تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مندرجات

عنوان                                                                                 شماره صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1مقدمه 2

1-2بیان مسأله 5

1-3 تعاریف مفهومی مسأ له 7

1-4 اهمیت و ضرورت انجام پژوهش 9

1-5 اهداف پژوهش 9

1-5-1 هدف اصلی پژوهش 9

1-5-2  اهداف فرعی پژوهش 10

1-6  پرسشهای اساسی پژوهش 10

1-7 متغیرهای مسأله 11

1-8 فرضیه های پژوهش 11

فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه پژوهش

2-1 مقدمه 13

2-2- انواع سواد 14

2-2-1 سوادهای چندگانه 15

2-2-2 سواد اطلاعاتی 23

2-2-3 سواد فناوری اطلاعات 32

2-3 تاریخچه سواد اطلاعاتی 35

2-3-1 سیرتحول سواداطلاعاتی درخارج از ایران 36

2-3-2 سیرتحول سواد اطلاعاتی ایران 51

2-4 استانداردهای سواد اطلاعاتی 54

2-4-1 دستورالعمل‌ها و استانداردهای سواد اطلاعاتی 54

2-5 مدل‌های سواد اطلاعاتی 70

2-5-1 مدل بروس 70

2-5-2 رویكرد حل مسئله: مدل شش مهارت بزرگ 70

2-5-3 نظریه الیس 72

2-5-4 نظریه کولثاو 76

2-5-5 مدل جستجوی اطلاعات 80

2-6 نقش آموزشی كتابخانه‌ها 81

2-6-1 كتابخانه های آموزشگاهی و دانشگاهی 83

2-6-2 كتابخانه‌های تخصصی 84

2-6-3 كتابخانه های عمومی 85

2-6-4 کتابخانه ملی 85

2-7 نقش آموزشی کتابداران 88

2-8 آموزش استفاده‌كنندگان كتابخانه‌ها 90

2-9 مشكلات كتابداران و كتابخانه‌ها 96

2-10 مهارت تفکر انتقادی 98

2-11 مهارت تفکر تحلیلی(اکتشافی) 99

2-12 ارتباط سواداطلاعاتی با تفکر انتقادی واکتشافی 100

2-13 پیشینه پژوهش در خارج از ایران 102

2-14 پیشینه پژوهش در داخل ایران 114

2-15 جمع‌بندی ونتیجه‌گیری 128

فصل سوم: روش پژوهش

3-1مقدمه 131

3-2- نوع و روش پژوهش 131

3-3- جامعه آماری و روش نمونه گیری 132

3-4- ابزار گردآوری دادها 132

3-5- اعتبارمحتوایی ابزار گردآوری داده ها 133

3-6- پایایی 133

3-7- روش تجزیه و تحلیل داده ها 134

فصل چهارم: یافته­ های پژوهش

4-1 مقدمه 136

4-2 یافته های پژوهش 136

4-2-1ویژگی های جنسیت و گروه تحصیلی پاسخگویان 136

4-3 بررسی میزان مهارت سواد اطلاعاتی 137

4-3-1 وضعیت پاسخگویی به سوالات سواد اطلاعاتی کتابداران براساس رشتۀ تحصیلی 140

4-4 میزان مهارتهای کتابداران(اعم از فارغ تحصیلان کتابداریوغیرکتابداری) کتابخانهملی ازنظردرک درست نیازاطلاعاتیشان 141

4-5 میزان مهارت های کتابداران (اعم از فارغ تحصیلان کتابداری و غیرکتابداری) کتابخانه ملی از نظر راهبردهای جستجوی اطلاعات 142

4-6 میزان مهارتهای کتابداران (اعم از فارغتحصیلان کتابداری و غیرکتابداری)  کتابخانه ملی ازنظراستفاده صحیح از اطلاعات 143

4-7 میزان انطباق مهارت های سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه ملی با استانداردها 144

4-8 فرضیه اول 145

4-9 فرضیه دوم 146

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادهای پژوهش

 

