گسترش روز افزون تجارت فرامرزی، به ویژه پس از جنگ جهانی دوم از یک سو و علاقه وافر کشورهای مبتنی بر نظام اقتصادی بازار آزاد به آزادسازی مقررات تجاری خود از سوی دیگر، علمای حقوق را بر آن داشت تا راهی برای تطبیق حقوق با این تغییرات بیابند. نتیجه این تکاپو «حقوق تجارت بین الملل» نامیده می شود.[1] محور اصلی این رشته وضع قوانین و مقررات حاکم بر انجام تجارت در عرصه بین المللی می باشد. موانعی که در گسترش تجارت در عرصه بین المللی وجود داشت از جمله عدم شناخت کافی طرفین از حسن شهرت تجاری و حقوقی همدیگر، عدم امکان اجرای تصمیمات قضائی و داوری اتخاذ شده یک کشور در کشور دیگر، مسائل ناشی از موازین و مقررات کشورهای طرفین قرارداد و … مسئولان را بر آن داشت تا جهت تشویق سرمایه گذاری اقدام به استفاده از ابزاری نمایند که تضمین کننده امنیت تجارت در عرصه بین المللی و حقوق طرفین قرارداد باشد بهترین ابزاری که در این زمینه تدوین گردید اعتبار اسنادی است. به موجب این اعتبار بانک گشاینده تعهد می نماید در قبال ارائه اسناد مورد پذیرش طرف دیگر قرارداد وجه تودیعی خریدار را در موعد مقرر به فروشنده بپردازد. جهت یکنواختی قوانین و مقررات حاکم بر اعتبارات اسنادی نهادهای بازرگانی بین المللی اقدام به تدوین مقررات متفاوتی نمودند. یکی از موفق ترین مقرراتی که در این عرصه وضع گردید و مورد قبول فعالان تجارت بین الملل قرار گرفت مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی(یو.سی.پی.) می باشد که هدف آن برقراری یک رشته ضوابط قراردادی به منظور همگونی عملیات اعتبارات اسنادی در کشورهای مختلف می باشد که در حال حاضر بهترین و متداولترین روش پرداخت بین المللی مورد قبول بانک ها نیز می باشد[2] که بعنوان شاهرگ حیاتی بازرگانی بین المللی مورد توجه قرار می گیرد.در این پایان نامه سعی شده است در ابتدا گذری بر چگونگی تهیه و تدوین این مقررات داشته سپس ضمن بررسی مفهوم و ماهیت حقوقی اعتبارات اسنادی و نقش آن در تسهیل مقررات تجاری، ویژگی های حقوقی و اصول حاکم بر اعتبارات اسنادی بررسی گردد و نهایتاً به بررسی روش های حل اختلاف در این معاملات پرداخته شود.

 واژگان کلیدی: اعتبار اسنادی، تعهد قراردادی بین المللی، مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی، قانون (کد) متحدالشکل تجارت امریکا، ماهیت حقوقی اعتبار اسنادی، اصول حقوقی حاکم بر اعتبار اسنادی.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                صفحه

چکیده

مقدمه                                                                                                 1

کلیات                                                                                                 8        

فصل اول- روش های پرداخت بین المللی                                                    11

مبحث اول- روش های سنتی                                                                     12

1-1-1- حساب باز                                                                                12

2-1-1- پیش پرداخت کامل                                                                      13

مبحث دوم- روش های نوین                                                                      14

1-2-1- روش وصولی                                                                            14

2-2-1- اعتبارات اسنادی                                                                        14

3-2-1- ویژگی های روش های جدید                                                          15

2-4-1- نقش بانک ها                                                                             15

1-4-2-1- سوئیفت                                                                               16

2-4-2-1- برات ها و درخواست پرداخت                                                      16

الف- برات های تجاری                                                                            17

ب- درخواست پرداخت                                                                           17

فصل دوم- اعتبارات اسنادی                                                                     18

مبحث اول – تعریف اعتبارات اسنادی                                                            19

مبحث دوم- مزایای اعتبارات اسنادی                                                             22

