فهرست مطالب:

چکیده …………………………………………………………………………………………………………………………………….  1

فصل 1. کلیات تحقیق  …………………………………………………………………………………………………………  1

1_1 بیان مسئله ………………………………………………………………………………………………………………………  2

2_1 سؤالات تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………….  3

  3_1 فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………….  3

4_1 اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………….  3

5_1 جنبه جدید بودن تحقیق ………………………………………………………………………………………………..  4

6_1 روش شناسی تحقیق ………………………………………………………………………………………………………  4

7_1 جامعه آماری و حجم نمونه………………………………………………………………………………………………  5

8_1 موانع و محدودیت ………………………………………………………………………………………………………….. 

5 9_1 روش تحلیل اطلاعات و داده ها ………………………………………………………………………………………  5

10_1 پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………  5

1-10-1  پایان نامه ها ……………………………………………………………………………………………………………… 5

2-10-1  گزارش های حاصل از طرح های پژوهشی ………………………………………………………………. 9

11-1 نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………..  11

11_1 واژگان کلیدی …………………………………………………………………………………………………………….  12

فصل 2. مبانی نظری تحقیق ……………………………………………………………………………………………… 13

1-2 مفاهیم ………………………………………………………………………………………………………………..  14

1-1-2 توسعه پایدار شهری …………………………………………………………………………………………………  14

2-1-2 مدیریت شهری …………………………………………………………………………………………………………  14

3-1-2 محله …………………………………………………………………………………………………………………………  16

4-1-2 مدیریت محلی ………………………………………………………………………………………………………….  18

5-1-2 برنامه ریزی محله محور …………………………………………………………………………………………..  20

6-1-2 تقسیمات محله ای (محله بندی) …………………………………………………………………………….  22

2-2 مکاتب ………………………………………………………………………………………………………..  23

1-2-2 مکتب ساختارگرایی …………………………………………………………………………..  23

3-2 رویکردها ………………………………………………………………………………………………  26

1-3-2 رویکرد توسعه پایدار شهری …………………………………………………………………………………….  26

1-1-3-2 حکمروایی خوب شهری ………………………………………………………………………………………  30

2-1-3-2 مشارکت ……………………………………………………………………………………  34

3-1-3-2 توسعه اجتماعات محله ای ………………………………………………………………………………….  37

2-3-2 رویکرد مدیریت یکپارچه شهری ……………………………………………………………………………..  39

3-3-2 رویکرد های نوین به محله ……………………………………………………………………………………….  41

3-2 نظریه ها ..……………………………………………………………………………………..  43

1-3-2 تئوری نو شهرگرایی …………………………………………………………………………………………………  43

4-2 مدل ها ………………………………………………………………………………………………………..  46

1-4-2 مدل های ساخت شهر  …………………………………………………………………………………………….  46

2-4-2 مدل شهرهای سالم ………………………………………………………………………………………………….  50

6_2 تجارب …………………………………………………………………………………………………. 55

1-6-2 مدل اندازه ی محله در غرب …………………………………………………………………………………….. 55

1-6-2 مدل اندازه ی محله در ایران …………………………………………………………………………………….. 57

7_2 نتایج مبانی نظری  ………………………………………………………………………………………………… 57

فصل 3. تحلیل تطبیقی محله های شهری قدیم و جدید با توجه به مطالعات میدانی….. …  63

1-3 مفهوم محله و شاخصهای تقسیم بندی آنها در ادوار مختلف ………………………………………  64

1-1-3  دوران باستان …………………………………………………………………………………………………………..  65

2-1-3  دوران اسلامی ………………………………………………………………………………………………………….  66

3-1-3  دوران قاجاریه ………………………………………………………………………………………………………….  69

4-1-3  دوران پهلوی اول …………………………………………………………………………………………………….  70

5-1-3  دوران پهلوی دوم ……………………………………………………………………………………………………  71

6-1-3   دوران پس از انقلاب اسلامی …………………………………………………………………………………  72

7-1-3  دوران معاصر …………………………………………………………………………………………….  73

جدول جمع بندی …………………………………………………………………………………………………  75

2-3  ضرورت بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای ………………………………………………………….  80

3-3  اهداف تقسیمات محله ای …………………………………………………………………………………………..  81

4-3  مزایای تقسیمات محله ای …………………………………………………………………………………………..  82

5-3  مشکلات تقسیمات محله ای ……………………………………………………………………………………….  83

6-3  اسناد بالادست و قوانین مربوطه ………………………………………………………………………………….  85

1-6-3 قوانین و اسناد بالادست در سطح ملی …………………………………………………………………….  86

1-1-6-3 سند چشم انداز جمهورى اسلامى ایران در افق ١۴٠۴ هجرى شمسى ……………….86

2-1-6-3 برنامه چهارم توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران (1388_1384) …………………………86

3-1-6-3 برنامه پنجم توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران (1394_1390) ………………………….87

4-1-6-3 قوانین تقسیمات کشوری………………………………………………………………………..88

2-6-3  قوانین و اسناد بالادست در سطح منطقه و شهر ……………………………………………………. 90

1-2-6-3 گزارش سالیانه شهرداری تهران………………………………………………………………………………90

2-2-6-3 طرح جامع شهر تهران …………………………………………………………………………………………..90

3-2-6-3  سند راهبردی_ ساختاری توسعه و عمران شهر تهران ………………………………………..91

4-2-6-3 اسناد “الگوی توسعه مناطق و طرح تفصیلی مناطق 22 گانه تهران …………………..92

5-2-6-3 طرح تفصیلی منطقه 1 شهر تهران ……………………………………………………………………….92

6-2-6-3 قوانین شهرداری …………………………………………………………………………………………………….93

7-3  نقش شوراها وشورایاری ها در تقسیمات محله ای …………………………………………………….  95

8-3  شاخصهای تقسیمات محله ای ……………………………………………………………………………………  97

1_8_3 شاخصهای تقسیمات محله ای در گذشته ……………………………………………………………..  97

2_8_3 شاخصهای تقسیمات محله ای دوره معاصر ……………………………………………………………  98

9_3 نتایج مقایسه موارد تاثیر گذار بر تقسیم بندی محلات در گذشته و حال ………………….  99

10_3 ترسیم خطوط و تحدید حدود محلات …………………………………………………………………..  100

فصل4.  تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات …………………………………………………………………  103

1-4 شهر تهران …………………………………………………………………………………………..  103

1-1-4 معرفی شهر تهران …………………………………………………………………………………………………… 103

2-1-4 بررسی تقسیمات شهری در تهران …………………………………………………………………………  104

2-4 معرفی منطقه 1 شهر تهران ……………………………………………………………………………………….  109

1-2-4 موقعیت جغرافیایی منطقه 1 شهر تهران ………………………………………………………………  110

2-2-4 بررسی عوامل طبیعی موثر در مرزبندی محله های منطقه 1 شهر تهران ………………… ………..  111

3-2-4 ویژگیهای اجتماعی و فرهنگی منطقه 1 شهر تهران ……………………………………………….111

4-2-4 ویژگیهای جمعیتی و اقتصادی منطقه 1 شهر تهران ……………………………………………  112

5-2-4 بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای در منطقه 1 شهر تهران …………………………..  115

3-4 محلات مورد بررسی …………………………………..  119

1-3-4 معرفی محلات مورد بررسی منطقه 1 شهر تهران ………………………………………………..  119

1-1-3-4 درکه…………………………………………………………………………………  119

2-1-3-4 قیطریه …………………………………………………………………………………..  126

 

2-3-4 بررسی شاخصهای تقسیمات محله ای در محلات مورد نظر منطقه 1 تهران ……… 130

1-2-3-4 درکه ………………………………………………………………………………..  130

2-2-3-4 قیطریه ………………………………………………………………………………..  133

3-3-4 تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیات ………………………………………………………………………….  136

1-3-3-4 تحلیل های توصیفی منطقه یک شهر تهران …………………………………………………….. 136

2-3-3-4 تحلیل های توصیفی و کیفی محلات مورد نظر ……………………………………………….. 148

3-3-3-4 تحلیل استنباطی فرضیه های پژوهش ………………………………………………………………. 187

4-3-4 مقایسه کلی محلات قیطریه، درکه و کوهسار ……………………………………………………….  201

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………. 203

فصل5. ارائه الگو و شاخص های مناسب تقسیم بندی محلات ………………………………..  206

1-5 نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………….. 207

2-5 نتایج آزمون فرضیات …………………………………………………………………………  216

3-5 مدل پیشنهادی و راهکارها  ………………………………………………………….  231

1-3-5 راهکارها ……………………………………………………………………………………………  231

2-3-5 شاخصهای استخراجی جهت مرزبندی محلات …………………………………………………….  233

3-3-5 مدل استفاده از شاخصهای استخراجی در مرزبندی محلات مورد نظر ………………… 235

1-3-3-5  درکه و کوهسار ……………………………………………………………….  235

2-3-3-5  قیطریه …………………………………………………………………………………………  236

پیشنهادی برای مطالعات آتی  ………………………………………………………………  237

منابع و ماخذ ………………………………………………………………………………… 239

منابع فارسی  ………………………………………………………………………………………….  240

منابع لاتین ……………………………………………………………………………………..  255

سایتها   ………………………………………………………………………………………..  257

پیوست ها ……………………………………………………………………………….  259

چکیده:

محله به عنوان کوچکترین فضای شهری، سلول حیات شهری و عنصری پویا در حکمروایی شایسته شهری مد نظر است. تقسیمات و مرزبندی محله های شهری از دوره اسلامی تا دوره جدید دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی در گذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است اما در دوره معاصر اصول فرهنگ بومی _ اسلامی و درون گرایی محله های شهری کم رنگ شده با احداث خیابانهای متقاطع و وسیع همچنین جابجایی گسترده جمعیتی با ایجاد مشاغل جدید باعث از هم گسیختگی ساختار بازار و محلات قدیمی، گسست اجتماعی محلات سنتی و افزایش تراکم در بعضی از محلات گردید. محله بندی در دوره معاصر بر اساس شاخصهای کالبدی، سیاسی و اقتصادی مانند تصمیمات اداری _ سیاسی، ساخت و سازهای جدید و فعالیت های عمرانی به ویژه احداث شبکه های جدید ارتباطی صورت گفته که  کاهش حس تعلق و هویت اجتماعی محلات را به دنبال داشته است.

منطقه 1 شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و محله های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش آمده، ناشی از مرزبندی های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی ، تفکیک فضایی درون محله، درهم ریختگی کاربری ها و محدودیتها و مشکلات خدمات رسانی روبرو است.

در این پایان نامه، از روش پژوهشی مبتنی بر رویکرد سیستمی استفاده شده است از اینرو در ارتباط با وضع گذشته و موجود با توصیف عناصر و عوامل اصلی در مرزبندی محله های شهری به تحلیل آثار حاصله پرداخته شده، از روش تحلیلی آزمون t تک گروهی، آزمون فریدمن همچنین توجه نظرات کارشناسی (روش دلفی) استفاده گردید. نتیجه حاصل از این پژوهش پس از مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محله ای در منطقه 1 شهرداری تهران خصوصا در دو محله ی درکه و قیطریه، به صورت مدل ایجاد زیر محلات با رعایت انسجام اجتماعی و فرهنگی پیشنهاد گردید. تلفیق شاخصهای اجتماعی، فرهنگی با شاخصهای سیاسی، اداری، کالبدی و اقتصادی که کارایی بیشتری در مرزبندی محلات به همراه خواهد داشت. بعنوان راهکار نهایی پژوهش ارائه شد در نتیجه شاخصهای مذکور با در نظر گرفتن شرایط بومی، تاکید بر عناصر طبیعی محلات( رود دره و کوه)، ویژگی های مشترک فرهنگی ساکنان، ویژگی های اجتماعی و اقتصادی محلات، منافع مشترک مادی و معنوی با توجه به نشانه های هویت زا و با در نظر گرفتن مشارکت مردم در تعیین حدود محله حائز اهمیت است.

واژگان کلیدی: مدیریت شهری، توسعه پایدار شهری، مدیریت محله ای، برنامه ریزی محله محور ، محله، تقسیمات محله ای (محله بندی)، منطقه یک شهرداری تهران.

1-1 بیان مسئله :

ضرورت بررسی محله و شناخت ابعاد آن در برنامه ریزی شهری، ضمن دارا بودن ارزشهای نظری، از ابعاد کاربردی کاملا مشخص نیز در عرصه مدیریت و برنامه ریزی شهری و به ویژه در کلانشهرها برخوردار می باشد.

تقسیمات محله ای و مرزبندی محله های شهری از دوره اسلامی که بر اساس گروه های شغلی و صنفی و قومی انجام می گرفت تا دوره جدید که از اصول و روش های مرزبندی اداری _ سیاسی تبعیت می کند، دستخوش تغییر و تحول شده است. محله بندی در گذشته بر اساس شاخصهای اجتماعی و اقتصادی صورت گرفته است اما در دوره معاصر اصول فرهنگ بومی _ اسلامی و درون گرایی محله های شهری کم رنگ گردید و احداث خیابانهای متقاطع و وسیع باعث از هم گسیختگی ساختار بازار و بافت های شهری و محلات تاریخی شد. امروزه الگوی توسعه برونزا بر محله های شهری و ساختار شهری مسلط شده است. در این دوران، محله در چارچوب قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری به عنوان یکی از سطوح سلسله مراتب تقسیمات شهری تعریف گردید. در قانون تشکیل شوراهای اسلامی در سال 1361 نیز برای اداره ی چنین واحد شهری خرد مقیاس در شهر، تشکیل شورای محله پیش بینی گردید و بر اساس تبصره 2 ماده 4 قانون تقسیمات کشوری مصوب 15/4/1363  محله یکی از مهمترین و اساسی ترین تقسیمات کشوری معرفی شد.

کلانشهر تهران نیز با قدمت تاریخی و به عنوان مهمترین شهر کشور در دوره های رشد و گسترش خود با تغییر مرزهای محله ای رو به رو بوده است. مرز بندی محله های شهری تهران نیز در گذر زمان متناسب با دگرگونی های نظام های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی متحول شده است. احداث شبکه های جدید ارتباطی، جابجایی وسیع جمعیتی درون شهری و بوجود آمدن مشاغل جدید، همراه با برنامه های خدماتی شهر بر روی این نوع مرزبندی ها تاثیر گذاشته، به گونه ای که مرزبندی محله های شهری تهران بعد از انتخابات شورای شهر در سال 1378 و آغاز فعالیت شورایاری ها در سال 1380 دستخوش تغییر و تحول گردید.

تقسیم بندی محلات در دهه های اخیر نه تنها موجب جدایی گزینی شهری شده، بلکه اعتبار و اهمیت محله های شهری را نیز به عنوان کوچکترین واحد حیاتی شهر دچار اختلال نموده و موجب ضعف همبستگی ساکنین این محلات شده است.

امروزه محله بندی و معیارهای و شاخص های تقسیم بندی محلات با آنچه که در گذشته  جریان داشته تفاوت دارد. به صورتیکه بعضی از محله های کنونی با تقسیم و جدا شدن محلات قبلی بوجود آمده اند به نحویکه خط تقسیم و تفکیک محله ای موجب گسست اجتماعی محلات سنتی و قدیمی شده است. این مشکلات در شهرهای بزرگ و کلان شهرها که بدون کنترل رشد یافته اند نمایان تر است. انضمام روستاها به شهر، تغییر شکل محله های قدیمی، محله های مهاجرپذیر و افزایش تراکم در بعضی از محلات بر مشکلات افزوده است.

منطقه 1 شهر تهران نیز که شامل روستاهای قدیمی تغییر شکل یافته و نیز محله های جدید شهری است، با توجه به شرایط پیش آمده، در نتیجه مرزبندی های جدید با مشکلاتی چون جدایی گزینی اجتماعی ، تفکیک فضایی درون محله، درهم ریختگی کاربری ها و محدودیتها و مشکلات خدمات رسانی روبرو است.

در این پژوهش سعی می شود تا با مطالعه و بررسی روند تغییرات تقسیمات محله ای در تهران،  به ویژه منطقه 1 شهرداری تهران و تعیین عوامل تاثیرگذار بر آن و شاخص سازی، الگوی بهینه برای دستیابی به پایداری شهری ارائه شود.

2-1 سؤالات تحقیق :

عوامل موثر در تغییر مرزبندی محله های شهری منطقه 1 شهر تهران کدامند؟
کدام یک از شاخصها بهتر می توانند برای تعیین مرزهای محله ای در منطقه 1 تهران به کار بروند؟
3-1 فرضیات تحقیق :

تصمیمات اداری _ سیاسی، ساخت و سازهای جدید و فعالیت های عمرانی به ویژه احداث شبکه های جدید ارتباطی موجب تغییر مرزهای قدیمی محلات منطقه 1 شده است.
استفاده از شاخصهای اجتماعی _ فرهنگی در مرزبندی محله های منطقه 1 شهر تهران، به ویژه با تاکید بر همبستگی اجتماعی و تعلق مکانی، کارائی بیشتری نسبت به شاخصهای کالبدی و اقتصادی دارند.
 4-1 اهداف تحقیق:

شناخت وضعیت گذشته و موجود تقسیمات محله ای
ارائه شاخصهای تعیین حد و مرز تقسیمات محله ای
ارائه پیشنهادات و الگوی بهینه در نحوه مرزبندی تقسیمات محله ای در راستای بررسی فرصتها با در نظر گرفتن شاخصهای تعیین شده
5-1 جنبه جدید بودن تحقیق  :

در ارتباط با تبیین و تحلیل شاخصهای مرزبندی محله های شهری در منطقه 1 شهر تهران بر مبنای شاخص های اجتماعی و فرهنگی در مرزبندی محله های شهری تحقیقات اندکی صورت گرفته است. این مطالعه دارای نوآوری در ارائه ی الگوی بهینه در نحوه مرزبندی محله ای می باشد.

6-1  روش شناسی تحقیق:

  الف ) روش تحقیق :

مطالعه به صورت سیستمی بوده است ابتدا وضعیت موجود، تکوین محلات بررسی شده است و سپس با تعیین عناصر تاثیرگذار بر مرزبندی محله ای سعی شده است تا شاخص های مورد نیاز انتخاب و با مقایسه آنها و تاثیر آن بر ساختار محله ای به تعیین مهم ترین شاخصها پرداخته شود.

بنابراین روش پژوهش با توجه به رویکرد سیستمی در این پایان نامه در ارتباط با وضع گذشته و موجود توصیفی و در بخش تحلیل آثار حاصله، از روش تحلیلی استفاده شده است.

   ب ) تکنیک کار / ابزار گردآوری اطلاعات :                     

شناخت شاخصها و معیارهای تقسیم بندی محله های شهری در دوره های مختلف
تعیین عوامل اثرگذار بر تقسیم بندی محله ای با بهره گرفتن از اسناد ومدارک
مقایسه تطبیقی مرزهای محلات با روش های آماری ، نقشه ها در محیط GIS ، پرسشنامه و مصاحبه های علمی و کارشناسی
کاربرد روش دلفی، آزمون t تک گروهی، آزمون فریدمن و تحلیل عوامل به صورت ترکیبی در تعیین وزن شاخص ها
ارائه شاخصهای ترکیبی و جدید با توجه به وزن های تعیین شده
ارائه الگوی مناسب
7-1 جامعه آماری و حجم نمونه:

محله های منطقه 1 شهر تهران، در ابتدا به صورت مقدماتی مورد بررسی قرار می گیرند. از بین 26 محله ی شهری منطقه 1 تهران، 2 محله ی درکه و قیطریه که دارای تغییرات بیشتری می باشند، انتخاب می شوند.

8-1 موانع و محدودیت ها :

کمبود یا نبود لایه های GIS  ،  AUTO CAD و  نقشه های کاغذی محله و مرزبندی محله ها در دوره های مختلف جزء موانع این پژوهش به حساب می آید. کمبود نقشه های بزرگ مقیاس در سطح محله و به روز نبودن نقشه های شهرداری از مشکلات دیگر به شمار می رود. هم چنین عدم همکاری بعضی از مسئولین و شورایاران به دلیل عدم آگاهی و تجربه کم در این زمینه موانعی را بر سر تحقیق بوجود آورد.

9-1  روش تحلیل اطلاعات و داده ها :

از روش های آمار توصیفی مانند شاخصهای تمرکز و پراکندگی برای نمایش وضع موجود استفاده شده است. با آزمون T تک گروهی و آزمون فریدمن سعی در تحلیل اطلاعات در محیط نرم افزاری SPSS شد.  تغییرات مرزبندی نیز با روش ترسیمی در محیط GIS نمایش داده شده است.

10-1 پیشینه تحقیق :

با توجه به جدید بودن موضوع شاخصهای تقسیمات محله ای در ایران و شهرداری تهران تا کنون مطالعات محدودی در مورد آن صورت گرفته که به اختصار به آن اشاره می شود :

1-10-1  پایان نامه ها

1-1-10-1  مهدی تحصیلدار و حبیب فزنلق در پایان نامه ای جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی دانشگاه تهران با عنوان ضوابط و معیارهای تعیین محله شهری،  ابتدا مراحل تکوین مفهوم محله و شاخص های مرزبندی محله های شهری را به طور توصیفی در دوره های باستان ، قرون وسطی، رنسانس، دوره انقلاب صنعتی،  دوران بعد از انقلاب صنعتی و به طور مفصل در ایران مورد بررسی قرار داده اند و شاخصهای مرزبندی محله ها را در هر دوران مشخص کرده اند. سپس با تجزیه و تحلیل دیدگاه های ساخت کالبدی ایران و  بررسی شاخصهای تقسیم بندی محله های کنونی ایران، در پی نشان دادن مشکلات شهری ناشی از این  تقسیم بندی ها می باشد. در نهایت با ارائه ضوابط و معیارهایی مطلوب، مرزبندی محله های قبل از دوران مدرنیته ی ایران را پایدار تر می بیند و معتقد هستند که برنامه ریزان با عدم توجه به شاخصهای فرهنگی و اجتماعی در مرزبندی محله های شهری باعث ایجاد نوعی بی هویتی شده اند و تقسیمات شهرداری ها باعث بی هویتی و از بین رفتن امنیت محله ها شده  است. در ارزیابی عملی ضوابط و معیارها، محله های طرشت، بریانک و محله 2 منطقه 12 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته است که محله طرشت بر اساس معیارهای محرمیت، استقلال،

کلیات… 1

مقدمه. 2

طرح مساله. 2

پیشینه­ی پژوهش…. 8

اهمیت وضرورت پژوهش…. 9

پرسش­های تحقیق.. 10

روش تحقیق.. 10

مفهوم شناسی.. 11

آتمن.. 11

جیوه 12

شریره 15

کرمه. 16

سمساره 17

تپسه. 18

فصل دوم. 19

معرفی متون. 19

مقدمه. 20

متون آیین هندو. 20

اوپه­نیشدها 22

شوتاشوتره اوپه­نیشد. 24

فصل سوم. 38

تاثیر کرمه درجیوه 38

مقدمه. 39

کرمه. 39

تأثیرکرمه درجیوه وشریره وآتمن.. 41

بررسی ابعاد انسان و نحوه ‌ی رابطه­ آنها با یکدیگر. 52

مقدمه. 53

ابعاد انسان. 53

جیوه یا نفس فردی.. 54

پوسته‌های جیوآتمن.. 56

شریره یا بدن مادی.. 59

آتمن آگاهی خالص…. 63

فصل پنجم. 72

 

نحوه‌ی ارتباط ابعاد سه‌گانه انسان با برهمن‌ ، سمساره وتپسه. 72

مقدمه. 73

ارتباط ابعاد  سه­گانه­ی انسان با برهمن.. 73

نحوه‌ی پدید آمدن آتمن.. 75

ارتباط ابعاد سه­گانه­ی انسان با سمساره و نقش آن در سرنوشت آن. 79

رابطه­ ابعاد سه­گانه­ی انسان با تپسه. 83

فصل ششم. 89

نتیجه. 89

کتابنامه. 95

 

چکیده

آموزه­های آیین هندو در متون کهن آن به روشنی  بیان شده­است. اوپه­نیشد­ها از جمله کهن­ترین متون این دین محسوب می­شوند که براساس مبانی عرفانی و فلسفی پایه‌گذاری شده­اند. لذا  بررسی دو اصل مهم این آیین یعنی جیوه و آتمن  در این متون از آن جهت است که  با دقت در این مبانی، سروده‌های وحدت وجودی و معرفت شناسی و نجات و درک و دریافت حقیقت یگانه، مشاهده می شود. انسان، این عالم صغیر و تجلی برهمن در زمین متشکل از دو بعد جسمانی و روحانی است.  آتمن روحی که در همه چیز جاری است همان خود حقیقی است که به برهمن، حقیقت عالی و منشأ همه­ی امور خواهد رسید؛ در حالیکه  روح فردی یعنی جیوه به بدن متصل است. در واقع، حقیقت وجودی جیوه و آتمن یکی است، جیوه همانند سایه­ی آتمن است، روح فردی در عین حال که غیر از آتمن نیست، عین آن هم نیست. جیوه به علت تعینات جسمانی باعث تمییز موجودات از

فرضیه ها 3

هدفها و کاربردهای مورد انتظار از انجام پژوهش…. 4

بیان روش تحقیق.. 4

فصل اول : کلیات

1-1 . معنای كیهان شناسی.. 6

1-2 . تاریخچه و سیر تحولی کیهان شناسی.. 6

1-3.  معنای عالم.. 8

1-3-1. عالم در لغت… 8

1-3-2. عالم در اصطلاح كیهان شناسی.. 9

1-3-3. عالم در اصطلاح ملاصدرا 9

1-4 . مهبانگ یا انفجار بزرگ…. 10

1-5 . معنای حدوث وقدم. 11

1-5-1. حدوث در لغت… 11

1-5-2.قدم در لغت… 11

1-5-3. معنای حدوث و قدم در اصطلاح.. 12

1-5-4 . معنای حدوث و قدم در نزد ملاصدرا 12

1-5-5.  حدوث عالم.. 13

1-6 . مبادی نظریه حدوث در عالم.. 13

1-7 . زندگی نامه. 14

1-7-1. اینشتین.. 14

1-7-2. هابل.. 15

1-7-3. ملاصدرا 16

1-7-3-1. وجوه امتیازعمده حکمت فلسفی ملاصدرا 18

1-7-3-2 .روش فلسفی ملاصدرا 19

1-7-3-3 .آراء خاص او. 20

1-7-3-4. برخی از آثار ملاصدرا 20

فصل دوم : آغاز آفرینش جهان در كیهان شناسی جدید

2-1. سیمایی از جهان کنونی از منظر کیهان شناسی.. 23

2-2. جهان در کیهان شناسی قدیم.. 24

2-3. آغاز کیهان شناسی جدید. 25

2-3-1. مسئله آغاز در کیهان شناسی جدید. 26

2-4 . دلایلی بر وجود انفجار بزرگ…. 28

2-4-1.جهان در حال انبساط.. 29

2-4-1-1. طیف امواج.. 29

2-4-1-2 .پدیده دوپلر. 30

2-4-1-3 .انبساط ‌عالم‌ و قانون ‌هابل‌ 32

2-4-1-3-1 . ماهیت‌انبساط‌ 36

2-4-2. فراوانی هسته های سبك ( هلیوم و دوتریم ) 40

2-4- 3 . تابش زمینه ای كیهانی.. 43

2-4-4. نوترینو های زمینه ای.. 46

2- . 5مدلهای دیگر جهان در کیهان شناسی.. 51

2-5- .1عالم ایستای اینشتین.. 51

2-5-2  .جهان پایا 52

2-6 . برخی از اشكالات و پرسش های بدون پاسخ در مدل انفجار بزرگ…. 53

2-6-. 1 مسئله­ توزیع ماده. 53

2-6- 2 . مسئله­ پاد ماده. 54

2-6-3 . مسئله­ تشكیل ساختار كهكشان ها 56

2-6-4 . مسئله­  افق.. 58

2-6-5 . مسئله­  همواری.. 59

2-7. جهان تورمی  ، موفقیت ها و مشكلات… 60

. 8-2آغاز آفرینش جهان. 64

2-.9  چگونگی تحول  عالم.. 67

2-9-1  .هندسه عالم.. 68

2-9-2 . نقش چگالی در تحول و تعیین  سرنوشت عالم.. 73

فصل سوم :  آغاز آفرینش جهان از منظر ملاصدرا

3- 1 . بررسی مسئله­ آغاز قبل از ملاصدرا 80

3-1- 1 . بررسی مسئله­ آفرینش در فلسفه یونان. 80

3-1-1-1. آفرینش در دوره­ی  ما قبل  سقراط.. 80

3-1-1- 2 . دوره بعد از سقراط.. 82

3-1-2 . بررسی مسئله آغاز از دیدگاه متكلمان و فیلسوفان اسلامی.. 84

3-1-2 -1. بررسی مسئله­  آغاز از دیدگاه متکلمان. 86

3-1-2-1-1 . تصویر حدوث عالم از دیدگاه متکلمان. 86

3-1- 2-1-2. اشکالات سخن متکلمان. 87

3-1-2-1- 3. چاره جویی متکلمان. 88

3-1-2-2 . نظرکلی فلاسفه درباره­ی  عالم.. 89

3-1-2-2-1 . نظریه­ی  ابن سینا در باب عالم.. 90

3-1-2- 2-2 . دیدگاه میرداماد درباره عالم.. 94

3-2 . بررسی مسئله آغاز  از منظر ملاصدرا 97

3-2-1. رابطه­ حدوث زمانی و آفرینش…. 97

3-2-2. جایگاه  حركت جوهری در نظام هستی شناسی صدرا 98

3-2-2-1. تبیین حرکت جوهری ملاصدرا 99

 

3-2-2-2. دلایل وقوع حرکت در جوهر. 99

3-2-2-3 . بررسی آیات دال بر حرکت جوهری.. 102

3-2-3. حرکت جوهری و حدوث عالم.. 105

3-2-4.  اثبات حدوث زمانی عالم از طریق حرکت جوهری.. 109

3-2-4-1.  حادث بودن جهان. 109

3-2-4-2.  حادث زمانی بودن جهان. 111

3-2-4-3. مقصود ملاصدرا از حدوث زمانی کل عالم.. 111

3-2-5. جایگاه زمان در نزد ملاصدرا 113

3-2-6.  دلایل حکما برعدم  تناهی زمان. 116

3- 2-7 . بررسی چند اشکال بر حدوث زمانی عالم.. 117

3-2-7-1 . پاسخ اشکالات… 119

3-2-8.  حدوث یا قدم ماده نخستین عالم.. 123

3- 2-9 . بررسی آغاز آفرینش جهان. 126

3-3. تفاوت حدوث ملاصدرا با نظریه تکامل داروین.. 134

فصل چهارم :نتیجه گیری و مقایسه

4 -1. بازتاب نظریه انفجار بزرگ…. 177

4-2 . نقاط مشترک و اختلاف  نظریه انفجار بزرگ و حادث زمانی عالم.. 141

4-2-1 . رویكرد هماهنگی.. 141

4-2-2. رویکرد تقابل………………………………………………………………………..  142

4-3. تأثیر نظریه انفجار بزرگ بر اثبات خدا 143

4-3-1 . اثبات  فرازمانی و فرا مكانی بودن خدا 143

4-3-2. اثبات خدا از طریق نظم موجود در جهان. 144

4-4 . تأثیر نظریه حدوث زمانی عالم بر اثبات خدا 146

پیشنهاد های برای آینده. 147

فهرست منابع و مآخذ :    148

فهرست واژگان  :     …………………………………………………………………                 156

فهرست اشکال ، فرمول ها و نمودارها
35
شکل( 2-1) . ( توصیف انبساط جهان به کمک بالن )
45
شکل( 2-2 ). ( تصویر انفجار بزرگ )
15
فرمول ( 1-1). ( نسبیت عام اینشتین، رابطه جرم و انرژی )
29
فرمول ( 2-1) . (رابطه بین فرکانس و طول موج )
32
فرمول (2- 2 ). (رابطه بین تغییر طول موج وسرعت دور یا نزدیک شدن منبع)
32
فرمول ( 2-3) . (رابطه بین تغییر طول موج و سرعت دوریا نزدیک شدن منبع ، در سرعتهای بالا)
46
فرمول ( 2-4) .( قانون هابل)
47
فرمول ( 2-5) . (قانون هابل  )
47
فرمول ( 2-6) . زمان حاصل از دور شدن كهكشانها در مسافت های مختلف)
33
نمودار( 2-1 ).( نمودار هابل ، سرعت بر حسب فاصله)
68
نمودار( 2-2 ).( شکل خطی نمودار هابل ، نمودار سرعت بر حسب فاصله)
69
نمودار( 2-3) . ( نمودار هابل در آینده وقتی فضا زمان به علت حضور ماده اندكی خمیده است )
71
نمودار( 2-4) . (نمودار فاصله – زمان وقتی خمیدگی فضا زمان 1- است )
71
نمودار( 2- 5 ). (نمودار فاصله – زمان وقتی خمیدگی فضا زمان 1+ است )
72
نمودار ( 2-6) . (نمودار فاصله –زمان وقتی خمیدگی فضا زمان ، صفر است )
73
نمودار (2-7 ) . (آینده جهان وقتی چگالی و درجه حرارت بالاست )

آگهیاقامت گرجستان بازاریابی ویروسی
جستجو برای:
جستجو …
کلمات کلیدی بیشتر جستجو شده :
فیزیولوژیکیکاهش ارزشمشاور خارجیولی خاص

 

 

فصل اول: کلیات تحقیق

مقدمه‌ 3

الف-بیان مساله. 7

ب-اهمیت و ضرورت تحقیق.. 11

ج-اهداف تحقیق.. 14

هدف کلی: 14

اهداف جزیی: 14

د-پیشینه تحقیق.. 15

ه-سوالات… 17

و-فرضیه‌ها 17

ز-روش تحقیق.. 18

ن-موانع و مشکلات تحقیق.. 18

 

فصل دوم: مبانی نظری پژوهش

بخش اول:مفهوم شناسی و ادبیات تحقیق.. 20

مبحث اول-مفهوم مجازات… 20

گفتار اول-مجازات در لغت… 20

گفتار دوم- مجازات در اصطلاح.. 20

مبحث دوم-مفهوم زمان. 22

گفتار اول- مفهوم زمان در لغت… 22

گفتار دوم-مفهوم  زمان در اصطلاح.. 23

مبحث سوم-مفهوم مرور زمان کیفری.. 24

مبحث چهارم-مفهوم تعزیر. 24

گفتار اول-تعزیر در لغت… 25

گفتار دوم-تعزیر در اصطلاح.. 25

مبحث پنجم-مفهوم جرم. 27

گفتار اول-جرم در لغت… 27

گفتار دوم-جرم در اصطلاح.. 27

مجازات های تعزیری.. 28

الف – طبقه بندی مجازات ها در قانون مجازات اسلامی.. 31

1-  حد. 32

2- قصاص…. 33

3- دیه  34

4-  تعزیر. 36

ب- طبقه بندی مجازات ها بر حسب نسبت آنها با یکدیگر. 37

1-  مجازاتهای اصلی.. 38

2- مجازات های تکمیلی : 39

3- مجازات های تبعی.. 44

هدف های مجازات… 49

1-  ترساندن (ارعاب). 49

2- سزادادن(مکافات). 51

3-  بازپروراندن (اصلاح). 52

مبحث ششم-ویژگی های بنیادی مجازات ها 53

گفتار اول-رنج آوری.. 54

گفتار دوم-رسواگنندگی.. 55

گفتار سوم- معین بودن. 56

گفتار چهارم- قطعی بودن. 57

مبحث هفتم-تاریخچه مجازات ها 58

بخش دوم:تاریخچه تحقیق.. 60

تاریخچه مرور زمان. 60

 

فصل سوم: مرور زمان در حقوق کیفری نوین ایران

مبحث اول-اناطه. 63

مبحث دوم-مرور زمان در جرائم قابل گذشت… 63

مبحث سوم-مرور زمان در سایر جرائم. 66

مبحث چهارم-جرائم مشمول نفی مرور زمان. 67

مبحث پنجم-قاعده عدم عطف به ماسبق قوانین جزائی و تمایز آن از مسئله مرور زمان. 70

گفتار اول-قاعده عدم عطف به ماسبق جزائی.. 70

گفتار دوم- قلمرو اعمال قاعده عدم عطف به ماسبق قوانین جزائی.. 71

1-  قوانین شکلی.. 71

2- قوانین تفسیری.. 72

3- قوانین ملایم تر. 72

4- اقدامات تامینی و تربیتی.. 73

گفتار سوم-تمایز قاعده عطف به ماسبق نشدن قوانین جزایی از مسئله مرور  زمان. 73

 

فصل چهارم: قلمرو ،مبانی و تحولات نهاد مرور زمان در حقوق ایران و بین الملل

مبحث اول-مرور زمان. 78

گفتار اول-دلایل اعمال قاعده مرور زمان. 78

بند اول-  فراموشی  و بخشش…. 78

بند دوم-  ندامت… 79

بند سوم- كاهش بار دستگاه قضائی.. 79

گفتار دوم-قلمرو قاعده مرور زمان. 80

بند اول- حقوق خارجی.. 80

بند دوم- حقوق ایران. 81

مبحث دوم-تحولات وارده بر قاعده مرور زمان در جامعه بین الملل.. 82

مبحث سوم-قرارداد بین المللی عدم شمول مرور زمان جنایات جنگ و جنایات ضد بشریت 26نوامبر 1968   87

گفتار اول :  عدم شمول مرور زمان. 87

بند اول-جنایات جنگ… 87

بند دوم-جنایات علیه بشریت… 89

گفتار دوم -استرداد. 91

بند اول-مجرمین سیاسی و مجرمین بین الملل.. 91

بند دوم-كشورهای امضاءكننده 92

مبحث چهارم-قرداد اروپایی عدم شمول مرور زمان جنایات علیه بشریت و جنایات جنگ 25 ژانویه 1974   93

گفتار دوم : تعهدات دولتهای امضاء کننده 93

مبحث پنجم-اساسنامه  دیوان کیفری بین المللی 17 ژوئیه 1998.. 95

گفتار اول : اقدامات اولیه در جهت تاسیس دیوان کیفری بین الملل.. 95

گفتار دوم : جرائم بین المللی.. 96

نسل کشی : 96

جنایات ضد بشریت : 96

جنایات جنگی : 97

جنایات تجاوز : 97

مبحث ششم-تحولات مرور زمان در کشورهای دیگر. 102

گفتار اول – آلمان ( قانون سال 1969 آلمان غربی). 104

گفتار دوم- فرانسه ( قانون سال 1964 ). 106

گفتار سوم-تحولات مرور زمان در نظام كیفری ایران. 107

بند اول-در دوران قبل انقلاب… 107

بند دوم-تحولات قوانین ایران بعد از انقلاب… 108

 

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

نتیجه گیری.. 117

پیشنهاد  119

فهرست‌ منابع‌ 122

چکیده انگلیسی.. 128

 

 

 

چکیده
«مرور زمان‌ كیفری‌ در حقوق  ایران‌» موضوعی‌ است‌ كه‌ باتوجه‌ به‌ تحولات‌   قانونی‌و نیازهای‌ قضایی‌ موجود، برای‌ پایان‌ نامة‌ حاضر انتخاب‌ شده‌ است‌.سوابق‌ تاریخی‌ مرور زمان‌ در حقوق  ایران‌، تغییرات‌ قوانین‌ مربوط‌ به‌ آن‌، بررسی‌نظرهای‌ موافق‌ و مخالف‌ دانشمندان‌، تحلیل‌ مقررات‌ فعلی‌ و نتیجه‌گیری‌ از بحثها، عنوان‌بخشها و فصلهای‌ مختلف‌ را تشكیل‌ می‌دهد.نتیجه‌ای‌ كه‌ نگارنده‌ از بخشهای‌ مذكور در این‌ رساله‌ بدست‌ آورده‌ است‌ ضرورت‌تدوین‌ و تصویب‌ مقرارت‌ مرور زمان‌ كیفری‌ وتوسعة‌ آن‌ در قوانین‌ جزایی‌ است‌.نقص‌ مقررات‌ جدید مرور زمان‌ كیفری‌ و لزوم‌ اصلاح‌ و تكمیل‌ آن‌، در بخش‌ سوم‌ تاحد امكان‌ مورد توجه‌ قرار گرفته‌ است‌. مرور زمان عبارت است از انقضای مدتی از تاریخ وقوع جرم یا تاریخ قطعیت حکم پس از آن، متهم دیگر قابل تعقیب و یا حکم دیگر قابل اجرا نخواهد بود . یکی از جهات عینی سقوط دعوای عمومی مرور زمان است که با توجه به مواد 106 و 109 قانون مجازات اسلامی 92 هم اکنون چهار نوع مرور زمان شناخته شده است که عبارتند از مرور زمان شکایت ، مرور زمان تعقیب ، مرور زمان صدور حکم و مرور زمان اجرای مجازات . در قوانین ما مرور زمان در حدود ، قصاص، دیات پذیرفته نشده و تنها در جرایم تعزیری مورد شناسایی قرار گرفته است . مقررات مربوط به مرور زمان از قواد آمره بوده بدون استناد ذینفع یا حتی با در خواست وی به ادامه رسیدگی باید در صورت مواجه شدن با آن از رسیدگی یا اجرای حکم خودداری شود، قابل طرح در هر مرحله از دادرسی ، غیر قابل اسقاط از جانب طرفین ،ناظر بر نظم عمومی و غیر قابل تراضی طرفین است.

کلمات کلیدی: گذشت زمان ، جرم، مجازات، زمان.

 
فصل اول:                                              کلیات تحقیق
 

مقدمه‌
یكی‌ از اهداف‌ اصلی‌ انقلاب‌ مردم‌ ایران‌ در سال‌ 1357 ه .ش‌ بدون‌ هیچ‌ تردیدی‌ ایجادتحولات‌ و تغییرات‌ لازم‌ در قوانین‌ كشور در جهت‌ همسو ساختن‌ آنها با موازین‌ دین‌ مبین‌اسلام‌ بود، اما در خصوص‌ كیفیت‌ تأمین‌ چنین‌ مقصودی‌ بین‌ صاحب‌ نظران‌ وهدایت‌كنندگان‌ انقلاب‌ اتفاق  نظر نبود. بعضی‌ از صاحبنظران‌ معتقد بودند كه‌ اداره‌ اموركشور، بدون‌ توسل‌ به‌ هیچ‌ واسطه‌ای‌، باید منطبق‌ با احكام‌ شریعت‌ اسلامی‌ باشد وحكومت‌ باید در شكل‌ و محتوی‌ از رویة‌ صدر اسلام‌ الگو بگیرد. در نظر این‌ گروه‌، شارع‌مقدس‌ قانونگذار است‌، آنچه‌ در شریعت‌ اسلامی‌ و منابع‌ دینی‌ و فقهی‌ موجود و دردسترس‌ است‌، قانون‌ ادارة‌ حكومت‌ و جامعه‌ اسلامی‌ است‌ و فقیه‌ جامع‌ الشرایط‌ ومنصوبین‌ از قبل‌ او، مجریان‌ قانون‌ محسوب‌ می‌شوند، تفسیر و تطبیق‌ امور بر احكام‌دینی‌ نیز بعهدة‌ علما و مجتهدین‌ است‌ تا حكم‌ امور مختلف‌ اجتماعی‌، فرهنگی‌، اقتصادی‌،سیاسی‌ و قضایی‌ را از منابع‌ دینی‌ استخراج‌ و اعلام‌ نمایند.گروهی‌ نیز با انگیزه‌های‌ مختلف‌ در مقابل‌ نظریه‌ای‌ كه‌ گفته‌ شد، معتقد بودندمقررات‌ دینی‌، باتوجه‌ به‌ تغییراتی‌ كه‌ زمان‌ و اختلاف‌ جغرافیایی‌ بر فرهنگ‌ كشور ما واردكرده‌ است‌، توانایی‌ سازماندهی‌ و هدایت‌ جامعة‌ امروزی‌ را ندارد و موازین‌ مذهبی‌ باید به‌تنظیم‌ باورها، اعتقادات‌ و امور عبادی‌ و شخصی‌ افراد محدود شوند و ادارة‌ امور كشوردر شئون‌ مختلف‌ قانونگذاری‌، قضایی‌ و اجرای‌ براساس‌ دستاوردهای‌ علمی‌ بشرامروزی‌ استوار گردد، البته‌ هر دو گروه‌ مذكور برای‌ ادعاهای‌ خود دلائلی‌ نیز ابرازمی‌كردند.از بستر اختلاف‌ نظر مذكور، متولیان‌ برنامه‌ریزی‌ برای‌ آینده‌ كشور، به‌ یك‌ نظریه‌تلفیقی‌ و تعادلی‌ رسیدند كه‌ براساس‌ آن‌ پذیرفته‌اند كه‌ برخلاف‌ دیدگاه‌ گروه‌ نخست‌نهادهای‌ حقوقی‌ امروزی‌ مثل‌، ریاست‌ جمهوری‌ منتخب‌ مردم‌، مجلس‌ قانونگذاری‌، همه‌پرسی‌ و رفراندم‌، تدوین‌ قوانین‌ اساسی‌ و عادی‌ به‌ شكلی‌ كه‌ در اكثر كشورهای‌ جهان‌جریان‌ دارد ایجاد و ادارة‌ امور كشور براساس‌ قوانین‌ باشد و برخلاف‌ نظریة‌ گروه‌ دوم‌،تدابیری‌ اندیشیده‌ شد كه‌ قوانین‌ مصوّب‌، منطبق‌ با موازین‌ اسلامی‌ و در اموری‌ كه‌ درمقررات‌ دینی‌ سابقه‌ ندارد، خلاف‌ مسلّمات‌ دینی‌ و فقهی‌ نباشد.با قبول‌ چنین‌ عقیده‌ای‌ كه‌ مورد حمایت‌ رهبری‌ نهضت‌ اسلامی‌ نیز بود، پرچم‌ داران‌افراط‌ و تفریط‌ به‌ عقب‌ رانده‌ شدند و قانون‌ اساسی‌ با درنظرگرفتن‌ دو ضرورت‌ مذكوریعنی‌ لزوم‌ ادارة‌ امور كشور براساس‌ قوانین‌ و ضرورت‌ رعایت‌ موازین‌ شریعت‌ اسلام‌ درتدوین‌ و تصویب‌ قوانین‌، تهیه‌ و در همه‌پرسی‌ به‌ تأیید رسید و اعتبار یافت‌. اصول‌ متعددی‌در قانون‌ اساسی‌ این‌ نظریه‌ را تأیید می‌كند كه‌ اصل‌ چهارم‌ یكی‌ از آنهاست‌، مجلس‌شورای‌ اسلامی‌ و شورای‌ نگهبان‌ تشكیل‌ شدند تا بر وضع‌ قوانین‌ نسبت‌ به‌ امور مختلف‌ وعدم‌ مغایرت‌ مصوّبات‌ با موازین‌ شرعی‌ نظارت‌ كنند. تصویب‌ احكام‌ مبهم‌ و مجمل‌، نقض‌اصل‌ پذیرفته‌ شدة‌ ضرورت‌ اداره‌ امور كشور براساس‌ قوانین‌ است‌، منظور از قانون‌مصوبه‌ای‌ است‌ كه‌ مجلس‌ قانونگذاری‌ می‌گذراند تا تكلیف‌ افراد را در جزئی‌ترین‌ مسائل‌ وامور تعیین‌ كند و مرزها را مشخص‌ و روشن‌ نماید و مخاطبین‌ خود را از مراجعه‌ ومطالعه‌ در مكاتب‌ و منابع‌ خارجی‌ از خود، بی‌نیاز سازد. مصوبه‌ای‌ كه‌ بسیاری‌ موارد وبخصوص‌ شناختن‌ جرایم‌ و احكام‌ مربوط‌ به‌ ان‌ را، به‌ مطالعه‌ منابع‌ متنوع‌ و غیرقابل‌وصول‌ برای‌ همه‌، ارجاع‌ دهد در حقیقت‌ در راستای‌ نقض‌ ضرورت‌ اداره‌ امور كشوربراساس‌ قانون‌، گام‌ برمی‌دارد. در ق .آ.د.ك‌ دادگاه های‌ عمومی‌ و انقلاب‌، مقرراتی‌ در باب‌مرور زمان‌ كیفری‌ وضع‌ شده‌ است‌ كه‌ دارای‌ ابهامات‌ فراوانی‌ است‌ و مسائل‌ بسیاری‌ را نیز به‌ سكوت‌واگذار نموده‌ است‌.به‌ سختی‌ می‌توان‌ مقصود دقیق‌ مقررات‌ مذكور را دریافت‌. مرور زمان‌ را به‌مجازاتهای‌ بازدارنده‌ محدود دانسته‌اند و این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ مرزهای‌ بین‌ این‌ دسته‌ ازمجازاتها با مجازاتهای‌ دیگر، در قوانین‌ تعیین‌ نشده‌ است‌. جرم‌ واحدی‌ را ممكن‌ است‌كسی‌ بازدارنده‌ بنامد و دیگری‌ آنرا تعزیری‌ و غیر بازدارنده‌ بداند. معلوم‌ نیست‌ كه‌ آیامقررات‌ مرور زمان‌ نیز مانند مواد شكلی‌ دیگر قانون‌ مذكور، با استناد ماده‌ 308 همان‌قانون‌، فقط‌ در دادگاه های‌ عمومی‌ و انقلاب‌ اعتبار دارد یا در محاكم‌ قضایی‌ دیگر مثل‌دادسراها و دادگاه های‌ نظامی‌، ویژه‌ روحانیت‌ و سازمان‌ تعزیرات‌ حكومتی‌ نیز بایدرعایت‌ شود؟ اگر رعایت‌ آن‌ در محاكم‌ قضایی‌ دیگر لازمست‌ چگونه‌ این‌ تفسیررا می‌توان‌با منع‌ صریح‌ ماده‌ 308 كه‌ مقررات‌ آن‌ قانون‌ را جهت‌ اجرا در دادگاه های‌ عمومی‌ و انقلاب‌اعلام‌ كرد، جمع‌ كرد؟ و اگر رعایت‌ مرور زمان‌ در دادسراها و دادگاه های‌ دیگر لازم‌ نیست‌تكلیف‌ تساوی‌ افراد در مقابل‌ قوانین‌ چه‌ می‌شود؟ چون‌ ممكن‌ است‌ یك‌ جرم‌ مشمول‌مجازات‌ بازدارنده‌ را دو نفر كه‌ یكی‌ روحانی‌ و دیگری‌ غیرروحانی‌ است‌ مرتكب‌ شوندنتیجة‌ اختصاص‌ مقررات‌ مرور زمان‌ به‌ دادگاه های‌ عمومی‌ و انقلاب‌ اینست‌ كه‌ فرد غیرروحانی‌ از این‌ مقررات‌ منتفع‌ و شخص‌ روحانی‌ كه‌ در دادسرا و دادگاه‌ ویژه‌ روحانیت‌تعقیب‌ می‌شود از منافع‌ این‌ مقررات‌ محروم‌ بماند و همین‌ تبعیض‌ در پرونده‌های‌ محاكم‌دیگر نیز جریان‌ خواهد داشت‌.

در خصوص‌ احكام‌ فرعی‌ مرور زمان‌ از قبیل‌ موارد انقطاع‌ مرور زمان‌، تعلیق‌ و مبدأمحاسبة‌ آن‌ در جرایم‌ مختلف‌، قانون‌ جدید ساكت‌ است‌ و معلوم‌ نیست‌ كه‌ در این‌ موارد كه‌در بسیاری‌ از فرضها مورد اتفاق  حقوقدانان‌ هم‌ نیست‌، تكلیف‌ دادرس‌ چیست‌؟ آیا باید به‌احكام‌ مذكور در ق .م‌.ع‌. مراجعه‌ كند یا هر دادرس‌ باید به‌ تشخیص‌ و اجتهاد خود عمل‌ كند؟نه‌ می‌توان‌ به‌ قوانین‌ منسوخ‌ استناد كرد و نه‌ می‌توان‌ به‌ فهم‌ و استنباط‌ فردی‌ قضات‌ تن‌داد و اختلاف‌ در احكام‌ و آراء را موجب‌ شد. خلاصة‌ مطالب‌ اینكه‌ این‌ شیوه‌ قانونگذاری‌ كه‌مصادیق‌ دیگری‌ نیز در قوانین‌ ما دارد، مصوبات‌ قانونی‌ را از ویژگی‌ و كارگرد طبیعی‌ آن‌كه‌ ایجاد وحدت‌ رویه‌ بین‌ مخاطبین‌ است‌ خارج‌ می‌سازد و موجب‌ بروز اختلاف‌ نظرات‌ وتفاوتها و بی‌عدالتی‌ بین‌ افراد می‌شود.

بعد از پیروزی‌ انقلاب‌ اسلامی‌ باتوجه‌ به‌ اینكه‌ مهمترین‌ وظیفة‌ قانونی‌ شورای‌نگهبان‌ نظارت‌ و تطبیق‌ مصوبات‌ مجلس‌ شورای‌ اسلامی‌ باموازین‌ اسلامی‌ بود درخصوص‌ امكان‌ فسخ‌ یا ابطال‌ قوانینی‌ كه‌ از سابق‌ مانده‌ بود از سوی‌ شورای‌ مذكور،اختلافی‌ بروز كرد كه‌ با تفسیر اصل‌ چهارم‌ ق .ا، امكان‌ بررسی‌ مقررات‌ سابق‌ و ابطال‌ آنهادر صورت‌ مغایرت‌ با شریعت‌ اسلامی‌ از سوی‌ فقهای‌ شورای‌ نگهبان‌ ایجاد شد، از جمله‌مقرراتی‌ كه‌ به‌ دلیل‌ مغایرت‌ با موازین‌ شرعی‌ از سوی‌ شورای‌ نگهبان‌ ابطال‌ شد احكام‌مربوط‌ به‌ مرور زمان‌ كیفری‌ بود. با نظر شورا موادی‌ از ق .م‌.ع‌. كه‌ در خصوص‌ انواع‌،شرایط‌ و موانع‌ مرور زمان‌ بود به‌ یكباره‌ حذف‌ گردید و امكان‌ تعقیب‌ و مجازات‌ افرادی‌ كه‌در هر مقطعی‌ از عمر خود مرتكب‌ معاونت‌ یا مباشرت‌ در وقوع‌ جرمی‌ شده‌ باشند فراهم‌شد و باتوجه‌ به‌ ابطال‌ این‌ مقررات‌ آثار آن‌ در گذشته‌ نیز بی‌اثر گردید.

پس‌ از حذف‌ این‌ مقررات‌، باتوجه‌ به‌ قبول‌ و تصویب‌ آن‌ در اكثر كشورهای‌ جهان‌ واز جمله‌ كشورهای‌ اسلامی‌، بحثهای‌ مختلف‌ و مفصلی‌ در خصوص‌ ضرورت‌ احیای‌ آن‌در محافل‌ علمی‌ جریان‌ یافت‌ و حدود دو دهه‌ به‌ همین‌ روال‌ سپری‌ شد. در طول‌ این‌ بیست‌سال‌ حقوق  مكتسبة‌ افراد از محل‌ مرور زمان‌ لغو شد و امكان‌ طرح‌ مجدد دعاوی‌ كه‌ منشاءآن‌ به‌ دهها سال‌ قبل‌ مربوط‌ بوده‌ و با قرار رد مختومه‌ اعلام‌ شده‌ بود، فراهم‌ آمد. آمارپرونده‌های‌ كیفری‌ رو به‌ تزاید گذاشت‌ و مدت‌ رسیدگی‌ به‌ جرایم‌ طولانی‌تر شد و زمان‌ به‌نفع‌ منتقدین‌ به‌ حذف‌ مرور زمان‌ سپری‌ شد تااینكه‌ ق .آ.د.ك‌. دادگاه های‌ عمومی‌ و انقلاب‌ مصوب‌ 30/6/78، مرور زمان‌ كیفری‌ را در بخشی‌ از مجازاتها پذیرفت‌ و نظریة‌ مغایرت‌مطلق‌ مقررات‌ مرور زمان‌ كیفری‌ با شرع‌ انور اسلامی‌ از سوی‌ قانونگذار كشورمان‌ وفقهای‌ شورای‌ نگهبان‌ مردود اعلام‌ شد.

این‌ قانون‌ اگرچه‌ با ابهاماتی‌ همراه‌ بود ولی‌ با قبول‌ مرور زمان‌ كیفری‌ برخی‌ نظرات‌شخصی‌ كه‌ تجویز و تأیید مرور زمان‌ را تردید در اركان‌ و مسلّمات‌ دین‌ قلمداد می‌كردندبه‌ حاشیه‌ رانده‌ شد و راه‌ برای‌ مباحثه‌ و نقد مقررات‌ موجود كه‌ مقدمه‌ توسعه‌ و تكمیل‌آنست‌ گشوده‌ شد.