 53 3-2-1- روش خشک… 53 3-2-2- روش مرطوب (یا روش حلال) 54 3-3- بسته‌بندی‌های زیست تخریب‌پذیر نیمه سخت.. 54 3-4- پوشش‌ها، فیلم‌ها و ورقه‌های خوراکی.. 55 3-5- خوراکی بودن و زیست تخریب‌پذیری فیلم‌ها و پوشش‌ها 57 3-6- کاربردهای فیلم‌ها و پوشش‌های خوراکی.. 58 3-7- کاربرد نشاسته در تولید زیست پلاستیک‌ها 59 3-8- تولید فیلم نشاسته. 61 3-9- خواص کاربردی فیلم‌ نشاسته‌‌ی سیب‌زمینی.. 66   فصل چهارم:  کاربردهای تخمیری 4-1- تولید بیواتانول. 80 4-1-1- مقدمه. 80 4-1-2- تولید بیواتانول از ضایعات پوست سیب‌زمینی.. 82 4-1-3- هیدرولیز اسیدی.. 84 4-1-4- هیدرولیز آنزیمی.. 86 4-2- تولید اسید لاکتیک… 94 4-3- سایر محصولات حاصل از تخمیر پالپ سیب‌زمینی.. 95   فصل پنجم: سایر کاربردها 5-1- اسنک‌ها 98 5-1-1- مقدمه. 98 5-1-2- انواع اسنک‌ها 99 5-1-2-1- اسنک‌های سبزیجات خام برش خورده 100 5-1-2-2- محصولات خمیری شکل گرفته- سیب‌زمینی.. 101 5-1-2-2-1-فرآیند تولید. 102 5-1-2-2-1-1- مخلوط سازی ترکیبات خشک… 102 5-1-2-2-1-2- مخلوط کردن آب با ترکیبات خشک تا مرحله تشکیل خمیر  102 5-1-2-2-1-3- تبدیل خمیر به قطعات کوچک توسط اکستروژن یا عمل ورقه کردن و برش دادن  104 5-1-2-2-1-4- سرخ کردن سریع محصول به منظور خروج آب از آن  105 5-1-2-2-1-5- در مواردی خشک کردن بیشتر محصول و پوشش دهی آنها با مواد عطر و طعم‌زا توسط گردپاشی یا اسپری کردن این مواد بر سطح محصولات. 107 5-1-3- تنوع در محصولات تهیه شده از خمیرهای سیب‌زمینی شکل گرفته  107 5-2- بیوسورفاکتانت‌ها 109 5-3- پروتئین تک یاخته. 111 5-4- غذاهای فراسودمند. 103 5-4-1- کاربرد پوست سیب‌زمینی به عنوان منبع آنتی‌اکسیدان  103 5-4- سیب زمینی به عنوان خوراک دام. 106 5-5-1- ترکیب شیمیایی و ارزش تغذیه‌ای سیب‌زمینی خشک‌شده 107 5-5-2-روش تولید سیلاژ از سیب‌زمینی.. 108 5-6- کاربردهای صنعتی.. 120 فهرست منابع…………………………………………………………………………………………………………………………..121               فهرست اشکال عنوان                                                                                                                       صفحه شکل 1-1: نمودار توزیع سطح سیب‌زمینی استان‌ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 89-1388. 8 شکل 1-2: نمودار توزیع میزان تولید سیب‌زمینی استان‌ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 89-138. 8 شکل 2-1: ساختار ماکرومولکول‌های آمیلوز و آمیلوپکتین.. 27 شکل2-2: ساختار گرانول نشاسته سیب‌زمینی در زیر میکروسکوپ.. 28 شکل 2-3: (1) ساختار خطی آمیلوز و (2) ساختار انشعابی آمیلوپکتین.. 30 شکل 2-4: طرح شماتیک ساختار گرانول نشاسته. 36 شکل 2-5: سیب‌زمینی خام. 39 شکل 2-6: نقشه جریان تولید نشاسته سیب‌زمینی.. 46 شکل 3-1: تغییرات قوام دیسپرسیون نشاسته‌های مختلف در طی حرارت دادن و سرد کردن. 62 شکل 3-2: فرایند ژلاتینه شدن نشاسته. 65 شکل 3-3: تأثیر میزان نرم کننده بر روی نفوذپذیری فیلم نشاسته نسبت به ترکیبات آروما: کاروون (الف) و دی استیل(ب) 71 شکل 3-4: تأثیر میزان رطوبت نسبی بر روی نفوذپذیری فیلم نشاسته نسبت به ترکیبات آروما: کاروون(الف) و دی‌استیل(ب) 71 شکل3-5: تأثیر میزان حالت کریستالی بر روی نفوذپذیری فیلم نشاسته نسبت به ترکیبات آروما: کاروون(الف) و دی‌استیل(ب) 72 شکل 3-6: منحنی تنش به کرنش فیلم‌های نشاسته حاوی سورفاکتانت‌های مختلف… 75 شکل 3-10: نوعی بسته بندی برپایه نانوکامپوزیت‌های خاک رس- نشاسته که قادر است به مدت 3هفته بدون نشتی آب را نگه دارد  77 شکل 4-1: نمودار فرایند تولید سیب‌زمینی برشته. 83 شکل4-2: نمودار تولید اتانول برحسب گرم بر لیتر از قندهای قابل تخمیر حاصل از هیدرولیز اسیدی پوست سیب‌زمینی   87 شکل4-3: نمونه بیواتانول حاصل از سیب‏زمینی.. 93 شکل4-4: نمونه واحد تولید اتانول. 93 شکل 5-1: اکستروژن. 105 شکل 5-2: دیاگرام یک قطعه خمیر لوله‌ای شکل در حال سرخ شدن تا تشکیل یک لوله حجیم شده که نشان دهنده‌ی تبخیر آب در روغن داغ می‌باشد. 106 شکل 5-3: اسنک سیب‌زمینی.. 108 شکل 5-3: پایلوت تولید SCP. 112               فهرست جداول عنوان                                                                                                                             صفحه جدول 1-1:  سطح، تولید و عملکرد در هکتار سیب‌زمینی به تفکیک استان در سال زراعی 89-1388…  8 جدول 1-2: ترکیبات شیمیایی غده سیب‌زمینی بر اساس وزن مرطوب.. 10 جدول1-3:  مقایسه ارزش انرژی‌زایی سیب‌زمینی  با سایر مواد غذایی.. 20 جدول1-4: مقایسه ماده خشک، انرژی و پروتئین سیب‌زمینی با سایر محصولات زراعی.. 21 جدول 2-1: شکل، اندازه، ترکیب شیمیایی و برخی از خصوصیات نشاسته در منابع گیاهی.. 37 جدول 3-1: نفوذ پذیری نسبت به اکسیژن (OP)  و بخار آب (WVP) فیلم‌های نشاسته طبیعی و اصلاح‌شده 69 جدول3-2: تأثیر میزان گلیسرول و سورفاکتانت بر روی استحکام کششی و افزایش طول تا نقطه شکست فیلم نشاسته  74 جدول4-1: ترکیبات شیمیایی ضایعات پوست سیب‌زمینی خشک شده 85 جدول 4-2: قندهای احیاء قابل تخمیر آزادشده بعد از هیدرولیز آنزیمی پوست‌ سیب‌زمینی تحت ترکیب آنزیمی مختلف، قند احیاء برحسب گرم بر لیتر بعد از فرایند تخمیر و قند مصرفی در طول تخمیر. 91 جدول 4-3: تولید اتانول بر حسب گرم بر لیتر، بازده و حداکثر بازده نظری در طول تخمیر پوست سیب‌زمینی   92 جدول 5-1: درصد ترکیبات فلیک و خلال سیب‌زمینی.. 118       فصل اول     مقدمه و کلیات    

1-1- مقدمه

خاستگاه اصلی سیب‌زمینی نواحی غربی آمریکای جنوبی یعنی کشورهای پرو، شیلی، بولیوی و اکوادور است، که در آن جا از دیر باز به عنوان یک محصول مهم غذایی مطرح بوده است. پیشینه کاشت سیب‌زمینی در این کشورها به چند هزار سال پیش می‌رسد. این محصول در اواسط قرن شانزدهم، توسط اسپانیایی‌ها از آمریکای جنوبی به اروپا منتقل گردید. انتقال سیب‌زمینی از آمریکای جنوبی به اروپا توسط فردی بنام درک[1] صورت گرفت (فلاحی، 1376). در قرن شانزدهم (قبل از 1573) اسپانیایی‌ها سیب‌زمینی را در کشورشان ترویج دادند، که بعدها در انگلستان، ایتالیا، هلند، آلمان، سوییس و فرانسه نیز مورد استفاده قرار گرفت. استفاده از آن در انگلستان برای اولین بار در سال 1596 میلادی و در اروپای شمالی نیز در همان سال گزارش شده است. در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی در کشورهای اروپایی سیب زمینی به طور گسترده برای تولید پوره مورد استفاده قرار می‌گرفت (مبلی و همکاران، 1388). در قرن نوزدهم کاشت سیب‌زمینی به عنوان ماده خام برای مصرف در کارخانه های الکل‌‌سازی و نشاسته به کار می‌رفت (فلاحی، 1376). در خلال قرن نوزدهم سیب‌زمینی اغلب توسط استعمارگران از اروپا به چند کشور گرمسیری و نیمه گرمسیری وارد شد. در سال‌های اخیر سیب‌زمینی به کشورهای زیادی که دارای اقلیم گرمترو خشک‌تر هستند وارد شد و در مناطقی چون آفریقای شمالی، هندوستان، بنگلادش، پاکستان، آمریکای جنوبی، چین، آرژانتین، اروگوئه و دشت‌های ساحلی پرو گسترش یافته است (مبلی و همکاران، 1388). در جهان و در کشور ما سیب‌زمینی یکی از محصولات زراعی اساسی به شمار می‌رود و هم اکنون یکی از مهم‌ترین مواد غذایی مردم کشور ایران است و بعد از غلات نیاز کشور به این محصول اساسی در درجه دوم اهمیت قرار دارد. با این حال، تولید داخلی سیب‌زمینی با توجه به افزایش مصرف آن در سال‌های اخیر پاسخگوی نیازهای فعلی کشور نیست و در بعضی سال‌ها با کمبود آن مواجه می‌شویم. نیاز روز افزون کشور به این ماده غذایی در سال‌های گذشته موجب افزایش قیمت آن در بازار شده و دولت را در برخی موارد به سهمیه‌ بندی آن مجبور کرده است. در دنیای کنونی سیب‌زمینی یکی از با ارزش‌ترین مواد غذایی است. از نظر اهمیت غذایی سیب‌زمینی نسبت به غلات، انرژی بیشتری در واحد سطح تولید می‌کند، زیرا عملکرد متوسط گندم چهار تن در هکتار و سیب‌زمینی 25 تن در هکتار است و با توجه به این‌ که حدود 75 درصد وزن سیب‌زمینی را آب و فقط 25 درصد آن را ماده خشک تشکیل می دهد، باز هم 25/6 تن مواد غذایی خشک در هکتار تولید می‌کند که حدود 50 درصد بیشتر از عملکرد گندم است. با توجه به این که 2/2 درصد ترکیبات غده‌ی سیب‌زمینی را پروتئین و نزدیک به 20 درصد آن را ماده‌ی قندی تشکیل می‌دهد، بنابراین از یک هکتار با تولید حداقل 25 تن سیب‌زمینی، 550 کیلوگرم پروتئین و بالغ بر 80000 مگاژول انرژی تولید می‌شود که این مقدار در مقایسه با گندم و برنج خیلی بیشتر است. در آمریکای‌شمالی، ضرایب تولید ماده خشک سیب‌زمینی در واحد سطح نسبت به ماده خشک حاصل از گندم، جو و ذرت، به ترتیب 04/3، 68/2، 12/1 بیشتر است و بازده پروتئین در واحد سطح سیب‌زمینی در مقایسه با پروتئین حاصل از گندم، برنج و ذرت با ضرایب 02/2، 33/1 و 20/1 نیز بیشتر است. در ایران نیز استعداد بالقوّه‌ای در زمینه‌ی رشد این محصول وجود دارد که جانشین خوبی برای گندم است. در صورت مقایسه‌ی انرژی مواد پروتئینی و انرژی حاصل از سیب‌زمینی و گندم مشاهده می‌شود که توسعه کشت این محصول در ارتباط با کاهش واردات گندم اهمیت خاصی دارد. سیب‌زمینی در 130 کشور جهان جایی که سه چهارم جمعیت جهان زندگی می‌کنند در وسعتی حدود 20 میلیون هکتار کشت می‌شود. تولید سالانه‌ی آن 280 میلیون تن است که بعد از گندم، برنج و ذرت چهارمین محصول مهم جهان است و افزون بر مصرف غذایی برای تهیه بیش از 50 نوع فراورده شامل آرد، نان، الکل، وسایل آرایشی، شیرینی، کنسرو، چیپس، گلوکز و … استفاده می‌شود. سیب‌زمینی در بیشتر کشورهای صنعتی، توسعه یافته و در حال توسعه دارای جایگاه مهمی در بین محصولات کشاورزی است. بزرگترین تولیدکنندگان سیب‏زمینی در جهان، کشورهای چین، روسیه و هند می‏باشند. بر طبق آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد، ایران سیزدهمین تولیدکننده سیب‏زمینی در جهان است (مبلی و همکاران، 1388). در ایران نیز توجه خاصی به کمیت و کیفیت تولید این محصول شده است. بر مبنای آمار بانک اطلاعات جهاد کشاورزی سطح برداشت سیب‌زمینی كشور در سال زراعی 89-1388 حدود 146 هزار هكتار برآورد شده كه 8/98 درصد آن آبی و بقیه به صورت دیم بوده است. استان همدان با 2/16 درصد اراضی سیب‌زمینی كشور در مقام نخست قرار دارد. استان‌های اردبیل، اصفهان، زنجان، آذربایجان‌شرقی و كردستان به ترتیب با 7/10، 10، 2/7، 6/6 و 6/6 درصد مقام های دوم تا ششم را به خود اختصاص داده‌اند. شش استان مزبور جمعاً 3/53 درصد اراضی سیب‌زمینی كل كشور را دارا هستند و 7/42 درصد بقیه در سایر استان‌ها برداشت شده است. میزان تولید سیب‌زمینی در كشور حدود 3/4 میلیون تن برآورد شده كه 6/99 درصد آن از اراضی آبی حاصل شده است. استان همدان با 5/23 درصد از تولید سیب‌زمینی كشور، مقام اول در تولید این محصول را به خود اختصاص داده است و استان‌های اردبیل، اصفهان، آذربایجان‌شرقی، كردستان و زنجان به ترتیب با 4/9، 2/8، 5/7، 5/7 و 3/6 درصد سهم در تولید سیب‌زمینی رتبه های دوم تا ششم را كسب كرده‌اند. شش استان مزبور جمعاً 4/62 درصد تولید سیب‌زمینی كشور را به خود اختصاص داده‌اند. عملكرد سیب‌زمینی آبی در كشور5/29445 كیلوگرم و سیب‌زمینی دیم 3/9511 كیلوگرم در هكتار بوده است. بیشترین و كمترین راندمان تولید سیب‌زمینی آبی در استانهای همدان و قم به ترتیب با 1/42262 كیلوگرم و 1/6608 كیلوگرم در هكتار می‌باشد. بیشترین و كمترین عملكرد سیب‌زمینی دیم متعلق به استان‌های گیلان و مازندران به ترتیب با 3/21254 كیلوگرم و 7/8205 كیلوگرم در هكتار است. جدول 1-1 و شکل1-1 و 1-2 آمار سطح، تولید و عملکرد در هکتار سیب‌زمینی به تفکیک استان در سال زراعی 89- 1388 را نشان می‌دهد (آمارنامه کشاورزی، 1389).  

1-2- گونه‌های سیب‌زمینی

سیب‌زمینی از جنس سولانوم[2] و از خانواده سولاناسه است که شامل 2000 گونه است و 8 گونه آن کشت می شود. گونه ‌های سیب‌زمینی شامل: 1) سولانوم استنوتوموم[3]: اولین گونه از نظر شکل ظاهری است. در نواحی مرتفع کوهستانی قسمت جنوبی پرو و مرکزی کشور بولیوی به عمل می‌آید. 2) سولانوم فورجا[4]: بیشتر در مناطق با آب و هوایی گرم و بدون خطر یخ‌زدن کشت می‌شود و این محصول در دامنه‌ی کوههای آندو در کشور اکوادور به دست می‌آید. 3) سولانوم آجان‌هیری[5]:  در برابر یخ زدن مقاوم است و در نواحی شمالی بولیوی پرورش می‌یابد. 4) سولانوم گونیوکالیکس[6]: در کشور پرو کشت می‌شود و گوشت آن زرد رنگ است.

جناب آقای دکتر   

پاییز 1394

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :   فهرست مطالب عنوان                                                                                  صفحه مقدمه 2 فصل اول:کلیات تحقیق 3 1-بیان مساله 4 2-اهمیت و ضرورت انجام تحقیق 4 3-سوابق تحقیق 5 4-اهداف تحقیق 5 5-سؤالات تحقیق 6 6-فرضیه‏های تحقیق 6 7-روش تحقیق 7 8-موانع و مشکلات تحقیق 7 فصل دوم:ادبیات و پیشینه تحقیق 8 مبحث اول-تعریف عقد و تواق 9 گفتار اول- عقد در لغت 9 گفتار دوم-عقد در شرع و اصطلاح حقوقی آن 9 مبحث دوم-مفهوم تعریف قرارداد 13 مبحث سوم- تفاوت قرارداد با مفاهیم دیگر 15 گفتار اول: تمایز قرارداد از واقعه حقوقی 15 گفتار دوم: تمایز قرارداد از ایقاع 15 گفتار سوم: تمایز قرار داد با قرارداد الحاقی 16 مبحث چهارم-مفهوم تفسیر 17 گفتار اول-معنای لغوی تفسیر 17 گفتار دوم-معنای اصطلاحی تفسیر 18 مبحث پنجم-ضرورت تفسیر 19 مبحث ششم-چگونگی تفسیر قواعد حقوقی 23 مبحث هفتم-مفهوم رویه قضایی 30 مبحث نهم-  تفسیر قراردادها در رویه ی قضائی 35 مبحث دهم-  انصاف و کاربرد عملی آن در تفسیر قراردادها 37 مبحث یازدهم-هدف رویه قضایی 41 فصل سوم-نقش رویه قضایی در تفسیر قرارداد 46 مبحث اول-اصول تفسیر 47 مبحث دوم-لفظ گرایی در تفسیر قراردادها 56 مبحث سوم-تفسیر قراردادها توسط دادرس 58 ب) مفاد قرارداد مبهم می‌باشد 60 مبحث چهارم- روش احراز قصد طرفین 62 مبحث پنجم-موانع تفسیر 87 مبحث ششم- اهمیت تفسیر در قراردادها 88 مبحث هفتم-مشکل تغییر شرایط 100 مبحث هشتم-شیوه های تفسیر قرارداد 105   نتیجه گیری 109 فهرست منابع 111     چکیده برای تعیین مفاد قرارداد و حل اختلاف دو طرف، در مرحله اجرای تعهدات اجرای تعهد های ناشی از عقد، قاضی ناچار به تفسیر قرارداد است. این تفسیر باید به شیوه علمی و قابل نظارت صورت گیرد و روح نظام قراردادی حاکم بر آن باشد. بی شک هدف از انعقاد هر قرارداد، اجرای مفاد آن و التزام به آثار ناشی از قرارداد می باشد. برای این که قرارداد در مسیر اجرای خود به مانعی بر خورد نکند، باید طرفین، نزاع و اختلافی در مورد شرایط اعتبار، عبارات قراردادی و نحوه اجرای آن نداشته باشند. نیاز به بحث از تفسیر قراردادها نیز آنگاه ضروری و اساسی جلوه می کند که خللی در اجرای مفاد قرارداد و اثر بخشی در رابطه فردی و اجتماعی طرفین ایجاد شود.بنابراین در قراردادهای که نیاز به تفسیر در آنها الزامی است، مانند قراردادهایی که دارای اجمال؛ ابهام؛ سکوت یا تعارض نص در مرحله اجرا دارند، قاضی به عنوان مسئول و مکلف در حل و فصل دعوا می بایست به تمامی ابزارها و وسایل تفسیر قراردادها توجه نماید چرا که تا زمانی که این گونه قراردادها تفسیر نگردند رسیدن به راه حلی برای فصل خصومت منتفی است. پس قاضی چاره ای جز تفسیر چنین قراردادهایی ندارد. بر این مبنا نویسنده در مقاله حاضر به تفسیر قرارداد به وسیله رویه قضایی می پردازد. باید خاطر نشان نمود که روش تحقیق در پایان نامه پیش رو، روش کتابخانه ای و بر مبنای توصیف و تحلیل داده ها می باشد.   واژگان کلیدی: تفسیر قرارداد، دادرس، رویه قضایی، انصاف. مقدمه حقوق تعهدات و علی الخصوص قراردادها از زمره مباحث مهم و اساسی حقوق خصوصی به شمار می آید. اهمیت این شاخه از حقوق خصوصی به جهت گستردگی، تنوع، کاربرد فراوان و ارتباط مستقیم با نظام اقتصادی در جامعه مبرهن و روشن است. بی شک آنچه وصف اساسی و جوهری در حقوق قراردادها است، همانا قصد و اراده طرفین و برخورد این اراده ها می باشد که تمامی قرارددها مولود این عنصر اساسی است. هدف از تفسیر قرارداد نیز کشف قصد و نیت طرفین عقد در مرحله انعقاد و اجرای عقود و تعهدات است. آنجا که به علت وجود ابهام در متن قرارداد یا اوضاع و احوال خاص در مرحله اجرای قرارداد، اختلاف نزد طرفین حاصل می شود و دادرس را وا می دارد تا با ابزار خاص خود بتواند رفع تنازع کرده، از این طریق عدالت را میسر سازد. یکی از این ابزار که دادرس را در تفسیر قرارداد کمک می نماید رویه قضایی است. رویه قضایی نه تنها در حقوق ایران، بلکه در تمام نظام های حقوقی جهان مورد استفاده است. به نوعی می توان گفت که از جمله منابع مهم دادرسان در تفسیر قراردادها در مواقع اجمال و ابهام در اجرای مفاد عقود و تعهدات است. بنابراین نویسنده در این مقوله به نقش و جایگاه رویه قضایی به عنوان ابزار تفسیر قراردادها در حقوق ایران می پردازد.

جناب آقای دکتر علیرضا انتظاری

تابستان 1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود تکه هایی از متن به عنوان نمونه : فهرست مطالب عنوان                                                                                                                                      صفحه مقدمه………………………………..……..……….…………………………………………1      فصل نخست: کلیات…………………………………………………………………………………………………………………….…6 مبحث نخست :مفهوم منفعت ، افراز دیون و مفهوم ماهیت مالکیت مشاعی و چگونگی تصرف در آن …..………..……8 گفتار نخست :مفهوم منفعت وچگونگی تصرف در آن………………………………….……..….……8 بند نخست : مفهوم منفعت ……………..……….…..……………………………………..…….9 بند دوم : مفهوم افراز دیون……………………………………………………………………………………………………………………………11 بند سوم : مفهوم تصرف …………………………………………………………………..……14 گفتار دوم: مفهوم مالکیت مشاعی و ماهیت آن ……….…………………………..…………….…………21 بند نخست : مفهوم مالکیت مشاعی………..………………….….………………………………………….22 بند دوم: ماهیت فقهی و حقوقی مالکیت مشاع…… ……………..………….……..………… ……23 مبحث دوم : مفهوم تقسیم و افراز  و بررسی عناوین همسو……………………………………………………..………….25 گفتار نخست: مفهوم تقسیم…………………………………..……..………………..……………..26 بند نخست :تعریف تقسیم……..…..…….……………………..….………………….………26 بند دوم :انواع تقسیم……..……….…………….………..……………..……..…………….27 بند سوم:روش تقسیم………..……………….…………….……………………..………….27 بند چهارم :شرائط اساسی تقسیم………..…..……..…….………………………………..…………..29 گفتار دوم:مفهوم افراز منافع و مهایات…………………………………………………………..……………………………………….35 بند نخست :مفهوم افراز و تفکیک….………..……………………………………………………………………………………………….35 الف- مفهوم تفکیک ……..…………………………..…………………..…..………………….35 ب- مفهوم افراز …………………………………………….…………..…….……………….36 عنوان                                                                                                                             صفحه ج-تفاوت افراز وتفکیک……..……………………………..………………………………………………………………..38 د- چگونگی افراز و تفکیک…….……..………….……………………………………………..……39 بند دوم : مفهوم و اقسام مهایات………………………………………………………………………………………………………………………………40 الف- مفهوم مهایات..…..…………..…………… ………….…………………………………………………………..…40 ب- اقسام مهایات….………………….… ………………………………………………………..……….42     فصل دوم: ماهیت حقوقی افراز و انطباق آن ­بر سایر نهادهای حقوقی مشابه ………………………..44 مبحث نخست: ماهیت افراز در حقوق و فقه امامیه ………….………………………………………….46 گفتار نخست: ماهیت افراز در فقه امامیه…..…………………..…………….…………….………..46 گفتار دوم: ماهیت افراز در حقوق ایران ……………………………………………………………………………………..54 بند نخست: افراز منافع در حقوق……………….……..…………….……………………….56 بند دوم: بررسی آرا حقوقدانان در مورد افراز منافع  ….…………………….……………..…….. 58 مبحث دوم: افراز منافع و انطباق آن با نهادهای حقوقی مشابه……………..………………………………….60 گفتار نخست: انطباق افراز با مالکیت زمانی ………………………………………………….…………………60 بند نخست : مفهوم مالکیت زمانی…………………….…….…………….…………..……………61 بند دوم : تاریخچه مالکیت زمانی ……………………………….………….……………………..62 بند سوم : ماهیت مالکیت زمانی…………………………………………………………………………………………………………………………64 گفتار دوم: انطباق افراز با اجاره و سایر نهادهای حقوقی……………………………………….……………….67 بند نخست: انطباق افراز با اجاره ……………………………………………………………………………………68 بند دوم: انطباق افراز منافع با نهادهای حقوقی مشابه ………..…………………………………………………………….80   الف  -افراز منافع وحق انتفاع…………………….……………………………………………………………………………81 ب- افراز منافع و مهایات  …………………..………………………………………………………………………….85 ج- افراز منافع با عقد بیع……………….….………..……………………………………………………….87     عنوان                                                                                                                                        صفحه د- افراز منافع با عقد صلح……………………………………………………………………………………………………..89 بند سوم : افراز دیون……………………………………………………………………………………………………………………………91 فصل سوم : احکام و آثار افراز منافع …………………………………………………………………………………………………..94 مبحث نخست: آثار و شرایط……………………………………………………………………………………………………………………………………95 گفتار نخست :شرائط  انعقاد قرارداد افراز منافع………………………………………………………………………………………………………………………….95 بند نخست :شرائط عمومی………………………………………………………………………………………………………………………………………………….95 بند دوم :شرایط اختصاصی ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….96 گفتار دوم : آثار قرارداد افراز منافع…………………………………………………………………………………………………………………………………………….98 بند نخست: اثر عقد نسبت به طرفین………………………………………………………………………………………………………………………………….99 بند دوم :اثر عقد نسبت به اشخاص ثالث ………………………………………………………………………………………………………………………..101 گفتار سوم :انحلال قرار داد افراز منافع……………………………………………………………………………………………………………………………………..102 بند نخست :اسباب انحلال…………………………………………………………………………………………………………………………………………………102 بند دوم :اقاله …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….103 بند سوم :انحلال ارادی یا فسخ قرارداد……………………………………………………………………………………………………………………………..103 مبحث دوم :احکام ، دعاوی و آیین دادرسی افراز منافع…………………………………………………………………………………………………………….104 گفتار نخست: دعاوی افراز اعیان ……………………………………………………………………………………………………………………105 بند نخست : افراز اعیان در مراجع اداری……………………………………………………………………………………………105 بند دوم : افراز اعیان در مراجع قضایی………………………………………………………………………………………………106 گفتار دوم : دعاوی افراز منافع ………………………………………………………………………………………………………………………108 بند نخست : نمونه ی کاربردی افراز منافع در قالب بیع زمانی………………………………………………………………………109 الف- نظریات اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه…………………………………………………………………………110 ب – نمونه پرونده قضائی:………… ………………………………………………………………………………………………………..111   عنوان                                                                                                                                   صفحه ج – رای دادگاه:…………………………………………………………………………………………………………………………………113 د- تحلیل رای دادگاه:………………………………….………………………………………………………………………………………..114 بند دوم: نمونه کاربردی افراز منافع در قالب اجاره زمانی ………………………………………………………………………………………..115 الف – نظریه اداره کل حقوقی و تدوین قوانین قوه قضائیه……………………………………………………………………………117 ب- نمونه پرونده قضائی………………………………………………………………………………………………………………………………….119 ج- رای دادگاه:…………………………………………… ………………………………………………………………………………………..119 بند سوم : نمونه کاربردی افراز منافع در قالب صلح زمانی منافع:……… ………………………………………………………………………120 الف– نمونه کاربردی……………………………………………………………….……………………………………………………121 ب- نمونه پرونده قضائی:………….……………………………………………………………………………………………..123 ج–رای دادگاه.….….………………………………………………………..………………………………………………………124 نتیجه…….………………………………………………………………………………………………………..125 نظر پیشنهادی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….126 منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….127 چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..131 چکیده   افراز منافع شکلی از تسهیم منافع مال مشاع است که در آن مالکین مشاعی ، مالک منافع مفروز در بازه های زمانی می گردند. رویه معمول افراز مالکیت مالکین مشاعی افراز عین و منافع با رویه متداول قانونی است. اما در افراز منافع با حفظ مالکیت مشاعی در اعیان منافع آن به صورت مفروزی در بازه های زمانی یا مکانی در مالکیت موضوعی احد از مالکین مشاعی یا شخص ثالث قرار می گیرد. موجد چنین مالکیتی توافق شرکا در قالب عقود معین یا غیر معین و در صورت عدم توافق با اجبار قضایی است که نتیجه آن حق استعمال یا انتفاع از منافع مال مشاعی برای شرکا بطور مستقیم یا غیر مستقیم در بازه زمانی است. فقدان عنصر قانونی برای این نهاد حقوقی نوین، تحقیقات زیادی را  می طلبد تا نهادهای حقوقی مشابه در فقه تحت عنوان مهایات و سایر کشورهای که نهاد حقوقی قانونی به نام تایم شر یا مالکیت زمانی دارند را  بررسی و مفاهیم افراز منافع، مهایات و مالکیت زمانی و انطباق آن با یکدیگر و نظریات حقوقدانان، فقها و مقالات را به عنوان مستند موضوع ذکر و پس از ذکر نظرات موافق و مخالف به دفاع حقوقی در تثبیت آن برداشته شود. بروز اختلافات و تشکیل پرونده های قضایی و آرا صادره به عنوان نمونه کاربردی این نهاد حقوقی نوین است که بخشی از این پایان نامه به آن پرداخته است.