5-1 مقدمه 148

5-2 خلاصه ای از یافته های مشخصات جمعیت شناختی پژوهش 149

5-3 پاسخ به سوالات اساسی پژوهش 149

5-4 آزمون فرضیه های پژوهش 152

5-5 نتیجه گیری 153

5-6 پیشنهادات 157

5-6-1 پیشنهاد برای پژوهشهای آینده 157

5-6-2 پیشنهاد به مدیران سازمان 158

5-6-3 پیشنهاد به آموزش عالی                                                                            160    

5-6-4 پیشنهاد به کتابداران سازمان 160

منابع و مآخذ 163

 

پیوست­ها

عنوان                                                                                              شماره صفحه

پیوست1 : جدول مولفه ها و استانداردهای سواد اطلاعاتی در جهان از دیدگاه صاحب نظران 181

پیوست 2: پرسشنامه محقق ساخته 182

 

فهرست جداول

عنوان                                                                                              شماره صفحه

جدول1: توزیع فراوانی جنسیت و رشته تحصیلی افراد حجم نمونه 136

جدول 2: توزیع فراوانی میزان پاسخگویی افراد حجم نمونه به سئوالات آزمون سواد اطلاعاتی به تفکیک استانداردهای پنجگانه 138

جدول 3: توزیع فراوانی میزان پاسخگویی به سئوالات سواداطلاعاتی برحسب رشتۀ تحصیلی 140

جدول 4 آزمون کای اسکوئر برای بررسی سئوال یکم پژوهش 141

جدول 5 آزمون کای اسکوئر برای بررسی سئوال دوم پژوهش 142

جدول 6 آزمون کای اسکوئر برای بررسی سئوال سوم پژوهش 143

جدول 7 آزمون کای اسکوئر برای بررسی سئوال چهارم پژوهش 144

جدول 8: نتایج آزمون tبرای تعیین تفاوت بین میزان مهارت‏های سواد اطلاعاتی کتابداران فارغ التحصیل کتابداری با سایر رشته‏ها 145

جدول 9: نتایج آزمون t برای تعیین تفاوت بین میزان مهارت‏های سواد اطلاعاتی با استاندارهای سواداطلاعاتی 146

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                              شماره صفحه

 

نمودار1: در صد پاسخگویان بر حسب جنسیت و رشتۀ تحصیلی 137

نمودار2:درصد توزیع فراوانی میزان پاسخگویی افراد حجم نمونه به سئوالات آزمون سواد اطلاعاتی به تفکیک استانداردهای پنجگانه. 139

نمودار3: درصدتوزیع­فراوانی­میزان­پاسخگویی­به­سوالات سواداطلاعاتی برحسب­رشتۀ­تحصیلی. 141

 

 

 

 

 

 

 

چکیده:

 

هدف : پژوهش حاضر، بررسی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران است.سواد اطلاعاتی به مجموعه مهارتهای شناخت نیاز اطلاعاتی، روش یافتن منابع، ارزیابی نتایج جستجو، ترکیب دانش جدید یافت شده با دانش قبلی و ایجاد دانش جدید و استفاده از آن و توجه به روند اخلاقی در این مراحل اطلاق می گردد. بنابراین سواد اطلاعاتی مجموعه مهارت هایی است که فرد را قادر می سازد از مجموعه منابع استفاده شایسته کند و به یادگیرنده مادام العمر تبدیل شود. کتابداران چون بیشترین ارتباط را با منابع دارند از مفهوم سواد اطلاعاتی بیشتر بهره می گیرند. و مفهوم سواد اطلاعاتی تنها مختص رشته کتابداری نیست.

روش شناسی :  این پژوهش از رویکرد کمی استفاده کرده و از روش پیمایشی- تحلیلی بهره می­برد. جامعه آماری 250 نفر کتابداران شاغل در سازمان اسناد و کتابخانه ملی با تحصیلات کتابداری و غیر کتابداری است. لازم به ذکر است از میان جامعه تحقیق هیچ نوع نمونه گیری صورت نگرفته و کل جامعه بررسی شد. ابزار گردآوری داده، پرسشنامه محقق ساخته است.

یافته ها : یافته­ ها نشان داد که کتابداران فارغ تحصیل در رشته کتابداری فقط در استاندارد اول(شناخت و تعیین ماهیت و گستره نیاز اطلاعاتی)، نسبت به کتابداران فارغ تحصیل سایررشته­ها از مهارت سواد اطلاعاتی بیشتری برخوردار هستند. بطوریکه میانگین کل امتیازات فارغ تحصیلان کتابدارای برابر با 51/6و میانگین کل امتیازات فارغ تحصیلان غیرکتابداری برابر با59/5 است. اما در سایر مهارت‏ها هیچ تفاوتی بین دو گروه کتابداری و غیر کتابداری وجود ندارد. بر اساس نتایج پژوهش حاضر مهارت سواد اطلاعاتی کتابداران بدون در نظر گرفتن رشته تحصیلی آنها را می توان چنین عنوان کرد: از182 نفر کتابدار امتیاز میانگین مقایسه شده(60درصد کل نمرات) در مهارت سواد اطلاعاتی استاندارد دوم برابر با 6/12 است. به عبارتی  به شیوه‌ای مؤثر و كارآمد به اطلاعات مورد نیاز دسترسی پیدا می‌کنند. اما در سایر استاندارها بین میانگین نمرات کسب شده و 60 درصد حداکثر نمرات، تفاوت معنی‏داری از لحاظ آماری­وجود دارد.

نتیجه­گیری: با توجه به نتایج حاصله از پژوهش حاضر، ضرورت دارد به این امر، بالا بردن سواداطلاعاتی دردوره کارشناسی توجه بیشتری باشد. برگزاری کارگاه­های سواداطلاعاتی،    کلاس­های آموزشی ضمن­خدمت، آموزش زبان انگلیسی برای تقویت مهارت سواد اطلاعاتی بیشترتأکید شود.

 

کلیدواژه ها : سواد اطلاعاتی، کتابدار، سازمان اسناد وکتابخانه ملی

 

 

 

 

فصل اول:

 

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1مقدمه

درمکتب ما کتابمان خواندنی و کلمات پیشوایانمان سخن نو نام دارد. دراصل سوم قانون اساسی جمهوری ­اسلامی ­ایران، بالابردن سطح­آگاهی­های عمومی و همچنین تقویت روحیه بررسی و تتبع و ابتکار در همه زمینه های علمی، فنی، فرهنگی و اسلامی مورد تاکید قرارگرفته است. امروزه در قرن بیست و یکم با توجه به حجم عظیم اطلاعات، افراد به سوی مدیریت اطلاعات هدایت می­شوند. اکنون که دسترسی به اطلاعات و استفاده مؤثر از آن برای تمامی قشرهای جامعه به منزله یک اصل اساسی در زندگی اجتماعی و حرفه ای به شمار می رود. سواد اطلاعاتی معنای متفاوتی برای هر فرد دارد.

ازدیدگاه برخی از صاحبنظران این حوزه به مهارت هایی که فرد به منظور ادامه حیات در جامعه اطلاعاتی به آن ها نیازمند است ، سواد اطلاعاتی گفته می شود([1]ماریز، 1992،ص 75).

باسواداطلاعاتی فردی است که تشخیص می­دهد چه زمانی به اطلاعات نیاز دارد وتوانایی ­جایابی، ارزیابی، و استفاده­ مؤثرازاطلاعات­ مورد نیاز راداشته ­باشد(ALA[2]،1989)­.

از نظر(دویل[3]،1992) فرد با سواداطلاعاتی نیاز به اطلاعات را تشخیص می­دهد؛ تشخیص می­دهدکه اطلاعات دقیق و کامل، اساس تصمیم گیری هوشمندانه است، منابع بالقوۀ اطلاعات را تشخیص می‌دهد، استراتژی­های جستجوی موفق را طراحی می کند، به منابع اطلاعات،مشتمل بر منابع رایانه­ای و دیگر فناوری­ها دسترسی می یابد، اطلاعات را ارزیابی می­ کند، اطلاعات را برای کاربرد عملی سازماندهی می­ کند، اطلاعات­ جدید را در دانش موجود تلفیق می­ کند، اطلاعات را برای تفکر انتقادی و حل مسأله به کار می­گیرد.

باسواد اطلاعاتی‌فردی است که برای فرمول­بندی پرسش­های پژوهش،مهارت­های‌تحلیل­گرانه و انتفادی دارد و نتایج را ارزیابی می­ کند و برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود، درجستجو و دستیابی به طیف متنوعی از انواع اطلاعات، توانمند است(لنوکس و والکر[4]، 1993).

ازنظر(شپیرو و هاگز[5]، 1996)سواد اطلاعاتی هنر آزاداندیشی جدیدی است که از دانستن در زمینه چگونگی استفاده از رایانه­ها ودسترسی به اطلاعات برای بازتاب طبیعت خوداطلاعات و تأثیر آن بر جامعه، سخن می گوید. مجموعه قابلیت­ها و تواناییهای تشخیص این مسأله که چه زمانی به وجود اطلاعات نیاز است و چه زمانی نیست. همچنین توانایی جایابی، ارزیابی و استفاده مؤثر از اطلاعات مورد نیاز(رادر[6]، 2000). سواد اطلاعاتی شامل دانش درباره نیاز اطلاعاتی اشخاص، و توانایی تعریف، جایابی، ارزیابی و سازماندهی و استفاده مؤثر و کارآمد از اطلاعات، پیش شرط بنیادی برای سهیم شدن در جامعه اطلاعاتی است. و بخشی‌از حقوق ‌اساسی انسان برای یادگیری مادام المعر محسوب می‌شود(دکلریشن،‌2003). بدون توجه به دیدگاه های متفاوت، تعاریف سواد اطلاعاتی معمولا شامل توانایی دسترسی، ارزیابی‌و استفاده از اطلاعات است(اباذری، 1387).برخی سواد اطلاعاتی را توانایی کاربران در مکان­یابی اطلاعات مورد نیاز، بیشترین ربط اعتبار اطلاعات و به کار گیری صحیح آن برای حل مشکلات در هنگام تصمیم گیری می‌دانند و برخی سواداطلاعاتی را فراتر از سواد رایانه­ای و استفاده از آن دانسته و از آن به عنوان سواد چند رسانه ای نام می­برند(دیانی، 1383).

مجهز شدن به مهارت های سواد اطلاعاتی برای تمام اقشارجامعه، به ویژه کتابداران یک اصل ضروری به شمار می‌رود(رسول آبادی، 1386). درهمه برنامه های توسعه هم که تاکنون تصویب واجرا شده است برترویج کتاب و کتابخوانی و اشاعه اطلاعات تاکیدی ویژه شده است. پژوهش های انجام یافته نیزبیانگراین واقعیت هستند که خواندن و سواد اطلاعاتی زیر ساخت توسعه انسانی درهمه ابعاد آن است. نهادهای مختلفی نیز به این مهم پرداخته وبرنامه هایی را اجرا کرده اند. در عین حال، نتایج بسیاری از پژوهش ها به ویژه پژوهش های انجام گرفته در ایران حاکی از آن است که پژوهشگران، مشکلات عمده ای در شناسایی منابع و نظام های اطلاعاتی، بهره گیری مؤثر از آنها، و دسترسی به اطلاعات دارند(فتاحی، 1383). پراکندگی و غیرمکمل بودن این فعالیت ها ازاثربخشی آن ها کاسته و اصولا گاهی نیز توجه به این امرحیاتی مغفول مانده است. برای ایجاد هم افزایی در توسعه سواد اطلاعاتی لازم است کتابداران به عنوان کارکنان اصلی حوزه اطلاعات با مفهوم سواداطلاعاتی عجین شده و نحوه آموزش آن را نیز فرابگیرند. در این تحقیق اطلاع از وضعیت موجود می تواند زمینه ساز طراحی وضعیت مطلوب و جدید شود.

 

 

1-2بیان مسأله