1-2-2- تضمین                                                                                    23

2-2-2- تامین نقدینگی و منابع مالی                                                            25

3-2-2- نزدیکی جهت اقامه دعوا                                                                25

مبحث سوم- معایب اعتبارات اسنادی                                                            26

1-3-2- تاخیر                                                                                      26

2-3-2- هزینه                                                                                      29

3-3-2- تقلب                                                                                      30

مبحث چهارم- اهمیت و فایده اعتبارات اسنادی در تجارت الکترونیک                       31

4-1-2- تضمین و الکترونیکی شدن اسناد                                                       32

4-2-2- تامین نقدینگی و الکترونیکی شدن اسناد                                               36

4-3-2- نزدیکی و عصر تجارت الکترونیک                                                    39

مبحث پنجم- ماهیت حقوقی اعتبارات اسنادی                                                   41

مبحث ششم- اقسام اعتبارات اسنادی                                                             44

6-1-2- اعتبارات اسنادی تجاری                                                                 44

6-2-2- اعتبارات اسنادی تضمینی                                                               45

6-3-2- اعتبارات اسنادی قابل برگشت – غیر قابل برگشت                                   46

6-4-2- اعتبارات اسنادی قابل انتقال – غیر قابل انتقال                                         47

 
5-6-2- اعتبار اسنادی مدت دار                                                                  48

مبحث هفتم- کاربرد اعتبارات اسنادی                                                             49

مبحث هشتم- شرایط عمومی قرارداد گشایش اعتبار اسنادی                                   49

8-1-2- رویه بانک های ایران جهت گشایش اعتبار اسنادی                                              51

مبحث نهم- پوشش اعتبار اسنادی                                                                   55  

9-1-2- تلخیصی از 725URR                                                                        55

9-2-2- شرایط اعمال 725URR    57                                                                  

 

مبحث دهم- بررسی یک نمونه اعتبار اسنادی                                                    57

مبحث یازدهم- نقش اسناد در اعتبارات اسنادی                                                  66

11-1-2- اختلاف و ابهام در اسناد                                                              67

11-2-2- یکپارچگی اسناد متعدد                                                                68

11-3-2- همبستگی اسناد                                                                        69

مبحث دوازدهم- نقش اعتبارات اسنادی در تسهیل و تضمین معاملات تجاری بین المللی 71

مبحث سیزدهم- مقایسه اعتبارات اسنادی با اسناد قابل معامله و قراردادها                    76

13-1-2- اعتبارات اسنادی و اسناد قابل معامله                                                 76

13-2-2- اعتبارات اسنادی و قراردادها                                                          77

فصل سوم- ویژگی های حقوقی اعتبارات اسنادی                                            79

مبحث اول – اجزای طیف ویژگی های حقوقی اعتبارات اسنادی                              81

1-1-3- فرمالیسم: تئوری ظاهر و شکل اسناد و مدارک (اصالت شکل و ظاهر)            81

 
 
1-2-3- مالكیت محل                                                                             83       

1-3 -3- وصف مصونیت، عدم ورود ایرادات و استثنائات                                    84

1-4-3- ویژگی استقلال                                                                          86

1-5 -3- وصف تجاری                                                                           87

1-6-3- خاصیت مبادله ای                                                                        88

1-7-3- ارجحیت و تفوق جنبه های تاسیسی قانونی…                                       89

1-8-3- وصف تجریدی                                                                          91

1-9-3- وحدت حقوقی و اتحاد شكلی و ماهوی موازین اعتبارات اسنادی                  92

1-10-3- مفروض بودن حسن نیت                                                             93

1-11-3- اصل تدقیق و تبعیت از شرایط اعتبار نامه                                           94

1-12-3- خاصیت تضامنی                                                                       95

1-13-3- وصف تنجیزی                                                                         96

1-14-3- جنبه موضوعیت داشتن و قائم به خود بودن                                         97

مبحث دوم- چارچوب حقوقی اعتبارات اسنادی                                                 99

3-2-1- منابع حقوقی                                                                              99

3-2-1-1- عرف ها و رویه های متحدالشكل اعتبارات اسنادی(یو.سی.پی.)                100

3-2-1-2- یو.سی.پی. الكترونیك(eucp)                                                     105

1-2-1-2-3- کاربردای.یو.سی.پی.                                                           106

3-2-1-3- كنوانسیون آنسیترال راجع به ضمانت نامه های مستقل و اعتبارات اسنادی تضمینی    108

 
3-2-1-4- ماده 5 قانون (كد) متحدالشكل تجارت امریكا(UCC)                           110

2-2-3- اصول بنیادین حقوقی حاكم بر اعتبارات اسنادی                                     112

2-2-1-3- اصل استقلال یا وصف تجریدی اعتبار اسنادی                                  113

2-3-2-2- اصل انطباق دقیق اسناد با شروط اعتبار                                          116

2-3-3- قواعد حقوقی حاکم بر اعتبارات اسنادی                                            118

فصل چهارم- حل و فصل اختلافات در روابط تجاری بین الملل                          125

مبحث اول- روش های حل و فصل اختلافات در روابط تجاری بین الملل                 126

1-1-4- قواعد ADR                                                                           127

2-1-4- کارشناسی                                                                              129

1-2-1-4- آیا نظر کارشناسی برای طرف های مربوطه الزام آور است؟                    130

3-1-4- حل و فصل اختلافات ناشی از ابزارهای بانکی اسنادی                             131      

1-3-1-4- هدف قواعد حل و فصل اختلافات ناشی از ابزارهای بانکی اسنادی          131

2-3-1-4- شرایط استفاده از خدمات DOCDEX                                                     132

4-1-4- هیات های حل اختلاف                                                                133

5-1-4- داوری                                                                                   134

6-1-4- رسیدگی در دادگاه(دادرسی)                                                          137

1-6-1-4- دادگاه صالح                                                                         137

مبحث دوم- ویژگیهای روش های جایگزین حل و فصل اختلافات                         138

1-2-4- قلمرو روش های جایگزین حل و فصل اختلافات                                 138

 
2-2-4- ویژگیهای روش های جایگزین حل و فصل اختلافات                             139

نتیجه                                                                                                 140

پیشنهادات                                                                                         145

فهرست منابع و ماخذ                                                                             148

 الف- طرح مساله

این پایان نامه در صدد آن است که ماهیت حقوقی اعتبارات اسنادی اعم از داخلی یا بین المللی را تبیین نموده، مشخص نماید پس از گشایش چه جنبه های حقوقی ای ممكن است بر آن حادث گردد و قانون حاكم بر آن كدام است و چنانچه اختلافی در این میان روی دهد توسط چه مرجعی باید حل و فصل گردد؟

بدون شک انجام تعهدات قراردادی از مهمترین اهداف هر قرارداد است. در روابط قراردادی داخلی یک کشور به لحاظ وجود دستگاه قضایی و نیروهای مورد نیاز برای انجام این تصمیمات، انجام تعهدات قراردادی ساده تر و اضطراب متعاقدین کمتر است ولی در روابط بین المللی بدلیل وجود موانع عدیده از جمله عدم شناخت طرفین از وضعیت و حسن شهرت تجاری همدیگر، بعد مسافت، عدم ثبات ارزی و … طرفین قرارداد از همان ابتدا در جستجوی تأمین کافی هستند تا به دور از هرگونه دلواپسی و اضطراب در یک بستر امن تجاری فعالیت نمایند.

یکی از مهمترین مواردی که صادرکننده و واردکننده (طرفین معامله بین المللی) باید برای انعقاد قرارداد و النهایه انجام معامله در مورد آن توافق نمایند این است که واردکننده با چه روشی می خواهد وجه را به صادرکننده پرداخته و تسویه حساب نماید. در حال حاضر بهترین و مطمئن ترین روش برای این امر اعتبار اسنادی است.[3] اعتبار اسنادی تعهدی از سوی بانک است که به موجب آن بانک متعهد می شود مبلغ تعهد شده خریدار را به موقع به دست فروشنده برساند. حتی چنانچه خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید