فهرست منابع:

فصل اول : کلیات تحقیق

 مقدمه……………………………………………………………………………………..1

1-1 بیان مسأله…………………………………………………………………………3

1-2ضرورت و اهمیت …………………………………………………………………..6

1-3 اهداف تحقیق……………………………………………………………………8

1-4 فرضیات تحقیق……………………………………………………………..9

1-5 روش تحقیق…………………………………………………………………9

1-6 کاربرد نتایج تحقیق…………………………………………………………10

فصل دوم: مبانی نظری تحقیق

مقدمه…………………………………………………………………………….11

2-1 تعاریف و مفاهیم……………………………………………………..11

2-1-1 شهر……………………………………………………………………..11

2-1-2 عدالت اجتماعی…………………………………………………..12

2-1-3 فضا……………………………………………………………………14

2-1-4 توزیع فضایی………………………………………………………15

2-1-5 توزیع خدمات شهری……………………………………………..16

2-1-6 خدمات اجتماعی…………………………………………………16

2-1-7 نابرابری……………………………………………………………..16

2-1-8 ارزش زمین…………………………………………………………17

2-1-9 کاربری زمین…………………………………………………18

2-1-10 توسعه پایدار…………………………………………………….18

2-1-11 شهر پایدار………………………………………………………….20

2-1-12 توسعه پایدار و عدالت اجتماعی………………………………21

2-1-13 فقر و عدالت اجتماعی………………………………………..23

2-1-14 مسکن و عدالت اجتماعی……………………………………27

2-1-15 حاشیه نشینی و عدالت اجتماعی…………………………..29

2-1-16 پایداری و عدالت اجتماعی………………………………………..30

2-1-17 عدالت اجتماعی و زمین شهری…………………………….32

2-1-17-1 زمین شهری و برخورداری گروه های مختلف از آن………….32

2-1-17-2 قیمت زمین و ارزش افزوده(رانت)……………………………..32

2-1-18 اقتصاد سیاسی و عدالت اجتماعی……………………………….35

2-1-19 طرح های جامع و عدالت اجتماعی……………………………….37

2-2 دیدگاه ها، نظریه ها و مکتب ها………………………………………39

2-2-1 عدالت اجتماعی در مکاتب مختلف…………………………………….39

2-2-1-1 سوسیالیسم و عدالت اجتماعی…………………………………..40

2-2-1-2 لیبرالیسم و عدالت اجتماعی………………………………………44

2-2-1-2-1 بررسی نظریات تئوری پردازان لیبرالیسم کلاسیک……………..47

2-2-1-2-2 بررسی نظریات اندیشمندان لیبرالیسم نو……………………49

2-2-1-3 نظریات مربوط به اندیشمندان میانه……………………………….50

2-2-2 عدالت اجتماعی در اسلام…………………………………………..54

2-2-2-1 عدالت اجتماعی در قرآن کریم……………………………………54

2-2-2-2 عدالت اجتماعی در اندیشه متفکران اسلامی……………….57

2-2-3 دیدگاه بوم شناسی یا دیدگاه مسأله گرایان…………………………60

2-2-4 نظریه عدالت اجتماعی در جغرافیای شهری…………………………..60

2-2-5 نگرش های موجود به جغرافیای شهری در دهه های اخیر………….62

2-2-6 دیدگاه دسترسی به امکانات شهری و عدالت اجتماعی……………….64

2-2-7 نظریه توسعه پایدار شهری………………………………………………..69

2-3 پیشینه عدالت اجتماعی…………………………………………………….70

2-3-1 در جهان…………………………………………………………………..70

2-3-2در ایران……………………………………………………………………..72

2-4 جمع بندی فصل دوم……………………………………………………….74

فصل سوم : معرفی محدوده مورد مطالعه و روش شناسی

مقدمه………………………………………………………………………………76

3-1 کلیات شهرستان یزد…………………………………………………….76

3-2 ویژگی های شهر یزد……………………………………………………..77

3-2-1 موقعیت جغرافیایی شهر یزد…………………………………………77

3-2-2 وضعیت توپوگرافی، زمین شناسی و ژئومورفولوژی………………78

3-2-3 منابع آب………………………………………………………………81

3-2-3-1 آب های زیرزمینی………………………………………………….81

3-2-3-2 آب های سطحی و مسیل ها………………………………………..81

3-2-4 ویژگی های جمعیتی…………………………………………………….82

3-2-4-1 تعداد جمعیت و روند تغییرات آن………………………………………82

3-2-4-2 تعداد و بعد خانوار……………………………………………………83

3-2-4-3 ترکیب و ساختار سنی و جنسی جمعیت……………………….84

3-2-4-3-1 ترکیب و ساختار سنی…………………………………………….84

3-2-4-3-2 نسبت جنسی……………………………………………………..87

3-2-4-4 تراکم جمعیت در سطح شهر یزد…………………………………..87

3-2-4-5 خصوصیات اجتماعی شهر و محلات مختلف آن…………………..89

3-2-4-6 پیش بینی و آینده نگری جمعیت شهر یزد تا افق 14700…………….90

3-2-5 ویژگی های اقتصادی………………………………………………90

 

3-2-5-1 جمعیت در سن کار…………………………………………………..90

3-2-5-2 جمعیت فعال و غیر فعال………………………………………………91

3-5-3 نرخ بیکاری و اشتغال……………………………………………….91

3-2-6 تحلیل فضایی از سیر تحولات فیزیکی شهر یزد…………………….93

3-2-6-1 وجه تسمیه………………………………………………………..93

3-2-6-2 بافت تاریخی شهر یزد………………………………………………..94

3-2-6-3 توسعه شهر یزد در دوره های تاریخی……………………………..96

3-2-6-3-1پیش از اسلام……………………………………………………….96

3-2-6-3-2 سده های نخستین اسلامی…………………………………….97

3-2-6-3-3 زمان آل کالویه…………………………………………………….98

3-2-6-3-4 دوران اتابکان…………………………………………………99

3-2-6-3-5 دوران آل مظفر……………………………………………………..100

3-2-6-3-6 دوران تیموریان…………………………………………….101

3-2-6-3-7 عصر صفویه…………………………………………………..103

3-2-6-3-8 دوره زندیه و قاجار……………………………………………104

3-2-6-3-9 دوره پهلوی……………………………………………….105

3-2-6-4 سازمان فضایی شهر یزد از دوره فئودالی تا حال حاضر………108

3-2-6-5 سازمان فضایی شهر طی چند دهه اخیر………………………111

3-3 روش شناسی………………………………………………………….114

3-3-1 مدل تحلیل عاملی………………………………………………….114

3-3-1-1 تحلیل عاملی………………………………………………………..114

3-3-1-2 شاخص ها……………………………………………………….115

3-3-1-3 عامل سازی شاخص ها……………………………………..120

3-3-1-4 نامگذاری عامل ها……………………………………………..122

3-3-2 مدل تاکسوندمی عددی………………………………………………126

3-3-3 مدل ضریب ویژگی………………………………………………………130

3-3-4 مدل تاپسیس……………………………………………………….131

3-3-5 ضریب آنتروپی…………………………………………………………132

3-3-6 مدل استاندارد سازی داده های مختلف الجنس………………………133

3-4 جمع بندی فصل سوم………………………………………………………133

فصل چهارم : بحث و تجزیه و تحلیل

مقدمه………………………………………………………………………………136

4-1 منطقه بندی……………………………………………………………………136

4-1-1 اهداف منطقه بندی……………………………………………………..137

4-1-2 امتیازات منطقه بندی……………………………………………………..137

4-1-3 منطقه بندی و عدالت اجتماعی……………………………………138

4-2 منطقه بندی شهر یزد……………………………………………………139

4-3 بررسی امکانات و خدمات شهری مورد مطالعه…………………………….142

4-3-1 خدمات تاریخی و مذهبی…………………………………………………..143

4-3-2 خدمات تولیدی- صنعتی………………………………………………..144

4-3-3 خدمات نیروی انتظامی…………………………………………………144

4-3-4 فضای سبز……………………………………………………………144

4-3-5 خدمات بهداشتی- درمانی……………………………………………145

4-3-6 فضاهای ورزشی- تفریحی………………………………………….146

4-3-7 تأسیسات و تجهیزات شهری……………………………………….146

4-4 برخورداری مناطق شهر یزد از امکانات و خدمات شهری………………146

4-4-1 دسترسی به خدمات تاریخی و مذهبی……………………………..146

4-4-2 دسترسی به خدمات تولیدی- صنعتی……………………………….147

4-4-3 دسترسی به خدمات نیروی انتظامی………………………………..147

4-4-4 دسترسی به فضای سبز…………………………………………………147

4-4-5 دسترسی به خدمات بهداشتی- درمانی…………………………..147

4-4-6 دسترسی به فضاهای ورزشی- تفریحی…………………………….148

4-4-7 دسترسی به تأسیسات و تجهیزات شهری………………………..148

4-5 رتبه بندی مناطق شهر یزد در مدل تحلیل عاملی……………………….149

4-5-1 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل نهادی- فرهنگی………………..149

