(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                      صحفه

چکیده:……………………………………………………………………………………………………………………………………………..1

فصل اول :کلیات و مفاهیم

1_مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………2

2_ بیان مسئله……………………………………………………………………………………………………………………………………4

3_سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..5

4_ فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………….5

5_ اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………6

6_ پیشینه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….6

7_ روش های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………..6

8_ ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..7

9_ تعاریف کلید واژگان…………………………………………………………………………………………………………………….7

10_ جداول و نمودارها ……………………………………………………………………………………….8

11_مفهوم شناسی……………………………………………………………………………………………………………………………..8

1_11_تعریف حقوقی جرم………………………………………………………………………………………………………………..8

 

د

 

2_11_جرائم اسناد سجلی………………………………………………………………………………………………………………….9

3_11_مفهوم پیشگیری………………………………………………………………………………………………………………………9

4_11_مفهوم موسع پیشگیری…………………………………………………………………………………………………………..10

5_11_مفهوم مضیق پیشگیری………………………………………………………………………………………………………….10

11_11_مفهوم پیشگیری در جرم شناسی……………………………………………………………………………………………10

12_11_مفهوم پیشگیری در سیاست جنائی………………………………………………………………………………………..10

فصل دوم: چهار چوب نظری تحقیق

طرح مطلب

مبحث اول: اشاره ای بر سیر تحول تاریخی و تقنینی جعل اسناد…………………………………………………………….12

بند اول: جعل اسناد در دوران قبل از ظهور اسلام ………………………………………………………………………………..13

بند دوم: جعل اسناد در دوران بعد از ظهور اسلام ………………………………………………………………………………..13

گفتار دوم: بررسی تاریخچه جعل اسناد در حقوق جزائی ایران……………………………………………………………….14

بند اول: تعریف سند و بیان  انواع آن…………………………………………………………………………………………………..17

1.تعریف لغوی سند………………………………………………………………………………………………………………………….17

تعریف اصطلاحی سند………………………………………………………………………………………………………………………18

 

بند دوم: انحاء اسناد:………………………………………………………………………………………………………………………….19

ه

 

1.اسناد عادی……………………………………………………………………………………………………………………………………20

اسناد رسمی…………………………………………………………………………………………………………………………………20
بند سوم: تعریف  اسناد سجلی  وبیان انواع آن……………………………………………………………………………………..22

1.دفتر ثبت کل وقایع ……………………………………………………………………………………………………………………….22

سند وفات……………………………………………………………………………………………………………………………………23
3.شناسنامه ……………………………………………………………………………………………………………………………………..24

4.گواهی ولادت……………………………………………………………………………………………………………………………….25

5.گواهی فوت ………………………………………………………………………………………………………………………………..25

کارت شناسایی ملی ……………………………………………………………………………………………………………………..25
اعلامیه ها …………………………………………………………………………………………………………………………………..26
مبحث دوم: تعریف جعل در اسناد هویتی…………………………………………………………………………………………….30

گفتار اول: جعل اسناد هویتی در قوانین جزائی قبل از انقلاب ایران…………………………………………………………31

گفتار دوم:  جعل اسناد هویتی در قوانین جزائی پس از انقلاب……………………………………………………………….32

مبحث سوم: علل وقوع جرایم علیه  اسناد هویتی………………………………………………………………………………….33

گفتار اول: مصادیق جرائم اسناد سجلی………………………………………………………………………………………………..33

گفتار دوم: علل و عوامل وقوع جرائم اسناد سجلی……………………………………………………………………………….35

و

 

بند اول: اصول جرمشناسی…………………………………………………………………………………………………………………35

الف. علت……………………………………………………………………………………………………………………………………….35

ب. انگیزه………………………………………………………………………………………………………………………………………..36

پ. شرط…………………………………………………………………………………………………………………………………………36

ه.عامل ……………………………………………………………………………………………………………………………………………37

بند دوم: ضعف قانون و عدم ضمانت اجرایی مناسب در آن……………………………………………………………………37

الف. اعلام و ثبت وقایع حیاتی…………………………………………………………………………………………………………..37

ب. همکاری سازمان های ذیربط با وظایف سازان ثبت احوال………………………………………………………………..38

پ. زمینه سازی جرائم اسناد سجلی…………………………………………………………………………………………………….40

د: عدم رعایت دقیق قوانی و مقررات ثبت احوال از سوی کارکنان………………………………………………………….41

ه. عدم وجدان کاری و عدم کنترل………………………………………………………………………………………………………41

ن. عدم اطلاع و آگاهی کافی از قوانین و مقررات ثبت احوال…………………………………………………………………41

فصل سوم:ادبیات پژوهشی

مبحث اول: بررسی تاریخچه جعل اسناد………………………………………………………………………………………………44

مبحث دوم: بررسی صور مختلف جعل در  اسناد دولتی………………………………………………………………………..45

مبحث سوم :عناصر تشکیل دهنده جرم جعل اسناد هویتی……………………………………………………………………..46

ز

 

گفتار اول: بررسی عنصر قانونی بزه جعل اسناد هویتی…………………………………………………………………………..46

گفتار دوم: بررسی عنصر مادی بزه جعل اسناد هویتی……………………………………………………………………………49

بند اول: رفتار مجرمانه ……………………………………………………………………………………………………………………..49

بنددوم: موضوع جرم ……………………………………………………………………………………………………………………….52

بند سوم: نتیجه مجرمانه ……………………………………………………………………………………………………………………52

گفتار سوم: بررسی عنصر معنوی بزه جعل اسناد هویتی…………………………………………………………………………52

مبحث چهارم: پیشگیری از جرائم اسناد هویتی…………………………………………………………………………………….53

گفتار اول: نحوه پیشگیری از جرائم مرتبط با اسناد هویتی……………………………………………………………………………………………. 53

گفتار دوم: بررسی انواع پیشگیری……………………………………………………………………………………………………….54

گفتار سوم: جایگاه پیشگیری از وقوع جرم در قوانین جزائی  ایران…………………………………………………………56

گفتار چهارم: پیشگیری از جرائم اسناد سجلی در پرتو مقررات فرو تقنینی……………………………………………….57

بند اول: آیین نامه تعزیرات حکومتی در رابطه با سوء استفاده از شناسنامه…………………………………………..57

بند دوم: آیین نامه اجرای تبصره (2) اصلاحی ماده  5  قانون ثبت احوال……………………………………………59

بند سوم: مکانیزه نمودن صدور اسناد هویتی…………………………………………………………………………59

 

فصل چهارم: یافته های پژوهش

مبحث اول: مطالعه جرمشناختی جعل اسناد هویتی ………………………………………………………………………………62

گفتار اول:هدف و ضرورت جرم انگاری …………………………………………………………………………………………….63

گفتار دوم: آسیب ها و زیان های جعل اسناد هویتی ……………………………………………………………………………..65

گفتار سوم: بررسی میزان جعل اسناد هویتی(شناسنامه و کارت ملی و استفاده از آنها) در کلان  شهر اهواز در طی سال های 1388 الی1393ه.ش …………………………………………………………………………………………………….66

