پایان نامه ارشد رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی- فیزیولوژی: بررسی و مقایسه روشهای برگشت به حالت اولیه در خشکی و آب پس از یک فعالیت شدید بیهوازی بر سطح لاکتات خون و ضربان قلب شناگران نخبه | ... | |
کرده است. در مجموع نتایج این تحقیق نشان میدهد که برای باز گرداندن میزان لاکتات خون و ضربان قلب به حالت اولیه و آمادگی ورزشکاران جهت ادامه فعالیت، بازگشت به حالت اولیه در آب روش بسیار مفید و موثرتری نسبت به بازگشت به حالت اولیه در خشکی بود.
واژههای کلیدی: بازگشت به حالت اولیه، فعالیت بیهوازی، لاکتات خون، ضربان قلب، شناگر نخبه
فهرست مطالب عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه 1-1- بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………………………….. 4 1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق……………………………………………………………………………………………… 8 1-3- اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 9 1-3-1- هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………. 9 1-3-2- اهداف اختصاصی………………………………………………………………………………………………… 9 1-4- فرضیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 9 1-5- تعاریف مفهومی متغیرها……………………………………………………………………………………………… 10 1-5-1 برگشت به حالت اولیه………………………………………………………………………………………… 10 1-5-2- لاکتات……………………………………………………………………………………………………………….. 10 1-5-3- اسیدلاکتیک……………………………………………………………………………………………………… 10 1-5-4- ضربان قلب ……………………………………………………………………………………………………….. 10 1-5-5- فعالیت ورزشی بیهوازی ………………………………………………………………………………… 10 1-6- تعاریف مفهومی متغیرها………………………………………………………………………………………… 10 1-6-1- شناگرنخبه…………………………………………………………………………………………………………. 10 1-6-2- برگشت به حالت اولیه در آب………………………………………………………………………….. 11 1-6-3- برگشت به حالت اولیه در خشکی……………………………………………………………………. 11
فصل دوم: 2-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 13 2-2- مفاهیم بنیادی……………………………………………………………………………………………………………… 13 2-2-1- ضربان قلب………………………………………………………………………………………………………… 13 2-2-2- دستگاه های مختلف تولید کننده انرژی در بدن……………………………………………. 14 عنوان صفحه
2-2-3- چگونگی تولید و انتقال انرژی در بدن…………………………………………………………….. 15 2-2-4- فعالیت بیهوازی وگلیکولیز……………………………………………………………………………… 15 2-2-5- اسیدلاكتیك …………………………………………………………………………………………………….. 17 2-2-6- کنترل متابولیسم اسید لاکتیک هنگام فعالیت ورزشی…………………………………. 19 2-2-7- لاکتات و انتقال آن……………………………………………………………………………………………. 19 2-2-8- آستانه لاکتات (OBLA) ………………………………………………………………………………… 20 2-2-9- عوامل تاثیرگذار بر لاكتات و اثرات لاکتات …………………………………………………… 20 2-2-10- غلظت لاكتات خون: تولید در مقابل دفع…………………………………………………….. 21 2-2-11- لاکتات و ورزش …………………………………………………………………………………………….. 22 2-2-12- دفع و اکسیداسیون اسید لاکتیک و لاکتات……………………………………………….. 23 2-2-13- سرنوشتهای اسید پیرویک ……………………………………………………………………………. 23 2-2-14- خستگی و علل آن…………………………………………………………………………………………. 24 2-2-15- خستگی مرکزی، محیطی و خستگی موضعی عضلانی………………………………. 26 2-2-16- خستگی و ساز و كار انقباضی……………………………………………………………………….. 27 2-2-17- برگشت به حالت اولیه و مراحل آن……………………………………………………………… 28 2-2-18- قراردادهای رشته ورزشی شنا برای تعیین سطح پاسخ لاکتات خون ……… 29 2-3- مروری بر مطالعات انجام شده دربارة تغییرات لاکتات در اثر فعالیتهای ورزشی…………………………………………………………………………………………………………………. 30 2-3-1- مطالعات انجام شده در داخل کشور…………………………………………………………………. 31 2-3-2-مطالعات انجام شده در خارج از کشور……………………………………………………………….. 35 2-4- جمعبندی و نتیجهگیری…………………………………………………………………………………………….. 41
فصل سوم: 3-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 43 3-2- طرح تحقیق، بیان متغیرها و نحوه تغییر یا كنترل آنها……………………………………………. 43 3-2-1- طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………… 43 3-2-2- متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 44 3-2-2-1- متغیر مستقل………………………………………………………………………………………….. 44 3-2-2-2- متغیرهای وابسته……………………………………………………………………………………. 44 3-2-2-3- متغیر مداخلهگر……………………………………………………………………………………… 44 عنوان صفحه
3-3- جامعه آماری، نمونه و روش نمونهگیری……………………………………………………………………. 44 3-4- ابزار و وسایل اندازهگیری……………………………………………………………………………………………. 45 3-4-1- روش سنجش میزان لاکتات …………………………………………………………………………… 45 3-5- روش اجرای تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 45 3-6- برنامه تمرین…………………………………………………………………………………………………………………. 46 3-7- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ………………………………………………………………………………….. 47
فصل چهارم 4-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 49 4-2- مشخصات توصیفی آزمودنیها……………………………………………………………………………………. 50 4-3- تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق………………………………………………………………………………………. 51 4-3-1- آزمون فرضیه اول……………………………………………………………………………………………… 51 4-3-2- آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………………………………………….. 54
فصل پنجم 5-1- مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………… 57 5-2- خلاصه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………….. 57 5-3- بحث و نتیجهگیری……………………………………………………………………………………………………… 58 5-3-1- تاثیر نوع برگشت به حالت اولیه بر میزان لاكتات خون………………………………… 58 5-3-2- تاثیر نوع برگشت به حالت اولیه بر میزان ضربان قلب…………………………………… 60 5-3-3- نتیجهگیری کلی………………………………………………………………………………………………… 62 5-4- محدودیتهای تحقیق………………………………………………………………………………………………….. 63 5-5- پیشنهادات تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 63 5-5-1- پیشنهادات حاصل از نتایج تحقیق…………………………………………………………………… 63 5-5-2- پیشنهاداتی جهت تحقیقات آینده……………………………………………………………………. 64
فهرست منابع و مآخذ منابع فارسی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 65 منابع انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 70
فهرست جدول ها عنوان صفحه
جدول . 4-1 توصیف ویژگیهای فردی آزمودنیها(تعداد 16 نفر)…………………………………………… 50 جدول 4-2 آمارههای توصیفی میزان لاکتات اندازهگیری شده……………………………………………… 50 جدول 4-3 آمارههای توصیفی مربوط به تغییرات ضربان قلب………………………………………………… 51 جدول 4-4 آزمون آماری اندازهگیری مکرر (لاکتات خون)……………………………………………………… 51 جدول 4-5 آزمون تعقیبی بونفرونی برای تعیین اختلاف بین تکرارها ………………………………….. 52 جدول 4-6 آزمون آماری اندازهگیری مکرر (ضربان قلب)………………………………………………………… 54 جدول 4-7 آزمون تعقیبی بونفرونی برای تعیین اختلاف بین تکرارها ………………………………….. 54
فهرست نمودارها عنوان صفحه
نمودار 4-2 مقایسه میانگینهای شاخص لاکتات خون (میلی مول در لیتر)…………………………. 53 نمودار 4-4 مقایسه میانگینهای شاخص ضربان قلب (تعداد در دقیقه)…………………………………. 55
مقدمه برای رسیدن ورزشکار به اوج توانمندی در اجرا عوامل گوناگون فیزیولوژیکی، بیومکانیکی، تغذیهای و روانی اثرگذارهستند. در هر سال صدها پژوهش در زمینه سازههایی که برساختار و اعمال سیستمهای تولید انرژی ورزشکاران مؤثر هستند، صورت میگیرد. یکی از رشتههای ورزشی که دارای خصوصیات ویژه ای است و تحقیقات زیادی روی ورزشکاران، اجرای روشها و فنون مختلف آن به عمل میآید، ورزش شنا است. تفاوت این ورزش با سایر ورزشها، در این است که ورزشکار از حالت قائم و معمولی به حالت افقی درمیآید. ورزشکار هر روز ساعتها، با استفاده ازعضلات، اهرمهای استخوانی و محورهای چرخشی که مفاصل باشند، بر سیالی به نام آب، نیرو وارد میآورد و مسافتهای طولانی را با روشهای مختلف میپیماید. آب همواره شناگر را در حالتی ویژه و متمایز از سایر شرایط عادی قرار میدهد، که مطالعه این ویژگیها، جالب توجه و از اهمیت زیادی برخوردار است (رمضانی، نیکبخت، امیر تاش، 1382). دوره برگشت به حالت اولیه[1] پس از تمرین یا مسابقه یکی از مسائلی است که همواره ورزشکاران با آن درگیر بودهاند. این دوره به زمانی گفته میشود، که از لحظه پایان یافتن فعالیت تا رسیدن به حد فعالیت متابولیکی اولیه طول میکشد. در این دوره حوادث متابولیکی گوناگونی در بدن رخ میدهد که همه آنها در جهت بازسازی انرژی از دست رفته و ذخیرهسازی آن کار میکنند. روندهای این دوره به اندازه روندهای دوره فعالیت اهمیت دارد (سندگل، 1372). لاکتات[2] یکی از عوامل مرتبط با خستگی میباشد، که طی فرایند گلیکولیز بیهوازی تولید میشود و چون انباشت آن با اسیدی شدن همراه است و اسیدی شدن با ایجاد خستگی همراه میباشد، به عنوان شاخص همراه با اسیدی شدن اندازه گیری میشود ( جیمز[3] و همكاران، 2008). درسالهای اخیر، برخی از مربیان و فیزیولوژیستهای ورزشی با توجه به اهمیت تغییرات لاکتات خون هنگام فعالیتهای ورزشی، ازآن برای تعیین شدت و حجم تمرین مورد نیاز، برای ایجاد تحریکات تمرینی بهینه استفاده کردهاند (گائینی، ظفری، 1384). پژوهشگران در مرحلههای متفاوت تمرین یا مسابقه، نسبت به اندازهگیری سطح لاکتات خون ورزشکاران و چگونگی تغییرات آن اقدام و تفسیر کردهاند. یکی از مهمترین مرحلهها، مرحله برگشت به حالت اولیه است. گاهی فاصله دو نوبت مسابقه یا تمرین آنقدر طولانی نیست که زمان، خودبخود بتواند مشکل بازسازی انرژی از دست رفته را حل کند. ناقص ماندن دوره برگشت به حالت اولیه بیشک به کاهش توانایی در اجرای کارهای بدنی منجر خواهد شد (گائینی و ظفری، 1384). اگر مدت و شدت دوره برگشت به حالت اولیه کافی نباشد، ممکن است که ورزشکار به عوارضی نظیر خستگی مزمن و سندرم بیش تمرینی دچار شود. این حالت، اغلب برکیفیت و کمیت اجرا و توانایی بدن تأثیر منفی خواهد گذاشت (رمضانی و همکاران، 1382). مربیان شاخصهای گوناگون برای تعیین چگونگی مرحله برگشت به حالت اولیه به کار برای حذف لاکتات از عضلات وگردش خون، به انرژی سوخت و سازی نیاز است که بخش عمده و اصلی آن، از راه دستگاه هوازی و در حضور اکسیژن تأمین میشود (گائینی، ظفری، 1384). نظر پژوهشگران درباره تأثیر تمرین، میزان لاکتات خون و برگشت به سطح اولیه متفاوت است. نتیجه برخی از تحقیقات نشان میدهد که تمرینات ورزشی برای سازگاری بدن، باید به گونهای باشدکه با افزایش توان هوازی، از سرعت ومیزان تولید لاکتات کاسته شود. در برخی دیگر از پژوهشها گزارش شده است که در زمان برگشت به حالت اولیه، روشهایی را باید به کار برد تا لاکتات[4] تشکیل شده با سرعت بیشتری دفع شود و سریعتر به سطح آستانه بیهوازی یا استراحت برگردد (رمضانی و همکاران، 1382). تعداد دیگری ازپژوهشگران، به روشهایی اشاره میکنند که هر دو جنبه را در بر میگیرد. آنها تقویت توان هوازی و بکار بردن روشهای خاص در زمان برگشت به حالت اولیه را برای سازگار شدن ورزشکار و آماده شدن فرد برای شرکت در رقابتهای پیدرپی پیشنهاد پژوهشگران، در روند تولید لاکتات پس از یک فعالیت شدید بیهوازی اتفاق نظر دارند، اما در مورد سرعت کاهش لاکتات خون در دوره برگشت به حالت اولیه، بخصوص در مورد شناگران، نظریه روشنی ارائه ندادهاند (گائینی، ظفری، 1384). بنابراین پژوهش حاضر روشی را که برای اولین بار روی شناگران نخبه ایرانی در دوره برگشت به حالت اولیه بهکار میرود را مورد مطالعه قرار داد. در این روش، تغییرات ویژه سطح لاکتات خون و
[یکشنبه 1398-07-21] [ 06:59:00 ب.ظ ]
لینک ثابت |