دکتر مرتضی کاظمی
 
استاد مشاور:
دکتر سید مصطفی خرمی‌زاده
 
 
دی ماه 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

 

عنوان  صفحه
فصل 1 مقدمه.. 1

1-1 توالی عملیات و زمان‌بندی.. 2

1-2 آشنایی با مفاهیم زمان‌بندی.. 3

1-2-1 نمادگذاری.. 4

1-2-2 سلسله مراتب پیچیدگی.. 9

1-3 راهنمای فصل‌های رساله. 13

فصل 2 جریان‌کارگاهی… 15

2-1 مسئله جریان‌کارگاهی.. 16

2-2 مرور ادبیات جریان‌کارگاهی.. 18

2-3 الگوریتم‌های ابتکاری.. 19

2-3-1 مروری بر الگوریتم‌های ابتکاری در حوزه جریان‌کارگاهی.. 20

2-3-2 الگوریتم جانسون.. 22

2-3-3 الگوریتم پالمر. 24

2-3-4 الگوریتم NEH.. 25

2-4 جمع بندی.. 27

فصل 3 جریان‌کارگاهی با محدودیت عدم‌توقف… 28

3-1 جریان‌کارگاهی با محدودیت عدم‌توقف… 29

3-2 مرور ادبیات جریان‌کارگاهی با محدودیت ‌عدم‌توقف… 31

3-3 مدل ریاضی عدد صحیح جریان‌کارگاهی با محدودیت عدم‌توقف… 34

3-4 مروری بر الگوریتم‌های ابتکاری مسئله جریان‌کارگاهی با محدودیت عدم‌توقف… 36

3-5 مروری بر الگوریتم‌های فراابتکاری مسئله جریان‌کارگاهی با محدودیت عدم‌توقف… 40

3-6 تشریحی بر بهترین الگوریتم در ادبیات موضوع. 43

3-7 جمع بندی.. 45

فصل 4 الگوریتم و روش حل پیشنهادی… 46

4-1 الگوریتم فراابتکاری مورچگان.. 47

4-2 بکارگیری الگوریتم مورچگان در حل مسائل جریان‌کارگاهی.. 48

4-3 الگوریتم پیشنهادی مورچگان.. 48

4-3-1 مقداردهی اولیه فرومون.. 49

4-3-2 قاعده تغییر حالت… 49

4-3-3 قاعده به‌هنگام کردن محلی.. 50

4-3-4 قاعده به‌هنگام کردن نهایی.. 51

4-3-5 به هنگام کردن فرومون‌های بیشینه و کمینه. 51

4-3-6 جستجوی محلی.. 52

4-3-7 الگوریتم شبیه سازی تبرید. 54

4-3-8 الگوریتم مورچگان اصلاح شده 56

4-4 نتایج پیاده‌سازی الگوریتم پیشنهادی.. 59

4-4-1 مسائل نمونه. 59

4-4-2 پارامترهای الگوریتم. 60

4-4-3 نتایج 60

فصل 5 جمع‌بندی و پیشنهاد تحقیقات آتی… 69

5-1 نتایج بدست آمده 70

5-2 زمینه‌های تحقیقاتی.. 71

مراجع.. 72

پیوست 1: داده‌های مسائل نمونه.. 79

واژه نامه فارسی به انگلیسی… 81

واژه نامه انگلیسی به فارسی… 83

 

 

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

 

عنوان صفحه

 

جدول ‏2‑1: داده های مثال مسأله جریان‌کارگاهی.. 17

جدول ‏2‑2: گام اول محاسبه Cmax برای مثال جریان‌کارگاهی.. 17

جدول ‏2‑3: گام اول محاسبه Cmax برای مثال جریان‌کارگاهی.. 18

جدول ‏4‑1: اطلاعات مسائل نمونه. 59

جدول ‏4‑2: مقدار پارامترهای الگوریتم پیشنهادی.. 60

جدول ‏4‑3: مقایسه سه الگوریتم پیشنهادی و ارائه شده 61

 

جدول ‏4‑4 مقایسه سه الگوریتم پیشنهادی و ارائه شده بر اساس تعداد جواب‌های تولید شده 62

جدول ‏4‑5: نتایج 7 الگوریتم‌ بر پایه جست و جوی محلی برای مسائل نمونه کارلیر. 66

جدول ‏4‑6: نتایج الگوریتم‌ ارائه شده با بهترین الگوریتم یافت شده در ادبیات مسائل نمونه کارلیر. 66

جدول ‏4‑7: نتایج الگوریتم‌های بر پایه جستجوی محلی برای مسائل بزرگ و متوسط.. 67

جدول ‏4‑8: مقایسه الگوریتم اصلاح شده با یهترین الگوریتم‌های موجود در ادبیات.. 68

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

 

عنوان صفحه

 

شکل ‏1‑1:  شمایی از محیط تک ماشینه. 5

شکل ‏1‑2: شمایی از محیط جریان‌کارگاهی.. 5

شکل ‏1‑3: شمایی از محیط جریان‌کارگاهی انعطاف پذیر. 6

شکل ‏1‑4: سلسله پیچیدگی تابع هدف.. 11

شکل ‏1‑5 : سلسله پیچیدگی محیط ماشین.. 11

شکل ‏1‑6: سلسله پیچیدگی محدودیت های عملیات.. 12

شکل ‏2‑1: نمودار گانت مثال جریان‌کارگاهی.. 18

شکل ‏3‑1: شمایی از مسئله جریان کارگاهی با محدودیت عدم‌توقف… 29

شکل ‏4‑1: شبه کد الگوریتم مورچگان اولیه. 53

شکل ‏4‑2: شبه کد الگوریتم شبیه‌سازی تبرید. 56

شکل ‏4‑3: شبه کد الگوریتم جستجوی محلی اصلاح شده 57

شکل ‏4‑4: شبه کد الگوریتم مورچگان اصلاح شده 58

شکل ‏4‑5: درصد بهبود برای الگوریتم‌های ارائه شده 63

شکل ‏4‑6: مقایسه نتایج الگوریتم اصلاح شده با الگوریتم DPSOVND برای مسائل ریورز 65

 

 

 

 

 

فهرست کلمات اختصاری

 

 

عبارت کامل
 
مخفف
Ant Colony optimization
:
ACO
Ant Colony System
:
ACS
Batching
:
Batch
Blocking
:
Block
Breakdown
:
Brkdwn
First Come First Servised
:
FCFS
Flexible Flowshop
:
FFc
job Family
:
FMLs
Flowshop Scheduling
:
FS
Longest Processing Time
:
LPT
Mix-Integer Programing
:
MIP
No-Wiat Flowshop Scheduling
:
NWFS
Precint
:
Prec
Preemption
:
Prmp
Permutation
:
Prmu
Particle Swarm Optimization
:
PSO
Reciculation
:
Rcrc
Simulated Annealing
:
SA
Shortest Processing Time
:
SPT
Traveling Saleman Problem
:
TSP
 

فصل 1
 

مقدمه

امروزه در عرصه صنعت بدلیل تفاوت و گوناگونی نیازهای مشتریان شاهد تنوع محصول‌ها، کوتاه شدن عمرشان و رقابت بالای تولیدکنندگان می‌باشیم. از این‌رو اهمیت به

 
استاد راهنما
دکتر حمیدرضا عبدالمحمدی
 
 

 
استاد راهنما
دکتر حمیدرضا عبدالمحمدی
 
 
شهریور ماه 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

 

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1. بیان مسأله. 4

1-2. سئوالات تحقیق.. 4

1-3. فرضیات تحقیق.. 5

1-4. اهداف تحقیق.. 5

1-5. پیشینه تحقیق.. 5

1-6. روش کار و تحقیق.. 5

فصل دوم: نگاهی گذرا به عصر ابن خفاجه اندلسی

2-1. وجه تسمیه اندلس…. 8

2-2. تاریخچه فتح اندلس…. 8

2-3. تقسیمات سیاسی اندلس…. 9

2-3-1. اوضاع سیاسی ملوک الطوایف و مرابطان. 9

2-3-2. تشکیل دولت مرابطان. 10

2-4. اوضاع اجتماعی دوره ملوک الطوایف و مرابطان. 11

2-5. اوضاع علمی و فرهنگی.. 13

2-6. اوضاع ادبی.. 14

2-6-1. مراحل شعر اندلس…. 14

2-6-2. مرحله ضعف شعر. 14

2-6-3. مرحله تقلید. 15

2-6-4. مرحله تجدید ونوگرایی.. 16

2-6-5. دوره انحطاط.. 17

2-6-6. مضامین شعری در اندلس…. 18

2-6-6-1. استغاثه. 18

2-6-6-2. موشحات… 19

2-6-6-2-1. اجزاء موشحات… 20

2-6-6-2-2. ویژگیهای موشحات… 20

2-6-6-3. زجل.. 21

2-6-7. مراحل نثر در اندلس…. 21

2-6-7-1. فنون نثر. 22

فصل سوم: مروری بر زندگینامه ابن خفاجه و آثار او

3-1. تولد و زادگاه ابن خفاجه. 24

3-2. دوران کودکی وجوانی شاعر. 25

3-3. هجرت وآوارگی به سوی مغرب (مراکش). 26

3-4. ویژگی های جسمانی و روحی شاعر. 26

3-4-1. عزت نفس…. 27

3-4-2. نازک طبیعی.. 27

3-4-3. آرمان گرایی و بزرگ منشی.. 27

3-5. استادان و شاگردان ابن خفاجه. 28

3-5-1. استادان. 28

3-5-2. شاگردان. 28

3-6. اندیشه های دینی و مذهبی شاعر. 28

3-7. وفات شاعر. 31

3-8. آثار و تالیفات ادبی ابن خفاجه. 31

3-8-1. مکتب شعری ابن خفاجه. 32

3-8-2. اغراض وفنون شعری در دیوان ابن خفاجه. 32

3-8-2-1. وطن دوستی.. 32

3-8-2-2. ناله بر جوانی.. 34

3-8-2-3. مدح.. 36

3-8-2-4. رثاء. 38

3-8-2-5. غزل. 40

3-8-2-6. هجاء. 42

3-8-3. نثر ابن خفاجه. 43

3-8-4. شعر ابن خفاجه از نگاه دیگران. 44

3-8-5. جایگاه وصفی ابن خفاجه در پژوهشهای ادبی.. 45

فصل چهارم: نگاهی به تاریخچه وصف از دوره جاهلی تا اندلس

4-1. وصف در لغت و اصطلاح.. 48

4-2. ارزش و اهمیت وصف… 49

4-3. وصف در شعر جاهلی.. 50

4-3-1. وصف شب… 51

4-3-2. وصف اسب… 52

4-3-3. وصف شتر. 54

4-4. وصف در دوره صدر اسلام. 56

4-5. وصف در دوره اموی.. 57

4-6. وصف در دوره عباسی.. 58

4-7. وصف در دوره اندلس…. 61

4-7-1. بارزترین ویژگی های وصف در شعر اندلس…. 63

4-7-1-1. وسعت خیال، تزیین الفاظ و عدم تعمق فکری.. 63

4-7-1-2. پیوند وصف طبیعت با فنون دیگر شعر. 65

4-7-1-3. کاربرد رمز در شعر طبیعت… 66

4-7-1-4. گسترش اسلوب تشخیص در شعر طبیعت… 67

فصل پنجم: بررسی نوآوری ها و تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار ابن خفاجه