گفتار چهارم: بررسی میزان جعل اسناد هویتی(شناسنامه و کارت ملی و استفاده از آنها) در استان خوزستان      در طی سال های 1388 الی1393ه.ش ………………………………………………………………………………………………..72

مبحث دوم :بررسی موضوعی عامل انگیزهدر جعل اسناد هویتی در کلان شهرستان اهواز …………………………78

گفتار اول:انگیزه شناسی جاعلین در جعل اسناد هویتی…………………………………………………………………………..79

بند اول. انگیزه های مالی……………………………………………………………………………………………………………………81

بند دوم. انگیزه های معنوی………………………………………………………………………………………………………………..82

بند سوم. انگیزه های فرهنگی……………………………………………………………………………………………………………..82

بند چهارم.انگیزه های سیاسی…………………………………………………………………………………………………………….82

گفتاردوم: بررسی نمونه احکام قضایی  جاعلین و مزورین  اسناد هویتی دادگستری استان خوزستان…………..83

 

فصل پنجم:تجزیه و تحلیل اطلاعات و نتیجه گیری

تجزیه و تحلیل داده ها.……………………………………………………………………………………………………………………..91

نتیجه گیری.…………………………………………………………………………………………………………………………………..103

 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………….107

منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………………….109

پیوست ها …………………………………………………………………………………………………………………………………….112

قانون اصلاحی ثبت احوال کل کشور،مصوب سال:6/4/1366.ش…………………………………………………….103
قانون تخلفات ، جرایم و مجازاتهای مربوط به اسناد سجلی وشناسنامه، مصوب:10/5/1375ه.ش………….131
چکیده به زبان انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………..135

 

فصل اول

کلیات و مفاهیم

. مقدمه

یكی از عوامل مهم تنظیم روابط مختلف افراد جامعه با یكدیگر اسنادی كه مردم به آن ها اعتماد دارند و اگر این اعتماد و اطمینان افراد جامعه نسبت به اسناد تنظیمی‌سلب شود ، امنیت و نظم اجتماعی و روابط اجتماعی آن جامعه با اخلال روبرو خواهد شد ،بنابراین حفظ و رعایت صحت مفاد و محتوای آن ها جهت جلب اعتماد عمومی‌لازم و ضرورت دارد. جعل یك سند با بهره گرفتن از آن ارتباط تنگاتنگی داشته و در حقیقت عمل جعل سند مقدمة بزه استفاده از سند مجعول است  و مكمل هم محسوب می‌شود و جعل اسناد برای استفاده از آن بوده و جاعل در جعل سند هدف نهایی خود را كه بهره برداری از این سند مجعول است دنبال می‌كند. نكته مهم دیگر اینكه جعل و استفاده از سند مجعول علاوه بر مواردی كه ذكر شد تاثیر دوجانبه ای در ایجاد آثار و تبلیغات سوء آنها در جامعه دارند تاثیر غیرمستقیم آن ها هم در استفاده مجرمین حرفه ای از این اسناد در جهت نیل به اهداف مجرمانه حاصل می‌شود.از جمله اسناد مهمی‌كه در هر جامعه ای كاربرد روزمره داشته و در كلیه نهادها و ارگانها و سازمانهای دولتی و خصوصی مورد استفاده قرار می‌گیرد اسناد هویتی هستند و این اسناد پایه و اساس صدور سایر اسناد در سازمان های دولتی و غیره از قبیل ادارات و مراجع رسمی، ثبتی و غیره قرار می‌گیرند . بنابراین عدم دقت در جعل این گونه اسناد ممكن است سبب صدور اسناد صحیح دیگر می‌شود كه مورد سوء استفاده قرار گرفته و در تحقق جرائم مختلف موثر بوده و كشف و تعقیب كیفری مجرمین را هم با مشكل مواجه كند. با بررسی سوابق موجود در مراجع قضایی و انتظامی‌مشخص می‌شود كه مجرمین حرفه ای و تبهكاران به عادت با شگردهای مختلفی از آسیب پذیری های اسناد هویتی كه دارای كاربردهای فراوانی هستند بهره گرفته و با جعل آنها جرائم مختلفی را كه عمدتاً جرائم مالی هستند مرتكب می‌شوند . بنابراین متولیان امر برای اینكه بتوانند با این پدیده مبارزه اساسی و ریشه ای و موفق به شكل سازماندهی شده داشته باشند آگاهی آنان از چگونگی نقش اسناد هویتی مجعول در وقوع جرائم علیه اموال ضرورت دارد و این تحقیق جهت پاسخگویی به این سوال است كه: اهمیت این امر در خصوص اسناد هویتی بیشتر به چشم می‌خورد . چرا كه اسناد

تعریف مفاهیم و اصطلاحات پژوهش : 8

فصل دوم مبانی نظری و پیشینه پژوهش…. 11

الف ) مبانی نظری : 12

ب ) پیشینه پژوهش : 44

ج ) جمع بندی و ارائه چارچوب نظری پژوهش : 48

فصل سوم روش شناسی پژوهش . 52

روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………53

جامعه متنی :. 54

نمونه پژوهش: 54

ابزارهای پژوهش: 54

شیوه انجام پژوهش: 54

فصل چهارم یافته‌های پژوهش…. 56

مقدمه: 57

سوال اول: مفهوم اعتدال با توجه به واژه‌های مشابه، از منظر قرآن چیست؟. 57

سوال دوم : نقش و مصادیق اصل اعتدال در ساحت تربیت اخلاقی از منظر قرآن و روایات چیست؟.. 68

سوال سوم: نقش و مصادیق اصل اعتدال در ساحت تربیت اجتماعی از منظر قرآن و روایات چیست؟………………….72

سوال چهارم:نقش و مصادیق اصل اعتدال در ساحت تربیت سیاسی از منظر قرآن و روایات چیست؟. 83

سوال پنجم:نقش و مصادیق اصل اعتدال در ساحت تربیت اقتصادی از منظر قرآن و روایات چه می‌باشد؟. 92

فصل پنجم.. 103

5-1) خلاصه سوال اول: 104

5-2) خلاصه سوال دوم: 104

5-3) خلاصه سوال سوم: 105

5-4) خلاصه سوال چهارم: 105

5-5) خلاصه سوال پنجم: 106

5-6) بحث و نتیجه‌گیری: 107

5-7) پیشنهادات: 112

5-8) محدودیت‌های پژوهش: 114

فهرست   منابع………………………………………………………………………………………………………………..115

چکیده :

هدف اصلی این پژوهش تحلیل جایگاه و نقش اصل اعتدال در تربیت اسلامی از منظر آیات و روایات می­باشد. در راستای هدف پژوهش و به علت گستردگی مقوله تربیت با انتخاب چهار ساحت از مجموع ساحت­های تربیت، پنج سوال طراحی گردیده است. این سوالات شامل دو محور کلی، تبیین مفهوم اعتدال با توجه به واژه­های مشابه چیست؟ و نقش و مصادیق اصل اعتدال در تربیت اخلاقی، اجتماعی، سیاسی، و اقتصادی کدام است؟، می­باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش تحلیلی –اسنادی است که با تحلیل و بررسی اسناد، یافته­ هایی را از متون مرتبط با موضوع استخراج و مورد استفاده قرار گرفته است. از مهم‌ترین یافته­ های پژوهش در سوال اول می­توان به اعتدال تکوینی و

 اخلاق و تربیت اخلاقی از مهم ترین مسائل انسانی مکتب ها و به ویژه تعلیم و تربیت انسان به شمار می رود. چرا که تربیت اخلاقی موجبات سعادت و رستگاری را فراهم می سازد . مقوله ی اخلاق دارای ابعاد گوناگونی چون عقل و عاطفه است . عقل و عاطفه دو ارزش والای انسانی است که مانند سایر ارزشهای انسانی در روز الست ، از سوی خداوند درخمیرمایه ی انسان عجین شده اند . بشر زمانی به کمال لایق انسانی نائل می شود که از این دو قدرت به طرز شایسته و با اندازه گیری صحیح استفاده نماید .

 هدف تحقیق حاضر ، بررسی جایگاه عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری است . این تحقیق، با توجّه به موضوع و هدف خود از نوع تحقیقات کاربردی به شمار می رود و روش تحقیق آن، توصیفی -تحلیلی ( تحلیل محتوا ) و روش گرد آوری اطلاعاتش ،کتابخانه ای بوده است.

سؤال اول تحقیق عبارت است از : جایگاه عقل در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری چیست ؟ از مجموع آراء استاد مطهری اینگونه استنباط می گردد که اخلاق کامل ، اخلاقی است که بر اساس نیرومندی عقل و اراده باشد و همه عواطف و میلهای انسان تحت کنترل عقل باشد . کار اخلاقی کاری است که به حکم عقل صورت گرفته باشد و انسان اخلاقی کسی است که عقل بر وجودش حاکم است . عقل نیرویی است که اگر درست به کار گرفته شود اخلاق خوب را می شناسد و التزام به آنها را به صلاح جامعه و از کمالات نفسانی خود می داند . اخلاق زشت را نیز می شناسد و ارتکاب آنها را به زیان زندگی دنیوی و نفسانی خود و جامعه می داند . نفس اگر بهره ای از خرد داشته باشد ، به تمام واقعیتهای زندگی خردمندانه نظر می کند . هر کار پسندیده ای که خردمندان آن را ستایش می کنند و انسان ها آن را اخلاق می خوانند پایه و اساسش خردورزی است . سؤال دوم تحقیق : جایگاه عاطفه در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری چیست ؟ با بررسی های انجام شده در آراء استاد مطهری اینگونه برداشت می شود که  ایشان عواطفِ به دور از خرد را احساسی کاذب و ناپذیرفتنی دانسته اند . به تدریج که قوای عقلانی پرورش می یابند ، فضایل اخلاقی در ما ایجاد شده و به دنبال آن پاسخ های عاطفی ما با آنچه عقل تشخیص داده سازگار می گردند . از این رو به واسطه سازگاری بین  عقل و عاطفه و در واقع تبعیت عواطف از عقل است که تمایلات طبیعی در حالت تعادل بوده و به کمک عقل می شتابند وگرنه عواطف به تنهایی هیچ نقش انگیزشی و معرفتی در اخلاق ایجاد نمی کند .

واژگان کلیدی : عقل ، عاطفه ، تربیت اخلاقی .

فهرست مطالب

عنوان                                                                                     صفحه

فصل اول :  کلیات تحقیق ………………………………………………………………………….   1

   1- 1- مقدمه    ………………………………………………………………………………………………… 2

   1 -2- بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………… 3

   1-3-اهمّیّت و ضرورت تحقیق   ………………………………………………………………………… 6

   1-4- اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………. 7

   1-5- سؤالات تحقیق ……………………………………………………………………………………….. 7

   1-6- تعریف اصطلاحات …………………………………………………………………………. 8

 فصل دوم : کلیات تحقیق ………………………………………………………………………. 11

        2-1- مقدمه   ………………………………………………………………………… 12

        الف) بخش اول : مبانی نظری……………………………………………………….. 12

        2 -2- مفهوم عقل …………………………………………………………………………. 12

       2-2-1- اهمّیّت عقل  ……………………………………………………………………… 14

       2-2-2- واژه های مترادف عقل ……………………………………………………. 17

      2-2-3- واژگان مقابل عقل ………………………………………………………………… 18

      2-2-4- عقل در قرآن  ……………………………………………………………. 20

      2-2-5- ادراکات عقلی  ………………………………………………………………… 22

      2-2-6- اقسام عقل  …………………………………………………………………………… 23

     2-3- مفهوم عاطفه  ……………………………………………………………………………. 25

     2-3-1- معنای اصطلاحی عاطفه    …………………………………………………………. 25

     2-3-2- عاطفه در قرآن  ………………………………………………………………………… 28

     2-3-3- تقسیم بندی عواطف  ……………………………………………………………. 30

     2-3-4- حالات عاطفی  ……………………………………………………………………………………. 31

     2-3-5- نقش عواطف در زندگی انسان  …………………………………………………… 33

      2-3-6- تقابل بین عقل و احساس  …………………………………………………………. 34

      2-3-7- عاطفه از دیدگاه اسلام  …………………………………………………….. 40

      2-3-8- دیدگاه متفکّران اسلامی ………………………………………………………………… 42

       الف : عقل گرایان……………………………………………………………………….. 42

       ب : عاطفه گرایان……………………………………………………………………………. 45

      2-3-9- دیدگاه فلاسفه …………………………………………………………………… 46

      الف : عقل گرایان ……………………………………………………………………………………. 46

      ب : عاطفه گرایان  ……………………………………………………………………….. 47

     2-4- مفهوم تربیت   ……………………………………………………………………………. 48

     2-5- مفهوم اخلاق ………………………………………………………………………….. 49

     2-5-1- تربیت اخلاقی  ……………………………………………………………………… 50

     2-5-2- رابطه تربیت و اخلاق  ……………………………………………………………….. 54

     2-5-3- اهمّیّت تربیت اخلاقی  ………………………………………………………………………….. 54

     2-5-4- جایگاه عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی   …………………………………………. 55

     2-6- شرح مختصر زندگانی استاد شهید مطهری  ………………………………………………. 59

      ب ) پیشینه تحقیق   ………………………………………………………………………….. 62

     2-7- پایان نامه ها ………………………………………………………………………………. 63

 

     2-8- مقاله ها  ………………………………………………………………………………………. 64

     2-9- کتاب ها  …………………………………………………………………………………………….. 68

     2-10- جمع بندی مبانی نظری و پیشینه تحقیق …………………………………………… 70

 فصل سوم : روش شناسی تحقیق ……………………………………………………………….. 71

        3 -1- مقدمه  ………………………………………………………………………………………72

        3-2- نوع تحقیق  ………………………………………………………………………………73

        3-3- روش تحقیق   ………………………………………………………………………….73

        3 -4- روش و ابزار گرد آوری اطلاعات  ………………………………………………. 75

 فصل چهارم : یافته های تحقیق  ………………………………………………………………….77

        4-1- مقدمه   …………………………………………………………………………………. 78

       4-2- بررسی سؤال اول تحقیق : جایگاه عقل در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری چیست ؟………… 79

       الف) پرورش استعداد عقلانی …………………………………………………….. 79

        ب) تعقل در قرآن…………………………………………………………………. 80

        ج)  عقل در روایات  ………………………………………………………… 82

        د ) عقل باید غربال کننده باشد  ……………………………………… 83

        ه) دور اندیشی ………………………………………………………………… 84

        و ) آزاد کردن عقل از عادات اجتماعی  ………………………………….. 84

        ز ) حمایت از عقل در مقابل اکثریت  ………………………………………….. 84

        ح ) لزوم توأم بودن عقل و علم  …………………………………………………… 85

        ط ) تأثیر ناپذیری از قضاوت دیگران ……………………………………….. 85

        ی ) عقل نظری و عقل عملی  …………………………………………………………..86

        ک ) عادت به تفکر و تعقل…………………………………………………………….87

        ل ) تقوا و روشن بینی    ………………………………………………………….. 88

       م ) تقوا و حکمت عملی ……………………………………………………….. 91

      ن ) راز تأثیر تقوا در روشن بینی  ……………………………………………… 92

      س ) تربیت از نظر استاد مطهری ……………………………………………… 94

     ع ) اخلاق از نظر استاد مطهری ……………………………………………….. 94

     ف ) چرا بشر به روش اخلاقی و تربیتی نیاز دارد ؟  ……………………… 97

     ص ) فرق اخلاق و تربیت  …………………………………………………….. 98

     ق) پشتوانه اخلاق  …………………………………………………………. 99

     ر ) انسان موجود دو کانونی  …………………………………………………….. 101

     ش ) نقش عقل در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری ………………..102

4-2- بررسی سؤال دوم : جایگاه عاطفه در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری چیست ؟ …………………. 105

    الف ) عاطفه از دیدگاه استاد مطهری…………………………….. 105

    ب ) تقوا و تلطیف احساسات ………………………………………………. 106

    ج)تأثیر دل در قضاوت عقل ………………………………………………… 106

   د )روح انسان ، منشأاحساسهای اخلاقی و دروازه ای به سوی معنویت  ………… 107

   ه ) هر محبتی اخلاق نیست ………………………………………….. 109

   و ) اخلاق محدود به غیر دوستی نیست  ……………………………… 110

      ز ) تفسیر انسان دوستی ………………………………………………….. 110

      ح ) نقش عواطف در رفتار اخلاقی …………………………………… 111

      ط ) نقش عواطف در تربیت اخلاقی از دیدگاه استاد مطهری ……………. 112

      4-4- جمع بندی ………………………………………………. 115

 فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری  ………………………………………. 116

        5-1- مقدمه  ……………………………………………………………… 117

        5-2- مروری اجمالی بر مسأله ، پرسش ها و روش تحقیق ………………. 117

        5-3- نتایج ………………………………………………………… 118

        5-3-1- خلاصه نتایج مربوط به سؤال اول  ………………………………. 118

        5-3-2- خلاصه نتایج مربوط به سؤال دوم  ………………….. 119

       5-3-3- تحلیل جایگاه عقل و عاطفه در تربیت اخلاقی …………………….. 120

       5-4- محدودیت ها  …………………………………………… 124

       5- 5- پیشنهادها  ……………………………………. 125

       الف) پیشنهادهای پژوهشی  ………………………………… 125

      ب ) پیشنهادهای کاربردی  …………………………………….. 125

 فهرست منابع  ……………………………………………………. 126

چکیده انگلیسی …………………………………………………137

 1- 1- مقدمه

    جهان کنونی با پیشرفت های سرسام آور فنی و صنعتی خود انسان امروزی را در برابر مشکلات بغرنجی قرار داده است و موفقیت های پی در پی علمی و فنی این احساس را در انسان امروزی بوجود آورده که بی نیاز از بعد اخلاقی است. ( وارنوک ، ترجمه فنایی ، 1380، ص140)

رشد تحقیقات گسترده تجربی و زیست شناسی ، باعث شد که انسان به عنوان یک حیوان تکامل یافته فرض شود و جنبه های اخلاقی انسان صرفاً در حد فعل و انفعالات جسمانی و تغییرات سلولی در نظر گرفته شود . ( برزینکا ، ترجمه بایبوردی ، 1371، ص 30) و از طرف دیگر تعمیم دادن منطق عصر ماشین و بهره وری خط مونتاژ به انسان باعث شد که همانند ماشین با او رفتار شود . ( گوتک ، ترجمه پاک سرشت ، 1380، ص 163)

اگر تربیت را رو کردن آزادانه به ارزش هایی که زمینه ی تکامل انسان را فراهم می کند بدانیم ، درمی یابیم که با همه پیشرفت هایی که در زمینه علم و تکنولوژی صورت گرفته ، هیچ تغییری در تکامل انسان ها رخ نداده است و حتی این پیشرفت موجب تنزل آنها شده است و از آنها افرادی رو گردان از ارزش ها ساخته که مصداق حرف نیچه که انسان مدرن را کوچک می شمارد ، شده است . ( نقیب زاده ، 1376، ص 194)

مهم ترین هدف از نزول وحی الهی تربیت انسان است و عقل که جوهره ی روح الهی است به عنوان عنصر برجسته ی انسان به این موجود عطا شده تا تحقق این هدف راتأمین نماید . درکنار نیروی بزرگ عقل در انسان ، نیروی عظیم و خیره کننده دیگری به نام عاطفه وجود دارد که از انعکاسات روح انسانی در زمینه خداشناسی و نوع دوستی است و این تجلّی روحی یکی از صفات بارز ممدوحه است و ضامن سعادت ، شخصیت ،کمال ، امنیت و مقام آدمی است.

تربیت اخلاقی از مهمترین ابعاد تربیت می باشد که خود متشکل از ابعادجدایی ناپذیر عقل و عاطفه است. این نوع تربیت زمینه را برای انسان سازی و سعادت انسان فراهم می کند . در طول ادوار گذشته بسیاری از فیلسوفان و اندیشمندان بشری و پیشوایان دینی هر یک به نحوی به این مسأله توجّه کرده اند .

در این فصل ما قصد داریم به ، بیان مسأله ، اهمّیّت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق اعم از اهداف کلی و جزئی و سؤالات تحقیق ( سؤالات اصلی و فرعی  ) و تعریف اصطلاحات عقل ، عاطفه ،  تربیت ، اخلاق و تربیت اخلاقی بپردازیم تا خواننده با کلیات تحقیق حاضر بیشتر آشنا شود .

1-2- بیان مسأله

       اخلاق و تربیت اخلاقی از مهم ترین مسائل انسانی مکتب ها و به ویژه تعلیم وتربیت انسان به شمار می رود . چرا که تربیت اخلاقی موجبات سعادت و رستگاری انسان را فراهم می سازد . پیامبر اکرم (ص) به نقل مطهری (1383) می فرماید : (( بُعِثتُ لِاُتَمِمُ مَکارم الاخلاق )) من مبعوث و بر انگیخته شده ام برای اینکه اخلاق کریمانه را تکمیل کنم . مقوله ی اخلاق دارای ابعاد گوناگون همچون بعد عقل و عاطفه است وباید در مبحث تربیت اخلاقی به آنها توجه داشت .

عقل و عاطفه دو ارزش والای انسانی است که مانند سایر ارزشهای انسانی در روز الست، از سوی خداوند در خمیرمایه ی انسان عجین شده اند . بدون تردید هریک از دو نیروی عظیم عقل و عاطفه در تأمین خوشبختی و سعادت بشر سهم مستقل مؤثری دارند . بشر زمانی به کمال لایق انسانی نایل می شود که از این دو قدرت عظیم به طرز شایسته و با اندازه گیری صحیح استفاده کند . تأمین سعادت و سلامت و تحرّک جامعه مستلزم هماهنگی ، همدلی ، همکاری و همیاری عقل با عواطف و احساسات است . ضعف و فقدان هر یک پویایی ، بلکه اصل حرکت فرد و جامعه را در مسیر تربیت و رشد و تعالی به مخاطره انداخته ، موجب خسارات عظیم و جبران ناپذیری خواهد شد . عقل هادی و راهنمای انسان به سوی کمال است . حکم عقل بر استدلال و برهان مبتنی ، و بر محاسبه و منطق استوار است . عواطف ؛ محرّکی توانمند ، قوّه و بازویی پر تحرّک ، ترمزی قوی و عاملی

مقدمه 2
1-بیان موضوع 2
2-اهمیت موضوع 2
3-هدف تحقیق 2
4-سوالات اصلی تحقیق 2
5-فرضیه های تحقیق 3
6-پیشینه تحقیق 3
7-روش تحقیق 4
8-ساختار تحقیق 4
فصل اول: تعاریف و کلیات 5
الف) تعریف سیستم رایانه‌ای 6
ب) تعریف سیستم مخابراتی 6
ج) تعریف داده رایانه‌ای 6
د) تعریف فیشینگ 6
ه) تعریف جرم رایانه‌ای 6
مبحث اول: جرایم و مجازاتها 6
گفتار اول: دسترسی غیر مجاز به داده ها و سیستم های رایانه‌ای و مخابراتی و 6
تحصیل غیر قانونی داده ها
گفتار دوم: شنود و دریافت غیر مجاز 9
گفتار سوم: جاسوسی رایانه‌ای و جرایم وابسته به آن 13
گفتار چهارم: جعل رایانه‌ای 19
گفتار پنجم: تخریب و ایجاد اختلال در داده ها 24
گفتار ششم: اختلال در عملکرد سیستم رایانه‌ای 27
گفتار هفتم: ممانعت از دست یابی 29
گفتار هشتم: کلاهبرداری 30
گفتار نهم: جرایم علیه عفت و اخلاق عمومی 38
بند اول : انتشار یا دسترسی قرار دادن اسرار خصوصی 55
بند دوم: نشر اکاذیب 58
مبحث دوم: سایر جرائم 59
مبحث سوم: مسئولیت کیفری 62
گفتار اول: شرایط تحقق کیفری اشخاص حقوقی 68
گفتار دوم: مجازات اشخاص حقوقی در قانون جرایم رایانه‌ای 74
گفتار سوم: تکرار جرم در قانون جرایم رایانه ای 75
فصل دوم : تجارت   الکترونیک 77
مبحث اول: تاریخچه تجارت الکترونیک 78
گفتار اول: تعریف تجارت الکترونیک 78
گفتار دوم: مزایا و معایب تجارت الکترونیک 79
گفتار سوم: بستر های لازم برای تجارت الکترونیک 80
گفتار چهارم: محدودیتهای تجارت الکترونیک 81
گفتار پنجم: تجارت الکترونیک در ایران 82
گفتار ششم: امنیت در تجارت الکترونیک 83
گفتار هفتم: تهدیدات و خطرات عمومی شبکه اینترنت 83
گفتار هشتم: فناوری های تجارت الکترونیک 84
گفتار نهم: روش های تامین امنیت 85
مبحث دوم: آیین دادرسی 86
گفتار اول: صلاحیت ها 86
مبحث سوم: نگهداری، تفتیش و استناد پذیر داده ها 90
ضمائم 106
ضمیمه 1: جرایم سایبر 106
ضمیمه 2: كلاهبرداری رایانه ای 154

فهرست منابع:

