دکتر مجتبی دهقاندار

استاد مشاور :

دکتر محمد باقر عامری نیا

سال تحصیلی 1391- 1392

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود تکه هایی از متن به عنوان نمونه :   فهرست مطالب عنوان                                                                                                                  صفحه چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………1 طرح تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………2   فصل اول بررسی شرایط تشکیل قراردادهای الکترونیکی مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………….6 1-1-قصد طرفین…………………………………………………………………………………………………………………………7 1-1-1- معنا و مفهوم قصد و رضا………………………………………………………………………………………………..8 1-1-1-1-رضا…………………………………………………………………………………………………………………………….8 1-1-1-2-قصد…………………………………………………………………………………………………………………………….8 1-2-معنا و مفهوم داده پیام……………………………………………………………………………………………………………9 1 -2-1- اعتبار داده پیام در ایجاد ماهیت حقوقی………………………………………………………………………………9 1-2-2- انواع بهره گیری از داده پیام…………………………………………………………………………………………….10 1-2-2-1- انتقال صرف اطلاعات ازطریق داده پیام ……………………………………………………………………….10 1-2-2-2- انتقال اطلاعیه های یکجانبه ……………………………………………………………………………………….10 1-2-2-3- داده پیامهای تشکیل قرارداد ……………………………………………………………………………………….10 1-2-3-اعلام اراده طرفین از طریق داده پیام…………………………………………………………………………………..11 1-2-3-1- انعقاد قرارداد از طریق پست الکترونیکی واتاق گفتگو…………………………………………………….11 1-2-3-2- انعقاد قرارداد از طریق وب سایت………………………………………………………………………………..12 1-2-4-ایجاب و قبول از طریق داده پیام……………………………………………………………………………………….12 1-3-اهلیت ………………………………………………………………………………………………………………………………12 1-3-1- معنا و مفهوم لغوی…………………………………………………………………………………………………………13 1-3-2- معنا و مفهوم اصطلاحی………………………………………………………………………………………………….13 1-3-2-1- اهلیت تمتع………………………………………………………………………………………………………………13 1-3-2-2- اهلیت استیفاء……………………………………………………………………………………………………………14 1-3-2- احراز اهلیت در قراردادهای الکترونیکی……………………………………………………………………………17   فهرست مطالب عنوان                                                                                                                  صفحه   1-4- مورد معامله………………………………………………………………………………………………………………………21 1-4-1- معنا و مفهوم مورد معامله……………………………………………………………………………………………….22 1-4-2- مورد معامله در قراردادهای الکترونیکی…………………………………………………………………………….22 1-4-2-1-اشکال مختلف موضوع مورد معامله………………………………………………………………………………23 1-4-2-2- خصوصیات موضوع مورد معامله…………………………………………………………………………………24 1-5- مشروعیت جهت معامله……………………………………………………………………………………………………..26   1-5-1- معنا و مفهوم مشروعیت جهت معامله………………………………………………………………………………26 1-5-2- مشروعیت جهت به طور کلی………………………………………………………………………………………….26 1-5-3- مشروعیت جهت معامله در قراردادهای الکترونیکی……………………………………………………27   فصل دوم ایجاب و قبول از طریق داده پیام مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………..30 2-1- اطلاعات لازم برای نمایش در وب سایت ها جهت انعقاد قراردادها…………………………………………32 2-2- معنا و مفهوم ایجاب…………………………………………………………………………………………………………..32 2-2-1- تعریف ایجاب……………………………………………………………………………………………………………….32 2-3- امکان انجام ایجاب و قبول از طریق داده پیام………………………………………………………………………..33 2-3-1- امکان انجام ایجاب از طریق داده پیام……………………………………………………………………………….34 2-3-2- طرق اعلام ایجاب در ارتباطات الکترونیکی………………………………………………………………………35 2-3-3- وصول ایجاب به مخاطب……………………………………………………………………………………………….36 2-3-4- زمان انجام ایجاب و مدت اعتبار آن…………………………………………………………………………………37 2-3-5- ایجاب متقابل…………………………………………………………………………………………………………………39 2-3-6- دعوت به معامله……………………………………………………………………………………………………………40 2-4- قبول………………………………………………………………………………………………………………………………41 2-4-1- معنا و مفهوم قبول…………………………………………………………………………………………………………41   فهرست مطالب عنوان                                                                                                                 صفحه 2-4-2- تعریف قبول…………………………………………………………………………………………………………………41 2-4-3-  نحوه ی ابراز قبول در قراردادهای الکترونیکی………………………………………………………………….42 2-4-4- تطابق قبول با ایجاب……………………………………………………………………………………………………..46 2-4-5- عدول از قبول پس از ارسال در قراردادهای الکترونیکی……………………………………………………..49 2-4-6- زمان و مکان تحقق قبول………………………………………………………………………………………………..50 2-5- مقررات ایجاب و قبول از طریق داده پیام………………………………………………………………………………51 2-5-1- انتساب داده پیام…………………………………………………………………………………………………………….51 2-5-1-1- مواردی که داده پیام به اصل ساز منسوب است……………………………………………………………..52 2-5-1-2- مواردی که داده پیام از سوی اصل ساز ارسال شده تلقی می شود…………………………………….52 2-5-1-3- ارسال داده پیام از سوی