اجتماعی مدنظر قرار می­گیرد.این فیلم به صادقانه‌ترین شکل ممکن تلاش می‌کند از نسلی بگوید که خود را وابسته به هیچ جریان و هیچ جناح سیاسی‌ای نمی‌داند و مستقل عمل می­ کند. از آنجایی که تحلیل گفتمان انتقادی نظریات و ابزارهای جدید و جالبی را در جهت به چالش کشیدن رویدادهای سیاسی و اجتماعی در اختیار قرار می­دهد تصمیم به انتخاب این موضوع جهت تحقیق گرفته­ام. فرضیه­ های تحقیق نیز به این صورت می­باشد که، با بررسی و تحلیل گفتمان فیلم می­توان معلوم ساخت که چه دال­های معنا بخشی بر این فضا حاکم بوده ­اند، و همچنین با بررسی و تحلیل گفتمان این فیلم می­توان معلوم ساخت تاثیر این دال­های معنابخش بر نظام معنایی بازنمایی شده در فیلم چه بوده است. این تحقیق از نوع تحقیق توصیفی است، و از روش گفتمان لاکلا و موف استفاده می­شود.در پایان تحقیق با تحلیل گفتمان­ها فرضیه یک تأیید شد و مشخص شد که مهمترین  و برجسته­ترین دالهای معنابخش در این فیلم دالهای آزادی و قانون و عدالت است، که بارها حول محور همین دالها در گفتمانهای فیلم بحث شده است.همچنین در پاسخ به پرسش دوم نیز مشخص شد که این فیلم توانسته این دالهای برتر را به نحو تاثیرگذاری در گفتمانها نشان دهد وحقانیت آزادی بیان را اثبات کند.گفتمان این فیلم در تمامی دیالوگها از این دالها حمایت می­ کند.تاثیر دموکراسی و قانون و عدالت در تمامی گفتمانها به چشم می­خورد.

