تأثیرپذیری هنرهای نمایشی ازادبیات، پیشینه‌ای تاریخی دارد. درام نویسان همواره به آثار ادیبان جهان توجه خاصی نشان داده‌اند. آنها برای نوشتن نمایشنامه‌ها و فیلمنامه‌های خود از تاریخچه‌ها، حکایات، شخصیت‌ها، اسطوره‌ها، مضامین ادبی، داستان‌ها، پیکارهای ادبی و مناظرات بهره‌‌های فراوان برده‌اند و توانسته‌اند فیلمنامه‌ها یا نمایشنامه‌های خود را از دل جملات، صحنه‌ها و حوادث موجود در آثار و زندگی آنان بیرون بکشند. اشخاصی در تاریخ وجود دارند که زندگی آنها سرشار از بضاعت‌ها و عناصر نمایشی است که می توان آنها را اخذ و مورد توجه قرار داد. امام جواد (ع) از جمله این شخصیت ها می باشد. زندگی امام جواد (ع) و فرازهایی از آن که مناظرات ایشان در آن واقع شده است، مخصوصا سه مناظره ایشان با یحیی بن اکثم و احمد ابن ابی داود را در بر می گیرد که از ویژگیهای نمایشی برخوردار است. هر کدام از این مناظره ها دارای صحنه هایی است که از لحاظ بررسی ظرفیت های نمایشی دارای اهمیت می باشد. برای همین منظور این پژوهش در صدد پاسخ دادن به این سوال است که آیا در مناظرات نام برده شده، ظرفیت‌های نمایشی وجود دارد یا خیر؟ و این واکاوی را بنابر نظریات مطرح در باب داستان و نمایشنامه با استناد به نظریه‌های جیمز تامس، سام اسمایلی و ارسطو پایه گذاری کرده و بیشترین تمرکز روی دو عنصر(دیالوگ و شخصیت) به عنوان نقطه اشتراک داستان، نمایشنامه و مناظره، گذارده است. روش گرد آوری اطلاعات از طریق کتابخانه ای است. نتایج به دست آمده نشان دهنده این است که مناظرات امام جواد ( ع ) منطبق با ظرفیت های نمایشی با رویکرد شخصیت و گفت وگو بنابر نظریات جیمز تامس ، سام اسمایلی و ارسطو می باشد. واژگان کلیدی: عناصر نمایشی، شخصیت، مناظره، امام جواد (ع). فهرست مطالب فصل اول: کلیات تحقیق. 1 1ـ1. طر ح مسئله: 2 2-1. ضرورت و اهمیت پژوهش: 3 3-1. اهداف پژوهش: 4 4-1. سوالات تحقیق: 6 1-4-1. سئوال اصلی: 6 2-4-1. سئولات فرعی: 6 5-1. فرضیات تحقیق: 6 6-1. تعریف مفاهیم: 7 1-6-1 تعریف مناظره: 7 2-6-1. جایگاه مناظره در تاریخ و ادبیات ایران: 9 3-6-1. مناظره از دیدگاه قرآن و معصومین: 11 4-6-1. انواع مناظره: 13 انواع مناظره از نظر محتوا: 14 عاشقانه: 14 مناظره ادبی: 15 سیاسی: 18 اعتقادی: 19 5 – 6 – 1.ظرفیت‌های نمایشی: 24 ظرفیت‌های نمایشی: 26 فصل دوم ‌: مبانی نظری تحقیق. 29 یکم: بررسی تحقیقات پیشین: 30 دوم: نظریه‌های مربوط به موضوع بحث: 32 الف) دیدگاه سام اسمایلی: 32 ب) دیدگاه جیمز تامس: 34 ج) دیدگاه ارسطو و دلایل ترجیح آن: 35 سوم: مبانی نظری و چهارچوب علمی تحقیق: 38 3-1 روش تحقیق.. 42 3-1-1 روش گردآوری اطلاعات.. 42 3-1-2 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات.. 42 فصل چهارم: یافته‌های تحقیق. 43 یکم:داستان زندگی امام جواد(ع): 44 شهادت امام: 48 دوم: تبیین ظرفیت‌های نمایشی مناظرات امام جواد(ع) 49 متن مناظره اول امام جواد(ع) با یحیی بن اکثم: 49 تحلیل و بررسی ظرفیت‌های نمایشی در مناظره اول: 54 متن مناظره ی دوم و تحلیل آن: 64 تحلیل بررسی ظرفیت‌های نمایشی مناظره ی دوم: 66 متن مناظره ی سوم: 67 تحلیل متن مناظره ی سوم: 69 سوم: ظرفیت‌های مشترک و عناصر تکرار شونده در مناظرات: 72 فضای حاکم بر مناظرات امام جواد(ع): 72 مخاطب: 72 تأثیر پیرامونی: 73 چهارم: تبیین، تجزیه و تحلیل داده‌ها: 73 پیش قصه: 73 میانه‌ی قصه: 74 پایان قصه: 74 قهرمان قصه: امام جواد(ع) 75 کشمکش در کل قصه : 75 شناسایی ظرفیت‌های مشترک ژنریک(ویژگی‌های ژنریک) 76 امکان شناسی بازنمایی مناظرات امام جواد(ع) 77 پیشنهاد قالب‌های برنامه سازی با موضوع مورد پژوهش: 78 سوژه‌های پیشنهادی برای نوشتن نمایش رادیویی: 79 فصل پنجم: خاتمه و نتیجه‌گیری. 81 نتیجه گیری: 82 پیشنهادات: 83 منابع و ماخذ 84 فصل اول: کلیات تحقیق