اما پرندگان این گونه نیستند و حالت های گوناگون شان،به همراه نرمی و نازکی اندام ها و پرها به سادگی در الگوهای دنبالهدار هندسی نمی نشینند .

پیدایش نقاشی گل و مرغ به دوره صفویه مربوط می شود و در آغاز این نقاشی به کمک هنر لاکی روغنی برای جلد قرآن و قلمدان و بعد ها برای قاب آیینه و جعبه ها و صندوقچه هم به کار می رفت . طرح زیبای گل و مرغ در گذشته جز یی از هنر تشعیر و نگارگری سنتی به حساب می آمد ولی هم اکنون در زمره هنری متمایز در آمده است و هنرمندان صرفا ، در این زمینه به مهارت دست پیدا می کنند و در واقع هنرشان گل و مرغ سازی است .

طرح گل و مرغ از گل ها و شاخسار های زیبا و ظریف ورنگارنگ و پرندگان خوش ترکیب که به تناسب و حسب قاعده بر شاخساران نشانده می شوند ، تشکیل شده است.

-۱-بیان مسئله

 

گل ومرغ یکی ازهنرهای باهویت ایرانی ، درحوزه نگارگری اسلامی است.شناسایی ویژگی های گل ومرغ هم به عنوان هنرمستقل وهم هنری که کاربرددارد مورد بررسی قرارمی گیرد.برای شناخت عمیق این هنرزیبای ایرانی بهتراست نمونه هایی که دردوره های مختلف تاریخ نگارگری ایران ظهورکرده موردشناسایی قرارگیردتامعلوم شودچندگروه وباچنددیدگاه این هنربه پیدایی آمده است.درنگاهی اجمالی به سیرتحول گل ومرغ درتاریخ نگارگری اسلامی ایران،مشاهده می شودکه گونه های مختلفی وجودداردکه می بایست به دقت موردشناسایی قرارگرفته وباتوجه به ویژگی های هریک ازآنهاطبقه بندی شود.می توان،به ریشه های پیدایش گل ومرغ واهداف پیدایش ان توجه کردوارتباط آن راباادبیات وفرهنگ ایرانی موردشناسایی قرارداد.یکی ازمعضلات چنین تحقیقی،کمبودمنابع مکتوب وتحقیقات انجام شده دراین زمینه است.بهمین جهت،دراین پایان نامه سعی خواهدشدتا،برای جبران.کمبودمنابع تحقیق به مصاحبه بااستادان وهمچنین مشاهده آثارباقیمانده درشکل های گوناگون وتدوین شاخصه های آنهابه گونه شناسی وطبقه بندی گل ومرغ درادوارمختلف تاریخ نگارگری اسلامی ایران پرداخته شود.منظورازگونه شناسی(TYPOLOGY)گل ومرغ، همان شیوه های گوناگون گل ومرغوطبقه بندی آن می باشد.

 

1-2-روش تحقیق،جامعه آماری

این تحقیق یک تحقیق به روش توصیفی است.جامعه آماری شامل کلیه محتویات مرتبط باموضوع میباشد،که ازمنابع مکتوب ومقالات موجوددرکتابخانه هاوسایت های موجوداستفاده شده است.درقسمت هایی به صورت جمع آوری تمامی تصاویرازاستادکاران وبررسی نوع کارهریک به صورت میدانی صورت گرفته است.

 

 

 

1-3- اهداف تحقیق

١-شناخت وآشنایی باگونه های مختلف گل ومرغ درهردوره مورد بررسی است.

۲-روش خاص هرمجموعه ازنگاره های گل ومرغ شناسایی خواهدشد.

٣-چگونگی رنگ بندی درگونه های مختلف گل ومرغ بررسی می شود.

٤-انواع تزیینات گل ومرغ دروسایل کاربردی  مدنظراست.

٥-بررسی گل ومرغ های معاصروهمچنین کاربرد آن درحال حاضرتحقیق می شود.

٦-کمک به فرهنگ گل ومرغ وارتباط باادبیات غنی ایرانی مورد نظراست.

 

1-4- سوالات تحقیق

 

سوالات مطرح شده دررساله حاضربه این شرح است:

١-ویژکی های هرمجموعه ازگل ومرغ، دردوره های مختلف چیست؟

۲-آیانگاره های گل ومرغ رامیتوان به گونه های مختلف تقسیم کرد؟

 

1-5- فرضیات تحقیق

 

فرضیات مطرح شده دررساله به این شرح است:

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

خود کنترلی،توانایی فرد در کنترل ارادی فرآیندهای درونی و برون دادهای رفتاری است  و معیار سنجش کنترل نفس، انطباق با موازین شرع و آموزه های الهی است.

هدف  از پژوهش حاضر شناسایی و تحلیل مولفه­های خودكنترلی در كلام  امام رضا علیه السلام و تعیین میزان توجه به آن ها  است.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی(تحلیل محتوا)و واحد تحلیل، مضمون روایت و جامعه پژوهش روایات امام رضا علیه السلام در کتاب مسند الرضا علیه السلام بوده است.

یافته های تحقیق نشان می دهد که از مجموع ۳۰۷ مضمون روایت، مولفه های رفتاری خودكنترلی شامل حسابرسی از خود، اصلاح و تزكیه نفس، تعییر و بهبود شرایط، انجام واجبات،ترک محرمات،تسلط بر اعضا و جوارح و تصحیح انحرافات با ۱۶۰ مضمون روایت و ۵۲ درصد در مرتبه ی نخست و مولفه های شناختی شامل آگاهی از زمینه های تحقق خودکنترلی،آشنایی با عوامل ایجاد خودکنترلی،آشنایی با پیامدهای خودکنترلی،شناخت موانع خودكنترلی با اختصاص ۹۲ مضمون روایت و ۳۰ درصد در مرتبه ی دوم و مولفه های عاطفی خودكنترلی شامل کنترل هیجانات ،کنترل احساسات و کنترل انگیزش ها با اختصاص ۵۵ مضمون روایت و ۱۸ درصد در مرتبه ی سوم قرار داشت. نتیجه آن که؛خودکنترلی به عنوان یک رفتار،تنها معلول ادراک و شناخت نیست و علاوه بر بعد شناختی که به رشد آگاهی­های فرد واعتلای مهارت­های عقلانی،تحلیل وتفکر پیرامون  خود کنترلی منجر می شود، بعد عاطفی و رفتاری را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

 کلید واژه: خود كنترلی،مولفه های شناختی،مولفه های رفتاری،مولفه های عاطفی، روایات امام رضا ع

 

فهرست مطالب

 عنوان                                                                   صفحه                    

فصل اول :کلیات طرح

 ۱-۱      مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………..    2

۲-۱       بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………….    3

۳-۱       هدف های تحقیق………………………………………………………………………………………………….    8

1-3-1   هدف اصلی…………………………………………………………………………………………………………..    8

3-1-2   هدف های فرعی……………………………………………………………………………………………………    8

۴-۱      اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………..    9

1-4-1  اهمیت نظری………………………………………………………………………………………………………….    9

1-4-2  اهمیت عملی………………………………………………………………………………………………………….    9

۵-۱      سوال های تحقیق……………………………………………………………………………………………………   10

1-5-1  سوال اصلی…………………………………………………………………………………………………………….   10

1-5-2  سوال های فرعی……………………………………………………………………………………………………..   10

۶-۱      تعاریف مفهومی وعملیاتی تحقیق……………………………………………………………………………..   11

1-6-1  تعریف مفهومی خودكنترلی……………………………………………………………………………………….   11

1-6-2  تعریف عملیاتی خودكنترلی………………………………………………………………………………………   11

1-6-3  تعریف مفهومی مولفه های خودكنترلی……………………………………………………………………….   11

1-6-4  تعریف مفهومی مولفه ی شناختی………………………………………………………………………………   12

1-6-5  تعریف مفهومی مولفه ی عاطفی………………………………………………………………………………..   12

1-6-6  تعریف مفهومی مولفه ی رفتاری………………………………………………………………………………..   12

۷-۱       نوآوری در تحقیق………………………………………………………………………………………………….   13

 

