بررسی اثرنوع کود و شخم بر عملکرد و اجزای عملکرد ماریتیغال

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود تکه هایی از متن به عنوان نمونه : ***ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است***   چکیده 1 فصل اول.. 2 مقدمه و اهداف… 2 1-1- مقدمه. 3 1-2- اهداف… 6 فصل دوم.. 7 کلیات و بررسی منابع.. 7 2-1- تاریخچه استفاده انسان از گیاهان دارویی.. 8 2-2-  رابطه گیاهان دارویی و بیماری.. 8 2-3- ترکیبات مهم گیاهان دارویی.. 8 2-3-1- موسیلاژ: 8 2-3-2- فنلها: 9 2-3-3- تانن ها: 9 2-3-4- کومارینها: 9 2-3-5-آنترا کوئینون ها: 10 2-3-6- فلاونوئیدها: 10 2-3-7- آنتوسیانین ها: 10 2-3-8- گلوکوزیلینات ها: 10 2-3-9- اسانس ها: 11 2-3-10- ساپونینها: 11 2-3-11- گلیکوزیدهای قلبی: 12 2-3-12- گلیکوزیدهای سیانوژنیک: 12 2-3-13- ویتامین ها: 12 2-3-14- مواد تلخ: 13 2-3-15- آلکالوئیدها: 13 2-3-16- مواد معدنی: 13 2-4- ویژگی های گیاهان دارویی.. 14 2-5- ویژگی های گیاه ماریتیغال. 15 2-5-1- گیاهشناسی ماریتیغال. 15 2-5-2- منشأ و پراکندگی جغرافیایی.. 16 2-5-3- سیتوژنتیکی ماریتیغال. 17 2-5-4- ترکیبات شیمیایی.. 18 2-5-5- خواص درمانی.. 19 2-5-6- نیازهای اکولوژیکی.. 24 2-5-7- کاشت ماریتیغال. 25 2-5-8- داشت ماریتیغال. 26 2-5-9- برداشت ماریتیغال. 27 2-6- اهمیت کودهای آلی.. 28 2-7- کودهای شیمیایی.. 32 2-8- ورمی کمپوست… 34   2-9-خاکورزی.. 42 2-10- سوابق تحقیق.. 48 2-10-1- تحقیقات انجام شده در زمینه کودهای شیمیایی.. 48 2-10-2- تحقیقات انجام شده در زمینه کود حیوانی.. 53 2-10-3- تحقیقات انجام شده در زمینه ورمی کمپوست… 56 2-10-4- تحقیقات انجام شده در زمینه خاک ورزی.. 62 2-10-5- تحقیقات انجام شده در زمینه ماریتیغال. 65 فصل سوم.. 69 مواد و روش ها. 69 3-1-  مشخصات و شرایط اقلیمی محل آزمایش…. 70 3-2-  مشخصات خاک محل اجرای آزمایش…. 70 3-3-  مشخصات طرح آزمایشی.. 72 3-4-  نحوه اجرای آزمایش…. 73 3-4-1-  عملیات زراعی.. 73 3-4-2- نمونه برداری و نحوه اندازه گیری صفات کمی و کیفی.. 74 3-5-  نحوه آنالیز نتایج.. 75 فصل چهارم.. 76 نتایج و بحث… 76 4-1- نتایج تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده در گیاه خارمریم.. 77 4-2-نتایج مقایسه میانگین صفات اندازه‌گیری شده در گیاه خارمریم.. 79 4-2-1-ارتفاع بوته. 82 4-2-2- تعداد کپه در بوته. 84 4-2-3- تعداد دانه در کپه. 85 4-2-4-وزن هزار دانه. 87 4-2-5- عملکرد دانه. 88 4-2-6- عملکرد بیولوژیک…. 91 4-2-7- شاخص برداشت… 93 4-2-8- درصد روغن.. 94 4-2-9- عملکرد روغن.. 96 فصل پنجم.. 98 نتیجه گیری و پیشنهادات… 98 5-1- نتیجه گیری.. 99 5-2- پیشنهادات… 99 منابع: 101   فهرست جداول     عنوان                                                                                                                                                                     صفحه 2-1- جدول میزان شوری برخی از کودهای دامی ( Autoun ,1982 ). 30 جدول 3- 1- صفات فیزیکی و شیمیایی خاک مورد استفاده در آزمایش…. 70 جدول 3-2- تجزیه شیمیایی آب محل اجرای طرح.. 70 جدول شماره3-3- آمار هواشناسی ایستگاه سینوپتیک اشکذر در سال زراعی 1392. 71 جدول شماره3-4- نتایج آنالیز کود ورمی‌کمپوست مورد استفاده در آزمایش…. 72 جدول شماره3-5- نتایج آنالیز کود گاوی مورد استفاده در آزمایش…. 72 جدول 4-1-  تجزیه واریانس پارامترهای اندازهگیری شده در اثر تیمارهای مختلف نوع شخم، نوع کود و اثر متقابل این دو در گیاه دارویی خارمریم.. 78 جدول4-2- تأثیر نوع شخم بر پارامترهای اندازهگیری شده گیاه دارویی خارمریم.. 80 جدول4-3- تأثیر نوع کود بر پارامترهای اندازهگیری شده گیاه دارویی خارمریم.. 80 جدول4-4- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین پارامترهای اندازهگیری شده گیاه دارویی خارمریم   81 فهرست  نمودار ها عنوان                                                                                                                                                                            صفحه نمودار 4-1- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین ارتفاع بوته گیاه دارویی خارمریم.. 81 نمودار 4-2- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین تعداد کپه در بوته گیاه دارویی خارمریم.. 83 نمودار 4-3- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین تعداد دانه در کپه در گیاه دارویی خارمریم.. 84 نمودار 4-4- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین وزن هزار دانه در گیاه دارویی خارمریم.. 86 نمودار 4-5- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین عملکرد دانه در گیاه دارویی خارمریم.. 88 نمودار 4-6- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین عملکرد بیولوژیک در گیاه دارویی خارمریم.. 90 نمودار 4-7- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین شاخص برداشت در گیاه دارویی خارمریم.. 92 نمودار 4-8- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین درصد روغن در گیاه دارویی خارمریم.. 93 نمودار 4-9- اثرات متقابل نوع شخم و نوع کود بر میانگین عملکرد روغن در گیاه دارویی خارمریم.. 95  

چکیده

امروزه برای داشتن یک سیستم کشاورزی پایدار استفاده از نهاده‌هایی که جنبه‌های اکولوژیکی سیستم را بهبود بخشند و مخاطرات محیطی را کاهش دهند ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا آزمایشی به منظور  اثر نوع شخم و نوع کود بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ماریتیغال به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نوع شخم به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح: شخم كامل (گاوآهن برگرداندار) ، نیمه شخم و بدون شخم و نوع کود به عنوان فاکتور فرعی در 4 سطح: شاهد، کود شیمیاییNPK، کود دامی و  کود ورمی کمپوست بودند. صفات اندازه‌گیری شده  در این تحقیق شامل تعداد دانه در هر کپه، تعداد کپه در هر بوته، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد دانه، عملکرد روغن، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک بودند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر شخم به جز  بر درصد روغن بر بقیه صفات معنی‌دار بود. اثر انواع کود به جز بر تعداد کپه در بوته بر بقیه صفات معنی‌دار بود. نتایج تجزیه واریانس اثرات متقابل انواع شخم و کود فقط بر عملکرد بیولوژیک اثر معنی‌دار داشتند. نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد در تمام تیمارها شخم عمیق و کاربرد کود ورمی‌کمپوست بهترین نتیجه را داشت و جهت کاربرد و استفاده پیشنهاد می‌گردد.   واژگان کلیدی : ورمی‌کمپوست، کود گاوی، کود شیمیایی، ماریتیغال، انواع شخم.  

فصل اول

مقدمه و اهداف

1-1- مقدمه

تخمین زده می‌شود که حدود 500000 گونه گیاه دارویی روی سیاره وجود داشته باشد که حدود 10000 گونه به عنوان گیاه دارویی به طور منظم مورد استفاده قرار می‌گیرد. از اواسط قرن بیستم به دنبال مشخص شدن عوارض سوء ناشی از مصرف داروهای شیمیایی، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در بسیاری موارد جایگزین داروهای شیمیایی شدند. مطابق برآورد سازمان جهانی بهداشت   (WHO)80 درصد مردم دنیا برای مراقبت‌های بهداشتی اولیه به طور سنتی به گیاهان دارویی و تولیدات طبیعی وابستگی و تمایل دارند (حاجی آخوندی،1381). استفاده از گیاهان داروئی و ادویه­ای برای درمان بیماری ها و یا خوش عطر و طعم کردن غذاها، هم­چنین به کار گرفتن آن­ها در ساخت مواد بهداشتی و آرایشی با تاریخ بشر همراه بوده است (مجنون حسینی و دوازده امامی، 1387). گیاهان داروئی یکی از منابع غنی کشور بوده که امکان صادرات آن نیز وجود دارد زیرا وقتی به ارقام واردات کشورهای اروپائی مثل آلمان و فرانسه توجه شود معلوم می­گردد که گیاهان داروئی بازار بزرگی را در جهان داشته و کشور ما می­تواند به یکی از صادر کنندگان این گیاهان تبدیل شود (صمصام شریعت، 1382 ). استفاده از گیاهان داروئی و معطر در کشورهای توسعه یافته به شدت در حال افزایش است به طوری که هم اکنون 90 درصد مردم این کشورها از داروهای منشأ گیاهی استفاده می­کنند (Racs، 1982). طبق آمار سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر حدود 80 درصد از جمعیت جهان از ترکیبات گیاهی برای درمان استفاده می کنند که این آمار در کشورهای توسعه نیافته بالاتر و در کشورهای توسعه یافته کمتر است (زمان، 1382). یک اصل مهم کشت و تولید گیاهان داروئی مخصوصاً گونه­های نادر آنها حفظ منابع ژنی تولید دارو در طبیعت  و به بیان دیگر حفظ« تنوع زیستی» می­باشد (امیدبیگی، 1379). با توجه به افزایش سریع جمعیت ایران و نیاز مبرم و روزافزونی که صنایع داروسازی کشور به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید دارو دارند، توجه و تحقیق پیرامون این دسته گیاهان ضروری است (امیدبیگی، 1383). ماریتیغال (Silybum marianum L) گیاهی دارویی، یكساله یا دو ساله از خانواده كمپوزیته و بومی اروپای غربی و مركزی و شمال هند است. در عطاری­ها از برگ و ریشه گیاه خارمریم (ماریتیغال) به عنوان داروی معرق، تب­بر، اشتها آور ارائه می­شود. از میوه­ها یا بذرهای این گیاه برای درمان کاهش اشتها و نارسایی گوارشی به کار می­رود (دوازده امامی و حسینی، 1388). در چند دهه اخیر مصرف نهاده­های شیمیایی در اراضی کشاورزی موجب معضلات زیست محیطی عدیده­ای از جمله آلودگی منابع آب، افت کیفیت محصولات کشاورزی، كاهش تنوع زیستی و فرسایشی ژنتیكی، ایجاد مقاومت در امراض و آفات گیاهی و کاهش میزان حاصلخیزی خاک­ها شده است (Sharma، 2002). کشاورزی پایدار بر پایه مصرف کودهای آلی و بیولوژیک با هدف حذف یا تقلیل چشمگیر در مصرف نهاده های شیمیایی، یک راه حل مطلوب جهت غلبه بر این مشکلات به شمار می­آید. کشاورزی پایدار نظامی است که ضمن برخورداری از پویایی اقتصادی، می­تواند موجب بهبود وضعیت محیط زیست و استفاده بهینه از منابع موجود شده و هم­چنین در تأمین نیازهای غذایی انسان و ارتقاء کیفیت زندگی جوامع بشری نقش بسزایی داشته باشد. علاوه بر این، کشاورزی پایدار با رعایت اصول اکولوژیکی، می­تواند ضمن ایجاد توازن در محیط زیست، کارآیی استفاده از منابع را افزایش داده و زمینه بهره­وری طولانی مدت­تری را نیز برای انسان فراهم سازد. یکی از اركان اصلی در كشاورزی پایدار استفاده از كودهای بیولوژیک در اكوسیستم های زراعی است (شریفی عاشور آبادی و همکاران، 1381).