دانلود پایان نامه ارشد : بررسی فون کنه های Eriophyoidea در شهرستان شیراز | ... | |
Kamali & Raam ،Aceria oleae (Nalepa) ،(Nalepa) Aceria macrochelus، Aceria granati (Canestrini and Massalongo)، Shevtenkella ulmi (Farkas)، Tetra glycirrhyza Denizhan et al.*، Acarolox farsi Kamali & Soleimani،Phytoptus pyri Pagenstecher، Acarolox sp.**، Tetra sp.** وAcerimina sp.** از خانوادهی Eriophyidae و گونهیRhyncaphytoptus ficifoliae Keifer از خانوادهی Diptilomiopidae جمعآوری شدند. همچنین در این بررسی، پتانسیل کنهی Aceria alhagi در کنترل بیولوژیکی علفهرز خارشتر (Alhagi pseudalhagi) ارزیابی شد. این کنه در شرایط طبیعی، پتانسیل بالایی در کنترل این علفهرز دارد. در شرایط صحرایی 20 بوتهی انتخاب شدند و سپس هر بوته توسط قفسههای محاط شده با توری با مش ریز، ایزوله گردید. ده بوته به عنوان شاهد و ده بوته به عنوان تیمار در نظر گرفته شد. سپس به مدت 8 هفته و در فواصل یک هفتهای کنهها با تراکم 50، 100، 300، 300، 300، 400، 500 و 500 کنه به ازای هر بوتهی تیمار رهاسازی شدند. یک هفته پس از هر رهاسازی تعدادی از برگهای هر بوتهی مایهزنی شده زیر بینوکولار بررسی شد ولی در هر مرتبه حداکثر دو یا سه کنه روی سه بوته زنده مانده بود و روی هیچیک از بوتهها علائم خسارت ظاهر نشد. که این مسئله بیانگر پیچیدگی ویژگیهای رفتاری و بیولوژیکی این کنه و نیازمندی به امتحان کردن روشهای مختلف و اِعمال و بررسی چند فاکتور همزمان در اجرای آزمایش است. فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول…………………………………………………………………………………………………………….1 1- مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………..2 1-1- کنههای اریوفید………………………………………………………………………………………………………………….2 1-2- خارشتر……………………………………………………………………………………………………………………………….6 1-3- اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………10 فصل دوم…………………………………………………………………………………………………………..11 2- مروری بر پژوهشهای پیشین……………………………………………………………………………………………..12 2-1- مطالعه فون کنههای اریوفید………………………………………………………………………………………12 2-1-1- منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………..12 2-1-2- منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….18 2-2- ارزیابی کنهی اریوفید خارشتر در کنترل بیولوژیکی خارشتر……………………………………….26 2-2-1- منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………….26 2-2-2- منابع فارسی…………………………………………………………………………………………………………..27 فصل سوم………………………………………………………………………………………………………. 29 3- مواد و روشها………………………………………………………………………………………………………………………30 3-1- بررسی فون کنههای Eriophyoidea درشهرستان شیراز………………………………………………30 3-1-1- روشهای جداسازی…………………………………………………………………………………………….. 30 3-1-1-1- روش مستقیم………………………………………………………………………………………………30 3-1-1-2- استخراج کنه از بافت گیاهی با بهره گرفتن از محلولهای مختلف………………….31 3-1-2- نگهداری…………………………………………………………………………………………………………………32 3-1-2-1- نگهداری موقت…………………………………………………………………………………………….32 3-1-2-2- نگهداری دائمی با بهره گرفتن از محلولهای نگهدارنده……………………………………32 3-1-2-3- نگهداری نمونههای گیاهی آلوده به کنه به صورت هرباریومی…………………..32 3-1-3- شفافسازی …………………………………………………………………………………………………………..33 3-1-4- رنگآمیزی……………………………………………………………………………………………………………..34 