عنوان                                                                   صفحه

فصل دوم :مطالعات نظری

 ۱-۲      مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….     16

۲-۲      واژه شناسی خود کنترلی………………………………………………………………………………………..     17

۳-۲      واژگان مترادف و مرتبط با خودكنترلی……………………………………………………………………..    20

۴-۲      مبانی روانشناسی خودكنترلی…………………………………………………………………………………..    21

۵-۲      جایگاه خودكنترلی درعلم مدیریت………………………………………………………………………….     24

۶-۲      اهمیت خودكنترلی………………………………………………………………………………………………..     28

۱-۶-۲    پشتوانه های مطرح در افعال اخلاقی……………………………………………………………………..     29

۱-۱-۶-۲  منفعت طلبی……………………………………………………………………………………………………      29

۲-۱-۶-۲  عقل………………………………………………………………………………………………………………..     30

۳-۱-۶-۲  شخصیت…………………………………………………………………………………………………………     31

۴-۱-۶-۲  رضایت الهی…………………………………………………………………………………………………….     32

۷-۲      اصول تربیتی خودکنترلی………………………………………………………………………………………..     33

۱-۷-۲    اصل خدامحوری………………………………………………………………………………………………..     34

۲-۷-۲    اصل تعبد مداری………………………………………………………………………………………………..     34

۳-۷-۲    اصل عدم کناره گیری از زندگی……………………………………………………………………………     35

۴-۷-۲    اصل توجه به فرد……………………………………………………………………………………………….     35

۵-۷-۲    اصل عمل گرایی………………………………………………………………………………………………..     36

۶-۷-۲    اصل اخلاق مداری…………………………………………………………………………………………….      36

۷-۷-۲    اصل اعتدال گرایی……………………………………………………………………………………………..      37

۸-۷-۲    اصل نظارت مداری……………………………………………………………………………………………..     38

۹-۷-۲    اصل آخرت گرایی……………………………………………………………………………………………….    38

۱۰-۷-۲   اصل آرمان گرایی……………………………………………………………………………………………….     39

عنوان                                                                   صفحه

 

2-7-11   اصل خوف و رجا……………………………………………………………………………………………..    39

۸-۲         قلمرو خودكنترلی………………………………………………………………………………………………..   40

۹-۲          مبانی اسلامی خودكنترلی…………………………………………………………………………………….   43

۱۰-۲        واژگان مرتبط با کنترل نفس در قرآن و روایات………………………………………………………   49

۱-۱۰-۲     كاربرد تقوی در قرآن و روایات……………………………………………………………………………   50

۱-۱-۱۰-۲  کاربرد قرآنی تقوی……………………………………………………………………………………………    50

۲-۱-۱۰-۲  کاربرد تقوی در روایات……………………………………………………………………………………..   52

 

۲-۱۰-۲      کاربرد صبر در قرآن و روایات……………………………………………………………………………   53

۱-۲-۱۰-۲  کاربرد قرآنی صبر………………………………………………………………………………………………   54

۲-۲-۱۰-۲  کاربرد صبر در روایات……………………………………………………………………………………….   55

۳-۲-۱۰-۲  پایه های روان شناختی و مولفه های کسب صبروشکیبایی………………………………………   56

۱۱-۲      موانع خودكنترلی…………………………………………………………………………………………………..   60

۱۲-۲      ویژگی های افراد خودكنترل……………………………………………………………………………………   62

۱۳-۲      نتایج خودكنترلی……………………………………………………………………………………………………   63

۱۴-۲      پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………….    64

۱-۱۴-۲    پیشینه داخلی……………………………………………………………………………………………………..    64

۲-۱۴-۲     پیشینه خارجی…………………………………………………………………………………………………..   66

 

فصل سوم : روش شناسی تحقیق (متدولوژی)

۱-۳       مقدمه………………………………………………………………………………………………………………….   68

۲-۳       روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………….   68

عنوان                                                                   صفحه                    

۳-۳       نوع تحقیق………………………………………………………………………………………………………….    69

۴-۳       جامعه تحقیق………………………………………………………………………………………………………    69

۵-۳       نمونه تحقیق……………………………………………………………………………………………………….    69

۶-۳       ابزار جمع آوری اطلاعات…………………………………………………………………………………….    70

۷-۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………………………………………..    71

فصل چهارم : تجزیه وتحلیل یافته های تحقیق

۱-۴       مقدمه………………………. ……………………………………………………………………………………….    73

۲-۴       بررسی سوال های پژوهش…………………………………………………………………………………….    73

۱-۲-۴     بررسی سوال اول پژوهش …………………………………………………………………………………..    73

۲-۲-۴     بررسی سوال دوم پژوهش……………………………………………………………………………………    85

۳-۲-۴     بررسی سوال سوم پژوهش…………………………………………………………………………………..    96

۴-۲-۴        بررسی سوال چهارم پژوهش……………………………………………………………………………..    117

‍‍۵-۲-۴     بررسی سوال اصلی پژوهش………………………………………………………………………………..   118

فصل پنجم :بحث،نتیجه گیری وپیشنهادات

۱-۵       مقدمه……………………………………….. ………………………………………………………………………   122

۲-۵       مروری بر نتایج پژوهش……………………………………………………………………………………….   123

5-2-1   نتیجه سوال اول……………………………………………………………………………………………………   123

5-2-2   نتیجه سوال دوم……………………………………………………………………………………………………   124

5-2-3  نتیجه سوال سوم……………………………………………………………………………………………………   125

5-2-4  نتیجه سوال چهارم…………………………………………………………………………………………………   126

5-3     بحث……………………………………………………………………………………………………………………   127

۴-۵     محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………………  129

۵-۵     پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………….     130

فهرست منابع ومآخذ …………………………………………………………………………………………………………   131

 

فهرست جدول ها

 عنوان                                                                  صفحه                    

جدول(۱-۴)مولفه های شناختی خودکنترلی…………………………………………………………………………..    74

جدول(۲-۴)توزیع فراوانی مولفه های شناختی خودکنترلی………………………………………………………    83

جدول(۳-۴)مولفه های عاطفی خودکنترلی…………………………………………………………………………….    86

جدول(۴-۴)توزیع فراوانی مولفه های عاطفی خودکنترلی………………………………………………………..    93

جدول(۵-۴)مولفه های رفتاری خودکنترلی…………………………………………………………………………….    97

جدول (۶-۴)توزیع فراوانی مولفه های رفتاری خودکنترلی……………………………………………………….   114

جدول(۷-۴)توزیع فراوانی مولفه های شناختی،عاطفی ورفتاری خودکنترلی………………………………..  119

 

فهرست نمودارها

 عنوان                                                                  صفحه                    

 نمودار(۱-۴)توزیع فراوانی مولفه های شناختی خودکنترلی……………………………………………………..     84

نمودار(۲-۴)درصد فراوانی مولفه های شناختی………………………………………………………………………    85

نمودار(۳-۴)فراوانی مولفه های عاطفی خودکنترلی………………………………………………………………….    94

نمودار(۴-۴)درصد فراوانی مولفه های عاطفی…………………………………………………………………………    95

نمودار(۵-۴)توزیع فراوانی مولفه های رفتاری خودکنترلی………………………………………………………… 115

نمودار(۶-۴)درصد فراوانی مولفه های رفتاری خود کنترلی……………………………………………………….  116

نمودار(۷-۴)توزیع فراوانی مولفه های شناختی،عاطفی ورفتاری خودکنترلی………………………………..  119