4-5-2 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل کالبدی- اجتماعی………………….151

4-5-3 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل زیست- اجتماعی……………..152

4-5-4 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل کالبدی- اقتصادی……………….153

4-5-5 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل درمانی………………………….154

4-5-6 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل نهادی- اجتماعی…………………155

4-5-7 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل نهادی- کالبدی……………………..156

4-5-8 رتبه بندی مناطق شهر یزد در عامل اشتغال…………………………157

4-5-9 رتبه بندی مناطق شهر یزد در شاخص های تلفیقی…………………..158

4-6 رتبه بندی شهر یزد با بهره گرفتن از مدل سطح بندی سکونتگاه ها……………160

4-6-1 جمع واحدهای خدماتی…………………………………………………..160

4-6-2 مدل استاندارد سازی داده های مختلف الجنس………………………..161

4-6-3 مدل تاکسونومی عددی…………………………………………………….162

4-6-4 مدل ضریب ویژگی……………………………………………………………..162

4-6-5 مدل تاپسیس…………………………………………………………….163

4-7 قیمت اراضی……………………………………………………………………167

4-7-1 قیمت اراضی در شهر یزد……………………………………………………169

4-7-2 رابطه بین قیمت زمین با امکانات و خدمات شهری و جمع ارزشهای عددی……171

4-8 پراکنش جمعیت در شهر یزد…………………………………………………….173

فصل پنجم : آزمون فرضیات، نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

مقدمه……………………………………………………………………………..175

5-1 آزمون فرضیات………………………………………………………………175

5-1-1 آزمون فرضیه اول…………………………………………………………175

5-1-2 آزمون فرضیه دوم…………………………………………………………..177

5-1-3 آزمون فرضیه سوم…………………………………………………….178

5-2 جمع بندی و نتیجه گیری………………………………………………179

5-3 راهبردهای عدالت اجتماعی در شهر یزد………………………………..181

5-4 سیاست های عدالت اجتماعی…………………………………………….185

5-5 پیشنهادات…………………………………………………………………………187

منابع و مآخذ………………………………………………………………….189

چکیده:

عدالت اجتماعی به معنای احترام به حقوق دیگران و رعایت مصالح عمومی می باشد. در واقع عدالت اجتماعی نتیجه تکامل اجتماعی است. تحقق عدالت اجتماعی در گرو توزیع مناسب کاربری ها و خدمات عمومی شهری است. هدف این تحقیق بررسی تحقق عدالت اجتماعی در مناطق سه گانه شهر یزد با بهره گرفتن از شاخص های امکانات و خدمات شهری و رابطه آن با پراکنش جمعیت و قیمت اراضی از طریق روش های تحلیل عاملی، جمع خدمات، استاندارد سازی ، ضریب ویژگی، تاکسونومی عددی ، آنتروپی شانون و تاپسیس می باشد.

طبق یافته های تحقیق بین مناطق سه گانه شهر یزد نابرابری های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی وجود دارد. وجود نابرابری ناشی از عدم برخورداری عادلانه مناطق از امکانات و خدمات شهری باعث عدم تحقق عدالت اجتماعی در شهر یزد شده است. این امر منجر به تمرکز جمعیت در برخی از نقاط شهر می شود و بازتاب فضایی توزیع ناعادلانه خدمات شهری، تفاوت در قیمت اراضی مناطق سه گانه شهر یزد می باشد. شرایط تحقق عدالت اجتماعی را می توان به توزیع متوازن کاربری اراضی شهری، ایجاد بانک زمین ، تجدید نظر در نحوه تهیه طرح های جامع و توجه ویژه به نواحی بحرانی و آسیب پذیر اشاره نمود.

پیشگفتار:

یکی از مهمترین پیامدهای رشد شتابان شهر نشینی و توسعه فیزیکی شهرهای کشور در دهه های اخیر از هم پاشیدگی نظام توزیع مراکز خدماتی شهری بوده است که زمینه ساز نابرابری اجتماعی شهروندان در برخورداری از این خدمات می باشد. میزان و چگونگی توزیع خدمات شهری نقش مؤثری در جابه جایی فضایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری دارد. همچنین الگوی توزیع مراکز خدمات شهری باعث ارزش متفاوت زمین شهری شده و به جدایی گزینی گروه های انسانی می افزاید. بنابراین نقش برنامه ریزان شهری در ایجاد و تقویت جدایی گزینی های اجتماعی و اقتصادی امری بدیهی است.

تحقیق حاضر به بررسی توزیع خدمات عمومی شهر یزد و بازتاب فضایی آن از دیدگاه عدالت اجتماعی می پردازد. تحقیق حاضر سعی دارد با شناسایی چگونگی توزیع فضایی خدمات و امکانات شهر یزد، ارتباط آن را با تحقیق عدالت اجتماعی بررسی نماید و در نهایت بازتاب فضایی آن را با پراکنش جمعیت و قیمت اراضی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد.

این تحقیق از پنج فصل تشکیل شده است. در فصل اول کلیات تحقیق آمده است. فصل دوم شامل مبانی نظری تحقیق می باشد که در آن تعریف مفاهیم و نظریه های مربوط به عدالت اجتماعی آمده است. در فصل سوم به معرفی محدوده مورد مطالعه پرداخته شده است. در این فصل ویژگی های شهر یزد از لحاظ جغرافیایی، جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی و تحلیل فضایی سیر تحولات فیزیکی شهر یزد آمده است. فصل چهارم شامل بحث و تجزیه و تحلیل می باشد که شامل تعریف منطقه بندی و بررسی امکانات و خدمات عمومی شهر یزد و در نهایت با بهره گرفتن از مدل هایی چون تحلیل عاملی ، تاکسونومی عددی، ضریب ویژگی و تاپسیس به رتبه بندی مناطق شهر یزد پرداخته شده است. همچنین قیمت اراضی و رابطه آن با امکانات و خدمات عمومی شهری و چگونگی توزیع پراکنش جمعیت در شهر یزد مورد بررسی قرار گرفت. در فصل پنجم به آزمون فرضیات ، نتیجه گیری و در نهایت به ارائه پیشنهادات پرداخته شد.

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه:

وجود نابرابری و عدم تعادل فضایی در ساکنان نواحی مختلف یک شهر، پدیده ای جدید در هیچ یک از شهرهای جهان نیست. در کشورهای در حال توسعه به جهت فاحش بودن تفاوت های اجتماعی، اقتصادی و نابرابری و عدم تعادل در خدمات شهری، تفاوت فضایی شهرها تشدید شده است(عبدی دانشپور،1378: 37). ساختار فضایی یک شهر از اجزا و عناصری تشکیل شده که با یکدیگر کنش متقابل دارد و ناپایداری هر کدام از اجزا بر کل ساختار تأثیر خواهد گذاشت( ساوج و وارد،1380: 90). در حقیقت سازمان فضایی متعادل در شهرها، نوعی از پایداری شهری است و این پایداری زمانی ایجاد می شود که هماهنگی و سازگاری منطقی بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در شهرها به وجود آید. مهم ترین عاملی که بر توزیع فضایی جمعیت در مناطق شهری مؤثر است، توزیع خدمات در شهرها می باشد. سکونت اقشار کم درآمد در مکان هایی که جاذب سایر گروه های اجتماعی نیست ، به تمرکز فقر می انجامد و این فرایند به جدایی گزینی طبقه کم درآمد از سایر گروه های اجتماعی منجر می شود(شاه حسینی،1384: 158). الگوی توزیع مراکز خدمات شهری از عوامل مؤثری است که سبب ارزش متفاوت زمین شهری شده و به جدایی گزینی گروه های انسانی دامن می زند.

امروزه بحث عدالت اجتماعی مورد توجه مطالعات شهری در تمامی رشته های مرتبط قرار دارد. تحقق عدالت اجتماعی در شهرها در نهایت به رضایت شهروندان از شیوه زندگی خود منجر شده است. همچنین به اقتدار ملی و ثبات سیاسی کمک فراوانی می کند. از نظر جغرافیایی عدالت اجتماعی شهر مترادف با توزیع فضایی عادلانه امکانات و منابع بین مناطق مختلف شهری و دستیابی برابر شهروندان به آن ها می باشد زیرا عدم توزیع عادلانه آن ها به بحران های اجتماعی و مشکلات پیچیده فضایی خواهد انجامید (شریفی،1385: 6). در حقیقت وجود نابرابری در کیفیت زندگی ، گروه های محروم را متوجه گروه های مرجع نموده و مشکلات دیگری را ایجاد می کند(جاجرومی و کلته،1385: 7). بنابراین مهمترین وظیفه برنامه ریزان و مدیران شهری در این زمینه تلاش برای دسترسی به فرصت برابر برای گروه های مختلف شهری به خدمات شهری و از بین بردن نابرابری در تأمین فرصت های آموزشی، بهداشتی، خدماتی و غیره می باشد. برای رسیدن به این هدف باید اصل برابری و دستیابی برابر به فرصت های زیست شهری رعایت شود.