3-1-5- تهیه اسلاید………………………………………………………………………………………………………..34 3-1-6- درزگیری اسلاید…………………………………………………………………………………………………….35 3-1-7- شناسایی و توصیف………………………………………………………………………………………………..35 3-2- ارزیابی پتانسیل کنهی خارشتر در کنترل بیولوژیکی خارشتر……………………………………….36 فصل چهارم………………………………………………………………………………………………………41 4- نتایج و بحث…………………………………………………………………………………………………………………………42 4-1- فون کنههای Eriophyoidea………………………………………………………………………………………….42 4-1-1- شکلشناسی………………………………………………………………………………………………………………..44 4-1-2- واژگان و اختصارات مورد استفاده در شناسایی کنههای اریوفید…………………………57 4-1-3- کلید شناسایی خانوادههایEriophyoidea ………………………………………………………..61 4-1-4- گونهی Acarolox farsi Kamali & Soleimani………………………………………………67 4-1-5- گونهی Acarolox n. sp……………………………………………………………………………………..70 4-1-6- گونهی Aceria alhagi Kamali & Raam………………………………………………………..74 4-1-7- گونهی Aceria drabae (Nalepa)……………………………………………………………………..77 4-1-8- کنهی برگ لولهای انار Aceria granati……………………………………………………………79 4-1-9- گونهی Aceria macrochelus (Nalepa)………………………………………………………….80 4-1-10- گونهی Aceria malherbae Nuzacci…………………………………………………………….82 4-1-11- گونهی Aceria mashhadiensis……………………………………………………………………..85 4-1-12- کنهی گالی زیتون Aceria oleae (Nalepa)…………………………………………………..88 4-1-13- کنهی گال زگیلی برگ گردو Aceria tristriatus (Nalepa)…………………………..90 4-1-14- گونهی Acerimina n. sp…………………………………………………………………………………92 4-1-15- کنهی تاولی گلابی Eriophyes pyri (Pagenstecher)…………………………………94 4-1-16- گونهی Shevtenkella ulmi (Farkas)……………………………………………………………..97 4-1-17- گونهی Tetra n. sp………………………………………………………………………………………..101 4-1-18- گونهی Tetra glycirrhyza Denizhan et al……………………………………………….104 4-1-19- گونهی Rhyncaphytoptus ficifoliae Keifer………………………………………………107 4-1-2- ارزیابی پتانسیل کنهی Aceria alhagi در کنترل خارشتر……………………………..110 4- 2- بحث……………………………………………………………………………………………….112 4-2-1- فون کنههای اریوفید…………………………………………………………………………112 4-2-2- ارزیابی کنهی اریوفید خارشتر، Aceria alhagi، در کنترل بیولوژیکی علفهای هرز ……………………………………………………………………………………………………………………113 4-3- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………….113 4-3-1- فون کنههای اریوفید…………………………………………………………………………………………..113 4-3-2- ارزیابی کنهی اریوفید خارشتر، Aceria alhagi، در کنترل بیولوژیکی علفهای هرز…………………………………………………………………………………………………………113 منابع………………………………………………………………………………………………………………114 کنههای اریوفید كنههای بالاخانوادهی Eriophyoidea جزء راستهی Trombidiformesو زیر راستهی پیشاستیگمایان (Prostigmata) هستند. اندازه این کنهها بسیار کوچک و معمولاً به طول 100-150 میکرومتر است، ولی اندازه آنها به طور کلی بین 80 تا 500 میکرومتر متغیر است (Walter et al., 2009). این کنهها بدنی نرم، باریک، کشیده و مخروطی شکل دارند و اغلب به رنگ سفید مایل به صورتی دیده میشوند (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). بدن آنها شبه حلقوی[1] و کرمی شکل است. اپیستوزوما[2] در برخی از گونهها کرمی شکل و در برخی دیگر دوکی شکل است. این کنهها دارای سه مرحلهی رشدی پس جنینی لارو، پوره و بالغ هستند. در تمام مراحل زیستی تنها دو جفت پا داشته که در ناحیهی جلویی بدن قرار گرفتهاند، به همین دلیل کنههای این بالاخانواده به کنههای چهارپا[3] مشهورند (Walter et al., 2009). پاها فاقد ناخن حقیقی (ناخن جفت) اما در عوض دارای ناخن امپودیومی پروش[4] غیر جفت (تکی) هستند. در قسمت پشتی- جلویی بدن (ناحیهی پروپودوزوما[5]) ناحیهای به نام سپر یا صفحهی پشتی (پرودورسوم[6]) قرار دارد که نقش و نگار خاصی داشته و در طبقه بندی افراد این بالاخانواده، به ویژه در سطح گونه، اهمیت زیادی دارد (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). قطعات دهانی در ناحیهی گناتوزوما از 5-7 ساختار استایلت مانند تشکیل شده و فاقد استایلوفور است. پالپ چهار بندی است. شیار منفذ جنسی در این کنهها عرضی است و تقریباً بعد از پای دوم قرار دارد. منفذ جنسی در کنههای نر فاقد درپوش[7] ولی در مادهها دارای درپوش است (Walter et al., 2009). این کنهها فاقد دستگاه تنفسی تراشهای و سوراخ تنفسی بوده و تبادل گازهای تنفسی از طریق جلد صورت میگیرد. فاقد چشم سادهی مشخص هستند ولی به جای آن، برجستگیهای نیمه کروی در ناحیهی عقبی- جانبی سپر پشتی وجود دارد که به نظر میآید نقش گیرندههای نوری را داشته باشند (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). سیستم تولیدمثلی آنها از نوع دوجنسی است. مادهها عمدتاً تخم-زندهزا هستند. انتقال اسپرم در این کنهها به صورت غیر مستقیم و از طریق تولید و رهاسازی اسپرماتوفور در سطح گیاه میزبان انجام میشود (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). تا کنون بکرزایی از نوع مادهزایی[8] در گونههای این بالاخانواده به اثبات نرسیده، اما بکرزایی از نوع نرزایی[9] در برخی گونهها مشاهده شده است (Walter et al., 2009). از نظر مراحل تکامل فردی به طور کلی دارای دو نوع چرخهی زیستی هستند. در نوع ساده مراحل تخم، لارو، پوره و بالغ دیده میشود و در نوع دیگر که پیچیدهتر است، دو فرم مادهی بالغ و یک فرم نر بالغ وجود دارد. فرم اولیهی مادهها از نظر ساختمانی شبیه کنههای نر بوده و پروتوژین[10] (مادههای همشکل) نامیده میشود و فرم دوم یا ثانویهی مادهها که فرم مقاوم و زمستانگذران کنه است، دئوتوژین[11] (مادههای ناهمشکل) نامیده میشود (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385) که در بعضی گونهها به ویژه آنهایی که روی گیاهان همیشهسبز زندگی می کنند، مشاهده میشوند. دئوتوژینها در سال بعد از تولدشان تولیدمثل می کنند که منجر به تولید کنههای ماده میشود که این مادهها قادر به تولیدمثل در همان سال هستند (Walter et al., 2009). پیچیدگی و تنوع چرخهی زندگی در این بندپایان کوچک، سازگاری و تطابق آنها را با شرایط محیطی تا حد زیادی افزایش داده است، به گونهای که این کنهها در محیط زندگی خود از شانس بقای زیادی برخوردارند (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). کنههای این بالاخانواده پراکنش جهانی داشته و بر روی تعداد زیادی از گیاهان وجود دارند که میزبان آنها عمدتاً گیاهان چندساله هستند. این کنهها تقریباً به تمام قسمتهای گیاه به جز ریشه حمله می کنند. این کنهها در طیف گستردهای از زیستگاههای مناطق مختلف دنیا اعم از استوایی، معتدل، مناطق سرد و حتی یخبندان یافت میشوند. به دلیل جثهی بسیار ریز و پراکنش آنها به ویژه از طریق باد، به آسانی از میزبانهای آلوده به سالم و از مکانی به مکان دیگر منتقل میشوند، بنابراین تعیین محدوده پراکنش آنها دشوار است. گیاهان گلدار، سوزنیبرگان و سرخسها از میزبانهای این بالاخانواده در سراسر دنیا هستند (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). بالاخانوادهی Eriophyoidea شامل سه خانواده است: Phytoptidae، Eriophyidae و Diptilomiopidae، كه تا سال 1994 به ترتیب 21، 228 و 53 جنس از آنها شناسایی شده است. تا سال 2003، تعداد 3442 گونه از این بالاخانواده شناسایی شد که تقریباً متعلق به 300 جنس بودند. هر ساله چند جنس جدید و حدود 100 گونهی جدید از این بالاخانوده شناسایی میشود كه همین مسئله شناسایی دقیق آنها را دشوار كرده است. در یك تخمین، تعداد گونههای این بالاخانواده را 35000 تا 50000، و در تخمین دیگری تا حدود 250000 گونه برآورد كردهاند. بنابراین تعجب آور نیست كه بسیاری از گونههای Eriophyoidea در بسیاری از نقاط دنیا شناخته نشده باشند (Amrine et al, 2003) به ویژه در نواحی گرمسیری و نیمهگرمسیری که احتمالاً کمتر از پنج درصد گونههای آن توصیف شده است (Walter et al., 2009). این کنهها از نظر تکاملی بسیار پیشرفته هستند و جزء جانوران قدیمی کرهی زمین محسوب میشوند، قدمت فسیل یافتشدهی کنهی زنگار را از سواحل شمالی ماسلین[12] استرالیا، 37 میلیون سال برآورد کردهاند و در مجموع سابقهی سکونت این گروه بیش از 50 میلیون سال برآورد شده است (خانجانی و حداد ایرانینژاد، 1385). علیرغم اینکه قبلاً تصور میشد کنههای Eriophyoidea از نظر فیلوژنتیکی ارتباط نزدیکی با کنههای Tetranychoidea دارند، اما اعتقاد بر این است که دارای جد مشترک قدیمیتری نسبت به Tetranychoidea هستند و گروه خواهری Tydoidea محسوب میشوند و حتی ارتباط قدیمیتر آنها به Alycidae برمیگردد (Walter et al., 2009). کنههای این بالاخانواده انگل اجباری گیاهان هستند. تغذیهی آنها از قسمتهای مختلف گیاه باعث ایجاد علایمی میشود که گاهی اوقات با علایم ایجاد شده در اثر ویروسها، کمبود عناصر غذایی و اختلالات فیزیولوژیکی اشتباه گرفته میشوند. تعدادی از گونههای آن دارای اهمیت اقتصادی هستند که معمولاً بر روی گیاهان زراعی و جنگلی دیده میشوند. از نظر اهمیت خسارت اقتصادی پس از کنههای خانوادهی Tetranychidae در مقام دوم قرار دارند (Van Leeuwen et al., 2010). بعضی گونهها آفات گیاهی مهمی میباشند؛ تغذیهی آنها باعث کاهش رشد عمومی، جارویی شدن[13]، پیچیدگی برگ، خسارت به اندامهای تولیدمثلی و تشکیل گال و زنگار در میوه و شاخ و برگ میشود. به دلیل خسارتی که این کنهها ایجاد می کنند و به دلیل محل ایجاد خسارت روی گیاه، کنههای گالزا[14] تاول[15]، زنگ[16]، یا غنچه[17] نامیده میشوند (گرسون، 1385). تعدادی از آنها به صورت سرگردان[18] روی سطح برگ بوده و خسارت چندانی به گیاه وارد نمی کنند (Walter et al., 2009). این كنهها علاوه بر خسارت مستقیم در انتقال عوامل بیماریزای گیاهی نیز نقش دارند. مهمترین عوامل بیماریزایی که توسط این کنهها از گیاهی به گیاه دیگر منتقل میشوند، ویروسها هستند، مانند ویروس موزاییك نواری گندم[19] که توسط(Keifer) Aceria tulipae منتقل میشود. رابطه بین کنهی اریوفید ناقل و عامل بیماریزا بسیار تخصصی است. ناقل این عوامل بیماریزا در هر مورد گونهی خاصی از کنههای اریوفید است و سایر گونههای این خانواده و حشرات قادر به انتقال آن نیستند. بر خلاف حشرات ناقل عوامل بیماریزای گیاهی نظیر شتهها، سفیدبالکها و زنجرکها که دارای استایلتهای بلندی هستند و میتوانند سلولهای آوند آبکش و چوبی را سوراخ کنند، استایلتهای این کنهها
[جمعه 1398-07-12] [ 02:53:00 ق.ظ ]
لینک ثابت |