5-1. بخش اول: بررسی وصف در اشعار ابن خفاجه. 74

5-1-1. ابن خفاجه شاعری وصف پرداز. 74

5-1-2. ابن خفاجه. 75

5-1-2-1. آغاز قصاید با وصف طبیعت… 75

5-1-2-2. پندگیری و عبرت از طبیعت… 75

5-1-2-3. پیوند وصف طبیعت با دیگر فنون شعری.. 76

5-1-2-4. استفاده از تصاویر خشن و موسیقی تند. 77

5-1-5. تجلی عناصر طبیعت در قالب زنی زیبا 80

5-1-2-6. استفاده از عناصر زندگی اشرافی در تصاویر. 81

5-1-2-7. انبوه سازی تصاویر. 83

5-1-2-8. آفرینش تصاویر، حاصل تجربه های حسی.. 84

5-1-2-9. ابن خفاجه شاعری رومانتیسم. 85

5-1-2-11. آفرینش تصاویری دارای حرکت و حیات… 87

5-2. بخش دوم: بررسی نوآوری های این خفاجه در توصیف طبیعت… 91

5-2-1. طبیعت ساکت… 91

5-2-1-1. پدیده های آسمانی.. 92

5-2-1-1-1. آسمان. 92

5-2-1-1-2. خورشید. 93

5-2-1-1-3. ستارگان. 96

5-2-1-1-3-1. ستاره سُهی.. 97

5-2-1-1-3-2. ستاره فرقدان (دوبرادر). 98

5-2-1-1-4. سیاره ها 98

5-2-1-1-4-1. زمین.. 98

5-2-1-1-4-2. سیاره زحل (کیوان). 100

5-2-1-1-5. باران. 101

5-2-1-1-6. برف… 103

5-2-1-1-7. ابر. 104

5-2-1-1-8. رعد و برق.. 106

5-2-1-1-9. فلق و شفق.. 108

5-2-1-2. پدیده های زمینی.. 110

5-2-1-2-1. کوه 110

5-2-1-2-2. دریا 114

5-2-1-2-3. درختان. 116

5-3-2-3-1. درخت بان (سرو کوهی). 116

5-2-1-2-3-2. دوح (درخت تنومند). 118

5-2-1-2-3-3. أراک (سواک). 119

5-2-1-2-4. نباتات… 120

5-2-1-2-4-1. گل خیری (گل شب بو). 120

5-2-1-2-4-2. گل آس… 121

5-2-1-2-4-3. گل بابونه. 122

5-2-1-2-4-4. گل نرگس…. 123

5-3-4-2. باد. 126

5-3-4-3. آب… 128

5-3-4-4. خاک… 129

نتیجه گیری.. 130

 

ملخص البحث………………………………………………………………………………………………………………………….132

منابع و مأخذ. 133

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………….138

 

 

مقدمه
ابن خفاجه ادیب و شاعر اندلسی و ملقب به صنوبری اندلس است از آنجا که اغلب موضوعات شعری به گونه­ای به وصف برمی­گردد و او سر آمد شاعران وصف سراست، پس باید او را از بزرگترین شاعران ادبی عربی به شمار آورد. بررسی علل موفقیت او در فن وصف و رمز زیبایی وصفیات ابن خفاجه می ­تواند روش و اسلوبی خاص در اختیار علاقه مندان قرار دهد.

ابن­خفاجه اندلسی یکی از این شاعران بزرگ در جهان ادبیات عرب می­باشد وی که به عنوان شاعر طبیعت نام دارد چنان طبیعت در نظرش با ارزش گشت که بدان سوگند یاد کرد و به باغبان و عاشق طبیعت ملقب گردید. ابن خفاجه در تاریخ به شاعر وصف پرداز مشهور گشت چرا که وصف در دیوان او بیشترین جای را به خود اختصاص داده است.

از مواردی که ابن خفاجه به عنوان یک شاعر اصیل خودنمایی می­ کند وصف است. و مهمترین موضوعات وصف ابن خفاجه طبیعت است و طبیعت ماننده موزه­ای بزرگ است که شاعر در آن قدم می­زند و از زیبایی و صور و اشکال آن چون وصف طبیعت ساکت که شامل آسمان، ماه، ستارگان، ابر، بادها، باران، زمین، درختان، نباتات، رودخانه­ها، مکانها، و رنگ می­شود. و از هریک وصف­هایی دل انگیز به جای
می­گذارد. ابن خفاجه در زمینه توصیفات خود در مورد طبیعت ساکت بسیار شعر گفته است و بسیاری اوقات با آنها به سخن پرداخته و چیره دستی و مهارت خویشی را به نمایش گذاشته است.

پایان نامه حاضر که به تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار ابن خفاجه اندلسی مربوط است از
5 فصل تشکیل شده، فصل اول در برگیرنده کلیات تحقیق است، و از فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر شاعر پرداخته شده است، و فصل سوم مروری بر زندگینامه ابن خفاجه و بیان آثار ادبی او اشاره داشته که شاعر در آن هنرنمایی زیبایی کرده است، فصل چهارم به تاریخچه وصف از دوره جاهلی تا دوره اندلسی پرداخته شده است و در فصل پنجم به بررسی نوآوری­ها و تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار وصفی ابن خفاجه می ­پردازد.

 

 

 
  

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 
 

شهریور ماه 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                         صفحه

 

چکیده 1

مقدمه. 2

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1. بیان مسأله. 4

1-2. سئوالات تحقیق.. 4

1-3. فرضیات تحقیق.. 5

1-4. اهداف تحقیق.. 5

1-5. پیشینه تحقیق.. 5

1-6. روش کار و تحقیق.. 5

فصل دوم: نگاهی گذرا به عصر ابن خفاجه اندلسی

2-1. وجه تسمیه اندلس…. 8

2-2. تاریخچه فتح اندلس…. 8

2-3. تقسیمات سیاسی اندلس…. 9

2-3-1. اوضاع سیاسی ملوک الطوایف و مرابطان. 9

2-3-2. تشکیل دولت مرابطان. 10

2-4. اوضاع اجتماعی دوره ملوک الطوایف و مرابطان. 11

2-5. اوضاع علمی و فرهنگی.. 13

2-6. اوضاع ادبی.. 14

2-6-1. مراحل شعر اندلس…. 14

2-6-2. مرحله ضعف شعر. 14

2-6-3. مرحله تقلید. 15

2-6-4. مرحله تجدید ونوگرایی.. 16

2-6-5. دوره انحطاط.. 17

2-6-6. مضامین شعری در اندلس…. 18

2-6-6-1. استغاثه. 18

2-6-6-2. موشحات… 19

2-6-6-2-1. اجزاء موشحات… 20

2-6-6-2-2. ویژگیهای موشحات… 20

2-6-6-3. زجل.. 21

2-6-7. مراحل نثر در اندلس…. 21

2-6-7-1. فنون نثر. 22

فصل سوم: مروری بر زندگینامه ابن خفاجه و آثار او

3-1. تولد و زادگاه ابن خفاجه. 24

3-2. دوران کودکی وجوانی شاعر. 25

3-3. هجرت وآوارگی به سوی مغرب (مراکش). 26

3-4. ویژگی های جسمانی و روحی شاعر. 26

3-4-1. عزت نفس…. 27

3-4-2. نازک طبیعی.. 27

3-4-3. آرمان گرایی و بزرگ منشی.. 27

3-5. استادان و شاگردان ابن خفاجه. 28

3-5-1. استادان. 28

3-5-2. شاگردان. 28

3-6. اندیشه های دینی و مذهبی شاعر. 28

3-7. وفات شاعر. 31

3-8. آثار و تالیفات ادبی ابن خفاجه. 31

3-8-1. مکتب شعری ابن خفاجه. 32

3-8-2. اغراض وفنون شعری در دیوان ابن خفاجه. 32

3-8-2-1. وطن دوستی.. 32

3-8-2-2. ناله بر جوانی.. 34

3-8-2-3. مدح.. 36

3-8-2-4. رثاء. 38

3-8-2-5. غزل. 40

3-8-2-6. هجاء. 42

3-8-3. نثر ابن خفاجه. 43

3-8-4. شعر ابن خفاجه از نگاه دیگران. 44

3-8-5. جایگاه وصفی ابن خفاجه در پژوهشهای ادبی.. 45

فصل چهارم: نگاهی به تاریخچه وصف از دوره جاهلی تا اندلس

4-1. وصف در لغت و اصطلاح.. 48

4-2. ارزش و اهمیت وصف… 49

4-3. وصف در شعر جاهلی.. 50

4-3-1. وصف شب… 51

4-3-2. وصف اسب… 52

4-3-3. وصف شتر. 54

4-4. وصف در دوره صدر اسلام. 56

4-5. وصف در دوره اموی.. 57

4-6. وصف در دوره عباسی.. 58

4-7. وصف در دوره اندلس…. 61

4-7-1. بارزترین ویژگی های وصف در شعر اندلس…. 63

4-7-1-1. وسعت خیال، تزیین الفاظ و عدم تعمق فکری.. 63

4-7-1-2. پیوند وصف طبیعت با فنون دیگر شعر. 65

4-7-1-3. کاربرد رمز در شعر طبیعت… 66

4-7-1-4. گسترش اسلوب تشخیص در شعر طبیعت… 67

فصل پنجم: بررسی نوآوری ها و تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار ابن خفاجه

5-1. بخش اول: بررسی وصف در اشعار ابن خفاجه. 74

5-1-1. ابن خفاجه شاعری وصف پرداز. 74

5-1-2. ابن خفاجه. 75

5-1-2-1. آغاز قصاید با وصف طبیعت… 75

5-1-2-2. پندگیری و عبرت از طبیعت… 75

5-1-2-3. پیوند وصف طبیعت با دیگر فنون شعری.. 76

5-1-2-4. استفاده از تصاویر خشن و موسیقی تند. 77

5-1-5. تجلی عناصر طبیعت در قالب زنی زیبا 80

5-1-2-6. استفاده از عناصر زندگی اشرافی در تصاویر. 81

5-1-2-7. انبوه سازی تصاویر. 83

5-1-2-8. آفرینش تصاویر، حاصل تجربه های حسی.. 84

5-1-2-9. ابن خفاجه شاعری رومانتیسم. 85

5-1-2-11. آفرینش تصاویری دارای حرکت و حیات… 87

5-2. بخش دوم: بررسی نوآوری های این خفاجه در توصیف طبیعت… 91

5-2-1. طبیعت ساکت… 91

5-2-1-1. پدیده های آسمانی.. 92

5-2-1-1-1. آسمان. 92

5-2-1-1-2. خورشید. 93

5-2-1-1-3. ستارگان. 96

5-2-1-1-3-1. ستاره سُهی.. 97

5-2-1-1-3-2. ستاره فرقدان (دوبرادر). 98

5-2-1-1-4. سیاره ها 98

5-2-1-1-4-1. زمین.. 98

5-2-1-1-4-2. سیاره زحل (کیوان). 100

5-2-1-1-5. باران. 101

5-2-1-1-6. برف… 103

5-2-1-1-7. ابر. 104

5-2-1-1-8. رعد و برق.. 106

5-2-1-1-9. فلق و شفق.. 108

5-2-1-2. پدیده های زمینی.. 110

5-2-1-2-1. کوه 110

5-2-1-2-2. دریا 114

5-2-1-2-3. درختان. 116

5-3-2-3-1. درخت بان (سرو کوهی). 116

5-2-1-2-3-2. دوح (درخت تنومند). 118

5-2-1-2-3-3. أراک (سواک). 119

5-2-1-2-4. نباتات… 120

5-2-1-2-4-1. گل خیری (گل شب بو). 120

5-2-1-2-4-2. گل آس… 121

5-2-1-2-4-3. گل بابونه. 122

5-2-1-2-4-4. گل نرگس…. 123

5-3-4-2. باد. 126

5-3-4-3. آب… 128

5-3-4-4. خاک… 129

نتیجه گیری.. 130

ملخص البحث………………………………………………………………………………………………………………………….132

منابع و مأخذ. 133

چکیده انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………….138

 

 

مقدمه
ابن خفاجه ادیب و شاعر اندلسی و ملقب به صنوبری اندلس است از آنجا که اغلب موضوعات شعری به گونه­ای به وصف برمی­گردد و او سر آمد شاعران وصف سراست، پس باید او را از بزرگترین شاعران ادبی عربی به شمار آورد. بررسی علل موفقیت او در فن وصف و رمز زیبایی وصفیات ابن خفاجه می ­تواند روش و اسلوبی خاص در اختیار علاقه مندان قرار دهد.

ابن­خفاجه اندلسی یکی از این شاعران بزرگ در جهان ادبیات عرب می­باشد وی که به عنوان شاعر طبیعت نام دارد چنان طبیعت در نظرش با ارزش گشت که بدان سوگند یاد کرد و به باغبان و عاشق طبیعت ملقب گردید. ابن خفاجه در تاریخ به شاعر وصف پرداز مشهور گشت چرا که وصف در دیوان او بیشترین جای را به خود اختصاص داده است.

از مواردی که ابن خفاجه به عنوان یک شاعر اصیل خودنمایی می­ کند وصف است. و مهمترین موضوعات وصف ابن خفاجه طبیعت است و طبیعت ماننده موزه­ای بزرگ است که شاعر در آن قدم می­زند و از زیبایی و صور و اشکال آن چون وصف طبیعت ساکت که شامل آسمان، ماه، ستارگان، ابر، بادها، باران، زمین، درختان، نباتات، رودخانه­ها، مکانها، و رنگ می­شود. و از هریک وصف­هایی دل انگیز به جای
می­گذارد. ابن خفاجه در زمینه توصیفات خود در مورد طبیعت ساکت بسیار شعر گفته است و بسیاری اوقات با آنها به سخن پرداخته و چیره دستی و مهارت خویشی را به نمایش گذاشته است.

پایان نامه حاضر که به تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار ابن خفاجه اندلسی مربوط است از
5 فصل تشکیل شده، فصل اول در برگیرنده کلیات تحقیق است، و از فصل دوم به بررسی اوضاع سیاسی، اجتماعی و فرهنگی عصر شاعر پرداخته شده است، و فصل سوم مروری بر زندگینامه ابن خفاجه و بیان آثار ادبی او اشاره داشته که شاعر در آن هنرنمایی زیبایی کرده است، فصل چهارم به تاریخچه وصف از دوره جاهلی تا دوره اندلسی پرداخته شده است و در فصل پنجم ب<p><a href="http://40y.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af%d8%aa%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af/">&nbsp;</a></p><p><a href="http://40y.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%da%a9%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%b3%db%8c-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af%d8%aa%d8%ac%d8%af%db%8c%d8%af/"><img class="alignnone wp-image-170857″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/6_001-260x300-260x300.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="182″ height="210″ /></a></p>ه بررسی نوآوری­ها و تجدید در توصیف عناصر طبیعت در اشعار وصفی ابن خفاجه می ­پردازد.

 

 

 
  

 

فصل اول

کلیات تحقیق

 
 

 
استاد داور:
 
نگارش: 
 
 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

یکی از محدودیت‌هایی که می‌تواند بر رشد مهارت‌های حرکتی تاثیر بگذارد اختلال بصری ([1]VI، یعنی کم بینایی یا نابینایی) است، این اختلال بر همه جنبه‌های رشد کودک تاثیر دارد و منجر به ضعف عملکرد در این کودکان می‌شود. کودکان با اختلال بینایی در خطر فقر حرکات و عملکرد تکالیف حرکتی هستند نقص بینائی در کودکان VI بر عملکرد آن‌ها تاثیر می‌گذارد. وجود برنامه حرکتی که به خوبی طراحی شده، می‌تواند به رشد مهارت‌های حرکتی مربوط به زندگی روزمره، بهبود وضعیت روانی و افزایش اعتماد به نفس کودکان با اختلال بینایی کمک کند. به همین منظور تعداد 30 نفر از کودکان کم بینا با دامنه سنی 8تا 10 سال بوسیله پرسشنامه ویژگی‌های فردی از شهر ملایر انتخاب شدند. پس از انجام پیش آزمون رشد حرکتی درشت اولریخ 2000 به صورت تصادفی در 2 گروه 15 نفره قرار گرفتند. گروه تجربی8 هفته، هفته ای 2 جلسه و هر جلسه 45 دقیقه در تمرینات ایروبیک شرکت کردند، که شامل گرم کردن به مدت 10 دقیقه با گام آسان و حرکات کششی و تمرین به مدت 30 دقیقه با حرکات ساده ایروبیک هماهنگ، که در این تمرینات یک پا همواره روی زمین قرار می گیرد، می باشد. و در پایان هر جلسه 5 دقیقه برگشت به حالت اولیه با حرکات کششی و آرام انجام می شود. گروه کنترل در این مدت فعالیت های روزانه خود را انجام دادند، در نهایت از هر دو گروه پس آزمون به عمل می آید و نتایج ثبت  شد.  همچنین در این تحقیق ابتدا نرمال بودن داده­ ها با بهره گرفتن از K-S تعیین شد و سپس از تحلیل کواریانس برای تعیین تفاوت نمرات گروه ها استفاده شد (P<0/01). نتایج حاصل از تحلیل کواریانس نشان داد تفاوت معناداری بین نمرات مهارت های دستکاری و جابجایی دو گروه وجود دارد  و گروه تمرینات ایروبیک عملکرد بهتری در این مهارتها داشتند(P<0/01). با طراحی تمرینات حرکتی هدفمند می توان منجر به بهبود مهارت های حرکتی کودکان

واژه‌های کلیدی:

مهارت های جابجایی، مهارت های دستکاری، ایروبیک، کودکان کم بینا

 

 

 

 

 

فهرست مطالب:

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

فصل اول: طرح تحقیق

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………..2

بیان مساله:……………………………………………………………………………………………………………………………………3

اهمیت و ضرورت…………………………………………………………………………………………………………………………….7

اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………..8

فرضیه ها……………………………………………………………………………………………………………………………………….8

محدودیت های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………8

تعاریف عملیاتی و مفهومی کلید واژه ها…………………………………………………………………………………………..10

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیق

مبانی نظری………………………………………………………………………………………………………………………………….13

حیطه های رشد انسان………………………………………………………………………………………………………………….13

دیدگاه های نظری مربوط به رشد ………………………………………………………………………………………………….15

دیدگاه بالیدگی……………………………………………………………………………………………………………………………..16

سیستم های پویا…………………………………………………………………………………………………………………………..20

مدل های رشد حرکتی …………………………………………………………………………………………………………………23

طبقه بندی مهارت های حرکتی……………………………………………………………………………………………………..30

اهمیت رشد الگوهای حرکتی بنیادی……………………………………………………………………………………………..23

 

فهرست مطالب:

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

روش های ارزیابی رشد حرکتی……………………………………………………………………………………………………..33

رشد حرکتی در افراد کم بینا………………………………………………………………………………………………………..35

آناتومی و ساختار بینایی……………………………………………………………………………………………………………….36

پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………….39

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….46

روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………46

جامعه اماری و نمونه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..46

متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………47

ابزار جمع اوری داده ها…………………………………………………………………………………………………………………48

روش اجرا…………………………………………………………………………………………………………………………………….53

تجزیه و تحلیل آماری…………………………………………………………………………………………………………………..54

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری

مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………………………………………56

یافته های توصیفی و استنباطی…………………………………………………………………………………………………….57

پیش فرض ها……………………………………………………………………………………………………………………57

 

فهرست مطالب:

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..65

بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………66

نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………………………….70

پیشنهاد های مبتنی بر

 

پژوهش……………………………………………………………………………………………………..72

پیشنهادهای کاربردی…………………………………………………………………………………………………………………..72

پیشنهادهای پژوهشی………………………………………………………………………………………………………………….72

منابع………………………………………………………………………………………………………………………………………….73

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فهرست جداول:

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

جدول1-4: میانگین و انحراف معیار ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….56

جدول 2-4: نتایج آزمون کلموگروف- اسمیرنوف برای پیش فرض نرمال بودن داده ها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….58

جدول3-4: نتایج آزمون لون جهت پیش فرض تساوی واریانس ها……………………………………………………………….59

جدول4-4: تعامل بین همپراش و دستکاری آزمایشی………………………………………………………………………………….59

جدول 5-4: جهت پیش فرض خطی بودن همبستگی  متغیر همپراش و مستقل……………………………………………..60

جدول 6-4: مقایسه میانگین وانحراف معیارنمرات پیش آزمون و پس آزمون در مولفه جابجایی کودکان با اختلال بینایی در دو گروه………………………………………………………………………………………………………………………………………60

جدول 7-4: نتایج تحلیل كوواریانس برای مقایسه نمرات  جابجایی کودکان با اختلال بینایی در دو گروه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….61

جدول 8-4: مقایسه میانگین وانحراف معیارنمرات پیش آزمون و پس آزمون در مولفه دستکاری کودکان با اختلال بینایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………62

جدول 9-4: نتایج تحلیل كوواریانس مقایسه نمرات دستکاری در کودکان با اختلال بینایی دو گروه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..63

 

 

 

 

فهرست نمودارها:

عنوان…………………………………………………………………………………………………………………………..صفحه

جدول1-4: میانگین و انحراف معیار ویژگی های جمعیت شناختی آزمودنی ها………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….57

 

نمودار 2-4: مقایسه میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون در مولفه جابجایی کودکان با اختلال بینایی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….61

 

نمودار 3-4: مقایسه میانگین نمرات پیش آزمون و پس آزمون در مولفه دستکاری کودکان با اختلال بینایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………62

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

فصل

اول

 
  

 

طرح تحقیق
 

 مقدمه:

رشد حرکتی به عنوان یک فرایند مداوم[2] و غیرخطی[3] در همه افراد از توالی ثابت پیروی می کند. مهارت­های حرکتی از سنین اولیه رشد کرده و به بلوغ می رسند. یکی از مهارتهای مهم که در این دوره باید رشد کند مهارتهای حرکتی درشت است؛ این مهارتها شامل مهارتهای جابجایی و دستکاری (یورتمه رفتن، لی لی کردن، جهش، پرش، سرخوردن، دویدن، دریبل درجا، ضربه بادست به توپ ساکن، ضربه زدن باپا، دریافت کردن، پرتاب ازبالای شانه و غلتاندن توپ) است. دامنه سنی در بروز یک الگوی حرکتی به میزان مهارت در آن الگو، و عوامل اجتماعی- فرهنگی و فرصت های تمرین وابسته است. مهارت های حرکتی، پایه و اساس رشد حرکتی کودکان را شکل می دهند، کودکی دوره ظهور مهارتهای بنیادی است، این مهارت ها نه تنها بر حرکات ویژه ورزشی بلکه بر حرکات روزمره نیزتاثیر می گذارند (گالاهو و ازمون، 2012). از اینرو رشد محدود این مهارتها، دارای پیامدهای مستقیم و غیر مستقیم بر توانایی فرد در انجام حرکات تخصصی مراحل بعدی زندگی است (هی وود، 2009). فرصت های حرکتی در دوره خردسالی یا چند سال نخست زندگی برای رشد مهارت­های حرکتی مهم هستند، زیرا وقتی فرصت­های حرکتی کودکان محدود می شود فقر حرکتی نیز به دنبال آن بروز می کند. عدم توانایی حرکتی کودک بر وضعیت ظاهری، جسمانی و سایر روابط روانی و اجتماعی او آسیب می رساند. در مواردی ممکن است کودک از پذیرش در گروه های ورزشی و فعالیت های جسمانی اجتناب کند  و به راحتی پذیرفته نشود. بنابراین رشد حرکتی مطلوب و بهنجار اثرات مفیدی بر سایر جنبه های رشد کودک دارد (ایساکس، 2011، محمدی، 1393). یکی از محدودیت هایی که می تواند بر رشد مهارتهای حرکتی تاثیر بگذارد اختلال بصری (VI، یعنی کم بینایی یا نابینایی) است، این اختلال بر همه جنبه های رشد کودک تاثیر دارد و منجر به ضعف عملکرد در این کودکان می شود(ویسکار، 2010). ضعف مهارت­های حرکتی ممکن است شایستگی حرکتی کودک را کاهش دهد و منجر به کناره گیری از فعالیت های حرکتی، و به نوبه خود منجر به فرصت محدود برای تمرین مهارت های حرکتی شود (ریمر، 2011). کودکان با اختلال بینایی درخطر فقر حرکات و عملکرد تکالیف حرکتی هستند.  نقص بینائی در کودکان VI بر عملکرد آن‌ها تاثیر می‌گذارد. همچنین ممکن است یادگیری الگوهای حرکتی را کند کرده و یا منجر به تفاوت‌های کیفی الگوهای حرکتی شود (ویسکار، 2007).  یک سوال مهم در سالهای اخیر مطرح شده این است که چگونه می توان مشکلات کودکان مبتلا به VI در حوزه حرکتی را برطرف کرد؟ در جواب باید گفت که با گنجاندن برنامه های مداخله حرکتی در فعالیت های مختلف جسمانی می توان به رشد و بهبود حرکتی کودکان مبتلا به  VI کمک شایانی کرد(هوون، 2010). همچنین یکی از نگرانی های خاص محققان و پژوهشگران در زمینه رفتار حرکتی ایجاد برنامه های حرکتی متناسب با سطح رشدی برای کودکان مبتلاVIاست.

از آنجایی که فعالیت جسمانی بخشی از سلامت افراد را شامل می شود، وجود برنامه حرکتی که به خوبی طراحی شده، می تواند به رشد مهارت های حرکتی مربوط به زندگی روزمره، بهبود وضعیت روانی و افزایش اعتماد به نفس کودکان با اختلال بینایی کمک کند.

2-1- بیان مساله

مهارت های بنیادی حرکتی، پایه و اساس رشد حرکتی کودکان را شکل می دهند، این مهارتها شامل مهارت های دستکاری[4] و جابجایی[5] می باشند (گالاهو، 2012). مهارت های جابجایی شامل گروهی از مهارت های بنیادی (FMS[6]) هستند که به افراد امکان هدایت در فضا یا حرکت بدن از نقطه ای به نقطة دیگر را می دهند. راه رفتن[7]، دویدن[8]، پریدن[9]، لی لی کردن[10]، یورتمه رفتن[11]، سر خوردن[12]، سکسکه رفتن[13] از رایج ترین اشکال مهارتهای جابجایی هستند(هی وود، 2005).

علاوه بر این مهارتهای حرکتی دستکاری[14] هم حرکات درشت و هم حرکات ظریف را شامل می شوند. مهارتهای دستکاری درشت حرکاتی هستند که اعمال نیرو به شئ و یا جذب نیرو از آن را در بر می گیرند. پرتاب[15]، دریافت[16]، ضربه با پا، ضربه بالای سر وغلتاندن مهارتهای دستکاری درشت محسوب می شوند. اصطلاح مهارت حرکتی ظریف به فعالیت­هایی اطلاق می­شود که بر کنترل حرکتی، دقت، و درستی حرکت تأکید می­ کند. بستن بند کفشها، رنگ کردن و بریدن با قیچی مثالهایی از مهارتهای دستکاری ظریف هستند( ایساکس، 2011).

 اغلب، نظریه پردازان رشد حرکتی از مهارت های جابجایی به عنوان پدیدآیی نوعی یاد می­ کنند. به این ترتیب، این مهارت ها به شکل فرهنگی تعریف نشده بلکه با نژاد یا نوع بشر مشترکند. در راستای این دیدگاه، مفهومی موجود است که رشد مهارت های جابجایی طبیعی بوده و نیازمند آموزش رسمی و بازخورد نیست(ویسکار، 2008). اما مطالعات نشان داده اند که فرصت های حرکتی در دوره خردسالی یا چند سال نخست زندگی برای رشد مهارت­های حرکتی مهم هستند، زیرا وقتی فرصت­های حرکتی کودکان محدود می شود فقر حرکتی نیز به دنبال آن بروز می­ کند (ایساکس، 2012).

 در همین راستا نیوول(1984) رشد مهارت های بنیادی را تحت تاثیر محدودکننده ها[17] در قالب نیازهای فرد، محیط و تکلیف تقسیم بندی کرد. اختلال بصری ([18]VI، یعنی، کم بینایی یا نابینایی) به عنوان یکی محدودیت فردی، می تواند باعث عدم ادراک بینائی کافی شود و بر همه جنبه های رشد کودک تاثیر بگذارد (هارتمن، 2007). یکی از نگرانی های خاص محققان و پژوهشگران در زمینه رفتار حرکتی انسان، ایجاد برنامه های متناسب رشدی برای کودکان VI در حوزه رشد  مهارت های حرکتی آن ها می باشد (ریمر، 2012). کمبود تجارب کافی در مهارت های حرکتی و بازی می تواند در عملکرد اجتماعی و عاطفی، کیفیت زندگی و رفاه یک کودک با اختلال بینائی تاثیر بگذارد (رابینسون، 2009).

کودکان کم بینا اغلب فرصت کمی در تعامل با محیط پیدا می کنند و همین امر ممکن است محدودیتی در تجربه حرکتی ایجاد کند (ریمر، 2011). بطوریکه تحقیقات نشان می دهد رشد حرکتی این افراد تحت تاثیر این عوامل قرار می گیرد. فرصت کم برای تعامل با محیط موجب محدود شدن تجارب حرکتی کودکان VI  می‌شود و اگر مشکلات حرکتی از تجارب محدود ناشی شود دلالت بر این مسئله دارد که تجارب حرکتی مناسب و مرتبط می‌تواند عملکرد در مهارت‌های حرکتی را بهبود بخشد (ایساکس، 2012). به نظر می رسد راهکارهای مداخله ای بتواند استفاده از فرصت های محیطی را در این افراد بالا ببرد و نقش عمده ای در تسهیل اکتساب مهارت های حرکتی و شایستگی حرکتی آنها داشته باشد (هی وود، 2005). تحقیقات انجام گرفته در این راستا نشان می دهد، تجارب حرکتی موجب تسهیل رشد حرکتی کودکان می شود.در همین راستا نتایج تحقیق کوین( 2009 ) که اثر بخشی یک برنامه تمرینی روی عملکرد مهارت حرکتی در کودکان با اختلال بینایی را مورد مطالعه قرار داد نشان داد که بعد از برنامه تمرینی نمرات مهارت حرکتی در کودکان مبتلا بالاتر از پیش آزمون بوده است. همچنین ریمر (2011) در مطالعه ای به بررسی نقش برنامه ی مداخله ای بر بهبود مهارت های حرکتی ظریف در کودکان با اختلال بینایی پرداخت. نتایج نشان داد که برنامه مداخله حرکتی باعث بهبود مهارتهای حرکتی ظریف در کودکان مبتلا به اختلال بینایی شد.

            با اینکه مطالعات بر نقش مداخلات حرکتی برای بالا بردن سطوح مهارتهای بنیادی در کودکان با اختلال بصری تاکید کرده اند اما در مورد بهترین برنامه و شیوه آموزش بین متخصصین رشد حرکتی اتفاق نظر وجود ندارد بنابراین نیاز به برنامه ای متناسب با نیازهای این افراد احساس می شود.

یکی از این فعالیت‌های ورزشی مؤثر در این حیطه، ایروبیک می‌باشد. در تاریخ ورزش را برای بدن و موسیقی را برای روح مناسب دانسته‌اند که این تعریف در ورزش ایروبیک دیده می‌شود. ایروبیک باعث افزایش استقامت قلبی عروقی و تقویت بهینه‌سازی عضلات بدن می‌شود و بهترین روش برای تنظیم و کاهش وزن است. ایروبیک کاران فعال، مثبت و خلاق و کارآفرین هستند. در انجام کارهای روزمره هماهنگی، سرعت، چابکی و تعادل بیشتری دارند. در مقابل ناملایمات زندگی بیشتر ایستادگی می‌کنند و حس همکاری زیادی دارند.ایروبیک بهترین تفریح خانواده‌ها و یکی از راه‌های دست‌یابی به جامعه ایمن است (ویسی، 1388). حرکات موزون با تحریک عقده‌های قاعده‌ای باعث افزایش سرعت حرکت، عمود نگه‌داشتن قامت، کاهش سفتی عضلانی، افزایش نوسان بازو، افزایش هماهنگی و افزایش اندازه گام می‌شود(ایشا ولوز، 2010).

بهترین مؤلفه ایروبیک هماهنگی است که به معنی طرح یابی بدن و اندام‌ها در ارتباط با اشیا و رخدادهای محیطی می‌باشد و این تعریف شامل دو قسمت است. هماهنگی، باعث درگیری الگوهای حرکات بدن و یا اندام می‌شود. الگوهای معینی از حرکات اندام، فرد را قادر می‌سازد که نسبت به انجام دادن الگوهای دیگر، بهتر به هدف برسد.(اشمیت،

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                     صفحه

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق……………………………………………………………………………………………1

1-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………….1

1-2- تعریف موضوع تحقیق……………………………………………………………………………………………..1

1-3- اهمیت بررسی موضوع…………………………………………………………………………………………….6

1-4- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………….6

1-5- پرسش­های تحقیق……………………………………………………………………………………………………6

1-6- فرضیات مساله………………………………………………………………………………………………………. 7

1-7- حدود تحقیق…………………………………………………………………………………………………………..7

1-8- محدودیت­ها و موانع تحقیق……………………………………………………………………………………..7

1-9- ساختار نگارش تحقیق……………………………………………………………………………………………..7

فصل دوم : مبانی نظری و مروری بر ادبیات موضوع………………………………………………………………..9

2-1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………9

2-2- مخارج دولت…………………………………………………………………………………………………………9

2-2-1- مهم­ترین نظریات مربوط به مخارج دولت…………………………………………………………11

2-2-1-1- علل رشد هزینه­ های دولت………………………………………………………………………11

2-2-1-2- تجزیه و تحلیل پیکاک و وایزمن ( اثر چرخ دنده­ای رشد دولت) …………………11

2-2-1-3- الگوی توسعه­ای دولت ( نظریه ماسگریو-روستو) ……………………………………..12

2-2-1-4- قانون واگنر……………………………………………………………………………………………13

2-3- نرخ ارز………………………………………………………………………………………………………………..14

2-3-1- انواع نام‌های ارز…………………………………………………………………………………………….15

2-3-1-1- ارز دولتی………………………………………………………………………………………………15

2-3-1-2- ارز شناور………………………………………………………………………………………………15

2-3-1-3- ارز اکو………………………………………………………………………………………………….16

2-3-1-4- ارز بازرگانی………………………………………………………………………………………….16

2-3-1-5- ارز پشتوانه…………………………………………………………………………………………….16

2-3-1-6- ارز ذخیره­ای………………………………………………………………………………………….16

2-3-1-7- ارز عمده ……………………………………………………………………………………………..16

2-3-1-8- ارز غیر­ رسمی……………………………………………………………………………………….17

2-3-2- انواع نرخ ارز…………………………………………………………………………………………………17

عنوان                                                                                                     صفحه

2-3-2-1- نرخ ارز حقیقی………………………………………………………………………………………17

2-3-2-2- نرخ ارز مؤثر اسمی…………………………………………………………………………………17

2-3-2-3- نرخ ارز مؤثر حقیقی……………………………………………………………………………….17

2-3-2-4- نرخ چند گانه ارز…………………………………………………………………………………..17

2-3-2-5- نرخ رسمی ارز……………………………………………………………………………………….18

2-3-2-6- نرخ شناور ارز……………………………………………………………………………………….18

2-3-3- تعیین نرخ ارز………………………………………………………………………………………………..18

2-3-4- منابع ارزی…………………………………………………………………………………………………….19

2-3-5- مصارف ارزی………………………………………………………………………………………………..19

2-3-6- کنترل ارز………………………………………………………………………………………………………20

2-3-7- قابلیت تبدیل ارز……………………………………………………………………………………………20

2-3-8- نظام‌های ارزی……………………………………………………………………………………………….20

2-3-8-1- نظام نرخ ارز ثابت………………………………………………………………………………….20

2-3-8-2- نظام نرخ‌های متعدد………………………………………………………………………………..21

2-3-8-3- نظام نرخ‌های شناور………………………………………………………………………………..22

2-3-9- نااطمینانی نرخ ارز………………………………………………………………………………………….22

2-3-9-1- عوامل مؤثر بر تغییر نرخ ارز…………………………………………………………………….23

2-3-9-2- ریسک نوسانات نرخ ارز…………………………………………………………………………24

2-3-9-3- نااطمینانی نرخ ارز و مخارج دولت…………………………………………………………..25

2-4- تورم و مخارج دولت……………………………………………………………………………………………..27

2-5- تولید ناخالص داخلی و مخارج دولت………………………………………………………………………30

2-6- دولت و دیدگاه­های موجود…………………………………………………………………………………….31

2-7- مبانی نظری…………………………………………………………………………………………………………..31

2-8- مروری بر مطالعات گذشته……………………………………………………………………………………..35

2-8-1- پژوهش‌های خارجی………………………………………………………………………………………35

2-8-2- پژوهش‏های داخلی………………………………………………………………………………………..41

فصل سوم: روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………..47

3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..47

3-2- توصیف داده­ها………………………………………………………………………………………………………47

3-3- اندازه‌گیری نااطمینانی…………………………………………………………………………………………….52

3-3-1- الگوی آرچ……………………………………………………………………………………………………52

3-3-2- الگوی گارچ و انواع آن…………………………………………………………………………………..53

3-3-2-1- الگو گارچ نمایی…………………………………………………………………………………….54

3-3-2-2- الگوی گارچ هم‌انباشته……………………………………………………………………………54

3-3-2-3- الگوی گارچ چند متغیره………………………………………………………………………….54

3-3-2-4- الگوی داده‌های تابلویی با رویکرد گارچ……………………………………………………54

3-4- داده­های تابلویی…………………………………………………………………………………………………….55

3-4-1- مزایای استفاده از داده­های تابلویی……………………………………………………………………56

3-4-2- الگوی داده­های تابلویی…………………………………………………………………………………..57

3-4-3- روش­های برآورد الگوی داده­های تابلویی………………………………………………………….57

3-4-3-1- روش حداقل مربعات تلفیقی (PLS) ………………………………………………………..57

3-4-3-2- الگوی اثرات ثابت (الگوی حداقل مربعات با متغیر موهومی) ………………………58

3-4-3-3- الگوی اثرات تصادفی  (REM) ………………………………………………………………59

3-4-3-4- الگوی پارامترهای تصادفی………………………………………………………………………60

3-4-4- آزمون­های الگوی داده­های تابلویی…………………………………………………………………..60

3-4-4-1- آزمون چاو…………………………………………………………………………………………….60

3-4-4-2- آزمون بروش- پاگان………………………………………………………………………………62

 