فهرست مطالب

1-……… فصل اول کلیات… 1

1-1-     مقدمه  2

1-2-   بیان مسئله. 3

1-3-   اهمیت تحقیق.. 4

1-4-   سوالات تحقیق.. 4

1-5-   فرضیه های تحقیق.. 4

1-6-   تعریف کلید واژه ها 5

2-……… فصل دوم پیشینه تحقیق… 7

2-1-   مبانی نظری.. 8

2-1-1-      گفتمان  8

2-1-2-  چیستی و هستی مفهوم گفتمان.. 10

2-1-3-   تاریخچه تحلیل انتقادی گفتمان.. 13

2-1-4-   اهداف تحلیل گفتمان.. 14

2-1-5-   رویکرد گفتمانی لاکلا و موف.. 16

2-1-6-   ژاك دریدا 17

2-1-7-   تحلیل گفتمان انتقادی: رویکرد نورمن فرکلاف.. 18

2-1-8-   میشل فوکو. 21

2-1-9-   دیرینه شناسی و تبارشناسی در اندیشه‌ی فوکو. 25

2-1-10-   رویکرد روث وداک… 29

2-1-11-   سوژه یا فردیت و عاملیت… 30

2-1-12-   دلالت ضمنی.. 35

2-1-13-  برجسته سازی وحاشیه رانی.. 36

2-1-14-  تاریخچه نقد فیلم در ایران.. 37

2-1-15-   نشانه شناسی.. 41

2-2-   مبانی عملی.. 46

2-2-1-   برخی از پژوهش های مرتبط به موضوع تحلیل گفتمان توسط محققین داخلی.. 46

2-2-2-   برخی از پژوهش های مرتبط به موضوع تحلیل گفتمان توسط محققین خارجی.. 50

3-……… فصل سوم روش تحقیق… 53

3-1-     مقدمه  54

3-2-   شرکت کنندگان.. 54

3-3-   تعریف تحقیق توصیفی.. 54

3-4-   چارچوب تحقیق.. 54

3-4-1-   دال و مدلول.. 55

3-4-2-    ضدیت، غیریت… 55

3-4-3-    برجسته سازی و حاشیه رانی.. 55

3-5-   شیوه انجام کار 56

4-……… فصل چهارم تحلیل گفتمان.. 57

4-1-   خلاصه فیلم. 58

4-2-   شخصیت های فیلمنامه. 59

4-3-   تحلیل گفتمان فیلم پارتی.. 60

5-……… فصل پنجم نتیجه گیری.. 96

5-1-     مقدمه  97

5-2-   اهمیت کاربرد تحقیق.. 100

5-3-   پیشنهادات برای تحقیقات آینده 100

واژه نامه. 105

1-     فصل اول کلیات

1-1-مقدمه

تحلیل گفتمان، یك گرایش مطالعاتی بین رشته‌ای است؛ كه از اواسط دهه‌ی 1960 تا اواسط دهه‌ی 1970 در پی تغییرات گسترده‌ی علمی-معرفتی، در رشته‌هایی چون انسان‌شنا­سی، قوم‌نگاری، جامعه‌شناسی خرد، روان‌شناسی ادراكی و اجتماعی، شعر، معا­نی و بیان، زبان‌شناسی، نشانه‌شناسی و سیر رشته‌های علوم اجتما­عی و انسانی علاقمند به مطالعات نظام‌مند ساختار، كاركرد و فرایند تولید گفتار و نوشتار ظهور كرده است. این گرایش كه به‌دلیل بین رشته‌ای بودن، خیلی زود به‌عنوان یكی از روش‌های كیفی در حوزه‌های مختلف علوم سیاسی، اجتماعی، ارتباطات و زبان‌شناسی انتقادی مورد استقبال قرار گرفت، نخستین بار در سال 1952 در مقاله‌ای از زبان‌شناس معروف انگلیسی “زلیك هریس” به‌كار رفت. البته در آن دوره‌ای كه هریس از تحلیل گفتمان سخن گفت و این اصطلاح را   به‌کار برد، صرفاً با نگاهی زبان‌شناختی به این مقوله توجه كرد. ورود این بحث‌ به عرصه‌های دیگر علمی مثل علوم سیاسی، جامعه‌شناسی و ارتباطات و در واقع خروج آن از انحصار زبان‌شناسی، به دوران جدید برمی‌گردد. در این دوران، تحلیل گفتمان را به‌صورت تحلیل انتقادی گفتمان استفاده كردند و آن را از صرف یك روش علمی برای تحلیل زبان، خارح كرده و با مكاتب و نظریات انتقادی مثل فرانكفورت، فمنیسم و … پیوند دادند؛ تا جایی كه امروزه تحلیل گفتمان با دیدگاه انتقادی مرادف شده است.)میرفخرایی،1383،6-7)

از جمله متفكرا­نی كه در مغرب‌زمین، این‌گونه مطالعات را از زبان‌شناسی اجتماعی و زبان‌شناسی انتقادی، وارد مطالعات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی كرده و بدان شكل انتقادی دادند، می‌توان به میشل فوكو، ژاك دریدا و میشل پشو اشاره كرد. این اندیشمندان كه تحلیل گفتمان را بیشتر در قا­لب تحلیل انتقادی گفتمان بسط و گسترش دادند، خود، وامدار مكتب انتقادی فرانكفورت و وارثان مستقیم و غیرمستقیم آن(ماركیست‌های جدید به­ ‌ویژه گرامشی و پیروانش، ساختارگرایانی چون آلتوسر و محقّقان مكتب فمنیسم) در دهه‌ی 1960 بودند. لازم به ذكر است این ره‌آورد تفكر پست‌مدرنیستی، كه در حقیقت روش متكاملی از روش كیفی را ترسیم می‌كند، از سال‌های 1980 و به‌ویژه در سال‌های پایا­نی قرن بیستم، به‌عنوان آخرین و گسترده‌ترین روش تحلیل مورد استفاده در علوم اجتماعی و ارتباطات و آخرین دستاورد اندیشه انسا­نی در تبیین مفاهیم و معا­نی جدید در عرصه زبان گفتگو و متن نوشتاری، مطرح گردید (فرقانی1382، 60).

1-2-بیان مسئله

از آنجایی که به گفته­ی میشل فوکو هیچ متنی در هیچ شرایط و موقعیت به خصوصی تولید نمی­ شود مگر آنکه به یک منبع قدرت و اقتدار وابسته باشد. فیلم سینمایی پارتی ساخته سامان مقدم به دلیل برخورداری از گفتمان ناشی از همین مولفه ایدئولوژی و قدرت به عنوان نمونه­ی شاخص این گفتمان سیاسی- اجتماعی مدنظر قرار می­گیرد.فیلم» پارتی» به صادقانه‌ترین شکل ممکن تلاش می‌کند از نسلی بگوید که خود را وابسته به هیچ جریان و هیچ جناح سیاسی‌ای نمی‌داند، مستقل عمل می‌کند، برای ارزش‌هایی که در تریبون‌ها تنها شعارش را می‌دهند تعریف دیگری دارد و برای پاسداری از آن مبارزه می‌کند.این فیلمنامه مورد انتقادهای وسیعی قرار گرفت.این فیلم به جریان اصلاحات تهاجمی پنهان ارتباط دارد.به همین منظور تحلیل این فیلمنامه انتخاب شد تا ابهامات انتقادات درباره این فیلم رفع شود.

این فیلم در چه گفتمان اجتماعی تولید شده و چگونه این فضای گفتمانی در فیلم بازنمایی شده است و به طور کلی چگونه نظریه­ی تحلیل گفتمان نورمن فرکلاف و میشل فوکو و به ویژه نظریه گفتمان لاکلا و موف که چارچوبی برای تحلیل نظام گفتمان سیاسی-اجتماعی فراهم آورده است، می ­تواند برای تبیین پدیده­های اجتماعی و محصولات فرهنگی بکار گرفته شود و اینکه نقش قدرت در تولید این گفتمان چیست و چگونه نظام گفتمانی حاکم بر یک جامعه در تولید محصولات فرهنگی نقش ایفا می­ کند و بدان واسطه در واقع به بازتولید خود در جامعه می ­پردازد.

1-3-اهمیت تحقیق

برای مطالعه پدیده­های فرهنگی تا کنون روش­های تحلیلی کمی و کیفی مختلفی بکار گرفته شده است، اما با توجه به جدید و ناشناخته بودن روش­های تحلیل گفتمانی هنوز تلاشی