غیر اصل ساز………………………………………………………………………….52 2-5-1-4- استقلال داده پیام ارسال شده در انتساب به مخاطب……………………………………………………….53 2-5-2- تصدیق دریافت داده پیام…………………………………………………………………………………………………53 2-5-2-1- تصدیق شرط شده……………………………………………………………………………………………………..53 2-5-2-2- تصدیق شرط نشده…………………………………………………………………………………………………….54 2-5-3 – روش تصدیق………………………………………………………………………………………………………………54   فصل سوم زمان و مکان تشکیل قراردادهای الکترونیکی مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………56 3-1 – تعیین زمان و مکان تشکیل قرارداد به طور کلی……………………………………………………………………57 3-1-1-در صورت وجود توافق طرفین………………………………………………………………………………………..57 3-1-2-نبود توافق بین طرفین……………………………………………………………………………………………………..57 3-2- اهمیت تشخیص زمان و مکان وقوع عقد……………………………………………………………………………..58 3-2-1- زمان عقد( اهمیت تشخیص)…………………………………………………………………………………………..59 3-2-2- مکان عقد(اهمیت تشخیص)…………………………………………………………………………………………..60     فهرست مطالب عنوان                                                                                                     صفحه 3-2-2-1-سطح ملی…………………………………………………………………………………………………………………60 3-2-2-2- سطح بین المللی……………………………………………………………………………………………………….61 3-3- زمان تشکیل قراردادهای الکترونیکی……………………………………………………………………………………61 3-3-1- قاعده ارسال…………………………………………………………………………………………………………………62 3-4- اعمال قاعده ارسال و وصول از طریق ابزارهای الکترونیکی…………………………………………………….64 3-5- تعیین زمان تحقق ارسال و وصول قبول از دیدگاه قوانین تجارت الکترونیکی……………………………66 3-6- مکان تشکیل قراردادهای الکترونیکی……………………………………………………………………………………69 3-6-1-مکان ارسال و دریافت داده پیام و ارتباط الکترونیکی………………………………………………………….70 3-6-1-1-مکان ارسال داده پیام و ارتباط الکترونیکی…………………………………………………………………….70 3-6-1-2-مکان دریافت داده پیام و ارتباط الکترونیکی………………………………………………………….72 فصل چهارم اسناد و ادله الکترونیکی و اعتبار آنها مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………74 4-1-تعریف سند………………………………………………………………………………………………………………………75 4-2- شناسایی و پذیرش اسناد الکترونیکی………………………………………………………………………………….75 4-3- اعتبار اسناد الکترونیکی…………………………………………………………………………………………………….76 4-3-1- شرایط فنی لازم برای اسناد الکترونیکی…………………………………………………………………………..78 4-3-2- ارزش حقوقی و اثباتی اسناد الکترونیکی…………………………………………………………………………78 نتیجه……………………………………………………………………………………………………………………………………….81 فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………82 چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………85   مقدمه امروزه با پیشرفت های عظیم درزمینه ی فناوری های نو بویژه فناوری اطلاعات که نمونه ی بارزآن اینترنت می باشد ارتباط بین انسان ها آن چنان سریع و راحت شده که می توان با فشاردادن یک دکمه به هر نقطه از جهان سفر کردیا به دیدن شخصی درآنسوی جهان رفت وبا او درارتباط بود و اینکه بدون شناخت افراد آنها را با توجه به کشور یا شغل و حرفه شان پیدانمود گویی جهان دهکده ای کوچک و حتی کوچک ترازآن گویی جهان خلاصه شده در صفحه ی نمایشگر رایانه ی شما یا گوشی همراهتان! دراین جهان کوچک کسانی که ازاین امکان به نحو مطلوب استفاده نموده وهمگام وهمراه باآن تغییرمی کنند در شمار بهترین ها هستند.چه آنهایی که ازاین ابزاردر راه آموزش انتقال و حاکم کردن فرهنگ خود در جنبه های مختلف آن استفاده می کنند و چه آنهایی که ازآن در زمینه ی تجارت و کسب و کار استفاده می کنند. آنچه در این تحقیق مورد نظر بوده بررسی چگونگی واصول حاکم برانعقادقراردادهای الکترونیکی و بررسی جنبه های حقوقی آن در کشور عزیزمان ایران و ایالات متحده آمریکا می باشد. تشکیل قراردادهای الکترونیکی یکی ازمباحث مهم درتجارت الکترونیکی است. از نقطه نظر تاریخی تشکیل اولین قرارداد الکترونیکی به سال 1830 میلادی بر می گردد. زمانی که برای اولین بار از تلگراف برای انعقاد قرارداد استفاده شد. و باگسترش و پیشرفت ابزارهای الکترونیکی عرضه کنندگان کالاها و خدمات می توانند خارج از مرزهای کشور های خود به ارائه وفروش آنها دست بزنند.این امکان باعث به وجود آمدن بازارهای وسیع به گستردگی کره ی زمین شده است. فروشندگان و ارائه دهندگان شرایط خود و شرایط مربوط به کالا ها وخدمات وضوابط وشرایط مربوط به آن  را اعلام کرده و به فروش آن اقدام    می کنند.این بازار بزرگ را بازار الکترونیک می نامند. این بازاربزرگ به خریداران این اجازه رامی دهد که کالاها وخدمات مورد نیاز خود را درهرنقطه ی جغرافیایی پیدا کرده و بین ارائه دهندگان مختلف شخص موردنظر خودرا انتخاب کرده و آن را با قیمت و کیفیت مناسب در یک بازار نا محدود رقابتی در هر ساعت از شبانه روز خریداری کند. و این بدین معناست که خریداران خواه تاجر ویا مصرف کننده ی معمولی    می توانند نیازمندی های خود را که به دلیل محدودیت مکانی و زمانی قادر به تهیه ی آنها نبودند به راحتی یک کلیک کردن سفارش و تهیه کنند. بر این اساس می توان گفت معملات الکترونیکی محصول پیدایش بازارهای الکترونیکی و ابزارهای ارتباطی جدید است.