نمودار(۸-۴)توزیع درصد فراوانی مولفه های شناختی،عاطفی ورفتاری خودکنترلی………………………  120

 

 

فصل اول

كلیات طرح

۱-۱- مقدمه‌

مكتب انسان ساز اسلام  با آگاهی کامل از نیازهای مادی و معنوی انسان  و دارا بودن تعالیم آسمانی هماهنگ با فطرت و عقل آدمی در حوزه ی اخلاق تاثیر گذار و باعث  ایجاد تحول در انسان می گردد.اگر عناصر معرفتی و عبادی در دین نتوانند در حوزه ی اخلاقی تأثیر بگذارند به كمال خود دست نیافته اند.موضوع  اخلاق در  تعالیم اسلامی از چنان اهمیتی برخوردار است كه پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم هدف از بعثت خود را  كامل كردن كرامت های اخلاقی معرفی نموده و  فرمودند:إنِِی بُعِثتُ لِاَُتمِمَ مَكارِمَ الأخلاقِ،همانا من برای كامل كردن كرامت های اخلاقی مبعوث شدم(مجلسی،۱۴۱۳، ۱۶:۲۱۰).این نگاه مكتب اسلام در همه ی زمینه ها از جمله احكام و شریعت نیز پا برجاست.خدا می فرماید :و نماز را به پا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز می دارد(عنكبوت،۴۵).همچنین برخی از صفات انسانی،نقش بازدارنده دارند،بدین معنی كه حافظ وضعیت مطلوب در نفس هستند و آن را از افراط و تفریط در غرایز بازمی دارند و بدین ترتیب زمینه ساز فضیلت های اخلاقی متعددی هستند(رشاد:۱۳۸۰،۴:۱۵۲).

 

۱-۲- بیان مسأله

برخورداری از نعمت عقل به عنوان برترین موهبت الهی و بهره مندی از آن در سایه آموزه های وحیانی باعث رسیدن انسان  به والاترین ترین مقام وجودی ممكنات عالم می گردد.عقل با دارا بودن مؤلفه بازدارندگی در ابعاد مهار هیجان،مهار اندیشه و رفتار(رفیعی هنر،۱۳۹۱)باعث می گردد تا انسان  با کنترل رفتارخویش از جمله تأخیر و بازدارندگی  داوطلبانه امیال نفسانی،در جهت نیل به کمال مطلوب گام برداشته و در شمار متقین قرار گیرد.

مهارت هایی كه برای چالش و تغییر رفتارها و مهار پاسخ های هیجانی شدید لازم است،در یك چارچوب خود كنترلی(ضبط النفس،self_control)جای می گیرد(شكوهی یكتا و همكاران،۱۳۸۸).خود كنترلی مراقبتی درونی است  كه بر اساس آن وظایف محول شده انجام و رفتارهای ناهنجار و غیر قانونی ترك می گردد بی آنكه نظارت و یا كنترل خارجی در بین بوده باشد (پیروز و دیگران،۱۳۸۳).به عبارت دیگر هرگاه عامل كنترل كننده از خارج به داخل انسان منتقل گردد،به صورتی كه شخص با اختیار و آگاهی به ارزیابی و اصلاح عملكرد خود در قالب استانداردهای مشخص ودر جهت اهداف مطلوب بپردازد،خود كنترلی تحقق یافته است(سجادی،۱۳۸۵).

بر اساس آموزه های دینی انسان موظف است قبل از هركس خودش به اعمال و رفتارش نظارت داشته باشد تا بتواند بر اساس شاخص های دینی رفتار خود را كنترل و اصلاح نماید.

خود كنترلی فرآیندی است که شامل  طراحی،ایجاد و حفظ مجموعه رفتاری است (هویدا،آقابابایی،۱۳۸۸)و راهبردهای آن شامل خرده فرآیندهایی چون خود هدفگذاری(تعیین اهداف فردی)،خود ارزیابی(انطباق اهداف فردی با عملكرد)و خودمدیریتی كه فرآیندی در اصلاح رفتار خود از طریق اداره سیستماتیك محرك ها،‌فرآیندهای شناختی و نتایج اقتضایی است(رضاییان،۱۳۷۲:۶۴).

باتوجه به آن كه خودكنترلی داراﯼﺳﻪرﮐﻦاﺻﻠﯽﺗﻌﻴﻴﻦاﺳﺘﺎﻧﺪاردهاﯾﯽازﻋﻤﻠﮑﺮد،ﺷﻴﻮﻩاﯼﺑﺮاﯼاﻧﺪازﻩﮔﻴﺮﯼﻋﻤﻠﮑﺮدوﻣﻘﺎﯾﺴﻪﻋﻤﻠﮑﺮدﺑﺎاﺳﺘﺎﻧﺪاردهاﯼ ﻣﺸﺨﺺ است،از منظر اسلام آنچه  معیار سنجش برای کنترل محسوب می شود،انطباق عملکرد با  موازین شرع و آموزه های الهی است و به همین دلیل است که تضمین کننده مقاصدی می باشد که انسان را به سوی کمال الهی می رساند،اما در دیدگاه های دیگر،چنین تضمینی وجود ندارد،زیرا معیار سنجش و رشد فرآیند خودكنترلی از سوی فرد بر اساس هنجار جامعه و الگوهای آن قرار گرفته(غفاری ورضوی،۱۳۹۱)واین مهم،نقطه افتراق مكتب تربیت دینی با دیگر مكاتب تربیتی در نگاه به جهان و انسان محسوب می شود(مشایخی،۱۳۸۱).

با توجه به آنچه گفته شد،مشخص می شود که اساس خود کنترلی،توانایی فرد در کنترل ارادی فرآیندهای درونی و برون دادهای رفتاری است.خود کنترلی دارای مؤلفه های شناختی،هیجانی و رفتاری بوده  و سبب تسهیل رشد اخلاق و وجدان اخلاقی می شود و بازتاب رشد خویشتن است.فردی که بتواند رفتارش را کنترل کند،باید این نکته که “عامل علی” یک رفتار است،درک نماید و متوجه باشد که رفتار و پی آمد آن،حاصل عملی است که او تا حدی می تواند برآن کنترل داشته باشد(جان بزرگی،۱۳۸۷:۵۸).اگر  انسان خود را بشناسد و بداند كه یك موجود انتخاب شده از طرف ذی صلاحیت ترین مقام هستی است(بقره،۳۰)،تسلیم میل ها و جاذبه ها كه نوعی پیوند و كشش میان انسان و یك كانون خارجی است كه انسان را به سوی خود می كشاند،نمی شود(مطهری،۱۳۷۳:۲۶).

خود كنترلی با واژه هایی  همچون  خویشتن داری[1]،اراده[2](خداپناهی،۱۳۷۶:۷۷)،خود داری[3]،خود بازداری[4]،خودگردانی[5]،اداره خود،مدیریت خود[6]،كف نفس،خود نظمی،خود مهارگری[7]، چیرگی بر خود[8]،خود تأدیبی،تسلط بر نفس[9]،خود تنظیمی[10]،خود وارسی [11]،خود سازمان یابی[12]،و در علوم اسلامی  با  اخلاق با خویشتن داری،خویشتن بانی،خودپایی،خود نگهداری،اراده،تزكیه نفس،مالكیت نفس،تقوا(مطهری،۱۳۶۸:۱۷)،صبر(بر نعمت،طاعت،معصیت و مصیبت)،ورع،خود تربیتی و خود اصلاحی اشتراك معنایی دارد(آذربایجانی،دیلمی،۱۳۸۵ :۲۲۳).همچنین کنترل تکانه(توانایی مقاومت در برابر انگیزه های آنی است)(قدیری،۱۳۸۹)،توان بازداری(به تعویق انداختن  یا فراموش کردن خواسته هایی که با ارزش ها و هنجارهای فردی و اجتماعی سازگاری ندارد)(شجاعی،۱۳۸۸:۴۴)،خود بازبینی(دیدن رفتار خود)،خود ارزیابی(رفتار خوب یا بد)و خود تقویتی(برای رفتار مثبت))آذربایجانی و دیلمی،۱۳۸۵)و خود تربیتی(مشارطه،مسارعه،مراقبه،محاسبه،معاتبه)(زارع،۱۳۸۴)از دیگر واژگانی است که با خودکنترلی ارتباط و تقارب معنایی دارد.

خود كنترلی در سیره پیشوایان دین علیهم السلام و بالاخص در بیانات امام رضا علیه السلام دارای اهمیت به سزایی است و باابعاد شناختی که مجموعه ای از اعتقادها،افکار،نگرش ها،انتظارها و رویدادهای ذهنی است ارتباط دارد،همچنین با بعد عاطفی که تجربه ذهنی و حالت عاطفی است،پیوند می خورد و  با بعد رفتاری که فعالیت هایی است که می توان مستقیماًآنهارامشاهده کرد ارتباط دارد.

امام رضا علیه السلام حساب كشیدن از خود را سبب سود و منفعت انسان می شمارد(مجلسی،۱۴۰۳،۷۸:۳۸۲).همچنین آن حضرت در بیان خویشتن داری و کنترل نفس از ارتکاب گناه  می فرماید:لاوَرَعَ أنفَعُ مِن تَجَنُّبِ مَحارِمِ اللهِ والکَف ِّعَنْ أذَی المُؤمِنِینَ واغْتِیابِهِم هیچ پرهیزی سودمندترازدوری ازگناهان وخودداری ازآزارمؤمنان وغیبت کردن ازآن‌ها نیست(همان،‏۶۶:۴۰۰).

امام رضاعلیه السلام در تبیین نقش نگاه در کاهش توان  بازداری و خویشتنداری می فرماید:حُرِّمَ النَّظَرُإِلَى شُعُورِالنِّسَاءِالْمَحْجُوبَاتِ بِالْأَزْوَاجِ وَإِلَى غَیْرِهِنَّ مِنَ النِّسَاءِلِمَا فِیهِ مِنْ تَهْیِیجِ الرِّجَالِ وَمَایَدْعُوالتَّهْیِیجُ إِلَیْهِ مِنَ الْفَسَادِوَالدُّخُول ِفِیمَالَایَحِلُّ وَلَایَجْمُل‏ «نگاه کردن به موی زنان شوهردار و دیگر زنان،حرام است ؛ چون که تحریک کننده مردان است،و تحریک،موجب فساد و ورود در چیزهایی می گردد که حلال و زیبا نیست»(صدوق،۹۷:۲،۱۳۷۸).

به نظر می رسد با توجه به کشش انسان به سوی نیکی ها و در نهایت،میل او  به رضا و قرب الهی،توانایی مهارت خود کنترلی در برابر زشتی ها و گناهان، به طور فطری در نهاد انسان  از سوی خداوند به ودیعت گذاشته  شده باشد تا  انسان  با تقوای الهی و بهره گیری از قوای تعقل و دوری از هر آن چه  انسان را به سمت پلیدی ها سوق می دهد،خود را کنترل نموده و در مسیر قرب الهی پیش رود.

با توجه به اهمیت نقش معصومین علیهم السلام به عنوان برترین مربیان انسان،این پژوهش برآن است كه دریابد  مؤلفه های خود كنترلی در سیره رضوی علیه السلام چیست؟ و تحلیل آن چگونه است؟

 

۱-۳- هدف های تحقیق

۱-۳-۱- هدف اصلی

شناساسی و تحلیل مؤلفه های خودكنترلی در كلام رضوی علیه السلام و تعیین میزان توجه به آن

۱-۳-۲- هدف های  فرعی

۱-۲-۳-۱- شناسایی مؤلفه های شناختی خودكنترلی در روایات امام رضا علیه السلام و میزان توجه به آن

۲-۲-۳-۱- تعیین مؤلفه های عاطفی خودكنترلی در کلام امام رضا علیه السلام و میزان توجه به آن

-۳-۲-۳-۱ مشخص نمودن  مؤلفه های  رفتاری خودكنترلی در احادیث امام رضا علیه السلام و میزان توجه به آن

۴-۲-۳-۱- تحلیل مؤلفه های شناختی،عاطفی و  رفتاری خودكنترلی از جهت تقدم و تأخر در روایات امام رضا علیه السلام

۱-۴- اهمیت و ضرورت تحقیق

۱-۴-۱-اهمیت نظری

۱-۱-۴-۱- بسط دانش بشری در جهت تامین زیرساخت های فكری و نظری خودکنترلی بر اساس روایات امام رضا علیه السلام

۲-۱-۴-۱- شناخت ابعاد خود كنترلی بر اساس روایات امام رضا علیه السلام درجهت حل تنگناهای نظری در حوزه پیشگیری از انحرافات

۳-۱-۴-۱- مفهوم سازی خود کنترلی براساس روایات امام رضا علیه السلام

۴-۱-۴-۱- آگاهی از مراتب اصلاح نفس درجهت وصول به ارزشهای معنوی وگریزاز آلودگی ها با تأسی به فرمایشات امام رضا علیه السلام

۲-۴-۱- اهمیت عملی

 

استاد مشاور:
جناب آقای دکتر محمدرضا کریمی علویجه
 
بهمن ماه 1391
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان …………………………. صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه. 1

2-1 بیان مسئله پژوهش… 1

3-1 اهمیت و ضرورت پژوهش… 3

4-1 پیشینه پژوهش… 4

5-1 اهداف پژوهش… 6

فصل دوم: ادبیات موضوع

2-2 برنامه ریزی.. 13

2-2-2 اهمیت و ضرورت برنامه ریزی.. 15

3-2-2 اصول برنامه‏ ریزی.. 16

4-2-2 موانع و محدودیت­های‏ برنامه‏ ریزی.. 17

5-2-2 سیر تكاملی برنامه‏ ریزی.. 17

1- 5-2-2  محصول گرایی.. 18

2- 5-2-2 بازارگرایی.. 18

3- 5-2-2 فراصنعتی.. 18

6-2-2 انواع گرایشهای برنامه‏ ریزی.. 19

1-6-2-2 گرایش ارتجاعی.. 19

2-6-2-2 گرایش غیرفعال. 20

3-6-2-2 گرایش فعال. 21

4-6-2-2 گرایش تعاملی.. 22

7-2-2 انواع روش­های برنامه‏ ریزی.. 23

1-7-2-2 برنامه‌ریزی تخصصی.. 23

2-7-2-2 برنامه‌ریزی عملیاتی (اجرایی) 24

3-7-2-2 برنامه‌ریزی استراتژیک (راهبردی) 24

1-3-7-2-2 اهمیت برنامه‏ ریزی استراتژیک.. 27

2-3-7-2-2 سطوح برنامه‏ ریزی استراتژیك.. 28

3-3-7-2-2 ویژگی­های برنامه‏ ریزی استراتژیک.. 28

4-3-7-2-2 مزایا و محدودیت­های برنامه‏ ریزی استراتژیک.. 29

3-2 استراتژی.. 30

2-3-2 مفهوم استراتژی و تاریخچه آن. 31

3-3-2 استراتژی چیست؟ 32

4-3-2 سه الگوی استراتژی سازی.. 34

    1-4-3-2 الگوی کارسالارانه. 34

2-4-3-2 الگوی انطباقی.. 34

    3-4-3-2 الگوی برنامه ریزی.. 35

5-3-2 تكنیكهای تدوین و تنظیم استراتژی.. 36

1-5-3-2 مدل BCG.. 36

2-5-3-2 ماتریس تعیین جهت سیاستگذاری‏ها (DPM ) 39

3-5-3-2 مدل SWOT.. 41

4-5-3-2 مدل تجزیه و تحلیل هوفر. 43

5-5-3-2 مدل ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک  (SPACE) 43

6-5-3-2 مدل ADL. 45

6-3-2 ابعاد مفهوم استراتژی.. 47

4-2 تعریف رقابت و رقابت پذیری.. 48

5-2 تعریف و مفهوم مزیت رقابتی.. 49

1-5-2 تعاریف مزیت رقابتی.. 52

6-2 انواع تئوری مزیت رقابتی.. 53

1-6-2 تئوری سازمان صنعتی.. 54

1-1-2-6 چارچوب استراتژی پورتر. 57

2-6-2 تئوری منبع مدار 60

1-1-6-2 ابعاد مزیت رقابتی.. 67

2-1-6-2 ضعفهای اساسی دیدگاه منبع مدار 67

3-6-2 تئوری شومپترین.. 68

4-6-2منابع ایجاد مزیت قابتی.. 69

7-2 عوامل حیاتی موفقیت (CSF) 70

1-7-2 دیدگاه های موجود درباره عوامل حیاتی موفقیت.. 71

2-7-2 تعاریف عوامل حیاتی موفقیت.. 73

3-7-2 راه­های تشخیص عوامل حیاتی موفقیت.. 74

4-7-2 عوامل حیاتی موفقیت و شایستگی­های کلیدی.. 75

5-7-2 گامهای اساسی روش عوامل حیاتی موفقیت.. 75

6-7-2 کاربرد عوامل موفقیت در مدیریت استراتژیک.. 77

7-7-2 ویژگی­های عوامل حیاتی موفقیت.. 78

8-7-2 منشاء عوامل حیاتی موفقیت سازمان. 78

8-2 روانکارها و تعاریف آن. 84

9-2 تصمیم ­گیری چند معیاره و فرایند تحلیل شبکه­ای.. 84

1-9-2 تصمیم ­گیری چند معیاره 85

1-1-9-2 انواع تصمیم ­گیری چند شاخصه. 86

2-9-2 روش فرایند تحلیل شبکه­ای (ANP) 87

3-9-2 تفاوت میان AHP  وANP. 89

4-9-2 مراحل روش فرایند تحلیل شبکه­ای( ANP ) 90

5-9-2 خصوصیات فرآیند تحلیل شبكه ای.. 93

فصل سوم: روش تحقیق

1-3 مقدمه. 96

2-3 مدل مفهومی پژوهش… 97

3-3 مراحل انجام پژوهش… 97

4-3 روش شناسی پژوهش… 99

5-3 جامعه آماری.. 103

6-3 نمونه آماری.. 103

7-3 روش گردآوری اطلاعات.. 103

1-7-3 روش­های کتابخانه ای.. 104

 

2-7-3 مصاحبه. 105

3-7-3 پرسشنامه. 106

8-3 روایی(اعتبار) و پایایی.. 108

1-8-3 روایی.. 108

2-8-3 پایایی.. 109

9-8 روش تجزیه و تحلیل داده­های آماری.. 111

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات

1-4- مقدمه. 113

بخش اول. 114

2-4 تحلیل جمعیت شناختی.. 114

1-2-4 فراوانی سنی پاسخ دهندگان. 114

2-2-4 فراوانی سطح تحصیلات.. 115

3-2-4 سابقه خدمت پاسخ دهندگان. 117

4-2-4 فراوانی سابقه خدمت در صنعت روانکارها 118

بخش دوم 118

3-4 شناسایی و اولویت بندی عوامل حیاتی موفقیت با بهره گرفتن از روش فرایند تحلیل شبکه­ای.. 119

1-3-4 مرحله اول: ساخت مدل و سازماندهی مسئله به یک ساختار شبکه­ای.. 119

2-3-4 مرحله دوم: تشکیل ماتریسهای مقایسه زوجی و بردارهای اولویت.. 121

1-2-3-4  مرحله اول: مقایسه زوجی معیارهای اصلی.. 122

2-2-3-4 مرحله دوم: مقایسه زوجی وابستگی های دورنی میان معیارهای اصلی.. 123

3-2-3-4 مرحله سوم: مقایسه زوجی زیرمعیارهای هریک از معیارهای اصلی.. 124

4-2-3-4 مرحله چهارم: مقایسه زوجی وابستگی های درونی زیرمعیارها 126

3-3-4 تشکیل ماتریس تصمیم (سوپر ماتریس) 127

4-4 بررسی سؤالات پژوهش… 133

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات

1-5 مقدمه. 137

2-5 خلاصه و نتیجه­گیری.. 137

3-5 پیشنهادات.. 139

1-3-5 پیشنهادات بر اساس یافته­ های پژوهش… 140

3-3-5 پیشنهادات برای پژوهش­های آتی.. 143

4-5- محدودیت­های پژوهش… 144

منابع فارسی.. 145

منابع لاتین.. 150

پیوست ها

پرسشنامه شماره 1 162

پرسشنامه شماره 2 167

پرسشنامه شماره 3 170

فهرست نمایشگرها

عنوان                                                                            صفحه

نمایشگر 1-2  ماتریس رشد- سهم بازار بی سی جی.. 38

نمایشگر 2-2 مدل GE. 41

نمایشگر 3-2 ماتریس SWOT.. 42

نمایشگر4-2 مدل ارزیای موقعیت و اقدام استراتژیک.. 45

نمایشگر 5-2 پنج نیروی رقابتی پورتر. 56

نمایشگر6-2 عوامل راهبردی مؤثر بررقابتهای درون صنعت همراه با عوامل کلان. 57

نمایشگر7-2 زنجیره ارزش پورتر. 59

نمایشگر 8-2 سسله بندی توانمندی­ها در نظریه مبتنی بر منابع. 64

نمایشگر 9-2 دسته بندی عوامل حیاتی موفقیت.. 83

نمایشگر 10-2 تفاوت میان روش AHP  وANP. 89

نمایشگر 1-3 مراحل انجام پژوهش… 98

نمایشگر 1-4 درصد فراوانی سنی پاسخ دهندگان. 115

نمایشگر 2-4 درصد فراوانی تحصیلات.. 116

نمایشگر 3-4 درصد فراوانی میزان سابق خدمت پاسخ دهندگان. 117

نمایشگر 4-4 درصد فراوانی سابقه خدمت در صنعت روانکارها 118

نمایشگر 5-4 مدل ساختار شبکه­ای جهت تعیین عوامل حیاتی موفقیت در صنعت.. 120

نمایشگر 6-4 ساختار سوپر ماتریس اولیه( ناموزون) 121

نمایشگر 7-4 بردار تاثیر هدف بر روی معیارهای اصلی (W21) 122

نمایشگر 8-4 مقایسه زوجی معیارهای اصلی باتوجه به وابستگی درونی آنها 123

نمایشگر 9-4 ماتریس روابط درونی معیارهای اصلی(W22) 124

نمایشگر 10-4 مقایسه زوجی زیرمعیارهای معیار بازاریابی.. 125

نمایشگر 11-4 وزن زیرمعیارهای نسبت به معیارها (W32) 125

نمایشگر 12-4 مقایسات زوجی زیرمعیارهای دارای وابستگی متقابل با زیرمعیار ” بهروری نیروی انسانی”  126

نمایشگر 13-4 ماتریس روابط درونی زیرمعیارها (W33) 127

نمایشگر 14-4 سوپرماتریس ناموزون 129

نمایشگر 15-4 سوپرماتریس موزون. 130

نمایشگر 16-4 سوپرماتریس حد. 130

فهرست جداول

عنوان                                                                            صفحه

جدول 1-1 پژوهش­های صورت گرفته در خارج از ایران. 5

جدول 2-1 پژوهش­های صورت گرفته در داخل ایران. 6

جدول 1-3 وابستگی درونی معیارهای اصلی به یکدیگر. 107

جدول 2-3 وابستگی درونی زیرمعیارها به یکدیگر. 107

جدول 1-4 فراوانی سنی پاسخ دهندگان. 114

جدول 2-4 فراوانی سطح تحصیلات.. 116

جدول 3-4 فراوانی سابقه خدمت پاسخ دهندگان. 117

جدول 4-4 فراوانی سابقه خدمت در صنعت روانکارها 118

جدول 5-4رتبه بندی معیارها و زیرمعیارها 131

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده
در سال­های اخیر با گسترش شبکه ­های کامپیوتری و افزایش دسترسی افراد به آن، این بستر اطلاعاتی به شکل فزاینده­ای دستخوش نفوذ، سوءاستفاده و حمله گردیده است. عواملی از قبیل منافع مالی، اهداف سیاسی یا نظامی و نیز مقاصد شخصی سبب افزایش حوادث امنیتی در سیستم­های اطلاعاتی می­گردد. در نتیجه امنیت شبکه های کامپیوتری تبدیل به یکی از مهم­ترین دغدغه­های اصلی کارشناسان شبکه و دیگر افراد مرتبط با شبکه­ها شده است. ابزارهای متعددی جهت حفظ امنیت سیستم­های کامپیوتری گسترش یافته­اند که یکی از آنها سیستم شناسایی نفوذ[1] می باشد. امروزه سیستم شناسایی نفوذ نقش مهمی را در زمینه حفظ امنیت سیستم­های اطلاعاتی و کاربران آنها در برابر حملات شریرانه ایفا می کند. سیستم شناسایی نفوذ، تنها سیستمی است که به شکل فعال قادر به شناسایی استفاده­های غیرمجاز و نیز سوءاستفاده از سیستم­های اطلاعاتی توسط حمله­گرهای داخلی و خارجی می­باشد. در نتیجه این سیستم یکی از اجزای بسیار ضروری در حفظ امنیت ساختارهای اطلاعاتی است و می ­تواند در کنار دیوار آتش[2] به حفظ امنیت سیستم اطلاعاتی کمک کند. در این پژوهش با به کارگیری رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی و ارائه معیارهای شباهت افراد در شبکه مدلی ارائه شده تا افراد مشکوک در شبکه شناسایی شوند. همچنین مدلی برای شبیه سازی بستر آزمایش جهت سیستم های شناسایی نفوذ مبتنی بر جریان فراهم آورده شده است.

­کلید واژگان: شناسایی نفوذگران-روش های شناسایی مبتنی بر جریان- تشخیص ناهنجاری

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                صفحه

کلیات… 2
1-1. مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………2

1-2. اهدف تحقیق.. 3

1-3. تعاریف اولیه… 4

1-3-1. نفوذ. 4

1-3-2. نفوذگر. 5

1-3-3. سیستم های شناسایی نفوذ. 6

1-3-4. سیستم های پیشگیری از نفوذ. 6

1-3-5. دیوار آتش…. 7

1-4. چالشهای مسئله. 7

1-5. نگاهی به فصول پایان نامه. 9

مبانی نظری تحقیق.. 12
2-1. مقدمه………………….. 12

2-2. طبقه بندی سیستم های تشخیص نفوذ. 13

2-2-1. منبع اطلاعاتی.. 13

2-2-1. روش تحلیل.. 15

2-2-2. نحوه نظارت… 16

2-2-3. روش پاسخگویی.. 17

2-3. جریان شبکه… 20

2-3-1. تعریف جریان شبکه. 20

2-4. انواع حملات….. 22

پیشینه تحقیق.. 28
3-1. مقدمه……………….. 28

3-2. روش مبتنی بر جریان در برابر روش مبتنی بر محتوا 28

3-2-1. داده جریان شبکه. 29

3-2-2. روش های مبتنی بر بسته. 30

3-2-3. روش های مبتنی بر جریان.. 30

3-2-4. کرم ها 31

3-2-5. محدود کننده سرویس…. 34

3-2-6. پویش…. 36

3-2-7.  Botnet 39

روش پیشنهادی.. 43
4-1. مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………..43

4-2. مجموعه داده ………………………………………………………………………………………………………………..43

4-3. معیارهای شباهت… 45

4-3-1. معیارهای مبتنی بر گراف… 45

4-3-1-1. ضریب خوشه بندی محلی.. 45

4-3-1-2. ضریب خوشه بندی وزن دار محلی.. 46

4-3-2. معیارهای مبتنی بر  گره 48

4-3-2-1. میانگین شباهت محلی.. 48

4-3-2-2. نسبت درجه گره 49

4-3-2-3. معیار Zscore. 49

4-4. شناسایی نفوذگران.. 51

آزمایشات و نتایج.. 53
5-1. مقدمه………………… 53

5-2. شبیه سازی گراف شبکه. 53

 

5-3. ساخت گراف یک سویه. 56

5-4. مقایسه معیارهای شباهت… 57

5-5. نتایج…………….. 58

فهرست منابع.. 60

 

 

 

 

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                      صفحه

جدول 5-1.بررسی معیارهای شناسایی براساس میزان کارآیی F_measure. 57

جدول 5-2.ترکیب معیارهای شناسایی با ضریب خوشه بندی.. 58

 

 

عنوان                                                                                                          صفحه

 

شکل 2-1.دسته بندی سیستم های شناسایی نفوذ. 20

شکل 2-2.عملیات صدور و جمع آوری جریان شبکه. 22

شکل 3-1.کلاس های مرتبط با میزبان های شبکه. 32

شکل 3-2.اجزاء همبند توصیف کننده الگوهای ارتباط میان میزبان ها در شبکه. 34

شکل 3-3.دسته بندی حملات پویش…. 37

شکل 4-1.شبکه Scale free و نمودار توزیع Power law…. 44

شکل 4-2.تبدیل گراف دوسویه به یک سویه. 48

شکل 4-3.نمودار توزیع z-score. 50

شکل 5-1………………………………………………….. نتایج شناسایی نفوذگران در شبکه هایی با مقدار  آلفا متغییر. 54

شکل 5-2…………………………………………………. نتایج شناسایی نفوذگران در شبکه هایی با مقدار  متغییر. 55

شکل 5-3.……………… نتایج شناسایی نفوذگران در شبکه هایی با توجه به درصد متغییر نفوذگران.. 56

مقدمه
 

استفاده روزافزون افراد، سازمان ها، ارگان های دولتی و حتی زیرساخت های حیاتی مانند نیروگاه ها، از شبکه های کامپیوتری و اینترنت ، سبب شده تا بسیاری از تعاملات فردی و مالی وابسته به شبکه های کامپیوتری باشد. از سویی دیگر، این مسئله شبکه های کامپیوتری و کاربران آنها را به طمعه هایی جهت افراد سودجو تبدیل کرده است. بسیاری از افراد با نفوذ در شبکه و سرقت اطلاعات فردی و یا مالی، خسارات زیادی را به افراد، سازمانها و حتی دولت ها وارد کرده اند. به طور کلی می­توان واژه نفوذ را به فعالیت­هایی اطلاق کرد که توسط نفوذگر به منظور ورود به سیستم اطلاعاتی جهت خواندن، آسیب رساندن و سرقت اطلاعات صورت می گیرد. بر اساس بسیاری از برآوردها، درصد بالایی از نفوذهای انجام شده -بیش از 85 درصد- از طرف کاربران داخلی انجام می­شود و مابقی از خارج از محیط صورت می گیرد[5] . از این رو هیچ فرد و یا سازمانی که با سیستم­های اطلاعاتی سر و کار دارد، نمی تواند از این قبیل حوادث امنیتی مصون باشد. در نتیجه سیستم های شناسایی نفوذ تبدیل به بخش جدایی ناپذیر از ساختار امنیتی غالب سیستم های اطلاعاتی گردیده اند[17]. سیستم شناسایی نفوذ، تنها سیستمی است که به شکل فعال قادر به شناسایی استفاده­های غیرمجاز و نیز سوءاستفاده از سیستم­های اطلاعاتی توسط حمله­گرهای داخلی و خارجی می­باشد. سیستم شناسایی نفوذ اطلاعات مرتبط با منابع مختلف در شبکه های کامپیوتری را جمع آوری و به منظور پی بردن به فعالیت های نفوذی تحلیل می کنند.  غالبا فعالیت های نفوذی به منظور دستیابی، دستکاری و ایجاد اختلال در سیستم های کامپیوتری صورت می گیرد. در نتیجه این سیستم یکی از اجزای بسیار ضروری در حفظ امنیت ساختارهای اطلاعاتی است و می ­تواند در کنار دیوار آتش[1] به حفظ امنیت سیستم اطلاعاتی کمک کند. به عنوان نمونه هایی از سیستم شناسایی نفوذ می توان به سیستم های تشخیص نفوذ تحت شبکه، دیوارهای آتش تحت وب، سیستم شناسایی بدافزار botnet و … اشاره کرد. به علاوه سیستم شناسایی نفوذ در راستای حفظ سیستم اطلاعاتی از حملات خطرناک، قادر است تا دیوار آتش را به گونه ای مناسب پیکربندی کند.

 
 

بنابر نظر حسن موسوی چلک، مدیر کل دفتر امور آسیب های اجتماعی معاونت رفاه اجتماعی، نشاط اجتماعی دارای آثاری چند بر زندگی شهروندان و جامعه بوده که از جمله آن ها عبارتند از: تعلق اجتماعی، همبستگی اجتماعی، مسئولیت پذیری اجتماعی، وفاق اجتماعی، ارتقاء شاخص های سلامت روانی و اجتماعی، افزایش رضایت از زندگی یا رضایت شغلی، پویایی اجتماعی، کاهش هزینه های مردم، افزایش امید در جامعه، زندگی متعادل و با ثبات، ارتقاء کیفیت زندگی، افزایش خلاقیت و نوآوری، کاهش آسیب های اجتماعی خصوصا در جوانان (موسوی چلک،1392).

 در جامعه خوشحال و خرسند، تولید بهتر، اشتغال بیشتر و اقتصاد سالم تر خواهد بود. بدون شک در چنین محیطی امنیت اجتماعی و فردی راحت تر به دست می آید. در محیط شاد، ذهن انسان پویا، زبانش گویا و استعدادش شکوفا می شود. شاد بودن جامعه یکی از عوامل بسیار موثر در توسعه اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است. تعریف شادی در علوم كلاسیك عبارتست از هیجانی که در اثر محرک های درونی و بیرونی ارگانیزم را در جهت انبساط عضلانی و روانی سوق می دهد.

ماهیت شادی در انسان غریزی است اما نوع و چگونگی آن به یادگیری و متغیرهای محیطی و فرهنگی بستگی دارد. همچنین می توان بین شادی و نشاط تفاوتی قائل شد. شادی یک هیجان انبساط با تظاهرات بیرونی و زودگذر است، اما نشاط یک احساس انبساط و شادمانی درونی است که پایدار و بادوام است. شادی همیشه با هیجان های لبخند و خنده و حرکت همراه است اما در نشاط احساس بهجت و سرور لزوما با خنده همراه نیست ولی احساسی است که موجب لذت فرد   می شود. جامعه ناشاد مردم را به بی تفاوتی نسبت به پدیده های سیاسی و کاهش مشارکت سیاسی آنان می کشاند و این امر موجب سرمایه گذاری برای توطئه چینی دشمنان می شود.

جامعه شناسی، شادی را علاوه بر حالتی درونی به مثابه پدیده ای اجتماعی در نظر می گیرد و بر تاثیر مولفه های اجتماعی و فرهنگی بر آن صحه می گذارد. پایه اصلی شادی و غم در درون انسان است اما چون انسان موجودی اجتماعی است شادی و غم او تا حد زیادی تحت تاثیر روابط با دیگران، میزان کسب موفقیت ها، تامین نیازها و انتظاراتش از محیط اجتماعی و حتی خدا است. اندوه مادی متاعی شیطانی و شادی هدیه ای رحمانی است(تایلور، 2003: 69).

اغلب مردم درباره رضایت از زندگی خود، با خوشبینی حرف می زنند، به طوری که هفتاد درصدشان معتقدند که رضایت آن ها، از ناراضی بودنشان بیشتر است. کمتر از هفت درصد نیز بیش از آن که راضی باشند، ناراضی اند. هفتاد و پنج درصد مردم می گویند که در طی چند هفته پیش، به دلایل متعددی شاد شده اند و سی درصد هم از احساس تنهایی، ملامت و افسردگی، حرف می زنند. در اروپا، رضایت از زندگی و شادی، از یک کشور به کشور دیگر تفاوت می کند. در هلند، چهل درصد مردم، خود را بسیار شاد می دانستند و حال آن که کمتر از ده درصد مردم پرتقال چنین نظری دارند. و این در حالی است که مردم اروپا در مقایسه با مردم امریکا در مجموع، خود را ناشادتر ارزیابی می کنند؛ اما نسبت به زندگی، نظر مثبت دارند(بیات ریزی، 1383: 102).

به همین ترتیب شادی می تواند یک هیجان کاذب و زودگذر باشد در حالی که ماهیت نشاط، اصیل، مثبت و بادوام است. نشاط فردی به گونه ای عمل می کند که مصداق بیرونی داشته باشد. بدون وجود متغیرهای نشاط انگیز در محیط و موقعیت بیرونی به راحتی نمی توان به نشاط طبیعی دست یافت. به نظر می رسد كه زندگی نوین فعلی همراه با گسترش زندگی اجتماعی در قالب های تعریف شده زندگی شهری و دور شدن انسان از طبیعت، بهترین بهانه های صاحبنظران علوم مختلف برای باز تعریف شادمانی در قالب های اجتماعی باشد. کشف فرآیندی كه رفاه و شادمانی فردی و خودخواهانه را به نشاط جمعی و بشردوستانه نزدیك می نماید دغدغه آنان است. نشاط اجتماعی لازمه سلامت اجتماعی است و سلامت اجتماعی که شاخه ها و ابعاد گوناگونی دارد خود در بستر امنیت اجتماعی قرار دارد. ابعاد سلامت اجتماعی شامل همبستگی و انسجام و پذیرش و شکوفایی و نشاط اجتماعی است. 

مهمترین هدف زندگی هر انسانی رسیدن به شادی است. پذیرش فرهنگ شادی ضروری ترین عامل تغییر نگرش به جوانان است(طریقه دار، 1379: 11) زیرا شادی به عنوان نتیجه و پیامد شرایط مطلوب اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی جامعه، فعالیت های مفید انسانی را برمی انگیزد. شادی و نشاط احساس نزدیکی به دیگران، احساس دوست داشتن، احساس اعتماد و کیفیت تعامل با دیگران را موجب می شود( آگاردیل، 1383: 328).

پیامدهای این هیجان مثبت چنان در جامعه بارز و آشکار است که مزلو، یکی از نظریه پردازان مشهور در حوزه روابط انسانی، مولفه و شاخصه اصلی انسان هایی که در راستای خودشکوفایی، کمال و توانمندی های خویش تلاش می کنند را، احساس شادی آنان می داند. به طوری که کمبود و فقدان آن، افسردگی، بدبینی و ارزیابی منفی از رویدادها، بی علاقگی به اجتماع و کار، کمرنگ شدن وجدان کاری، ناهنجاری های اجتماعی، رواج خشونت در روابط اجتماعی و … را به بار می آورد. از جمله مزایای

 

افزایش نشاط در جامعه کاهش آسیب های اجتماعی، رشد فضایل اخلاقی و پایبندی به اخلاقیات  می باشد که در این وضع میزان رضایت از زندگی به صورت ذهنی و عینی بیشتر می شود. براساس نظر كارشناسان سازمان جهانی بهداشت،‌ سلامتی نه فقط به فقدان بیماری و نقص عضو بلكه به حالت رفاه كامل جسمی، روانی و اجتماعی اطلاق می شود.

بوعلی سینا در کتاب”اشارات و تنبیهات” به پیروی از نظریه ارسطو، برای شادمانی مراتب چهارگانه حسی، تخیلی، توهمی و تعقلی قایل شده است و معتقد است که کامل ترین این درجات، شادمانی تعقلی است. با این حال توسعه تجارب، پیشرفت دانش و دگرگشت سمت و سوهای زندگی بشر در دهه های اخیر، بعد جدیدی از شادمانی که همان شادمانی بیرونی است، فراروی ما گشوده که در این بعد، رنگمایه های اجتماعی بسیار قوی است. از دیدگاه علم تندرستی شادمانی به عنوان مهم ترین جزء تندرستی، از  دو زاویه مورد بررسی قرار گرفته است. بعد اول آن  بیشتر ذهنی بوده و به تجارب پدیدارشناسانه و شخصی از مفهوم شادمانی توجه دارد. همانطور که می دانید پیوند علم روان شناسی با بعد ذهنی شادمانی، بیشتر ریشه تاریخی دارد و با توجه به اشتراکات بیشتر این دو حیطه، سازگارتر نیز می نماید تا جایی که بیشتر صاحب نظران این علم به دنبال یافتن رهبردهای درونی و ذهنی برای دستیابی به حداکثر احساس نشاط و شادمانی بوده اند. اما بعد دوم شادمانی در چارچوب زندگی اجتماعی و روزمره تبلور یافته و به تظاهرات عینی که می تواند ایجاد شادی نماید و در همه زمان ها و مکان ها یکسان می باشد اطلاق می گردد(امیدنیا،1389: 13).

بنابراین تعریف، سلامت روانی به عنوان یكی از معیارهای تعیین كننده سلامت عمومی شناخته     می شود. فردی كه از سلامت روانی و نشاط برخوردار است، ضمن احساس راحتی و آسایش قادر است در اجتماع به راحتی و بدون اشكال به فعالیت بپردازد و ویژگی های شخصی وی در آن اجتماع،‌ موجب خشنودی و رضایت است. امروزه بسیاری از ملل برای مقابله با آثار منفی تکنولوژی و صنعت (اضطراب و افسردگی و انزوا و…) خصوصا در شهرها به نوعی در صدد ایجاد یک محیط زیستی سالم، بانشاط و شاد برای شهروندان می باشند. زیرا نشاط، همبستگی فرد با محیط را  می گستراند. یکی از مهمترین اصول در حوزه مدیریت منابع انسانی توجه به مقوله شادمانی و نشاط انسان هاست زیرا انسان با نشاط در اجتماع انسانی کارا، مولد و سازنده است. طرح مساله نشاط اجتماعی در ایران تقریباً نوظهور است حال آنکه این مسئله احتیاج به مطالعات کیفی و کمی گسترده دارد. اکنون در سطح ملی مسئولین مشغول تدوین منشور نشاط اجتماعی می باشند. همین امر حکایت از کمبود این مقوله در ایران است.

در این منشور از مهمترین شاخصه های نشاط اجتماعی افزایش روحیه شادابی، امیدواری، اعتماد اجتماعی، تعالی روحی و دینی، نشاط فردی و جسمانی نام برده شده است که در صورت وجود و افزایش این شاخص ها در جامعه، پیامدهای بسیار مثبتی را در جامعه خواهیم دید. مطالعات نشان‌ می‌دهند که امروز در کشور، شادی و نشاط کالایی کمیاب است و در پی آن بیماری‌های روحی و روانی رو به افزایش. در واقع، به‌ میزانی که جمعیت جوان کشور افزوده می‌شود از میزان شادی و نشاط در جامعه کاسته می‌شود.

بنابراین ایجاد زمینه های نشاط اجتماعی در بین شهروندان باعث رغبت بیشتر آنان به مشارکت و همبستگی اجتماعی و متعاقبا به سلامت و امنیت اجتماعی خواهد شد. و شهروندان خود را متعهد به پاسداری از ارزش های مورد توجه جامعه خواهند دانست. نشاط و سلامت روحی و اجتماعی بین شهروندان باعث ارتقاء فعالیت و مشارکت بیشتر آن ها در امر توسعه وآبادانی کشور خواهد شد. در مقابل تا مادامی که شهروندان ناکامی و سایر احساس های ناخوشایند را در شهر تجربه می کنند ناخودآگاه از جامعه دل زده شده و ارزش هایی را که جامعه مروج آن هاست شایسته احترام نخواهند  دانست. در نتیجه جامعه متحمل زیان های متعددی از ناحیه نوجوانان و جوانان خواهد شد.

پژوهش حاضر درصدد مطالعه و بررسی وضعیت نشاط اجتماعی در بین شهروندان شهر بوشهر و عوامل موثر بر آن برای پاسخگویی به سوالات ذیل است.

1- میزان نشاط اجتماعی شهروندان بوشهری چه اندازه است؟

2- آیا رابطه معناداری بین متغیر های زمینه ای(سن، جنس، تاهل، تحصیلات، وضعیت اشتغال، شغل، درآمد و نوع مسکن) و نشاط اجتماعی شهروندان شهر بوشهر وجود دارد؟

3- آیا رابطه معناداری بین عوامل اجتماعی و فرهنگی(عدالت اجتماعی- همبستگی اجتماعی- میزان دینداری- میزان استفاده از امکانات تفریحی و ارتباطی- وضعیت خانوادگی- پایگاه اجتماعی، اقتصادی) و نشاط اجتماعی شهروندان شهر بوشهر وجود دارد؟

2-1- ضرورت تحقیق

امروزه نشاط اجتماعی یکی از مهم ترین نیازهای جوامع بشری است چرا که شهروندان به ویژه ساکنین کلان شهرها فرصت کمتری برای اندیشیدن به خود و نیازهایشان دارند و به شدت مستعد افسردگی اند.

افلاطون در کتاب جمهوری به سه عنصر در وجود انسان اشاره می کند که عبارتند از: قوه عقل یا استدلال، احساسات و امیال. افلاطون شادی را حالتی از انسان می داند که بین سه عنصر عقل و احساس و امیال، تعادل و هماهنگی وجود داشته باشد. جان لاک و جرمی بتنام معتقدند که شادی بستگی به تعداد لذات زندگی دارد. مک گیل نیز شادی را به لذت های تمایلات ارضاء شده ربط داده است(مایکل و آیزنک، 1378: 17-16). ارسطو فیلسوف یونانی عالی ترین خوبی های قابل دسترسی را هم برای عوام و هم برای خواص، شادی می داند. از نظر ارسطو حداقل سه نوع شادی وجود دارد؛  نازلترین سطح شادی که به نظر مردم عادی، لذت است در سطح نسبتا بالاتر و در نظر خواص، شادی معادل عملکرد خوب است و نوع سوم شادی از نظر ارسطو آن نوع شادی است که بر اثر زندگی متفکرانه ایجاد می شود(آیزنک، 1375: 15). ارسطو در واقع شادمانی را