به شهادت تاریخ پایه گذاری و رواج دهنده مواد مخدر در ایران عوامل انگلستان بودند که در عصر صفویه شیوه کشت خشخاش و استفاده از تریاک را رواج دادند به نحوی که ابتدا به دربار صفویه راه یافته و بعد از آلوده کردن شاهان و شاهزادگان و درباریان صفوی و …….. به درون مردم سرایت کرده است . به نحوی که گسترش تریاک به قدری وسیع و سریع بود که بعد از گذشت زمانی کوتاه تبدیل به اپیدمی شده و درون قهوه خانه ها به صورت رسمی به عنوان تفنن استعمال می گشت . نکته قابل توجه اینکه در دوران صفویه مصرف تریاک به صورت خوردن حب و یا شربت های مخصوص به نام کوکنار ( جوشانده خشخاش) معمول بوده
و از کشیدن تریاک ذکری به میان نیامده است . طبق نقل سیاحان و مورخان شاه طهماسب صفوی و شاه عباس که تا اندازه­های به مضرات این مواد پی برده بودند دستورات، قوانین و مجازاتهایی را جهت منع مصرف مواد مخدروضع کردند ولی در این امر موفقیت چندانی نیافتند .[1]

در زمان حکومت قاجار با حیله انگلیسها ، بسیاری از مزارع کشت گندم و دیگر محصولات مفید زراعی به کشت خشخاش اختصاص داده شد و خرید و فروش مواد مخدر رواج یافت به نحوی که روزبه روز درآمد شاهان و درباریان وقت از داد و ستد تریاک افزایش یافت و اساس خرید و فروش آن به انحصار دولت درآمد از آنجا که صدور مواد مخدر به نقاط مختلف جهان نیز بایستی از ایران و ترکیه صورت می گرفت ، لذا
در گسترش اعتیاد در مناطق نیز اهتمام وافر به عمل آمد. در این میان ناآگاهی و کمبود رشد فرهنگی جامعه نیز عامل مؤثری در جهت بهره برداری استعمارگران برای گسترش کشت خشخاش و اعتیادبه تریاک گردید . بطوریکه پزشکان انگلیسی و حکیم باشی ها وابسته، تریاک را به عنوان داروی مؤثر برای درمان بیماری های مختلف همچون سردرد ، دندان درد، گوش درد ….. معرفی و تجویز می کردند و چندی نگذشت که مواد مخدر به صورت خانگی در هر خانه و کاشانه راه یافت .[2]

گردانندگان این تجارت خانمانسوز به منظور کسب منابع افزونتر و آلوده ساختن بیشتر جامعه با تصویب قوانین مختلف به تشویق و ترغیب مردم و استعمال تریاک پرداختند و برای مصرف هر چه بیشتر آن جوایز تعیین کردند . طوریکه دردوازدهم ربیع الاول 1329 هجری قمری دولت وقت قانونی را جهت رشد
و گسترش و تشویق کشت و فروش تریاک و مصرف آن تدوین کرد . ماده دوم این قانون آشکارا مردم را به تریاک کشی دعوت می­کرد و بیان می داشت « سوخته تریاک را دولت به قیمت مناسبی از دود کنندگان
می خرد و برای هر مثقال سوخته سه عباسی حق الزحمه داده می شود » .

به بهانه افزایش درآمد کشور، هر روز  بر شمار معتادان اضافه گردید و اداره انحصارات تشکیل شد و درسراسر ایران شعباتی دایر کرد و هر کجا که شعبه ای نداشت ، پاسگاههای انتظامی  چنین وظیفه را عهده دار شدند . بدین ترتیب روز به روز مسأله کشت خشخاش و اعتیاد مردم به تریاک گسترش بیشتری یافت
و در حکومت پهلوی به اوج خود رسید به نحوی که شاه خاندان آمریکایی ، خود رهبری قاچاق مواد مخدر
و اشاعه آن را در سطح جامعه به عهده گرفتند . به موجب شواهد و مدارک، دفتر مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل متحد ، خاندان پهلوی فعالیت های مربوط به قاچاق مواد مخدر را در ابعاد وسیع و همراه با
سرمایه گذاری های چند صد میلیون دلاری و در پناه سرنیزه و خفقان رژیم انجام می­دادند.

میلیاردها دلار تریاک از طریق افغانستان و ترکیه خریداری شد که قسمتی از آن به طور خام در بازار داخلی ایران به فروش رسید و قسمت دیگری در لابراتوارهای مخفی در تهران به هروئین  تبدیل شد و علاوه بر عرضه در بازار داخلی، در خط توزیع شبکه بین المللی قرار گرفت و به اروپا و آمریکا نیز قاچاق می شد . در طول این مدت ، برای خاموش ساختن اعترافات مردم ، گاهی سختگیری ها و محدودیت های ظاهری و ممنوعیت هایی نیز اعمال می شد که در حقیقت نوعی تصفیه رقبای رژیم ، در امر مواد مخدر به حساب می آمد . در همین زمینه ، تبلیغات مفصل و گسترده ای نیز از سوی رژیم و مستکبران جهانی در ارتباط با اقدامات بین المللی مبارزه با مواد مخدر صورت گرفت و کنگره های بین المللی متعددی در مورد اعتیاد بر پاشد . پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران ، استعمارگران که دست خود را کوتاه می دیدند برای نابودی انقلاب یا کنترل آن اشاعه بیشتر مواد مخدر را به عنوان یکی از حربه های اساسی بکار گرفتند ، تا اینکه باعث شد رهبر کبیر انقلاب اسلامی رحمت ا… علیه در سخنان تاریخی خود این مسائل را بازگو کنند . ایشان فرمودند : « شما این مسأله را اتفاقی ندانید که من باب اتفاق یک دسته ای درویش فروش شده اند و دسته دیگر هم مبتلا شده اند . این همان توطئه ای است که قدرت های بزرگ بوسیله آن به ما ضرب می زنند .» لذا با درک صحیح از این معضل ، مسئولین دولتی اقدام اولیه و مطالعات نخست را در سطح کشور آغاز نمودند . شوای انقلاب در تاریخ 19/3/59 با تصویب تشدید مجازات مرتکبین جرایم مواد مخدر و اقدامات تأمینی و درمانی، که تا آن زمان قویترین قانون در نوع خود بود ، فصلی نو در مبارزه با این معضل گشود ، در سالهای اخیر نیز نگاه قهری صرف در مبارزه با مواد مخدر و مصرف آن عوض شده و علاوه بر مبارزه جدی و بی امان با قاچاقچیان مواد مخدر ، به افراد مبتلا به سوء مصرف مواد به عنوان بیماران و افرادی که دارای اختلال هستند نگاه می شود
و سعی بر این است تا با ایجاد این نگرش ضمن تحت پوشش قرار دادن افراد معتاد در خدمات بهداشتی، درمانی نسبت به توسعه و فرهنگ سازی در جامعه در راستای افزایش آگاهی عمومی بویژه جوانان و گروههای مختلف مردم ، عمده فعالیت ها را در سه بخش کاهش عرضه ، کاهش تقاضا و کاهش آسیب متمرکز نمایند .[3]