3-4-4-3- آزمون هاسمن………………………………………………………………………………………..63

3-4-5- آزمون ایستایی در داده­های ترکیبی……………………………………………………………………64

3-4-5-1- آزمون لوین، لین و چو (LLC) ………………………………………………………………..65

3-4-6- آزمون­های همجمعی داده­های تابلویی……………………………………………………………….66

3-5- معرفی الگوی اقتصاد­سنجی…………………………………………………………………………………….68

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش…………………………………………………………………………………………….72

4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………..72

4-2- آزمون­های تشخیص بر روی داده­ها………………………………………………………………………….72

4-2-1- آزمون پایایی………………………………………………………………………………………………….72

4-2-2- آزمون پایایی جملات پسماند………………………………………………………………………….73

4-2-3- آزمون همجمعی میان متغیرها…………………………………………………………………………..74

4-3-  برآورد الگو………………………………………………………………………………………………………….74

4-3-1- نتایج آزمون­ها………………………………………………………………………………………………..75

4-3-2- نتایج برآورد و تفسیر ضرایب………………………………………………………………………….76

فصل پنجم:  نتیجه گیری و پیشنهادات………………………………………………………………………………….79

5-1-  خلاصه……………………………………………………………………………………………………………….79

5-2-  نتیجه‌گیری…………………………………………………………………………………………………………..79

5-3- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………….80

منابع…………………………………………………………………………………………………………………………………81

الف- منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………….82

ب-منابع خارجی……………………………………………………………………………………………………………84

پیوست­……………………………………………………………………………………………………………………………..87

چکیده لاتین………………………………………………………………………………………………………………………95

 

فهرست جداول و نمودارها

عنوان                                                                                                         صفحه

جدول3-1- آمار توصیفی متغیر­های مورد استفاده در الگو طی دوره زمانی2013-1980………………51

جدول4-1-  بررسی پایایی متغیرهای مورد استفاده در الگو…………………………………………………….73

جدول4-2- آزمون پایایی جملات پسماند  Levin, Lin & Chu……………………………………………74

جدول4-3- نتایج آزمون F لیمر…………………………………………………………………………………………..75

جدول4-4- نتایج آزمون هاسمن………………………………………………………………………………………….76

جدول4-5- برآورد الگو……………………………………………………………………………………………………..76

نمودار 3-1- نمودار مخارج دولت کشورهای گروه D8………………………………………………………….52

 

 

 

فصل اول

 

 

مقدمه و کلیات تحقیق

 

فصل اول: مقدمه و کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

تعیین حدود دخالت دولت در حوزه فعالیت­های اقتصادی مهم­ترین مسئله­ای است که از بدو      شکل­ گیری اندیشه اقتصادی مدرن پیش­روی نظریه پردازان اقتصادی قرار داشته است. تجربه 50 سال گذشته فوائد و محدودیت­های عملکرد دولت را به ویژه در ارتقاء توسعه به روشنی نشان داده است. دولت‌ها برای دستیابی به پیشرفت‌های مهم در بخش آموزش و بهداشت و کاهش نابرابری­های اجتماعی بسیار کوشیده­اند. البته برخی از عملکردهای دولت نتایج ضعیفی داشته است. سیاست‌هایی اقتصادی و در برخی مواقع غیراقتصادی دولت‌ها یکی از مهم­ترین عوامل ایجاد کننده نااطمینانی در اقتصاد هستند. درواقع منظور از دخالت دولت در عرصه اقتصاد، هرگونه فعالیت دولت است که مستلزم هزینه­بری، تامین درآمد، انجام فعالیت اقتصادی خالص، نظارت بر فعالیت بخش خصوصی و مشابه آن باشد. بنابراین از تامین امنیت داخلی و خارجی گرفته تا سرمایه ­گذاری مستقیم و تولید کالای عمومی، در زمره فعالیت‌های دولت قرار می‌گیرد. درواقع این سیاست‌ها، به همراه تغییرات منابع، ترجیحات و فناوری باعث مبهم بودن نتیجه تصمیمات کارگزاران اقتصادی می‌شود. تغییرات برون­زای شرایط بازار اجتناب پذیر هستند، درحالی که سیاست‌های دولت و نااطمینانی ناشی شده از آنها تحت کنترل سیاست­گذار قرار دارند. بر این اساس، شناسایی اثرات نااطمینانی بر فعالیت‌های حقیقی اقتصاد از اهمیت ویژه­ایی در تحقیقات اقتصادی برخوردار است.

1-2- تعریف موضوع تحقیق

از زمانی که کنت آررو[1] (1971) نخستین کتاب علمی دقیق و جامع خود را در زمینه مفاهیم ریسک و نااطمینانی در فعالیت­های اقتصادی به رشته تحریر درآورد، بیش از چهار دهه می­گذرد. مؤلف در این کتاب صرف نظر از روش علمی ریاضی دقیقی که برای نخستین بار در زمینه مفهوم ریسک در فعالیت­های اقتصادی به صورت جامع مطرح و تدوین کرد، یک پیام کلی را نیز برای اقتصاددانان و متخصصان  امور مالی دهه­های آتی مطرح ساخت و آن اینکه ریسک و نااطمینانی امر ذاتی فعالیت­های اقتصادی در نظام تولیدی متکی بر نیروهای بازار آزاد است. آررو بسیار پیش­تر از بسیاری مکاتب اقتصادی کلان جدید به اهمیت اطلاعات، نامتقارنی آن، و رفتارها و ویژگی­های شخصی افراد در تصمیمات اقتصادی در نظام اقتصادی بازار در اثر معروف خود توجه داشت و چارچوبی مفهومی از موضوع ریسک را ارائه نمود که بعدها به صورت گسترده و وسیع تقریباً در تمامی عرصه­های دانش اقتصاد به ویژه در حوزه­های مالی موضوعیت و کاربرد پیدا کرد. امروزه ریسک و نااطمینانی به عنوان دو پدیده اجتناب­ناپذیر نه تنها در حوزه­های نظری و تجربی اقتصادی و مالی، بلکه در بسیاری دیگر از زمینه ­های سایر علوم، جایگاه ویژه­­ای را به خود اختصاص داده­اند و از این بابت تحلیل­های ریسک و نااطمینانی بخشی از حوزه دانش نظری اقتصاد و عرصه تصمیم ­گیری تجربی مالی و اقتصادی را تشکیل می­دهد]23[.

ثبات اقتصاد کلان از طریق تأثیر بر انگیزه و انباشت سرمایه ­گذاری خصوصی، به رشد اقتصادی کمک می­ کند. اگر سرمایه ­گذاری­های عمرانی دولت با ایجاد بی­ثباتی در محیط اقتصاد کلان همراه باشد، که غالباً در اکثر کشورهای درحال توسعه نیز چنین است، نتیجه عملکرد اقتصادی به احتمال زیاد رضایت بخش نخواهد بود. بی­ثباتی اقتصاد کلان با ایجاد فضایی از نااطمینانی، اخذ اطلاعات واقعی از قیمت­های نسبی را دشوار ساخته و به تخصیص ناکارآمد منابع منجر می­شود. درواقع منظور از دخالت دولت در عرصه اقتصاد، هرگونه فعالیت دولت است که مستلزم هزینه­بری، تأمین درآمد، انجام فعالیت اقتصادی خالص، نظارت بر فعالیت بخش خصوصی و مشابه آن باشد؛ بنابراین از تأمین امنیت داخلی و خارجی گرفته تا سرمایه ­گذاری مستقیم و تولید کالای عمومی، در زمره فعالیت­های دولت قرار می­گیرد. اقتصاددانان و دانشمندان سیاسی در مورد اینکه چه چیزی سطح مخارج دولت را تعیین می­ کند، نظریه­ های زیادی را پیشنهاد کرده­اند. اقتصاددانان بریتانیایی، آلن پیکاك و ژاك وایزمن[2] ، اثر چرخ دنده­ای[3] را معرفی می­ کنند. اگر یک جنگ به عنوان مثال مخارج را افزایش دهد، مخارج دولت پس از جنگ، به سطح مخارج قبل از جنگ کاهش نخواهد یافت.

قانون واگنر که به نام اقتصاددان آلمانی آدولف واگنر[4] نامگذاری شده است، بیان می­ کند که سهم درحال رشد دولت از تولید ناخالص ملی به طور ساده، نتیجه پیشرفت اقتصادی است.

نظریه ماسگریو و روستو[5] موسوم به الگوی توسعه­ای دولت، رشد بخش عمومی را نتیجه     هزینه­ های توسعه­ای می­داند.

به هرحال بودجه عمومی دولت در هر کشور تصویر تمام­ نمایی از مجموعه متغیرهای کلان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی آن کشور، به ویژه تصمیم درباره نقش دولت و بخش عمومی در اقتصاد است. نقش دولت در جامعه از روی قدرت خرج و حوزه دخالت آن درك می­شود که این خود در نسبت بودجه عمومی دولت درتولید ناخالص داخلی انعکاس پیدا می­ کند.

از تعاریف مکاتب مختلف از دولت چنین برمی­آید که دولت، نقش اساسی در رشد اقتصادی ایفا     می­ کند؛ بنابراین اهمیت مطالعه تأثیرات فضای اقتصادی مناسب بر مخارج دولت ضروری به نظر    می­رسد و لازمه اینکه مخارج دولت کارایی لازم را در تمام بخش­های تولید داشته باشد وجود یک فضای مطمئن اقتصادی می­باشد.

سیاست‌هایی اقتصادی و در برخی مواقع غیراقتصادی دولت‌ها یکی از مهم­ترین عوامل ایجاد کننده نااطمینانی در اقتصاد هستند. در واقع منظور از دخالت دولت در عرصه اقتصاد، هرگونه فعالیت دولت است که مستلزم هزینه­بری، تامین درآمد، انجام فعالیت اقتصادی خالص، نظارت بر فعالیت بخش خصوصی و مشابه آن باشد. بنابراین از تامین امنیت داخلی و خارجی گرفته تا سرمایه ­گذاری مستقیم و تولید کالای عمومی، در زمره فعالیت‌های دولت قرار می‌گیرد. درواقع این سیاست‌ها، به همراه تغییرات منابع، ترجیحات وفناوری باعث مبهم بودن نتیجه تصمیمات کارگزاران اقتصادی می‌شود. تغییرات برون­زای شرایط بازار اجتناب­پذیر هستند، درحالی که سیاست‌های دولت و نااطمینانی ناشی شده از آنها تحت کنترل سیاست­گذار قرار دارند. براین اساس، شناسایی اثرات نااطمینانی بر فعالیت‌های حقیقی اقتصاد از اهمیت ویژه­ایی در تحقیقات اقتصادی برخوردار است. همچنین دولت‌ها با اندازه‌های متفاوت در شرایط زندگی اجتماعی واقتصادی مردم دخالت دارند، به نظر اقتصاددانان کینزی برخی اوقات در شرایط رکود اقتصادی حضور فعال‌تر دولت‌ها لازم و برخی اوقات وجود آنها مزاحمت­هایی را برای رشد اقتصادی بوجود می‌آورد و باید تا حد زیادی محدود شود. بر این اساس می‌توان ادعا کرد مخارج دولت نشان

گسترش مصادیق اشخاص ثالث و کاهش موارد خارج از قلمرو ییمه، از جمله این تحولات است. در عین حال برخی از ابهامات مانند عدم تعیین مبنای مسئولیت دارنده در قانون جدید مشاهده می شود. در تحقیق حاضر تلاش شده است ضمن تحلیل مهم­ترین تحولات قانون جدید نسبت به قانون سابق،‌راه حل هایی نیز برای رفع ابهامات آن ارائه گردد.

هم‌چنین از آن­جا که مهم­ترین هدف این قانون حمایت از اشخاص زیاندیده در حوادث رانندگی است و نیز بدین علت که این مهم صورت نمی­پذیرد مگر با جبران خسارت آنها،‌ لذا نحوه­ی جبران خسارت و شرایط لازم برای این امر از اهمیت ویژه­ای برخوردار است.

این نوشتار ضمن بررسی بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه و معرفی مفاهیم، شرایط و آثار آن، به بیان نحوه­ی جبران خسارت از اشخاص زیان­دیده بر اساس این بیمه پرداخته است.

 

واژگان کلیدی:

بیمه شخص ثالث،‌ شرایط جبران خسارت، حوادث رانندگی،‌وسایل نقلیه، صندوق تأمین خسارت های بدنی

 مقدمه

الف) بیان مسئله

با پیشرفت صنعتی بشر، مشکلات و نگرانی­های زندگی او نیز به صورت معناداری فزونی یافت. در پی استفاده از ماشین در تولید و تأسیس کارخانجات بزرگ و افزایش میزان تولید،‌ ضرورت حمل و توزیع سریع محصولات و نیاز روزافزون به رفت و آمد و جابجایی افراد، اتومبیل پا به عرصه­ زندگی اجتماعی نهاد. افزایش روزافزون تعداد اتومبیل و کثرت استعمال آن در زندگی اجتماعی، منجر به بروز پدیده­ای نامیمون و جدید تحت عنوان حادثه­ی رانندگی گردید. به نحوی که امروزه، مسئولیت مدنی ناشی از این حوادث، چه از نظر شمار رویدادها و چه از لحاظ اهمیت خسارت به بار آمده، مهم­ترین بخش مسئولیت مدنی است.

ضرورت جبران خسارت سنگین ناشی از حوادث مربوط به وسایل نقلیه و حمایت از زیاندیدگان، حقوقدانان را بر آن داشت تا با رویگردانی از قواعد سنتی مسئولیت مدنی، قواعد و ضوابط جدیدی ایجاد نمایند. در همین ارتباط دو تحول بزرگ در مبانی حقوقی مسئولیت مدنی در اکثر سیستم­های حقوقی به­وجود آمد. از یک سو مفهوم متداول تقصیر که پایه­ قواعد عام مسئولیت مدنی است، کنار گذاشته شده زیرا غالب تخلفات رانندگی ناشی از اشتباهی است که از هر انسان معقول و متعارفی سر می­زند، یا غفلتی است که هیچ سرزنشی را بر نمی­انگیزد ولی با وجود این ضمان آور است. از سوی دیگر لزوم ایجاد تدابیر تأمین ویژه، مسأله­ بیمه و انتقال مسئولیت به بیمه­گر را مطرح ساخت. حقوق­دانان به خوبی دریافته بودند که اجرای قواعد مسئولیت مدنی در ارتباط با حوادث رانندگی، هرچقدر هم دقیق و عادلانه باشد، کارساز نیست مگر آن­که توأم با نهاد بیمه­ی اجباری آن شود.

امروزه داشتن اتومبیل برای بشر ضرورتی اجتماعی دارد، لذا اگر بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی وجود نداشته باشد، صاحبان وسایل نقلیه قادر به جبران خسارات ناشی از به کار بردن این وسایل نبوده، در نتیجه پس از محکومیت خود روانه­ی زندان شده و خسارت زیاندیده را بدون جبران باقی می­گذارند.

در نتیجه قواعد مسئولیت مدنی بدون بیمه­ی اجباری مسئولیت نمی ­تواند حافظ حقوق اجتماع و خانواده باشد. چنین اندیشه­ای موجب گردید تا در اکثر کشورهای صنعتی از سال­های نخستین قرن بیستم به اجباری کردن بیمه­ی مسئولیت مدنی­ناشی از حوادث رانندگی اقدام شود.

در ایران نیز همزمان با توسعه­ی اقتصادی و اجتماعی کشور، بتدریج ضرورت حمایت از حقوق زیاندیدگان حوادث رانندگی، قانونگذار را به تصویب “قانون بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه­ی موتوری زمینی 1347” واداشت.

این قانون حمایتی  آثار و پیامدهای اجتماعی مفیدی را به ارمغان آورد. برقراری سیستم مسئولیت بدون تقصیر دارنده، حمایت از زیاندیدگان، مشارکت در همبستگی و تعاون ملی و گسترش بازار بیمه از جمله این ره آوردهاست. قانون مزبور با همه ی مزایا  و فوایدش به مرور زمان نارسایی­ها و کاستی هایش آشکار شد و نتوانست چندان حمایت فراگیری را بوجود آورد. برای رفع کاستیها و تبدیل قانون بیمه­ی اجباری شخص ثالث به قانون جامع و پیشرفته دو نظریه مطرح بود: برخی معتقد بودند نیازی به اصلاح کل قانون بیمه نیست و باید برخی از مواد آن و آئین نامه های مربوط تغییر یابد.

گرایش دوم در مورد اصلاح قانون بیمه شخص ثالث،  اصلاح کلی و جایگزینی قانون جدید به جای قانون مصوب 1347بود که ظاهراً از مقبولیت بیشتری برخوردار بود و به همین دلیل لایحه پیشنهادی مدتها مسکوت ماند تا اینکه در 16/4/1387 طبق اصل 85 قانون اساسی  قانون اصلاح قانون بیمه اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسیله نقلیه  موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث از تصویب کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی گذشت و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت پنج سال در تاریخ 16/5/87 به تأیید شورای نگهبان رسید.

با توجه به این­که اشخاص همیشه به وظایف قانونی خود عمل نمی­ کنند دارندگان حق در برخی موارد ناچار به توسل به راه­های حقوقی و طرح دعوا در دادگاه­ها می­باشند. در حوزه­ بیمه­ی مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه نیز اشخاص برای رسیدن به حقوق خویش دست به طرح دعوا می­زنند به گونه­ای که بررسی آماری موجود در دادگاه­ها حکایت از این دارد که حوادث رانندگی یکی از بالاترین ارقام دعاوی را به خود اختصاص داده­است.[1]

هرچند قانون جدید بسیاری از ایرادات قانون قبلی را رفع نمود ولی خود نیز نواقص و ابهاماتی را داراست که صدور آرا را در برخی موارد با مشکلات و ناهماهنگی­ها و تعارضات مواجه نموده است. به گونه­ای که در این خصوص با تشتت آراء مواجه می­شویم.

یکی از مفاهیم مبهم مفهوم دارنده است،در قانون گذشته کلمه­ی دارنده تعریف نشده و با این ابهام مواجه بود که مقصود از دارنده کیست؟ فردی که سند اتومبیل به نام اوست؟یا کسی که سلطه بر اتومبیل دارد و از آن استفاده میکند؟

خوشبختانه تبصره یک ماده یک قانون جدید، دارنده را اعم مالک و متصرف دانسته است و تا حدودی این ابهام را برطرف ساخته است. اما ابهام دیگری که به جا می­ماند این است که آیا که منظور از مالک، تنها مالک به موجب سند رسمی است یا فردی که با قولنامه­ی عادی یا سند وکالتی که امروزه متداول است مالک شده است؟علاوه بر این  مشخص نیست منظور قانون­گذار از عبارت “مالک یا متصرف ” این است که هر یک به استقلال دارنده محسوب می شوند یا در بعضی موارد مالک و در برخی حالات متصرف دارنده تلقی می گردد. براساس قانون جدید فقط راننده سبب حادثه ثالث تلقی نمی­ شود و حتی مالک اتومبیل در صورت تحمل خسارت  میتواند به عنوان ثالث مطالبه ی جبران خسارت کند.

یکی از اختلافاتی که در حوزه­ بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه وجود دارد این است که ماهیت قرارداد بیمه­ی شخص ثالث چیست؟ تعهد به نفع شخص ثالث است یا از ماهیتی دیگر برخوردار است؟

یکی از امتیازات قانون جدید این­است که هزینه­ معالجه را به عنون یک قاعده­ی عمومی مطرح ساخته و نوعی بیمه­ی مستقیم برای آن پیش بینی کرده است.

ماده­ی 3 آیین­نامه­ی اجرایی قانون قدیم تأمین و جبران هزینه­ معالجه­ی صدمات بدنی و یا جرح حاصل از حوادث رانندگی و همچنین جبران زیان­های نقص عضو، از کار افتادگی دائم و مطلق یا نسبی یا فوت ناشی از حوادث مشمول بیمه را از مصادیق خسارت بدنی می­دانست، بنابراین نمی­توان گفت در گذشته این مسئله مور توجه قرار نگرفته است، بلکه مطمح نظر مقنن بوده است. اما ابتکار جالب و لازم قانون­گذار جدید در این ­است که آنرا به متن قانون منتقل ساخته و علاوه بر دیه، جبران هزینه­ معالجه را نیز تکلیف بیمه­گر قرار داده است و به تمام بحث و نظرهای رایج در گذشته در خصوص جبران خسارت زاید بر دیه خاتمه داده است.

در زمان حاکمیت قانون قدیم  عمده­ی دادگاه­ها فقط به پرداخت دیه حکم می­دادند و از صدور حکم نسبت به هزینه­ معالجه در مواردی که زیان­دیده چندین برابر دیه­ی تعیینی متحمل خسارت می­شد امتناع می­کردند و آیین­نامه­ی اجرایی را در این خصوص مخالف مقررات اسلامی می­دانستند و آن را مورد عمل قرار نمی­دادند. با وجود این با توجه به این­که مبنای پرداخت خسارت از سوی بیمه­گر حکم

 

داده است و قضاوت فقط بر اساس قانون مجازات اسلامی دیه یا ارش تعیین می­ کنند و علاوه بر آن هیچ حکمی نسبت به هزینه­ معالجه صادر نمی کنند، جای این سوالاست که آیا مفاد تبصره 3 ماده 1 نیاز به صدور حکم قضایی دارد یا شرکت­های بیمه مکلف­اند علاوه بر دیه نسبت به پرداخت هزینه معالجه اقدام کنند؟ آیا هزینه­ معالجه طبق تعرفه­های  دولتی محاسبه می­شود یا شامل هزینه­ های بیمارستان خصوصی نیز می­شود ؟

یکی از موضوعات اساسی و مهم دیگر، ارتباط وجایگاه ماده­ی 4 قانون ایمنی راه­ها و راه­آهن مصوب 1349 با قانون جدید است. در ماده 4 قانون مزبور ورود و عبور عابران پیاده در آزادراه­ها  ممنوع شناخته شده­است و در صورت وقوع حادثه منجر به فوت یا  جرح یا خسارت مالی، تمام تقصیر را به دوش عابر نهاده و راننده مجاز را که  وسیله نقلیه او مجاز به حرکت در آزادراه بوده، فاقد هرگونه مسئولیتی می­داند.

در ذیل همین ماده اشاره کرده است که عدم مسئولیت راننده­ی مذکور، مانع استفاده شخص ثالث از مقررات بیمه نخواهد بود. اصولاً، شرکت بیمه زمانی موظف است خسارت وارده به اشخاص ثالث را جبران نماید که بیمه گذار مسئول شناخته شود.زیرا، مسئول اصلی جبران خسارت، بیمه گذار است و وی از طریق انعقاد قرارداد بیمه، این مسئولیت را به دوش بیمه­گر منتقل می سازد ، چگونه ممکن است که در یک حادثه­ای بیمه­گذار هیچ مسئولیتی نداشته باشد، ولی بیمه­گر مسئول شناخته شود؟ در حوادث رانندگی، تقصیر عامل زیان، نیاز به اثبات از سوی زیان­دیده ندارد و از نظریه­ی تقصیر پیروی نشده­است، ولی اثبات تقصیر زیان­دیده در ایجاد حادثه، از مسئولیت عامل حادثه می­کاهد و گاهی منجر به سلب هرگونه مسئولیتی از راننده می­گردد. یکی از مواردی که دادگاه­ها به فقدان مسئولیت راننده حکم می­دهند، مصادیق ماده­ی 4 قانون فوق­الذکر است و توجیهی که برای مکلف ساختن شرکت بیمه به پرداخت خسارت وارد شده، این است که اگر چه بیمه­گذار مقصر شناخته نشده تا بر اساس قرارداد، بیمه گر مکلف به پرداخت خسارت باشد ، ولی تکلیف بیمه­گر به پرداخت خسارت منشاء قانونی دارد، نه قراردادی  و هدف از این تکلیف این است که خسارت زیان­دیدگان حتی­الامکان جبران شود و عدم رعایت برخی مقررات از سوی زیان دیده مانع جبران خسارت نشود.

در این تحقیق پس از بیان تعاریف کلی، در پی پاسخ دهی به این سؤالات و بیان ایرادات و نواقص قانونی و نیز یافتن راه حلی مناسب هستیم.

ب)ضرورت انجام تحقیق

“بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقابل شخص ثالث” که در این تحقیق به اختصار بیمه­ی شخص ثالث نامیده می­شود، از دو بعد حقوقی و اقتصادی دارای اهمیت است:

از لحاظ حقوقی اهمیت این نوع بیمه را باید بدین نحو توجیه نمود که حقوق مسئولیت مدنی علی­الاصول گرایش به سوی جبران زیان دارد و این امر هدف نخستین آن را تشکیل می­دهد.

از آن­جا که در اکثر موارد مسئول حادثه به دلیل ناتوانی مالی قادر به جبران خسارات وارد به اشخاص ثالث نمی­باشد،‌ سیستم های حقوقی برای رفع این نقیصه در صدد یافتن ابزارهای تکمیلی در کنار سیستم مسئولیت مدنی شدند که مهم­ترین آن­ها توسل به بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه می­باشد.

این امر به اندازه­ای حائز اهمیت می­باشد که چنین بیمه­ای را از حالت اختیاری خارج نموده و به صورت اجباری درآورده است.

از لحاظ اقتصادی بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه سهم قابل توجهی از پورتفوی شرکت­های بیمه را تشکیل می­دهد و بنابراین هرگونه تصمیم گیری در این خصوص و چگونگی دریافت حق بیمه و ایفای تعهدات آن می ­تواند سرنوشت شرکت­های بیمه به عنوان اشخاص حقوقی تاجر را تغییر دهد.

در میان انواع بیمه­های اتومبیل، بیمه­ی اجباری مسئولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه از اهمیت و جایگاه خاصی برخوردار است. کارشناسان بیمه معتقدند که این بیمه، فتح باب ارتباط با جامعه­ بیمه­گذار است و اگر عرضه­ی این بیمه موجب رضایت بیمه­گذار شود، کشش لازم برای خرید یا استفاده از سایر بیمه­های مفید نیز بوجود می­آید.

در خصوص دعاوی مربوطه نیز همان­طور که گفته­ شد آمار موجود در دادگاه­ها حکایت از این دارد که حوادث رانندگی یکی از بالاترین ارقام دعاوی را به خود اختصاص داده­است. همین امر ضرورت و اهمیت تحقیق در این خصوص را به نمایش می­گذارد.

 

ج) اهداف تحقیق

هدف کلی تحقیق این است که بیمه­ی شخص ثالث و دعاوی مربوط به آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

در خصوص اهداف اختصاصی نیز می­توان بدین موارد اشاره نمود:

تعریف مفاهیم مرتبط با موضوع تحقیق از جمله : شخص ثالث،‌دارنده، وسیله­ی نقلیه و … و تعیین مصادیق هر یک از آن­ها.
تعیین ماهیت قرارداد بیمه­ی شخص ثالث
تعیین مبانی مسئولیت دارنده
تعیین نحوه­ی جبران خسارات وارد به اشخاص ثالث بر اساس این نوع بیمه
تعیین حدود مسئولیت بیمه گر در جبران خسارات وارد بر زیاندیده
 

در خصوص اهداف فرعی نیز باید گفت با توجه به اینکه موضوع تحقیق جدید و نو می باشد،علاوه بر امکان استفاده برای محققین حقوقی ، امید است که این تحقیق یاری دهنده­ی وکلا، قضات و شرکت­های بیمه نیز باشد.

د)سؤالات و فرضیات تحقیق

سؤال اصلی:

قلمرو مسئولیت بیمه­گر در قانون بیمه اجباری شخص ثالث چیست؟

 

سؤالات فرعی:

راه­های جبران خسارت زیان­دیده در قانون بیمه اجباری شخص ثالث چیست؟
آیا در صورت عدم وجود شرایط پرداخت خسارت،‌خسارت زیان­دیده جبران خواهد شد؟
 

فرضیه اصلی:

مطابق قانون بیمه اجباری شخص ثالث پرداخت خسارت زیاندیده منوط به وجود شرایطی است از جمله وقوع خسارت و انجام تعهدات مربوطه توسط بیمه­گذار است.

فرضیات فرعی:

دو شیوه ی جبران خسارت از زیان­دیده در قانون بیمه اجباری شخص ثالث وجود دارد که به دو حالت عادی و فوق­العاده قابل تقسیم­بندی است.
به نظر می­رسد در برخی موارد که شرایط پرداخت خسارت وجود نداردصندوق تأمین خسارت­های بدنی خسارت زیان­دیده را جبران خواهد نمود.
ه) پیشینه تحقیق و نوآوری آن

بیمه در کشور ما صنعتی جوان و نوپاست و بیش از چند دهه از تأسیس آن نمی­گذرد. به همین جهت مطالعه و تحقیق در خصوص آن، امری تخصصی و مشکل است.

در خصوص بیمه کتب و مقالات متعددی وجود دارد از جمله :

1.امامی پور، محمد، بررسی قانون بیمه شخص ثالث و چگونگی آراء صادره ،طرح پژوهشی، بیمه مرکزی ایران،1380.

2.ایزانلو ، محسن، نقد و تحلیل قانون اصلاح قانون اجباری، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، ش 4 ،1387.

کاتوزیان، ناصر و جنیدی، لعیا و غمامی، مجید، مسئولیت ناشی از حوادث رانندگی ،انتشارات دانشگاه تهران،1381 .
محمود صالحی، جان علی، “مفهوم ثالث و نقش بیمه در تحول حقوق ایران” ، فصلنامه صنعت بیمه ،سال 51.
محمود صالحی، جان علی، حقوق بیمه، بیمه مرکزی ایران، تهران،1381 .
ایرج بابایی ، ح بیمه ، تهران، سمت ، چاپ ششم 1386
محمد مهدی محمدی ، حقوق بیمه مسئولیت و شخص ثالث ، تهران ، میزان ، چاپ اول ، 1358