فصل اول : کلیات تحقیق

 مقدمه……………………………………………………………………………………..1

1-1 بیان مسأله…………………………………………………………………………3

1-2ضرورت و اهمیت …………………………………………………………………..6

1-3 اهداف تحقیق……………………………………………………………………8

1-4 فرضیات تحقیق……………………………………………………………..9

1-5 روش تحقیق…………………………………………………………………9

1-6 کاربرد نتایج تحقیق…………………………………………………………10

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….11

2-1 تعاریف و مفاهیم……………………………………………………..11

2-1-1 شهر……………………………………………………………………..11

2-1-2 عدالت اجتماعی…………………………………………………..12

2-1-3 فضا……………………………………………………………………14

2-1-4 توزیع فضایی………………………………………………………15

2-1-5 توزیع خدمات شهری……………………………………………..16

2-1-6 خدمات اجتماعی…………………………………………………16

2-1-7 نابرابری……………………………………………………………..16

2-1-8 ارزش زمین…………………………………………………………17

2-1-9 کاربری زمین…………………………………………………18

2-1-10 توسعه پایدار…………………………………………………….18

2-1-11 شهر پایدار………………………………………………………….20

2-1-12 توسعه پایدار و عدالت اجتماعی………………………………21

2-1-13 فقر و عدالت اجتماعی………………………………………..23

2-1-14 مسکن و عدالت اجتماعی……………………………………27

2-1-15 حاشیه نشینی و عدالت اجتماعی…………………………..29

2-1-16 پایداری و عدالت اجتماعی………………………………………..30

2-1-17 عدالت اجتماعی و زمین شهری…………………………….32

2-1-17-1 زمین شهری و برخورداری گروه های مختلف از آن………….32

2-1-17-2 قیمت زمین و ارزش افزوده(رانت)……………………………..32

2-1-18 اقتصاد سیاسی و عدالت اجتماعی……………………………….35

2-1-19 طرح های جامع و عدالت اجتماعی……………………………….37

2-2 دیدگاه ها، نظریه ها و مکتب ها………………………………………39

2-2-1 عدالت اجتماعی در مکاتب مختلف…………………………………….39

2-2-1-1 سوسیالیسم و عدالت اجتماعی…………………………………..40

2-2-1-2 لیبرالیسم و عدالت اجتماعی………………………………………44

2-2-1-2-1 بررسی نظریات تئوری پردازان لیبرالیسم کلاسیک……………..47

2-2-1-2-2 بررسی نظریات اندیشمندان لیبرالیسم نو……………………49

2-2-1-3 نظریات مربوط به اندیشمندان میانه……………………………….50

2-2-2 عدالت اجتماعی در اسلام…………………………………………..54

2-2-2-1 عدالت اجتماعی در قرآن کریم……………………………………54

2-2-2-2 عدالت اجتماعی در اندیشه متفکران اسلامی……………….57

2-2-3 دیدگاه بوم شناسی یا دیدگاه مسأله گرایان…………………………60

2-2-4 نظریه عدالت اجتماعی در جغرافیای شهری…………………………..60

2-2-5 نگرش های موجود به جغرافیای شهری در دهه های اخیر………….62

2-2-6 دیدگاه دسترسی به امکانات شهری و عدالت اجتماعی……………….64

2-2-7 نظریه توسعه پایدار شهری………………………………………………..69

2-3 پیشینه عدالت اجتماعی…………………………………………………….70

2-3-1 در جهان…………………………………………………………………..70

2-3-2در ایران……………………………………………………………………..72

2-4 جمع بندی فصل دوم……………………………………………………….74

فصل سوم : معرفی محدوده مورد مطالعه و روش شناسی

مقدمه………………………………………………………………………………76

3-1 کلیات شهرستان یزد…………………………………………………….76

3-2 ویژگی های شهر یزد……………………………………………………..77

3-2-1 موقعیت جغرافیایی شهر یزد…………………………………………77

3-2-2 وضعیت توپوگرافی، زمین شناسی و ژئومورفولوژی………………78

3-2-3 منابع آب………………………………………………………………81

3-2-3-1 آب های زیرزمینی………………………………………………….81

3-2-3-2 آب های سطحی و مسیل ها………………………………………..81

3-2-4 ویژگی های جمعیتی…………………………………………………….82

3-2-4-1 تعداد جمعیت و روند تغییرات آن………………………………………82

3-2-4-2 تعداد و بعد خانوار……………………………………………………83

3-2-4-3 ترکیب و ساختار سنی و جنسی جمعیت……………………….84

3-2-4-3-1 ترکیب و ساختار سنی…………………………………………….84

3-2-4-3-2 نسبت جنسی……………………………………………………..87

3-2-4-4 تراکم جمعیت در سطح شهر یزد…………………………………..87

3-2-4-5 خصوصیات اجتماعی شهر و محلات مختلف آن…………………..89

3-2-4-6 پیش بینی و آینده نگری جمعیت شهر یزد تا افق 14700…………….90

3-2-5 ویژگی های اقتصادی………………………………………………90

 

3-2-5-1 جمعیت در سن کار…………………………………………………..90

3-2-5-2 جمعیت فعال و غیر فعال………………………………………………91

3-5-3 نرخ بیکاری و اشتغال……………………………………………….91

3-2-6 تحلیل فضایی از سیر تحولات فیزیکی شهر یزد…………………….93

3-2-6-1 وجه تسمیه………………………………………………………..93

3-2-6-2 بافت تاریخی شهر یزد………………………………………………..94

3-2-6-3 توسعه شهر یزد در دوره های تاریخی……………………………..96

3-2-6-3-1پیش از اسلام……………………………………………………….96

3-2-6-3-2 سده های نخستین اسلامی…………………………………….97

3-2-6-3-3 زمان آل کالویه…………………………………………………….98

3-2-6-3-4 دوران اتابکان…………………………………………………99

3-2-6-3-5 دوران آل مظفر……………………………………………………..100

3-2-6-3-6 دوران تیموریان…………………………………………….101

3-2-6-3-7 عصر صفویه…………………………………………………..103

3-2-6-3-8 دوره زندیه و قاجار……………………………………………104

3-2-6-3-9 دوره پهلوی……………………………………………….105

3-2-6-4 سازمان فضایی شهر یزد از دوره فئودالی تا حال حاضر………108

3-2-6-5 سازمان فضایی شهر طی چند دهه اخیر………………………111

3-3 روش شناسی………………………………………………………….114

3-3-1 مدل تحلیل عاملی………………………………………………….114

3-3-1-1 تحلیل عاملی………………………………………………………..114

3-3-1-2 شاخص ها……………………………………………………….115

3-3-1-3 عامل سازی شاخص ها……………………………………..120

3-3-1-4 نامگذاری عامل ها……………………………………………..122

3-3-2 مدل تاکسوندمی عددی………………………………………………126

3-3-3 مدل ضریب ویژگی………………………………………………………130

3-3-4 مدل تاپسیس……………………………………………………….131

3-3-5 ضریب آنتروپی…………………………………………………………132

3-3-6 مدل استاندارد سازی داده های مختلف الجنس………………………133

3-4 جمع بندی فصل سوم………………………………………………………133

فصل چهارم : بحث و تجزیه و تحلیل

مقدمه………………………………………………………………………………136

4-1 منطقه بندی……………………………………………………………………136

4-1-1 اهداف منطقه بندی……………………………………………………..137

4-1-2 امتیازات منطقه بندی……………………………………………………..137

4-1-3 منطقه بندی و عدالت اجتماعی……………………………………138

4-2 منطقه بندی شهر یزد……………………………………………………139

4-3 بررسی امکانات و خدمات شهری مورد مطالعه…………………………….142

4-3-1 خدمات تاریخی و مذهبی…………………………………………………..143

4-3-2 خدمات تولیدی- صنعتی………………………………………………..144

4-3-3 خدمات نیروی انتظامی…………………………………………………144

4-3-4 فضای سبز……………………………………………………………144

4-3-5 خدمات بهداشتی- درمانی……………………………………………145

4-3-6 فضاهای ورزشی- تفریحی………………………………………….146

4-3-7 تأسیسات و تجهیزات شهری……………………………………….146

4-4 برخورداری مناطق شهر یزد از امکانات و خدمات شهری………………146

4-4-1 دسترسی به خدمات تاریخی و مذهبی……………………………..146

4-4-2 دسترسی به خدمات تولیدی- صنعتی……………………………….147

4-4-3 دسترسی به خدمات نیروی انتظامی………………………………..147

4-4-4 دسترسی به فضای سبز…………………………………………………147

4-4-5 دسترسی به خدمات بهداشتی- درمانی…………………………..147

4-4-6 دسترسی به فضاهای ورزشی- تفریحی…………………………….148

4-4-7 دسترسی به تأسیسات و تجهیزات شهری………………………..148

4-5 رتبه بندی مناطق شهر یزد در مدل تحلیل عاملی……………………….149

4-5-1 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل نهادی- فرهنگی………………..149

4-5-2 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل کالبدی- اجتماعی………………….151

4-5-3 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل زیست- اجتماعی……………..152

4-5-4 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل کالبدی- اقتصادی……………….153

4-5-5 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل درمانی………………………….154

4-5-6 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل نهادی- اجتماعی…………………155

4-5-7 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل نهادی- کالبدی……………………..156

4-5-8 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل اشتغال…………………………157

4-5-9 رتبه بندی مناطق شهر یزد در شاخص های تلفیقی…………………..158

4-6 رتبه بندی شهر یزد با بهره گرفتن از مدل سطح بندی سکونتگاه ها……………160

4-6-1 جمع واحدهای خدماتی…………………………………………………..160

4-6-2 مدل استاندارد سازی داده های مختلف الجنس………………………..161

4-6-3 مدل تاکسونومی عددی…………………………………………………….162

4-6-4 مدل ضریب ویژگی……………………………………………………………..162

4-6-5 مدل تاپسیس…………………………………………………………….163

4-7 قیمت اراضی……………………………………………………………………167

4-7-1 قیمت اراضی در شهر یزد……………………………………………………169

4-7-2 رابطه بین قیمت زمین با امکانات و خدمات شهری و جمع ارزشهای عددی……171

4-8 پراکنش جمعیت در شهر یزد…………………………………………………….173

فصل پنجم : آزمون فرضیات، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

مقدمه……………………………………………………………………………..175

5-1 آزمون فرضیات………………………………………………………………175

5-1-1 آزمون فرضیه اول…………………………………………………………175

5-1-2 آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………..177

5-1-3 آزمون فرضیه سوم…………………………………………………….178

5-2 جمع بندی و نتیجه گیری………………………………………………179

5-3 راهبردهای عدالت اجتماعی در شهر یزد………………………………..181

5-4 سیاست های عدالت اجتماعی…………………………………………….185

5-5 پیشنهادات…………………………………………………………………………187

منابع و مآخذ………………………………………………………………….189

چکیده:

عدالت اجتماعی به معنای احترام به حقوق دیگران و رعایت مصالح عمومی می باشد. در واقع عدالت اجتماعی نتیجه تکامل اجتماعی است. تحقق عدالت اجتماعی در گرو توزیع مناسب کاربری ها و خدمات عمومی شهری است. هدف این تحقیق بررسی تحقق عدالت اجتماعی در مناطق سه گانه شهر یزد با بهره گرفتن از شاخص های امکانات و خدمات شهری و رابطه آن با پراکنش جمعیت و قیمت اراضی از طریق روش های تحلیل عاملی، جمع خدمات، استاندارد سازی ، ضریب ویژگی، تاکسونومی عددی ، آنتروپی شانون و تاپسیس می باشد.

طبق یافته های تحقیق بین مناطق سه گانه شهر یزد نابرابری های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی وجود دارد. وجود نابرابری ناشی از عدم برخورداری عادلانه مناطق از امکانات و خدمات شهری باعث عدم تحقق عدالت اجتماعی در شهر یزد شده است. این امر منجر به تمرکز جمعیت در برخی از نقاط شهر می شود و بازتاب فضایی توزیع ناعادلانه خدمات شهری، تفاوت در قیمت اراضی مناطق سه گانه شهر یزد می باشد. شرایط تحقق عدالت اجتماعی را می توان به توزیع متوازن کاربری اراضی شهری، ایجاد بانک زمین ، تجدید نظر در نحوه تهیه طرح های جامع و توجه ویژه به نواحی بحرانی و آسیب پذیر اشاره نمود.

پیشگفتار:

یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهر نشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور در دهه های اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده است که زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات می باشد. میزان و چگونگی توزیع خدمات شهری نقش مؤثری در جابه جایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری دارد. همچنین الگوی توزیع مراکز خدمات شهری باعث ارزش متفاوت زمین شهری شده و به جدایی گزینی گروه های انسانی می افزاید. بنابراین نقش برنامه ریزان شهری در ایجاد و تقویت جدایی گزینی های اجتماعی و اقتصادی امری بدیهی است.

تحقیق حاضر به بررسی توزیع خدمات عمومی شهر یزد و بازتاب فضایی آن از دیدگاه عدالت اجتماعی می پردازد. تحقیق حاضر سعی دارد با شناسایی چگونگی توزیع فضایی خدمات و امکانات شهر یزد، ارتباط آن را با تحقیق عدالت اجتماعی بررسی نماید و در نهایت بازتاب فضایی آن را با پراکنش جمعیت و قیمت اراضی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد.

این تحقیق از پنج فصل تشکیل شده است. در فصل اول کلیات تحقیق آمده است. فصل دوم شامل مبانی نظری تحقیق می باشد که در آن تعریف مفاهیم و نظریه های مربوط به عدالت اجتماعی آمده است. در فصل سوم به معرفی محدوده مورد مطالعه پرداخته شده است. در این فصل ویژگی های شهر یزد از لحاظ جغرافیایی، جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی و تحلیل فضایی سیر تحولات فیزیکی شهر یزد آمده است. فصل چهارم شامل بحث و تجزیه و تحلیل می باشد که شامل تعریف منطقه بندی و بررسی امکانات و خدمات عمومی شهر یزد و در نهایت با بهره گرفتن از مدل هایی چون تحلیل عاملی ، تاکسونومی عددی، ضریب ویژگی و تاپسیس به رتبه بندی مناطق شهر یزد پرداخته شده است. همچنین قیمت اراضی و رابطه آن با امکانات و خدمات عمومی شهری و چگونگی توزیع پراکنش جمعیت در شهر یزد مورد بررسی قرار گرفت. در فصل پنجم به آزمون فرضیات ، نتیجه گیری و در نهایت به ارائه پیشنهادات پرداخته شد.

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه:

وجود نابرابری و عدم تعادل فضایی در ساکنان نواحی مختلف یک شهر، پدیده ای جدید در هیچ یک از شهرهای جهان نیست. در کشورهای در حال توسعه به جهت فاحش بودن تفاوت های اجتماعی، اقتصادی و نابرابری و عدم تعادل در خدمات شهری، تفاوت فضایی شهرها تشدید شده است(عبدی دانشپور،1378: 37). ساختار فضایی یک شهر از اجزا و عناصری تشکیل شده که با یکدیگر کنش متقابل دارد و ناپایداری هر کدام از اجزا بر کل ساختار تأثیر خواهد گذاشت( ساوج و وارد،1380: 90). در حقیقت سازمان فضایی متعادل در شهرها، نوعی از پایداری شهری است و این پایداری زمانی ایجاد می شود که هماهنگی و سازگاری منطقی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در شهرها به وجود آید. مهم ترین عاملی که بر توزیع فضایی جمعیت در مناطق شهری مؤثر است، توزیع خدمات در شهرها می باشد. سکونت اقشار کم درآمد در مکان هایی که جاذب سایر گروه های اجتماعی نیست ، به تمرکز فقر می انجامد و این فرایند به جدایی گزینی طبقه کم درآمد از سایر گروه های اجتماعی منجر می شود(شاه حسینی،1384: 158). الگوی توزیع مراکز خدمات شهری از عوامل مؤثری است که سبب ارزش متفاوت زمین شهری شده و به جدایی گزینی گروه های انسانی دامن می زند.

امروزه بحث عدالت اجتماعی مورد توجه مطالعات شهری در تمامی رشته های مرتبط قرار دارد. تحقق عدالت اجتماعی در شهرها در نهایت به رضایت شهروندان از شیوه زندگی خود منجر شده است. همچنین به اقتدار ملی و ثبات سیاسی کمک فراوانی می کند. از نظر جغرافیایی عدالت اجتماعی شهر مترادف با توزیع فضایی عادلانه امکانات و منابع بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آن ها می باشد زیرا عدم توزیع عادلانه آن ها به بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی خواهد انجامید (شریفی،1385: 6). در حقیقت وجود نابرابری در کیفیت زندگی ، گروه های محروم را متوجه گروه های مرجع نموده و مشکلات دیگری را ایجاد می کند(جاجرومی و کلته،1385: 7). بنابراین مهمترین وظیفه برنامه ریزان و مدیران شهری در این زمینه تلاش برای دسترسی به فرصت برابر برای گروه های مختلف شهری به خدمات شهری و از بین بردن نابرابری در تأمین فرصت های آموزشی، بهداشتی، خدماتی و غیره می باشد. برای رسیدن به این هدف باید اصل برابری و دستیابی برابر به فرصت های زیست شهری رعایت شود.

امروزه شهر یزد با عدم تعادل های فضایی- اجتماعی مواجه است. توسعه فیزیکی شهر یزد با شکل گیری شهرک های حاشیه ای و ادغام روستاهای پیرامون به شدت گسترش یافت.رشد پرشتاب شهر یزد در سال های اخیر سازمان فضایی همگون و متعادل شهر را در هم شکسته است. توسعه فیزیکی و کالبدی ناموزون شهر، سبب جدایی گزینی اکولوژیک گردیده است. به عبارتی برخی از مناطق و محلات به خدمات دسترسی خوبی دارند در حالی که برخی از مناطق و محلات شهر با وجود جمعیت بالایی که دارند به خدمات دسترسی ندارند. در همین راستا، تحقیق حاضر می کوشد نابرابری های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بین مناطق سه گانه شهر یزد را شناسایی کند. ارتباط پراکنش جمعیت و توزیع خدمات و  همچنین ارتباط خدمات عمومی شهری و قیمت اراضی را مشخص نماید.

1-1- بیان مسأله

اولین گام درهر پژوهشی انتخاب وشناخت دقیق مسأله است. مسائل معمولاً از احساس نیاز به دانش بشر و یا احساس مسئولیت سرچشمه می گیرند. رشد شهر نشینی و شهرگرایی در جهان رو به افزایش است و این روند تا مرحله تثبیت خود، به مرزحداکثر ادامه می یابد. در این بین زندگی شهری توسعه می یابد و رفتار شهر نشینان با این توسعه هماهنگ می شود.

عدالت اجتماعی در شهر به معنای تداوم حفظ منافع[1] گروه های اجتماعی متفاوت بر اساس توزیع بهینه[2] منابع شهری، درآمدها[3] و هزینه ها[4]می باشد (gray, 2002: 27). بنابراین امروزه مباحث عدالت اجتماعی به عنوان بستری برای مطالعات محیطی به شمار می رود. مسئله مهم در توزیع عادلانه امکانات به عنوان راهبرد عدالت اجتماعی، چگونگی توزیع خدمات و امکانات بین محلات شهری است (هاروی،1379: 97). وقتی ما راجع به عدالت اجتماعی صحبت می کنیم، در مورد چگونگی توزیع چیزهای خوب و بد بین اعضای جامعه انسانی بحث می کنیم (miller,1999:1).پایین بودن درآمد، زمانیکه با فقر درآمد ناشی از دسترسی کمتر به کالا و خدمات ارائه شده از سوی بخش دولتی ترکیب شود به عقب ماندگی نواحی می انجامد (حسین زاده،1380: 42).مفهوم و کارکرد عدالت اجتماعی مفهومی است که از اواخر دهه 1960 وارد ادبیات جغرافیایی می شود و جغرافیای رادیکال و لیبرال را بیش از سایر مکتب ها تحت تأثیر قرار می دهد. هاروی به کارگیری عدالت اجتماعی را در تحلیل های جغرافیایی ، انقلاب در تفکرات جغرافیایی می داند (شکویی،141:1373). تحقق عدالت اجتماعی به معنی فراگیر آن مستلزم کارایی اقتصادی نیز می باشد (Bastanifar&renani,2008:258 ).

امروزه جامعه شناسانی چون آنری لوفابور آشکارا خواهان عدالت اجتماعی در شهر برای محرومان است. به گفته او باید شهر را عوض کرد و زندگی را تغییر داد و در جستجوی راه حل برای تحقق عدالت اجتماعی بود (جمالی، 1376: 43).

در چند سال اخیر محور اصلی تحلیل های مباحث شهری را نظریه های اجتماعی تشکیل می دهد. نظر معروف ترین جغرافیدانان معاصر ، ساخت های اجتماعی را نمی توان از ساخت های فضایی جدا به کرد.در مباحث جغرافیایی بر تولید فضا و نحوه توزیع آن تأکید می شود زیرا  نظریه  جدید مربوط به فضا و جامعه افق های تازه ای را در مباحث گشوده که تا سال 1980 در تاریخ علم جغرافیا سابقه نداشته است و اعتبار علمی جغرافیای جدید نیز مربوط به این نظریه های جدید است (خوش روی، 1385: 4). متأسفانه اصولی از عدالت اجتماعی که مورد قبول عام باشد وجود ندارد. با این وجود مفهوم عدالت اجتماعی همواره در فلسفه اجتماعی از اخلاق ارسطو به این طرف مطرح بوده است (هاروی،97:1379). بدون شک مفهوم رفاه اجتماعی، وابستگی مستقیم با عدالت اجتماعی دارد این مفهوم اگرچه همواره در عرصه اخلاق وجنبش های سیاسی مطرح بوده ولی در عرصه برنامه ریزی کمتر مجال ظهور داشته است. یکی از اهداف برنامه ریزی شهری تأمین مناسب خدمات عمومی است (پور محمدی،54:1385). امکانات جدید در حیات شهری نه تنها از طریق سازماندهی مطلوب فنی بلکه از طریق درک دقیق جامعه شناختی در دسترس ما قرار می گیرند (مامفورد، 635:1385). میزان تقاضا جهت سکونت در مناطقی که از خدمات عمومی مناسب تری برخوردارند نسبت به مناطقی که از این مزیت محرومند بیشتر است (رضویان،70:1381). تراکم های زیاد، محیط های ناسالم را از جهات بهداشتی و امنیتی به وجود می آورد (مجتهدزاده، 1383 :184) . از لحاظ سیمای شهر نیز بافتهای خالی، ناهنجاری بصری را در پی دارند (مؤیدفر، 1386: 11) . به عبارتی میزان و چگونگی خدمات شهری نقشی مؤثر در جابجایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته است، لذا توزیع خدمات شهری باید به گونه ای باشد که عدالت فضایی را برقرار نماید (وارثی و قائد رحمتی،91:1386) .

از سوی دیگر، با رشد مناسبات سرمایه داری در شهر ها ، اقتصاد زمین و اضافه ارزش ناشی از آن (رانت) به دلیل محرومیت عرضه زمین و تقاضای روز افزون آن به یکی از عرصه های مهم ثروت اندوزی و تشدید نابرابری اجتماعی در شهرها بدل شده که به نوبه خود به مشکلات برنامه ریزی و طراحی شهری افزوده است (زیاری،40:1381).