1-4- اهداف تحقیق ……………………… 7 1-5- اهمیت تحقیق……………………….. 7 1-6- ضرورت تحقیق……………………… 8 1-7- مکان تحقیق………………………… 8 1-8- زمان تحقیق…………………………. 8 1-9- بیشینه تحقیق……………………….. 9 1-9-1 – تقسیمات کشوری………………… 9 1-9-2 – توسعه سیاسی…………………… 9 1-9-3 – توسعه اقتصادی……………….. 10 1-9-4 -توسعه اجتماعی………………… 10 1-9-5- توسعه فرهنگی…………………. 11 1-9-6- توسعه ملی …………………….. 11 فصل دوم : مروری بر پیشینه تحقیق 12 2-1- توسعه سیاسی…………………….. 13 2-1-1 -شاخص های توسعه سیاسی……. 14 2-1-2- موجبات و مکانیسم های (شرایط) توسعه سیاسی…………………………… 15 2-2- موانع توسعه سیاسی……………… 17 2-3-مؤلفه های توسعه سیاسی …………. 20 2-4- نظریات توسعه سیاسی……………. 26 2-5- تقسیمات کشوری………………….. 29 2-6- اهداف تقسیمات کشوری…………… 31 2-7- تاریخچه تقسیمات کشوری………… 32 2-8- قوانین تقسیمات کشوری قبل از انقلاب ………………………………………….. 35 2-8-1- اولین قانون تقسیمات کشوری … 35 2-8-2- دومین قانون تقسیمات کشوری … 35 2-8-3-تغییرات تدریجی استان های دهگانه ………………………………………….. 38 2-9- تقسیمات کشوری دوره انقلاب اسلامی………………………………………….. 40 2-9-1-سومین قانون تقسیمات کشوری … 40 2-10- تقسیمات کنونی………………….. 43 2-11- تاریخچه تقسیمات کشور در استان گیلان ……………………………………. 43 2-11-1- انقلاب اسلامی تا مهر ماه سال 82………………………………………….. 47 فصل سوم : مواد و روش ها ……… 35 3-1 – شهرستان لنگرود ……………….. 51 3-1-1- موقعیت جغرافیایی و جمعیت شهرستان ………………………………. 51 3-1-2- تاریخچه شهرستان لنگرود …….. 54 3-1-3 – تقسیمات کشوری شهرستان لنگرود………………………………………….. 56 3-2- بخش مرکزی شهرستان لنگرود …. 61 3-2-1- شکل گیریشهر لنگرود …………. 61 3-2-2- چاف و چمخاله ………………… 63 3-2-3-تأسیس شهرداری چاف و چمخاله 64 3-2-4- جاذبه های ساحلی چاف و چمخاله 64 3-3 – بخش کومله ……………………… 65 3-3-1 -شهر کومله …………………….. 65 3-3-2-شکل گیری شهر کومله………….. 66 3-3-3- شهر شلمان…………………….. 68 3-3-4- شکل گیری شهر شلمان ……….. 68 3-4 بخش اطاقور……………………….. 70 3-4-1 شهر اطاقور……………………… 71 3-5 لنگرود در آیینه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس……………………………………. 71 3-5-1- مشارکت سیاسی شهرستان لنگرود در انقلاب اسلامی ایران ………………… 71 3-5-2- مشارکت مردم شهرستان لنگرود در هشت سال دفاع مقدس ………………….. 73 3-5-3- شهدای ترور شهرستان لنگرود ……………………………………………………………………………………75 3-6- نمایندگان دوره های مختلف مجلس شورای اسلامی لنگرود ………………… 76 3-7- توسعه اقتصادی…………………… 78 3-7-1- وضعیت اقتصادی شهرستان لنگرود ………………………………………….. 78 3-7-2- محصولات کشاورزی……………. 79 3-8- توسعه اجتماعی ………………….. 79 3-8-1 – وضعیت اجتماعی شهرستان لنگرود………………………………………….. 79 3-9 -توسعه فرهنگی ………………….. 80 3-9-1- وضعیت فرهنگی شهرستان لنگرود 80 3-10- وضعیت تاریخی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان لنگرود…………………. 81 3-10-1- پیشینه تاریخی شهرستان لنگرود ………………………………………….. 81 3-10-2- جاذبه تاریخی و مذهبی شهرستان لنگرود …………………………………. 83 3-10-3- صنایع دستی و سوغات شهرستان لنگرود …………………………………. 83 3-10-4- جاذبه های طبیعیشهرستان لنگرود ………………………………………….. 83 3-10-5- جاذبه های گردشگری شهرستان لنگرود ………………………………….. 84 3-11- روش تحقیق…………………….. 84 3-12- انتخاب روش مورد تحقیق در این پایان نامه …………………………………….. 85 3-13- ابزار گردآوری اطلاعات ………… 86 3-14- منابع اسنادی برای تحقیق ………. 86 فصل چهارم : ارزیابی میدانی……… 87 4-1- بررسی روند توسعه در شهرستان لنگرود ………………………………….. 88 4-1-1- ساختار جمعیتی ………………… 88 4-1-2- آموزش و پرورش …………….. 90 4-1-3-سیمای سیاسی …………………. 94 4-1-4- سیمای اقتصادی………………… 95 4-1-5- کشاورزی………………………. 97 4-1-6- سیمای فرهنگی ………………. 101 4-1-7- سیمای اجتماعی …………….. 105 4-1-8- سیمای بهداشت و درمانی شهرستان لنگرود ………………………………… 109 4-1-9- سیمای ورزش………………… 111 4-1-10- خدمات زیر بنایی …………… 115 4-1-11 – راه و ارتباطات …………………………………………………………………………………………………..115 فصل پنجم : ارزیابی ، نتیجه گیری ، پیشنهادات و منابع و مأخذ……….. 116 5-1- ارزیابی فرضیات ………………… 117 5-1-1- فرضیه اول……………………. 117 5-1-2- فرضیه دوم …………………… 120 5-2- نتیجه گیری……………………… 122 5-3- پیشنهادات ………………………. 124 5-4 منابع و مأخذ ……………………. 125 5-4-1 منابع فارسی ………………….. 125 5-4-2 منابع انگلیسی…………………. 130 چکیده انگلیسی……………………….. 131 فهرست جداول جدول شماره 2-1- مقایسه عناوین تقسیمات کشوری در ایران باستان ………………… 34 جدول شماره 2-2 -جدول مقایسه ای تقسیمات کشوری در ایران بعد از اسلام …………. 34 جدول شماره3-1- تقسیمات کشوری شهرستان لنگرود …………………………………. 58 جدول شماره3-2 – جاذبه تاریخی شهرستان لنگرود …………………………………. 82 جدول شماره 4-1-مدارس و جمعیت دانش آموزان مشغول به تحصیل شهرستان ……. 90 جدول شماره 4-2- تعداد دانش آموزان شهرستان به تفکیک شهرهای شهرستان لنگرود ………………………………….. 91 جدول شماره 4-3-تعداد دانشجویان شهرستان لنگرود به تفکیک دانشگاه ………………. 91 جدول شماره 4-4- تعداد طلّاب مشغول به تحصیل در مدارس علمیه شهرستان لنگرود ………………………………………….. 92 جدول شماره 4-5- اطلاعات تفضیلی بخش ها………………………………………….. 94 جدول شماره 4-6- درصد مشارکت مردم در انتخابات ………………………………… 95 جدول شماره 4-7- مهمترین واحد های صنعتی فعال در شهرستان ………………………. 95 جدول شماره 4-8- خلاصه وضیعت برنج در شهرستان لنگرود ……………………….. 99 جدول شماره4-9- میزان برداشت در واحد سطح (تن در هکتار) …………………. 100 جدول شماره 4-10-کتابخانه های عمومی و خصوصی …………………………….. 101 جدول شماره 4-11- کانون و فرهنگی و هنری …………………………………. 102 جدول شماره 4-12- سالن اجتماعات و نمایش………………………………………… 102 جدول شماره 4-13- کتابنامه شهرستان لنگرود………………………………………… 103 جدول شماره 4-14-ملاحظات وامکانات ویژه در خصوص فعالیت هیأتها و گروههای مذهبی ………………………………………… 105 جدول شماره 4-15- برنامه نماز جمعه شهرستان ……………………………… 105 جدول شماره4-16- ایثارگران شهرستان لنگرود ………………………………… 106 جدول شماره 4-17- موقوفات مهم شهرستان لنگرود ………………………………… 106 جدول شماره 4-18-درصد برخورداری از شبکه های جمهوری اسلامی ایران …….. 107 جدول شماره 4-19- حمل و نقل ………. 107 جدول شماره 4-20- وضعیت نقلیه عمومی درون شهری و بیرون شهری مرکز شهرستان لنگرود ……………………………….. 107 جدول شماره 4-21-تعاونی فعال……….. 108 جدول شماره 4-22- خیریه های مهم به ترتیب اهمیت و حجم فعالیت ………………….. 108 جدول شماره 4-23- وضعیت و امکانات بهداشتی شهرستان …………………….. 109 جدول شماره 4-24- مراکز ویژه مربوط به بهزیستی ………………………………. 110 جدول شماره 4-25-وضعیت و امکانات ورزشی ……………………………….. 111 جدول شماره 4-26- امکانات ارتباطی و مخابرات ………………………………. 115 فهرست نمودارها نمودار شماره 4-1- بررسی روند جمعیت شهرستان لنگرود از سال 1335 تا1390… 88 نمودار شماره 4-2- برسی تراکم شهری و روستای شهرستان لنگرود ………………. 89 نمودار شماره 4-3-بررسی توزیع نسبی جمعیت بر حسب گروه های عمده سنی…… 89 نمودار شماره 4-4- وضعیت تحصیلی شهرستان لنگرود ……………………….. 92 نمودار شماره 4-5- وضعیت افراد مشغول به تحصیل از سال 1385تا 1390………….. 93 فهرست نقشه ها نقشه شماره 3-1- نقشه تقسیمات کشوری شهرستان لنگرود به تفکیک بخش و دهستان ………………………………………….. 53 نقشه شماره 3-2-نقشه شهرستان لنگرود به تفکیک بخش دهستان 1375…………….. 59 نقشه شماره 3-3 – نقشه شهرستان لنگرود به تفکیک بخش و دهستان 1385…………… 60 چکیده : کشورها برای اداره فضا و سکونت گاههای مردمی و نیز اعمال فرمانروایی خود ناگزیر از سازماندهی سیاسی فضا به شکل سلسله مراتبی توأم با سازمان اداری متناظر با آن هستند . تقسیمات کشوری عبارت است از عملی که هدف آن تقسیم کشور به واحدهای کوچکتر به منظور بهتر اداره کردن آن. حال آنکه هریک از واحدهای بدست آمده از تقسیم کل کشور ،می تواند از درجه سیاسی خاصی برخوردار باشند مانند استان ،شهرستان و بخش و… هدف تقسیمات کشوری عبارت است از تأمین خدمات و امکانات برای مناطق نیازمند و تسهیل حاکمیت دولت تا پایین ترین سطح سیاسی در پهنه کشور . از آنجا که شهرستان لنگرود با برخورداری از پتانسیل بالای فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی در همه ابعاد در چند سال اخیر تغییراتی در نظام تقسیمات کشوری داشته که شامل افزایش دو شهر جدید بنام شهر ساحلی چاف و چمخاله و شهر شلمان می باشد بجا است که تا با انجام مطالعاتی در زمینه توسعه سیاسی ،اقتصادی ،اجتماعی و… شهرستان لنگرود به مطالب و بررسی های مفیدی در این زمینه دست یابیم در این پایان نامه که با استفاده از روش کاربردی (استفاده از نتایج تحقیقات بنیادی به منظور بهبود و به کمال رساندن ساختارها و الگو مورد استفاده جوامع انسانی می باشد )انجام شده است ، بدنبال پاسخ به این سوال که تقسیمات کشوری چه تأثیری بر توسعه سیاسی شهرستان لنگرود داشته است و با در نظر گرفتن دو فرضیه که عبارتند از : توسعه سیاسی شهرستان لنگرود متأثر از نظام تقسیمات کشوری است و نیز نوع تقسیمات کشوری در تاملات ،فرهنگی و قومیتی شهرستان لنگرود نقش تأثیری گذاری داشته است و با هدف شناسایی امکانات بالقوه جمعیتی و امنیتی و اقتصادی و بالا بردن نقش کارکردی آن در شهرستان و نیز تعیین تأثیر تقسیمات انجام شده بر ساختار جمعیتی و فرهنگی استان با مورد مطالعه شهرستان لنگرود و همچنین بررسی و کاربردی کردن و تعیین الگوهای تازه تقسیمات سیاسی و اقتصادی شهرستان لنگرودانجام گرفته است ، بر این اساس نتایج بدست آمده حاکی از آن است که افزایش سطوح تقسیمات و کوچک شدن واحدها ،باعث رشد بودجه ملی گردیده است و این امر باعث تسریع در روند بهبود اوضاع اقتصادی ،اجتماعی ، فرهنگی این منطقه گردیده است کلمات کلیدی : تقسیمات کشوری ،توسعه سیاسی،اقتصادی ،اجتماعی،شهرستان لنگرود. مقدمه از سالیان دور، با افزایش سطح دانش و فهم بشر، کیفیت و وضعیت زندگی او همواره در حال بهبود و ارتقا بوده است. مباحث توسعه اقتصادی از قرن هفدهم و هجدهم میلادی در کشورهای اروپایی مطرح شده وبعد از انقلاب فرهنگی اجتماعی اروپا (رنسانس)و متعاقب آن انقلاب صنعتی، موج پیشرفت های شتابان کشورهای غربی آغاز شد فكر و اندیشه توسعه در سده‌ی روشنگری(رنسانس) بروز و ظهور یافت و نشانه‌های آن، در عصر انقلاب صنعتی آشكار شد. با پایان یافتن جنگ جهانی دوم، مسأله توسعه به‌عنوان یكی از مهمترین مسائل در محافل دانشگاهی و نیز مراكز برنامه‌ریزی كشورهای مختلف جهان مطرح شد و از آن‌جایی كه جهان پیشرفته و همچنین كشورهای عقب‌مانده در نتیجه دو جنگ جهانی و نیز فروپاشی دولت‌های استعماری، در آستانه‌ی طراحی مجدّد بنای اقتصادی و اجتماعی كشورهای خود قرار گرفته بودند، لذا این مسئله كه چگونه می‌توان ضمن سریع‌تر بناكردن این نظام اقتصادی و اجتماعی، بهبود و تكامل واقعی آن‌را نهادینه كرد، در معرض توجه قرار گرفت؛ كه این مسأله را می‌توان مسأله مركزی و اساسی توسعه دانست. در اوایل دهه‌های بعد از جنگ جهانی دوم، كه سازمان ملل آن‌ها را به‌نام دهه‌های توسعه نام‌گذاری كرد، عبارت توسعه و نیز گرایش‌های نژادپرستی به‌صورت موج گسترده‌ای در اروپا، آمریكای شمالی و در بین نخبگان كشورهای نیمه‌صنعتی انتشار یافت. در این كشورها در بیشتر موارد، مفهوم توسعه با مفهوم غرب‌گرایی یا اروپاگرایی همراه بود. براساس این گرایش، ملت‌ها و جوامعی كه بخش عمده كره زمین را تشكیل می‌دادند، ابتدا عقب‌مانده و بعد از مدتی، با عناوین توسعه‌نیافته یا در حال توسعه توصیف شدند.(محلاتی ،1378 ،11، علوی، 1386 ، 15 و 149، توکل، 1381 ،11) تا قبل از دهه‌ی هفتاد میلادی، در ادبیات رایج توسعه، فرهنگ و ارزش‌های فرهنگی، جایگاهی درخور نداشت و عوامل اقتصادی، محور مباحث توسعه را تشكیل می‌داد؛ اما در دهه‌ی هفتاد به‌بعد، بسیاری از نظریه‌پردازان چنین نگرشی را برنتافته و به ارزشی بودن توسعه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی گرویده‌اند. توسعه که پیش از این، امری صرفاً اقتصادی و مساوی با رشد تولید ملّی تلقّی می‌شد، پس از آن، در كنفرانس‌های سازمان ملل متحد، عوامل دیگری مانند عوامل فرهنگی، مورد عنایت قرار گرفت و چگونگی توزیع منابع رشد، در كانون توجه واقع شد(نظرپور، 1378 ،13-11 ، فنی ،1382 ، 14) پردازش، بسط و گسترش «توسعه» به‌مثابه یک ایده در ایران ناشی از یک دغدغه شریف ، انسانی و ملی بوده است که از سوی سیاستمداران ، فعّالین سیاسی ،‌ روشنفکران ،‌ روحانیون ،‌ و کسانی که به نوعی دغدغه اجتماعی داشته‌اند ، صورت گرفته است . این دغدغه چیزی نبوده است جز رفع نارسائیهایی و نیازهای که در جامعه مشاهده می‌شده «توسعۀ سیاسی» واژه‌ای جامعه شناختی است که از سوی مکاتب غربی به عنوان راهکاری برای کشورهای توسعه نیافته و جهان سومی ارائه گردیده است ؛ توسعه سیاسی در اصطلاح به معنای افزایش ظرفیت و کارایی یک نظام سیاسی در حل و فصل تضادهای منافع فردی و جمعی، ترکیب مردمی بودن، آزادی و تغییرات اساسی در یک جامعه است. یکی از عمده ترین مسائلی که فراروی کشورهای در حال توسعه قرار دارد ،دستیابی به توسعه پایدارو عدالت اجتماعی است به همین دلیل اهمیت کارکرد تقسیمات کشوری در توسعه ،سعی بر انتخاب ساختار تقسیماتی دارند که تاثیر گذاری بهینه جهت دستیابی به مضمون فوق در محیط جغرافیایی را در پی داشته باشد یکی از مسائل مهم در حوزه مدیریت و سیاست گذاری داخل هر کشور ،چگونگی سازماندهی سیاسی فضا است و در هر واحد سیاسی (کشور مستقل )برای آسان تر کردن اداره امور،ایجاد حداکثر کارایی و …تقسیمات صورت می گیرد تا تمام بخش ها به صورت مجموعه هماهنگ در جهت هدف های محلی و ملی و نظام سیاسی وظایف مربوط را انجام دهد.این مسئله حاکمیت ملی ومدیریتی سرزمینی را ،حتی در دورترین نقاط کشور ممکن می کند (کریمی پور و کامران ،1381 ، 27) نظام تقسیمات کشوری از اهم مسایلی است که یک کشور در حال رشد باید برای انجام برنامه ریزهای اقتصادی و اجتماعی و اداره بهتر سرزمین و بهره برداری بیشتر به آن توجه کند (رهنما واحمدی پور ، 1382،35). هدف تقسیمات کشوری که شاید مورد توجه نظام های سیاسی باشد عبارت است از : تأمین خدمات و امکانات برای مناطق نیازمند و تسهیل حاکمیت دولت تا پایین ترین سطح سیاسی در پهنه کشور(احمدی پور و منصوریان : منتشر نشده ) در راستایی دستیابی به این اهداف نظام تقسیمات کشوری در تمام سطح تمایل به ارتقا داشته به طوری که از سال 1316 تا سال 1394 تعداد استانها از 6 به 31 استان و شهرستان ها از 49 به 425 و بخشها از 290به 890 بخش افزایش یافته ،به تبع آن ساختار تشکیلات دولت نیز بزرگتر شده و تعداد کارکنان دولت نیز افزایش چشمگیری داشته است. شهرستان زیبا و پراستعداد لنگرود هم به لحاظ اقلیم جغرافیایی و هم به لحاظ اقلیم اقتصادی، نیروی انسانی، فرهنگی اجتماعی یکی از مناطق و شهرستان های استان گیلان با پتانسیل های بالای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در همه ابعاد می باشد. داشتن جلگه حاصل خیز با محصولات استراتژیک کشاورزی از جمله برنج، چای و تولید ابریشم و محصولات جالیزی، برخورداری بخشی از شهرستان از آب و هوای کوهستانی مانند دامپروری و پرورش زنبور عسل و اقتصاد متکی بر جنگل و مرتع و همچنین بهره مندی از قابلیت بسیار بالای تبدیل مناطق کوهستانی و کوهپایه ای به مبحث صنعت توریسم و گردشگری یکی از پتانسیل های منحصر بفرد این شهرستان زیبا می باشد. درضمن همچنین شهرستان لنگرود از قابلیت بزرگ دیگری مانند سواحل زیبای خزر نیز برخوردار است که مزیت پیشرفت و توسعه این منطقه از استان را هم به لحاظ گردشگر پذیری و هم به لحاظ اقتصاد منطقه ای، ملی و حتی بین المللی به رخ می کشاند و صد البته در کنار این عوامل تولید ثروت، بهره مندی از نیروی انسانی خلاق، منعطف ،متواضع و هوشمند از افضل مزیت هاست. در ادبیات توسعه همه جانبه به این همه دارایی وثروت خدادادی فرصت های تولید و انباشت ثروت از عوامل موجود و موثر هر اقلیم و منطقه اطلاق می شود که شهرستان لنگرود از آن به خوبی برخوردار است. فصل اول کلیات بیان مسئله اهمیت و ضرورت تحقیق فرضیه های تحقیق اهداف تحقیق تعاریف و مفاهیم بیان مسئله : تقسیمات کشوری بستر شکل یابی نظام مدیریت سرزمینی و تشکیلات اداری تقسیم سرزمین به واحدهای کوچکتر اداری و اختیارات نسبی سیستم اداری است.همچنین نظام تقسیمات کشوری شکل دولت های منطقه ای و محلی در محدوده های سیاسی که واحدهای برنامه ریزی توسعه می باشند را مشخص میکند از این رو رابطه تنگاتنگی بین نظام تقسیمات کشوری و توسعه ملی وجود دارد تقسیمات کشوری تاکنون بر پایه شاخص تراکم جمعیت و بکارگیری استقراریی استوار بوده است .تدوام این فرآیند تقسیم پی در پی واحدهای سیاسی به اجزاء کوچکتر افزایش کارکنان دولت و بزرگتر شدن و در نتیجه افزایش بودجه عمومی دولت به کل بودجه بوده است.با توجه به اینکه یکی از مهمترین اهداف مدیریت سیاسی فضا ایجاد یک توسعه متوازن در سطح سرزمین است توسعه که از طریق ارائه پهنه خدمات باعث کاهش نابرابری ها و ایجاد یک عوادت جغرافیایی در سطح سرزمین است و در این راستا تقسیمات کشوری از مهمترین مسائلی است که به منظور مدیریت سرزمین و انجام هرگونه برنامه ریزی در سطح کشور یا نواحی به منظور کاهش نابرابریها و توسعه متوازن هم نواحی فراهم آورد.شهرستان لنگرود با جمعیتی 137272 نفرو با مساحت 418 کلیومتر مربع در شرق گیلان و در جنوب دریای خزر قرا دارد از سمت غرب شمال غرب به شهرستان لاهیجان و از سمت جنوب و مشرق به شهرستان های رودسر و املش قرار گرفته است . این شهرستان دارای اراضی ساحلی که یکی از مهمترین پتانسیل های گردشگری و اراضی کوهپایه ای که 16%مساحت شهرستان را در بر می گیرد این شهرستان دارای 3 بخش مرکزی – کومله – اطاقور و 5 شهر میباشد که هر کدام به نوعی در توسعه سیاسی و اقتصادی و فرهنگی شهرستان نقش دارند از این رو این شهرستان با توجه به پتانسیل های قوی در بحث گردشگری داشته و نیز چشم انداز زیبای جلگه ای و پسکرانه های جغرافیایی شهرستان بسیار حائز اهمیت می باشد ،از طرفی با توجه به وجود آمدن شهرها ی جدید مثل چاف و چمخاله ونیز شهر شلمان که هر کدام به نوعی در آینده انتظار تبدیل به بخش را دارند میتوان گفت هر کدام به نوعی در به وجود آوردن فضای جدیدسیاسی اقتصادی شهرستان نقش بسزای دارد . با توجه به اهداف این تحقیق هدف این پژوهش تحلیل نقش تقسیمات کشوری در عدم توسعه متوازن منطقه در شهرستان براساس شناسایی امکانات بالقوه جمعیتی و امنیتی و اقتصادی و همچنین ساختار جمعیتی فرهنگی و کاربردی کردن الگوهای تازه تقسیمات سیاسی شهرستان چه نقشی میتواند داشته باشد؟