امروزه شهر یزد با عدم تعادل های فضایی- اجتماعی مواجه است. توسعه فیزیکی شهر یزد با شکل گیری شهرک های حاشیه ای و ادغام روستاهای پیرامون به شدت گسترش یافت.رشد پرشتاب شهر یزد در سال های اخیر سازمان فضایی همگون و متعادل شهر را در هم شکسته است. توسعه فیزیکی و کالبدی ناموزون شهر، سبب جدایی گزینی اکولوژیک گردیده است. به عبارتی برخی از مناطق و محلات به خدمات دسترسی خوبی دارند در حالی که برخی از مناطق و محلات شهر با وجود جمعیت بالایی که دارند به خدمات دسترسی ندارند. در همین راستا، تحقیق حاضر می کوشد نابرابری های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بین مناطق سه گانه شهر یزد را شناسایی کند. ارتباط پراکنش جمعیت و توزیع خدمات و  همچنین ارتباط خدمات عمومی شهری و قیمت اراضی را مشخص نماید.

1-1- بیان مسأله

اولین گام درهر پژوهشی انتخاب وشناخت دقیق مسأله است. مسائل معمولاً از احساس نیاز به دانش بشر و یا احساس مسئولیت سرچشمه می گیرند. رشد شهر نشینی و شهرگرایی در جهان رو به افزایش است و این روند تا مرحله تثبیت خود، به مرزحداکثر ادامه می یابد. در این بین زندگی شهری توسعه می یابد و رفتار شهر نشینان با این توسعه هماهنگ می شود.

عدالت اجتماعی در شهر به معنای تداوم حفظ منافع[1] گروه های اجتماعی متفاوت بر اساس توزیع بهینه[2] منابع شهری، درآمدها[3] و هزینه ها[4]می باشد (gray, 2002: 27). بنابراین امروزه مباحث عدالت اجتماعی به عنوان بستری برای مطالعات محیطی به شمار می رود. مسئله مهم در توزیع عادلانه امکانات به عنوان راهبرد عدالت اجتماعی، چگونگی توزیع خدمات و امکانات بین محلات شهری است (هاروی،1379: 97). وقتی ما راجع به عدالت اجتماعی صحبت می کنیم، در مورد چگونگی توزیع چیزهای خوب و بد بین اعضای جامعه انسانی بحث می کنیم (miller,1999:1).پایین بودن درآمد، زمانیکه با فقر درآمد ناشی از دسترسی کمتر به کالا و خدمات ارائه شده از سوی بخش دولتی ترکیب شود به عقب ماندگی نواحی می انجامد (حسین زاده،1380: 42).مفهوم و کارکرد عدالت اجتماعی مفهومی است که از اواخر دهه 1960 وارد ادبیات جغرافیایی می شود و جغرافیای رادیکال و لیبرال را بیش از سایر مکتب ها تحت تأثیر قرار می دهد. هاروی به کارگیری عدالت اجتماعی را در تحلیل های جغرافیایی ، انقلاب در تفکرات جغرافیایی می داند (شکویی،141:1373). تحقق عدالت اجتماعی به معنی فراگیر آن مستلزم کارایی اقتصادی نیز می باشد (Bastanifar&renani,2008:258 ).

امروزه جامعه شناسانی چون آنری لوفابور آشکارا خواهان عدالت اجتماعی در شهر برای محرومان است. به گفته او باید شهر را عوض کرد و زندگی را تغییر داد و در جستجوی راه حل برای تحقق عدالت اجتماعی بود (جمالی، 1376: 43).

در چند سال اخیر محور اصلی تحلیل های مباحث شهری را نظریه های اجتماعی تشکیل می دهد. نظر معروف ترین جغرافیدانان معاصر ، ساخت های اجتماعی را نمی توان از ساخت های فضایی جدا به کرد.در مباحث جغرافیایی بر تولید فضا و نحوه توزیع آن تأکید می شود زیرا  نظریه  جدید مربوط به فضا و جامعه افق های تازه ای را در مباحث گشوده که تا سال 1980 در تاریخ علم جغرافیا سابقه نداشته است و اعتبار علمی جغرافیای جدید نیز مربوط به این نظریه های جدید است (خوش روی، 1385: 4). متأسفانه اصولی از عدالت اجتماعی که مورد قبول عام باشد وجود ندارد. با این وجود مفهوم عدالت اجتماعی همواره در فلسفه اجتماعی از اخلاق ارسطو به این طرف مطرح بوده است (هاروی،97:1379). بدون شک مفهوم رفاه اجتماعی، وابستگی مستقیم با عدالت اجتماعی دارد این مفهوم اگرچه همواره در عرصه اخلاق وجنبش های سیاسی مطرح بوده ولی در عرصه برنامه ریزی کمتر مجال ظهور داشته است. یکی از اهداف برنامه ریزی شهری تأمین مناسب خدمات عمومی است (پور محمدی،54:1385). امکانات جدید در حیات شهری نه تنها از طریق سازماندهی مطلوب فنی بلکه از طریق درک دقیق جامعه شناختی در دسترس ما قرار می گیرند (مامفورد، 635:1385). میزان تقاضا جهت سکونت در مناطقی که از خدمات عمومی مناسب تری برخوردارند نسبت به مناطقی که از این مزیت محرومند بیشتر است (رضویان،70:1381). تراکم های زیاد، محیط های ناسالم را از جهات بهداشتی و امنیتی به وجود می آورد (مجتهدزاده، 1383 :184) . از لحاظ سیمای شهر نیز بافتهای خالی، ناهنجاری بصری را در پی دارند (مؤیدفر، 1386: 11) . به عبارتی میزان و چگونگی خدمات شهری نقشی مؤثر در جابجایی جمعیت و تغییرات جمعیتی در مناطق شهری داشته است، لذا توزیع خدمات شهری باید به گونه ای باشد که عدالت فضایی را برقرار نماید (وارثی و قائد رحمتی،91:1386) .

از سوی دیگر، با رشد مناسبات سرمایه داری در شهر ها ، اقتصاد زمین و اضافه ارزش ناشی از آن (رانت) به دلیل محرومیت عرضه زمین و تقاضای روز افزون آن به یکی از عرصه های مهم ثروت اندوزی و تشدید نابرابری اجتماعی در شهرها بدل شده که به نوبه خود به مشکلات برنامه ریزی و طراحی شهری افزوده است (زیاری،40:1381).

مقدمه. 2

1-1تاریخچه. 3

1-1-1تاریخچه و دلایل به کارگیری سیستم های(LSF) 3

2-1-1تاریخچه و دلایل به کارگیری بتن های سبک… 6

بخش اول فولاد سبک… 8

1-2 مزایای فولاد سرد ساخت… 8

1-2- 1انعطاف پذیری.. 8

1-2-2 قابلیت بازیافت و حفظ محیط زیست… 8

1-2-4 وزن سبک وحمل ونقل آسان. 8

1-2-5 مقاومت وسختی بالا. 9

1-2-6 مقاوم در برابر آتش سوزی.. 9

1-2-7 ثبات در ابعاد. 9

1-2-8 قابلیت تغییر شکل پذیری.. 9

1-2-9 سرعت در ساختمان. 9

1-2-10 مقاومت در برابر زلزله. 9

1-2-11 عایق بودن. 10

1- 3 مزایای سیستم LSF در ساخت و ساز. 10

1-3-1 برای طراحان و مهندسان. 10

1-3-1-1 انعطاف در طرح: 10

1-3-1-2 استرکچر مناسب جهت عرشه ها وسایر اعضا 11

1-3-2 برای سازندگان وسرمایه گذاران. 11

1-3-2-1 سرعت در اجرای سیستم: 11

1-3-2-2 عدم وجود تاخیر های آب وهوایی: 11

1-3-2-3 سهولت در نصب سیستم های تاسیساتی: 11

1-3-3 برای ساکنین و بهره برداران. 11

1-3-3-1هزینه نگهداری کم: 12

1-3-3برای زلزله ونیروی جانبی: 12

1-4 تعریف فولاد سرد ساخت… 12

1-4-1 دهانه های باربر به چهار روش ایجاد می شود که عبارتند از : 14

1- 5 انواع مقاطع سرد نورده شده و کاربرد های آنها: 16

1-5-1 اعضای قابی سازه ای منفرد. 16

1-5-2پانل ها وعرشه ها 16

1-5-2-1 پانل ها سازه های LSF به صورت پانل تولید شده و اجزای هر پانل عبارتند از: 17

1-5-3 طراحی: 17

1-5-4 نقشه ها به گروه های مختلف به شرح ذیل تقسیم می شوند: 17

1-5-4-1 سازه های سبک فلزی: 18

1-5-4-2 سازه های قائم (STUD) 18

1-5-4-3 سازه های تقلیل دهنده صدا(resillentchanne) 18

1-5-4-4 سازه های کلاهک (hat channel) 18

1-5-4-5 ناودانیهای باربر. 19

1-5-4-6سازه های تقویتی کنجها(corner beand) 19

1-5-4-7 سازه های تقویتی حاشیه (j Bead) 19

1-5-4-8- سازه های تقویتی در انبساط (control joint) 19

1- 6 روش اجرا سیستم LSF.. 19

1- 6-1پی یا شالوده 20

1-6-1-1- طراحی پی: 20

1-6-1-2-کف کاذب: 21

1-6-1-3-سازه کف: 21

1- 6-2 دیوار. 21

1- 6-3 سقف… 23

1-6-3-1 سقف کامپوزیتی: 23

1-6-3-2: سقف کامپوزیت عرشه فولادی.. 24

1-6-3-3سقفهایخرپاییشیبدار. 27

1- 6-4 اتصالات… 28

1-6-4-1مشخصات پانل ها 28

1-6-4-2پیچها 29

1- 6-5 شیوه نما سازی خارجی.. 29

1- 7خصوصیات فولاد سرد ساخت… 30

1- 7-1استانداردهای فولاد سرد ساخت… 30

1- 7-2 ظرفیت باربری و سختی.. 31

1- 7-3 طراحی پلاستیک… 31

1- 7-4منحنی های نوعی تنش-کرنش… 31

1- 7-5افزایش تنش تسلیم متاثر از شکل دهی سرد. 32

1- 7-6 روش محاسبه خطی خواص مقاطع. 32

1- 7-7 فرم منحنی خستگی.. 32

1- 7-9 خستگی.. 33

1- 7-10 خواص مکانیکال و اثر فرم دادن سرد به فلز. 33

1-8 معایب فولاد سرد ساخت… 33

بخش دوم بتن.. 34

1-2 معرفی بتن های سبک سازه ای: 34

1-2-1شرح توضیح مزایا ومعایب بتن سبک… 34

 

1-2-1-1 :سبک بودن. 35

1-2-1-2:عایق گرما 35

1-2-1-3- :عایق صوتی.. 36

1-2-1-4- : قابلیت برش… 36

1-2- 2انواع بتن سبک… 36

1-2-2-1بتن سبک سبکدانه. 36

1-2-2-2بتن سبک لیكا 37

1-2-2-3بتن سبک پرلیتی.. 39

1-2-2-4بتن های سبک متخلخل یا سلولی.. 39

1-2-2-5بتن سبک گازی.. 39

1-2-3کاربردهای سازه ای.. 42

1-2-4 بتن های وروند استفاده در قاب های LSF سازه ای در این پروژه 43

1-3- متغیر های مساله : 43

1-4 فرضیه ها (هر فرضیه به صورت یک جمله خبری نوشته شود.) 44

1- 5 اهداف تحقیق (شامل اهداف علمی، کاربردی وضرورت‌ های خاص انجام تحقیق) 44

1-5-1هدف اصلی: طراحی سازه هایی بااسکلت فولادی سرد نورد شده مقاوم در برابر بار های.. 44

1-5-2- اهداف فرعی: 45

فصل دوم : آئین نامه ها ومطالعات قبلی

2-1 مروری بر تحقیقات گذشته. 46

2-2مروری بر آئین نامه ها 50

2-2-1 (FEMA 450) NEHRP.. 50

2-2-2 TI 809-07. 51

2-2-3  AISI و ASCE7. 52

2-2-4 UBC 97 و IBC 2000. 53

2-2-5 Australian /New Zealand Standard , AS/NZS 4600. 53

فصل سوم: مواد وروش ها وبیان مسئله

مقدمه: 55

3-1 ضریب رفتار : 57

3-2  روش طیف ظرفیت فریمن : 60

3-3 ضریب شکل پذیری یانگ : 61

3-4  روش نیو مارک و هال : 62

3-5 ضریب کاهش شکل پذیری، … 64

3-2-2 ضریب مقاومت افزون ، … 64

3-6 بیان مسئله : 66

      3-6-1 جزییات مقاطع……….67

3-7- مشخصات بتن وفولاد. 68

3-8تئوری حل مسأله: 69

3-9 مدل اجزا محدود مسأله : 70

3-9 نمونه های آزمایش شده در تحقیق: 70

3-10- آماده سازی جهت انجام آزمایش… 71

3-10-1مراحل انجام کار در آزمایشگاه 71

3-11 رژیم بارگذاری : 77

3-12 جدولی از استانداردهای مختلف در روش ASTM… 80

فصل چهارم: درباره نرم افزار ansys و روند مدل سازی در نرم افزار

مقدمه : 83

4-1- آشنایی با روش اجزا محدود: 85

4-1-1-روش تحلیل دقیق (Exact Solution) 85

4-1-2-روش عددی (Numerical Solution) 85

4-1-3-روش تجربی (Experimental Method) 85

4-2-روش اجزا محدود: 86

4-3-انواع المان ها در Ansys و قابلیت های آنها: 86

4-3-1-المان – combin 7 : 86

4-3-2-المان – combin 14 : 86

4-3-3-المان – Link 1 : 87

4-3-4-المان – BEAM3 : 87

4-3-5-المان – PLANE 42 : 87

4-3-6-المان- BEAM 54 : 87

4-3-7-المان – pipe 16 : 87

4-3-8-المان – solid 45: 87

4-3-9-المان –combin 40 : 87

4-4-10- المان- SHELL 93 : 88

4-4-11-المان –SHELL22 : 88

4-4-12-المان- PLANE 2 : 88

4-4-13-المان – SHELL91 : 88

4-4-14- المان- contact 12: 88

4-5-15-المان- PLANE55 : 88

4-4-16-المان – BEAM 189 : 89

4-4-17-المان- BEAM188 : 89

4-4-18-المان – SOLID92 : 89

4-4-19-المان- SOLID95: 89

4-4-20-المان –PLANE 82 : 89

4-4-21-المان- PLANE145: 89

4-4-22-المان – Link10: 90

4-4-24-المان – SOLID 82: 90

4-4- المان مورد استفاده در این تحقیق: 90

4-5-انواع آنالیزها در نرم افزار Ansys: 90

4-5-1آنالیز استاتیکی خطی (Static Analysis) 90

4-6-2-آنالیز مودال (Modal Analysis) 90

4-6-3-آنالیز هارمونیک (Harmonic Analysis) 90

4-6-4-آنالیز دینامیکی گذرا (Transient Dynamic Analysis) 90

4-6-5-آنالیزغیرخطی مادی     ( Material nonlinearity ) 90

4-5-1-آنالیز استاتیکی خطی: 91

4-6-1-1- مدول الاستیسیته. 91

4-6-1-2- بارگذاری اینرسی.. 91

4-6-1-3- بارگذاری حرارتی.. 91

4-5-2- آنالیز مودال: 91

4-5-3-آنالیز هارمونیک: 91

4-5-4-آنالیز دینامیکی گذرا: 92

4-5-5-آنالیز غیر خطی مادی : 92

4-6- انتخاب نوع تحلیل در این تحقیق: 92

4-7- تحلیل پلاستیک دارای 3 رکن اساسی می باشد: 93

4-8-1- مدل های تنش- کرنش و معیار تسلیم: 93

4-8-2-قانون جریان: 94

4-8-3-قانون سخت شوندگی: 95

4-8-3-1-سخت شوندگی ایزوتروپیک: (isotropic hardening) 95

4-8-3-2-سخت شوندگی کینماتیک: (kinematic hardening) 95

4-9-مدل سازی مقاطع در نرم افزار: 97

4-10-اتصالات… 100

4-11-مش بندی : 101

4-12- اعمال شرایط تکیه گاهی : 104

4-12 آماده سازی مدل برای تحلیل : 106

4-13 بارگذاری : 107

فصل پنجم: نتایج مطالعات و پیشنهادات

مقدمه : 109

5-1 انجام آنالیز و مشاهده خرابی ها : 109

5-1 مقایسه قاب پرشده با بتن باقاب تقویت شده باورق در محیط نرم افزار  ansys: 110

5-2- بررسی قابها و مشاهده خرابی ها 116

5-3 منحنی پوش قاب ها : 120

5-3-1 منحنی پوش قاب های نمونه های تست نرم افزاری با ورق تقویتی.. 120

5-3-2 منحنی های پوش آزمایشگاهی قاب های پر شده با بتن : 122

5-3-3 منحنی پوش قاب های نمونه های تست نرم افزاری با بتن: 122

5-4 محاسبه ضریب رفتار : 125

5-5 منحنی های دو خطی نمونه ها 129

5-5-1 منحنی های دو خطی نمونه نرم افزاری با ورق.. 129

5-5-2 منحنی های دو خطی با بتن.. 130

5-6 نتیجه گیری وپشنهاد  : 133

      فهرست منابع………………………….136

Abstract……………………………………….143

چکیده :

 مقابله با نیروهای جانبی ازجمله زلزله یکی از مهمترین رسالت های مهندسین عمران می باشد. که برای رسیدن به این مهم می توان سیستم قاب سبک فلزی که دارای مزایایی مانند امکان تولید صنعتی،پیش ساختگی وسبکی،فرم پذیری درساخت است را میتواند جایگزینی مناسب برای سیستم های سنتی دانست. پانلهای دیوار برشی متشکل از قاب فولادی سرد نورد شده و پوشش پیچ شده به آن از متداول ترین سیستم های باربر جانبی در این سازه هاست. عملکرد لرزه ای سازه ها نیاز مند روشی تحلیلی ست که یک روش المان محدود همراه با آنالیز غیر خطی می باشد البته در راستای این می بایست از دیواره های برشی مناسب برای مهار نیرو های جانی استفاده نمود. در این پایان نامه پانل های دیوار برشی قاب های ما به کمک بتن های سبک (لیکا وفوم بتن) به جای ورق های فولادی و یا بادندهای ورقه ای جا نمایی و به وسیله نرم افزار المان محدود Ansys تحلیل شدکه برروی نمونه های با مقیاس 120×240 سانتیمتر ارزیابی شد. ضخامت های مختلفی از دیواره­های برشی تحلیل شده وعملکرد جانبی آن­­­­­­ها به وسیله اعمال بارگذاری چرخه­ای روی شش دیوار مورد بررسی قرار گرفت. تمرکز اصلی این پایان نامه روی ظرفیت باربری جانبی حداکثر جانی و حداکثر مقاوت نهایی مورد تحمل دیوار ها و برآورد منطقی از ضریب رفتار ® قاب ها با دیوار برشی (shear wall Bracing) و همچنین نحوه خرابی آنها می باشد. برای این منظور شش قاب CFS باضخامت ورق یک میلیمتربه صورت تک استاد کناری وتک استاد میانی وتک تراک بالاوپایین قاب ها ودر یک سری از نمونه ها با یک ناگین تک تسمه ای همراه با بتن سبک برای کلیه نمونه ها در نرم افزار مدل وقاب های مدل شده با بتن پر شده و تا لبه قاب ها به ضخامت یک سانتیمتر تسطیح شدند. نمونه ها تحت رژیم بار گذاری چرخه ای جانبی خاص که براساس روش B استاندارد (38)ASTM E2126-07  مورد بررسی قرار گرفت برای هر دیوار منحنی پوش اعمال شده رسم گردید. سپس پرامترهای  محاسبه شدند. ودر نهایت فاکتور R ارزیابی وهم چنین در پی آن نتایج آزمایشگاهی با نتایج نر م افزاری در حالت نمونه شده با بتن وهمچنین نتایج نرم افزاری دیوار ها با بتن با نتایج نرم افزاری دیواره ها با ورق مورد مقایسه قرار گرفت.

کلمات کلیدی: پانل های دیوار برشی، آنالیز غیرخطی، فولاد سرد ساخت، بتن سبک لیکاوفوم بتن

مقدمه

نیاز مبرم بشر به طراحی وساخت بناهای1- باقابلیت اجرای سریع 2- مقاوم در برابر نیروهای جانبی مانند زلزله 3- سبک در سازه و جنس و متریال اجرایی 4- توان تحمل کشش بالا وضریب رفتار ایمن 5- کاربری سازه مسکونی با طبقات متعدد ما رابه تحقیق درباره این موضوع انداخت. در ساختمانهای رایج سازه علی رغم طراحی پیشرفته معمولا ازاجرای ضعیفی در ایران برخوردار است به این معنی که رفتار واقعی سازه در مواقع سرویس دهی با آنچه طراحی شده کاملا متفاوت است. لذا نظارت دقیق بر کیفیت اجرا و تطبیق با جزییات محاسبه شده امری کاملا ضروری  می باشد. از این رو ساختمان­های پیش ساخته شده در کارخانه به دلیل طی نمودن مراحل کنترل کیفیت و تولید مطابق با نقشه های محاسباتی رفتار مناسب در موقع سرویس دهی خواهد داشت. در این بین قاب­های سبک فولادی ال اس اف با کیفیت ساخت کارخانه ای واتصالات ساده، مطمئن مستحکم و سریع از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشندهمچنین نیاز روز افزون کشور به سطح زیربنای بیشتر در امر مسکن، آموزش، تسهیلات بهداشتی، درمانی، رفاهی، تاسیسات صنعتی و تجاری که عمدتا از افزایش جمعیت و توسعه ناشی میشود، ایجاب می­نماید که از روش­های جدیدی در ساختمان سازی استفاده گردد. دراین روشها علاوه بر کاهش زمان ساخت، با صرفه جویی در مصرف مصالح ساختمانی سنتی، هزینه ساخت نیز با حفظ کیفیت مطلوب کاهش می یابد به منظور دستیابی به اهداف فوق سیستم ساختمانی ساخت سریع با بررسی های فنی و اقتصادی جامعی که در آن امکانات و شرایط موجود در نقاط مختلف کشور  منظور گردیده است طراحی شده و به عنوان سیستم ساختمانی سریع معرفی می گردد. (حاتمی و رحمانی، 1389؛ فلاح و وطنی اسکوئی، 1382).

دیوار های برشی یکی از اعضای اصلی ومقاوم در برابر بارهای جانبی مخصوصاً زلزله اند که به طور وسیع در ساختمان های کوتاه مرتبه و میان مرتبه فلزی مورد استفاده قرار می گبرد هر پانل دیوار برشی می تواند از یک قاب فولادی با مقطع فولادی سرد باشد که تیرکها و ستونکهای قاب به وسیله پیچ خودکار یا پرچ متصل است. استفاده از قاب های ترکیبی با بتن سبک و فولادی سبک سرد نورد شده جهت بالا بردن میزان مقاومت جانبی در برابر برش اهمیت بسزایی در پایایی سازه و افزایش تعداد طبقات می تواند داشته باشد که در این پایان نامه به آن می پردازیم (AISI.)[1].

1-1تاریخچه

1-1-1تاریخچه و دلایل به کارگیری سیستم های(LSF)

فولاد فرم داده شده در حالت سرد یاCFS از سال 1850در کشور انگلستان و آمریکا با به کارگیری در ساخت لوازم اتومبیل آغاز شد ولی تا قبل از جنگ جهانی اول در ساختمان سازی بکار گرفته نمی شد از سال 1930 به بعد با بکارگیری قطعات فولادیLSF درساختمان های تجاری و صنعتی شروع شد اما به دلیل ارزانی چوب نتوانست باآن به عنوان سیستم رایج مسکن سازی رقابت اقتصادی کند. از سال 1990گران شدن چوب ومطرح شدن مشکلات زیست محیطی در صنعت ساختمان سازی سبب گردید که سیستم ساختمانی LSF که بااستفاده از قطعات فولاد CFS از نوع گالوانیزه برپا می گردد،برای ساخت واحد های مسکونی بکار گرفته شود.این سیستم ساختمانی تا به حال توانسته در کشور های مختلفی گواهنامه ساخت در چند طبقه دریافت نماید و من جمله در ایران فعالیت های گسترده ای در این حوزه مخصوصاً درشهر پرند و تیران انجام پذیرفته است (وثوقی فر و عدل پرور، 1386؛ حاتمی و همکاران ،1388).

بکار گیری سیتم ساختمانی LSF برای ساخت وساز مسکن بعد از جنگ جهانی دوم در استرالیا هم آغاز شد. در صورتی که پیش از آن ساخت وسازمسکن عمدتاً با بهره گرفتن از قاب چوبی انجام می شد. در ادامه تحولات ساختمانی در آمریکا در این کشور نیز تحولاتی صورت گرفت که عمده ان به کارگیری این سیستم در کشور استرالیا بود. این سیستم به دلیل سرعت بالا و مقاوم توانست رشد قابل توجهی در صنعت سازه کشور استرالیا داشته باشد. و هم اکنون بهترین ماشین الات رول فرم دنیا در انحصار آن کشور قرار دارد. در کشور سوئد چوب رایجترین مصالح ساختمانی بود اما به دلیل کاهش متوسط عمر درختان از دهه 90سازندگان ساختمان اقدام به جایگزین کردن سیستم LSF درآن کشور کردند. در حال حاضر در کشور هلند نیز سیتم LSF در ساخت سازه های مسکونی ومدارس نقش عمده ای دارد. در سال 1989بنیاد تحقیقات ساختمان هلندSBR، پتانسیل استفاده از سیستم LSF را برای خانه سازی مورد بررسی قرار داد ونتیجه بررسی ها مشخص نمود که به کارگیری این سیستم ساختمانی، تسهیل در طراحی وفوائد زیست محیطی را به دنبال دارد ولی کمی گرانتر از سازه های چوبی است. در کشور فرانسه هم در سال های اخیر سبک این سیستم به شکلی محدود به جای سیستم های فولادی و بتونی قرار گرفته است.در کشور کره، آجر وبتن تا سال 1996 به عنوان مصالح اصلی در ساخت و ساز بودند و در ساختمان های بلند مرتبه از سیستم های بتن درجا استفاده می شد تا در فوریه سال 1996شرکت  POSCOبرای اولین بار از سیستم LSF را در شهر فوانگ با احداث700 ویلای دو تا پنج طبقه شروع نمود.

در سال1995داویس و همکاران استفاده از فولاد جدار نازک را در ساختمان­های مدولار کوتاه و متوسط بررسی کرده اند در سال 1996 سرته و همکاران عملکرد دینامیکی دیوارهای برشی را در قابهای سبک فولادی مورد بررسی قرار داده است. درهمان سال داویس و همکاران رفتار برشی اتصالات فشرده را در سازه های با قاب سبک فولادی بررسی کرده اند. در سال 1997درایور و همکاران رفتار لرزه ای را در دیوارهای برشی فولادی مورد بررسی قرار داده اند. در سال1998پی وکینی مقاومت برشی را در

مقدّمه………………………………………………………………………………………………………………. 2

سوالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………. 3

فرضیات………………………………………………………………………………………………………………………. 3

اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………….. 4

فصل اول: کلیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 5

1-1- حمل‌ونقل مرکّب…………………………………………………………………………………………………… 9

1-1-1- تعریف حمل‌ونقل مرکّب…………………………………………………………………………………… 9

1-1-2- قوانین قابل اعمال بر حمل‌ونقل مرکّب……………………………………………………………….. 10

1-1-3- نیل به یکنواختی در قوانین بین‌الملل…………………………………………………………………… 11

1-2- تعارض قوانین…………………………………………………………………………………………………….. 12

1-2-1- تعریف تعارض قوانین و انواع آن………………………………………………………………………. 12

1-2-1-1- تعریف تعارض قوانین………………………………………………………………………………. 12

1-2-1-2- شرایط پیدایش تعارض قوانین…………………………………………………………………….. 13

1-2-2- انواع تعارض قوانین در حمل‌ونقل مرکّب…………………………………………………………….. 14

1-2-2-1- تعارض رژیم‌های حقوقی ملی با یکدیگر……………………………………………………….. 14

1-2-2-1-تعارض مثبت ………………………………………………………………………………………. 14

1-2-2-2-تعارض منفی………………………………………………………………………………………… 14

1-2-2-2- تعارض‌های موجود کنوانسیون‌های بین‌المللی با یکدیگر…………………………………….. 16

فصل دوم: سلسله‌مراتب قوانین………………………………………………………………………………………….. 18

2-1- توالی معاهدات در کنوانسیون وین……………………………………………………………………………. 20

2-1-1- کنوانسیون وین راجع به حقوق معاهدات……………………………………………………………… 20

2-1-2- کنوانسیون وین در خصوص توالی معاهدات راجع به یک موضوع……………………………… 25

2-2- حل تعارض مقررات کنوانسیون‌ها…………………………………………………………………………….. 34

2-1-1- حل تعارض کنوانسیون مونترآل و قواعد روتردام……………………………………………………. 34

2-2-2- پروتکل ویزبی………………………………………………………………………………………………. 36 

2-2-2-1- حل تعارض کنوانسیون ملل متحد برای حمل‌ونقل مرکّب و قواعد هامبورگ……………. 37

2-2-2-2- حل تعارض کنوانسیون ملل متحد برای حمل‌ونقل مرکّب و قواعد رتردام………………. 39

2-2-3- امکان حکومت مقررات رتردام………………………………………………………………………….. 44

2-2-4- نظریۀ منتخب………………………………………………………………………………………………… 48

فصل سوم: تعیین قانون قابل اعمال بر حمل مرکّب براساس رژیم‌های داخلی…………………………………. 54

3-1- قانون حاکم بر حمل مرکّب در صورت عدم وجود قانون واحد قابل اعمال…………………………. 57

3-1-1- قانون حاکم در خصوص خسارات غیرمتمرکز……………………………………………………….. 59

3-1-2- قانون حاکم برای تکمیل خلأهای قراردادی و استثناسازی‌ها………………………………………. 62

3-2-2-1- انگلیس…………………………………………………………………………………………………. 62

3-2-2-2- آلمان……………………………………………………………………………………………………. 63

3-1-3- انحصار……………………………………………………………………………………………………….. 66

3-2- قانون ملی قابل اعمال بر حمل مرکّب و تأثیر رویۀ قضایی در آن……………………………………… 70

فصل چهارم: قانون قابل اعمال در کنوانسیون رم و قواعد   رم……………………………………………………… 75

4-1- آزادی انتخاب قانون حاکم بر حمل مرکّب تحت شمول کنوانسیون رم و قواعد رم………………… 75

4-1-1- آزادی انتخاب قانون حاکم تحت شمول کنوانسیون رم…………………………………………….. 75

4-1-1-1- تعیین حمل‌کننده و ارسال‌کننده…………………………………………………………………….. 76

4-1-1-2- تعیین محل اصلی اقامت……………………………………………………………………………. 78

4-1-1-3- تعیین محل بارگیری و محل تخلیۀ بار…………………………………………………………… 82

4-1-1-4-موارد پاسخگو نبودن کنوانسیون…………………………………………………………………….. 83

4-1-2- آزادی انتخاب تحت قواعد رم…………………………………………………………………………… 84

4-1-2-1- انتخاب شبکه‌ای و برتر (انتخاب قانون حاکم ازطریق شروط قراردادی) ………………… 85

4-1-2-2- قابلیت تفکیک………………………………………………………………………………………… 90

4-2- قانون حاکم در صورت عدم انتخاب آن از سوی طرفین…………………………………………………. 96

4-2-1- امکان اعمال قوانین ملی…………………………………………………………………………………… 96 

4-2-2- امکان اعمال قواعد بین‌المللی……………………………………………………………………………. 98

نتیجه‌گیری:………………………………………………………………………………………………………………….. 102

منابع و ماخذ:………………………………………………………………………………………………………………. 104

 

چکیده:

با وجودی که قواعد رتردام در خصوص حمل‌ونقل مرکّب به مرحلۀ اجرا درآمده است، اما همچنان مسائل بسیاری در خصوص تعارض قوانین در حیطۀ حمل‌ونقل مرکّب وجود دارد. براین‌اساس، در قراردادهای حمل بین‌المللی، وضعیت‌هایی وجود دارد که در آن بیش از یک رژیم حمل‌ونقل به کار می‌رود. طبیعت محدود مسئولیت متصدی حمل‌ونقل، طبق رژیم‌های واحد حمل‌ونقل[1] و تفاوت‌ها در اسناد راجع به حقوق حمل‌ونقل واحد، تعارضاتی را در پی دارد. به بیان دیگر، وضعیت‌های متعددی وجود دارد که در آن بیش از یکی از این کنوانسیون‌ها بر قرارداد حمل، قابل اعمال هستند و نفس محدودیت‌های موجود برای مسئولیت متصدی حمل، تضمین‌کنندۀ تعارض می‌باشد. درعین‌حال، وضعیت‌هایی نیز وجود دارند که در آن قواعد روبه‌رو هستیم که هیچ‌یک از کنوانسیون‌های موجود، قابل اعمال نبوده و نوبت به اجرای قوانین ملی می‌رسد. باتوجه‌به اختلافاتی که رژیم‌های حمل‌ونقل در این مورد و مواردی ازاین‌دست دارند، در صورت اعمال بیش از یکی از آن‌ها در یک قرارداد، تعارض محتمل خواهد بود و درعین‌حال، لزوم بررسی وضعیت‌هایی که در آن، قوانین ملی اعمال می‌شوند، در این تحقیق این اختلافات و اختلافات بین رژیم‌های حمل‌ونقل واحد با قواعد روتردام در خصوص حمل‌ونقل مرکّب[2] از یک سو و از سوی یک وضعیت رژیم‌های حقوقی ملی دراین‌خصوص مورد بررسی قرار گرفته و راهکار ارائه می‌گردد.

کلمات کلیدی: حمل‌ونقل واحد، حمل‌ونقل مرکّب، تعارض، کنوانسیون حمل مرکّب کالا، کنوانسیون حمل ریلی، کنوانسیون حمل جاده‌ای، کنوانسیون حمل هوایی، کنوانسیون حمل آب‌های داخلی.

مقدّمه:

حمایت از ارزش‌های اساسی در هر جامعه به بخش‌ها و نهادهای گوناگون رسمی و غیررسمیِ سیاسی، حقوقی، اجتماعی و فرهنگی سپرده می‌شود. درمورد پاره‌ای از ارزش‌ها بین جوامع و فرهنگ‌ها و ایدئولوژی‌های انسانی وحدتِ‌نظر و عقیده وجود دارد و تعارض چندانی میان آن‌ها در قبول یا ردّ یک مسئله پیدا نمی‌شود؛ البته چالش اصلی تنها ارزش‌های مشترک و عام و غیرمتعارض نیست، مسئله جایی نمود می‌یابد که در درجۀ نخست ارزش‌ها متفاوت‌اند و پس از آن درمورد ابزارهای حمایت از ارزش‌ها هماهنگی و وفاق وجود ندارد. بسیاری از ارزش‌های جامعه برای حمایت، با علم حقوق ارتباط مستقیم دارند. در‌واقع حمایت از ارزش‌های مرتبط با مسائل مالی و اقتصادی و معاملاتی، در حقوق و بخش‌هایی خاص از آن یعنی حقوق قراردادها به حقوق خصوصی سپرده می‌شود.

حمل و نقل به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای تجارت، امروز نقشی به مراتب افزون تر به خصوص در صحنه تجارت بین الملل نسبت به گذشته پیدا کرده است. امروزه به عملیات حمل به عنوان یک امر و فعالیت خدماتی نگریسته نمی‌شود، بلکه به صورت صنتعی درآمده است که مستلزم تجربه و دانش تخصصی است. حمل و نقل سنتی که از آن به حمل یک نوعی تعبیر می شود، عبارتست از حمل محموله به وسیله یک شیوه حمل و نقل از مبدا تا مقصد با یک قرارداد و یک سند حمل که تابع مقررات خاص خود نیز می باشد. اما استفاده از این روش در همه موارد ممکن نیست، مضافا اینکه تامین کننده مشتری به خصوص در مسافرتهای طولانی نیز نمی باشد، عواملی نظیر، ممکن نبودن حمل محموله، به صورت مستقیم به وسیله یک روش از مبدا تا مقصد، متناسب کردن هزینه ها با روش مورد استفاده و صرفه جویی در هزینه های حمل، باعث گردید تا جابجایی محموله از طریق ترکیب کردن چندین محموله شیوه متداول شود.

در این پایان نامه جدای از این مسائل که در واقع به حقوق ماهوی بر می گردد به این مسئله اشاره خواهد شد که قانون حاکم بر قراردادهای حمل و نقل و حل تعارض میان معاهدات موجود در این زمینه به چه شکل ممکن است.  در این حوزه اسنادی نظیر پروتکل ویزبی، شیوه حل تعارض کنوانسیون ملل متحد برای حمل‌ونقل مرکّب و قواعد هامبورگ، حل تعارض کنوانسیون ملل متحد برای حمل‌ونقل مرکّب و همچنین در آخر قواعد رتردام امکان حکومت مقررات رتردام و در آخر نظریه منتخب مورد بررسی قرار می‌گیرند. بررسی قوانین کشورهایی نظیر انگلیس و آلمان به صورت تطبیقی نیز مد نظر خواهد بود و در آخر امکان توسل به قوانین ملی و بین المللی از نظر خواهد گذشت. به نظر می‌رسد هر کدام از این روش‌ها در سطح حقوق داخلی به جهت اصالت دادن به حقوق داخلی کشورها و نظم عمومی داخلی مورد توجه بوده و از سوی دیگر با نظم بین الملل در حقوق فراملی روبروست. در این پایان نامه نگارنده درصدد است نیم نگاهی نیز به انتقادات راجع به این موضوعات داشته باشد.

سؤالات تحقیق:

قانون حاکم بر قراردادهای حمل‌ونقل مرکّب کدام است؟
حل تعارض میان معاهدات موجود به چه صورت است؟
فرضیات:

درزمینۀ حمل‌ونقل مرکّب، با چند کنوانسیون و معاهدۀ بین‌المللی روبه‌رو هستیم که هرکدام در قلمرو خود قابل اعمال هستند.
کنوانسیون سازمان ملل متحد درمورد حمل‌ونقل مرکّب بین‌المللی کالا به‌صورت اجباری بر قراردادهای منعقدشده در کشورهای امضاکننده اجرا می‌شود و قواعد کمیتۀ بین‌المللی تجارت (قواعد اینکوترمز)[3] و آنکتاد درصورتی‌که طرفین در قرارداد به آن استناد نموده باشند.
اهداف تحقیق

1- بررسی تطبیقی معاهدات و کنوانسیون‌های موجود.

پرداختند. همچنین می توان گفت: هیچ کلمه ای همانند واژه آزادی مورد بد فهمی و کژفهمی ها نبوده است. به نام آزادی و در دفاع از آن در طول تاریخ خون ها ریخته شده، جنگ ها بوجود آمده، شکنجه ها صورت گرفته و توسط ادبا، شاعران، سیاستمداران، فیلسوفان و حتی مردم عادی در مدح و ستایش یا نکوهش آن سخن ها گفته شده و کتاب ها به نگارش درآمده است.

مفهوم آزادی از بدو پیدایش فلسفه سیاسی تاکنون یکی از مهمترین مفاهیمی بود که اندیشمندان و فلاسفه درعلوم انسانی به آن پرداخته اند و هر یک با توجه به نگاه خود نسبت به ایجاد یک جامعه مطلوب معنای خاص خود را درباره این مفاهیم بیان داشته اند، در این میان دو تن از اندیشمندانی که درعصر حاضر می توان به آراء آنها در مورد ایجاد جامعه مطلوب که در آن آزادی و عدالت حاکم باشد به هایک و رالزاشاره نمود. در این پژوهش سعی شده است که معنا و مفهوم واژه آزادی از نقطه نظر این دو اندیشمند مورد توجه قرار گرفته و تلاش گردد که وجوه اشتراک و افتراق آراء این دو اندیشمند در ارتباط با مفهوم آزادی فهمیده شود. برای رسیدن به این هدف این پژوهش به چند فصل تقسیم شده است که در فصل اول سعی بر آن است تحت عنوان کلیات تحقیق به بیان مساله، اهمیت و ضرورت، اهداف، سئوالها پرداخته شود و در فصل دوم تحت عنوان  چارچوب نظری تحقیق و بیان مباحث نظری پیرامون آزادی به  معنی مفاهیم و تفسیرهایی از مفهوم آزادی و تحقیقات انجام شده توجه شده است. درفصل سوم  مفهوم آزادی در آراء هایك وراهکارهای دست یابی به آن و در فصل چهارم مفهوم آزادی درآراء رالز و راهکارهای دست یابی به آن مطرح است. درفصل پنجم  به وجوه اشتراک و افتراق آراء هایک و رالز درباره مفهوم آزادی توجه شده است و در فصل ششم خلاصه، نتایج و پیشنهادات در مورد این پژوهش ارائه گردیده است.

دراین پژوهش سعی بر آن بود تا با رویکردی علمی و با بهره گرفتن از شیوه ای توصیفی و تحلیلی آراء هایک و رالز در مورد مفهوم آزادی به صورت تطبیقی بررسی شود. در این راستا از منابع و ماخذ گسترده ای شامل کتب، مقالات، فصل نامه ها و… از دیدگاه ها و نظرات بسیاری بهره برداری شده است، بدین سبب این پژوهش می توان یکی از منابع مفید در حوزه اندیشه سیاسی و شناخت آراء هایک و رالز باشد اما این پژوهش نیز مانند هر پژوهش دیگری عاری از ایراد و انتقاد نیست.

بیان مسئله تحقیق
هایک و رالز دو تن از فیلسوفان سیاسی غرب در قرن بیستم هستند و شناخت و درک صحیح مبانی فکری آنان دارای اهمیت می باشد. آزادی از جمله مفاهیم بنیادینی است که آن دو اندیشمند پیرامون آن نظراتی ارائه نمود ه اند، لذا شناخت این مفهوم به صورت تطبیقی در آراء هایک و رالز حائز اهمیت است.

آزادی طبق نظر برخی ازواژه اوستایی آزاته و یا واژه پهلوی آزاتیه  گرفته شده است. قدیمی ترین تعابیر در مورد آزادی در آثار اندیشمندان یونان باستان آمده است. ماده 4 اعلامیه حقوق بشرو شهروند که در سال 1789 به دنبال انقلاب کبیربه وسیله مجلس موسسان فرانسه به تصویب رسید آزادی را چنین تعریف کرده است: آزادی عبارت است ازاختیارانجام هرآنچه به شخص دیگر آسیب نرساند. از این رو بهره گیری هر فرد از حقوق طبیعی خویش هیچ محدودیتی ندارد مگر حدودی که بهره مندی دیگر اعضای جامعه از همان حقوق را تضمین می کند، تعیین این حدود تنها برعهده قانون   است(سن، 25:1389). آزادی برای حفظ سلامت جامعه و جلوگیری از سوء‌استفاده از قدرت و موقعیت ضروری می باشد.

دو موضوع مهم و اساسی زندگی هایک نخست آزادی و دوم نظم است و به عقیده وی آزادی مهمترین دستاورد تمدن مدرن و در عین حال شرط لازم برای دوام و بقای آن است. منظور وی از آزادی عمدتا آزادی سیاسی و مدنی فردی (محدود کردن قدرت دولت توسط قانون) است و معتقد است حکومت قانون اندیشه مرکزی آزادی سیاسی را تشکیل می دهد ودرمقابل رالز برای نهادینه‌شدن دموکراسی و آزادی، تحقق برابری « عدالت اجتماعی» را یک اصل می‌داند و می گوید حکومت قانون پیوند نزدیکی با آزادی دارد، بنابر آنچه گفته شد تطبیق مفهوم آزادی در اندیشه هایک و رالز مسئله این پژوهش است.

محوراصلی اندیشه هایک برمحورارزشهای لیبرالیسم راستین و آزادی های فردی تضمین شده و موکد در آن شکل گرفته است. آزادی فردی در مفهومی که هایک ازآن دارد

1-2-4 ارتباطات و هماهنگی در عامل­ها………………………………………………………………………………….. 11

1-3 مقایسه عامل و شیء…………………………………………………………………………………………………….. 12

1-4 رابطه برنامه نویسی سرویس­گرا و عاملگرا…………………………………………………………………………… 15

 

فصل 2: مهندسی نرم­افزار مبتنی بر عامل ………………………………………………………….. 17

2-1 مهندسی نرم­افزار مبتنی بر عامل……………………………………………………………………………………….. 17

2-1-1 فرایند توسعه……………………………………………………………………………………………………….. 19

2-1-2 فرایند توسعه نرم­افزار……………………………………………………………………………………………… 20

2-1-3 مدل فرایند نرم افزاری…………………………………………………………………………………………….. 20

2-1-4 زبان مدل­سازی…………………………………………………………………………………………………….. 21

2-1-5 متد………………………………………………………………………………………………………………….. 22

2-1-6 متدولوژی…………………………………………………………………………………………………………… 22

2-2  متدولوژی COMOMAS……………………………………………………………………………………………… 25

2-3  متدولوژی MASCommonKADS…………………………………………………………………………………… 25

2-4  متدولوژی DESIRE……………………………………………………………………………………………………. 26

2-5  متدولوژی MASE……………………………………………………………………………………………………… 26

2-6  متدولوژی MASSIVE…………………………………………………………………………………………………. 28

2-7  متدولوژی GAIA ………………………………………………………………………………………………………. 29

2-8  متدولوژی MESSAGE ……………………………………………………………………………………………….. 30

2-9  متدولوژی TROPOS …………………………………………………………………………………………………. 31

2-10 متدولوژی ADELFE ………………………………………………………………………………………………….. 33

 

 

2-11 متدولوژی  INGENIAS ……………………………………………………………………………………………… 35

2-12 متدولوژی PASSI……………………………………………………………………………………………………… 36

2-13 متدولوژی PROMETHEUS ………………………………………………………………………………………… 37

2-14 متدولوژی ROADMAP……………………………………………………………………………………………… 39

2-15 متدولوژی OPM/MAS ……………………………………………………………………………………………… 39

2-16 متدولوژی AOR ………………………………………………………………………………………………………. 39

2-17 متدولوژی ASPECS ………………………………………………………………………………………………….. 40

2-18 تکامل متدولوژی­ها…………………………………………………………………………………………………….. 43

 

فصل 3 : مقایسه متدولوژی­های مبتنی بر عامل ……………………………………………………. 45

3-1 روش­های ارزیابی………………………………………………………………………………………………………. 45

3-2 چهارچوب ارزیابی……………………………………………………………………………………………………… 47

3-3 مقایسه متدولوژی­ها……………………………………………………………………………………………………… 54

3-3-1 مقایسه مدل فرایند و چرخه حیات………………………………………………………………………………….. 56

3-3-2 مقایسه پوشش مفهوم……………………………………………………………………………………………….. 57

3-3-3 مقایسه زبان مدل­  سازی…………………………………………………………………………………………….. 58

3-3-4 مقایسه عمل­گرایی………………………………………………………………………………………………….. 59

3-3-5 مقایسه ابزار مدل­سازی…………………………………………………………………………………………….. 60

3-3-6 مقایسه ابزار پیاده­سازی…………………………………………………………………………………………….. 61

3-3-7 مقایسه عرضه در بازار……………………………………………………………………………………………. 62

3-3-8 مقایسه جنبه­ های حمایتی……………………………………………………………………………………………. 63

3-4 نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………………. 64

 

 

مقدمه
 

با گسترش تكنولوژی اطلاعات و  تغییر سریع سیستم­های اطلاعاتی و همچنین افزایش استفاده از سیستم­های غیر متمرکز همانند تلفن­های همراه و سیستم­های بر پایه وب ، استفاده از روشی موثر برای توسعه این سیستم­ها لازم به نظر می­رسد. دلایل زیادی برای علاقه به عاملها وجود دارد كه مهمترینشان این مفهوم است كه انها میتوانند با یكدیگر برای براورده نمودن اهدافشان همكاری نمایند و راه معمولی انتقال سیستمهای قدیمی به سیستمهای توزیعی امروزی مجهز كردن انها به عاملهاست، یعنی اینكه در طرف هركدام عاملهایی گذاشته شود كه توانایی ارتباط با یكدیگر را داشته باشند. به دلیل خصوصیات عامل­ها و تفاوت­های آنها با اشیاء ، روش­های شیءگرایی مورد استفاده جوابگو نیستند. به همین جهت استفاده از روش­های مهندسی مبتنی بر عامل ضروری به نظر می­رسد. برای استفاده از مهندسی نرم­افزار مبتنی برعامل بایستی متدولوژی را که بیانگر راهنمایی­هایی در این راستا باشد معرفی نمود.

در این سمینار هدف بررسی روش­های توسعه موثر مبتنی برعامل است، تا در نهایت بتوان متدولوژی مناسب برای حوزه کاربردی مد نظر انتخاب نمود. بر همین اساس چهارچوب سمینار در سه فصل ارائه می­گردد. در فصل اول به بررسی مفاهیم برنامه­نویسی شی­ءگرا و عامل می­پردازیم. سپس عامل­ها به طور کامل تشریح می­گردند. در فصل دوم مهندسی نرم­افزار مبتنی بر عامل  و متدولوژی­های موجود معرفی می­گردند. در فصل آخر متدولوژی­ها در یک چهارچوب خاص ارزیابی می­گردند.

 

 

فصل 1
 
مقدمه­ای بر عامل
در ابتدا بایستی به ماهیت و چرایی ارائه مفاهیم جدیدی همچون عامل  که در این سمینار مورد توجه است بپردازم. بر این اساس در ادامه مطالب این بخش به تاریخچه­ای از پیدایش و تکمیل روش های برنامه­نویسی جدید و تعاریف آنها، و مقایسه عامل[1] و شیء به عنوان دو مفهوم مطرح در این زمینه می­پردازم.  در ادامه مباحث تکمیلی در معرفی عامل و  مفاهیم مرتبط با آن ارائه خواهد شد.

 

 

برنامه نویسی شیءگرا
 

زبان­های برنامه­نویسی از دهه 50 میلادی با کامپیوترهای اولیه پا به عرصه وجود نهادند و در دهه 70 میلادی با معرفی سیمولا ،الگوهای برنامه نویسی شیءگرا موجب پیشرفت در مهندسی نرم­افزار گردیدند .برنامه نویسی شیء‌گرا به این گونه‌ است که نرم افزار باید با توجه به مدلهای موضوع‌های حقیقی و فرضی که ارائه می‌کنند نوشته شود. برای یک شیء تعاریف متفاوتی ذکر شده است که بعضی از آنها را در زیر مشاهده مینمایید: