بافت حد فاصل میدان صاحب الامر و رد پای باروی قدیمی شهر تبریز به صورت مکانی بلااستفاده، متروک و فراموش شده تبدیل گشته، مکانی با کاربری های ناسازگار شهری مانند انبار ، کارگاه … ، در صورتی که این قسمت در قلب بافت تاریخی تبریز و در امتداد محور تاریخی- فرهنگی تبریز باید پذیرای بهترین و مجلل ترین کاربری ها باشد، به طوریکه مردم بجای گریز از این محلات و دوری از آنها ، باید به آنها روی بیاورند و دارای کارکردی شایسته جایگاهی که در خاطرات و اذهان تاریخی مردم دارد، باشد.

در این تحقیق سعی شده که با بیان مسئله و پی بردن به این مشکلات، طرحی را برای ایجاد یک مرکز تاریخی- فرهنگی بر اساس پتانسیل های موجود پیشنهاد بدهیم که هم بتواند گسست ایجاد شده بین این بافت و بافت جدید شهر را حل کند و هم با تعریف پروژه معماری و وارد کردن کاربری های فرهنگی- تاریخی بتواند این بافت را به هویت اصلی خود بازگرداند و آن را به یک فضای سرزنده و دارای رونق تبدیل نماید.

1-2- بیان مسأله تحقیق

ما انسانها در دنیایی زندگی می کنیم که اساس و جوهره آن بر تمدن های گوناگون بشری  است که طی ادوار مختلف به وجود آمده و پی ریزی شده است . در طول این دوره ها وسالها اقوام و ملل مختلفی هر کدام تمدنی را بنا نهاده که در پیشرفت و تکامل انسان سهم بسزایی داشته و دارند که شاهد این کلام همانا بشر امروزی است که آخرین ثمره تمدن گذشتگان می باشد .

شناخت هرچه بیشتر تمدنمان و آنچه از گذشته برایمان به ارث رسیده است، باعث حفاظت و پاسداری بهتر آنان شده و این باور را در ما به وجود می آورد که آثار باستانی و کهن هر شهر به مثابه هویت تاریخی و فرهنگی آن شهر بوده و آسیب رساندن به آن ، در واقع صدمه زدن به هویت اجتماعی و فرهنگی خودمان می باشد (عمرانی و اسمعیلی سنگری، 1385، ص 12) .

هویت اجتماعی و حافظه جمعی در جایی حفظ می شود که وقتی فرد درآنجاست، حس کند فضایی که در آن مستقر است که با جاهای دیگر فرق دارد. اگر شما احساس کنید در جایی هستید که در آن تداوم تاریخی وجود ندارد، یکی از ارکان مهم زندگی اجتماعی زیر سوال می رود واحساس عدم تعلق به جامعه و عدم هویت می کنید ) خسرو خاور، 1383(.

در جهان امروز ، تلاش برای حفظ هویت یکی از منازعات اصلی ملتها است . هویت کالبدی  به معنای صفات و خصوصیاتی است که جسم شهر را از غیر متمایز کرده و شباهتش را با خودی آشکار می کند. این صفات باید به گونه ای باشند که جسم شهر ، در عین حفظ تداوم زمانی، در حال تحول و تکامل نیز باشد و نهایتا  به پیدایش یک کل منجر شود (میر مقتدایی، 1383).

مهم این است که هر مکانی در ضمن هرگونه تغییری ، هویت خود را نیز حفظ کند ،  تداوم و دگرگونی بر این امر دلالت دارد که به رغم همه تغییر ها و دگرگشت ها چیزی پا بر جا و ثابت میماند. مکان هم ثبات دارد و هم برخوردار از تغییر پذیری است، و این نکته ای نیست که به آسانی دریافتنی باشد. ثبات همان روح مکان است و به تعبیری همان ارتباط ویژه آن مکان با فضا، فرم و صورتهای به

 

کار رفته در آن، و تغییر پذیری و بی ثباتی مکان به دلیل نیاز به تاویل و باز تاویل مکان به شیوه های مختلف و چه بسا متضاد است (نوربرگ شولتز [1]، 1381، ص 61-60).

 

1-2-1- معرفی موضوع

در سالهای اخیر با ورود مدرنیته به ایران و به تبع آن شهر تبریز، توجه به بافت جدید منجر به بی تفاوتی و گاهی بی توجهی به بافت با ارزش کهن شهر تبریز شده است. در دوران پهلوی و نیز اوایل انقلاب اسلامی احداث خیابانهای جدید در اطراف و محدوده بافت تاریخی شهر منجر به آن شد که شهر قدیم ، یکپارچگی و انسجام خود را از دست بدهد، به شکلی که محوطه های پوسیده و تخریب شده در آن روز به روز بیشتر مشاهده می گردد. به این ترتیب قسمتهایی از بافت تاریخی که در بر دارنده هویت شهر و خاطرات تاریخی – فرهنگی با ارزش می باشند و در نقشه ذهنی مردم شهر از جایگاه ویژه ای برخوردارند، عملا رنگ باخته و به صورت فضاهایی بدون استفاده در آمده اند.

بدین سان شهر کم کم مناظر فرهنگی خود را که آشکارا مبین تاریخ و سنت های فرهنگی آن است را از دست می دهد. بافت تاریخی شهر تبریز نیز از آن مناظر فرهنگی است که در جستجوی زمانی از دست رفته و در سخن گفتن با زبان گذشته به آن گونه که به زبان همه مردمان شنیدنی است دچار گسیختگی از بافت جدید و پویای شهر امروزی شده است و به این ترتیب حیات شهری در قسمتهایی از آن تحلیل یافته و یا از بین رفته است .

1 -2-2-دلایل انتخاب موضوع

در مورد بافت تاریخی تبریز مطالعات مفصلی صورت گرفته است که در این میان مطالعات مهندسین مشاور نقش جهان پارس و عرصه  شاخص ترند و در طرح های بالا دست پیش بینی شده در طرح تفصیلی شهر تبریز، بافت مرکزی شهر به عنوان منطقه تاریخی- فرهنگی در نظر گرفته شده است و طرح جامع نیز این منطقه را با توجه به اهداف راهبردی خود به عنوان منطقه تاریخی – فرهنگی تعیین نموده که در آن به بازسازی بافت و پالایش فعالیت های مزاحم و آلوده کننده تاکید شده است.

یکی از عواملی که می تواند گسست ایجاد شده بین قسمتهای دارای اقبال عمومی در بافت جدید و قسمتهایی از بافت که حیات خود را بنا به دلایلی که اشاره شد از دست داده اند  را از بین ببرد و موجب پیوند بین این دو بافت گردد، استفاده از مناظر و پتانسیل های بافت تاریخی – فرهنگی شهر می باشد که یکی از این موارد و مهمترین آنها  محور تاریخی – فرهنگی تبریز است. 

 

1 -2-2- 1 جمع بندی

 چکیده

به جرأت می­توان ادعا کرد که عصر حاضر، عصر انفجار اطلاعات است و شاید بتوان زبان را بعنوان مهمترین سد و مانع در انتقال اطلاعات دانست. بنابراین ضرورت بکارگیری ماشین در پردازش و ترجمه­ی متون تبدیل به نیازی غیر قابل انکار شده است. اما مشکلاتی که بر سر راه مترجم­های ماشینی وجود دارد مانع شده تا این مهم از کیفیت و دقت کافی برخوردار باشد.

یکی از تأثیرگذارترین مسائل در دقت و کیفیت ترجمه­ی ماشینی، رفع ابهام معنایی است که دقت در آن باعث بالا رفتن دقت کل عمل ترجمه می­گردد. منظور از رفع ابهام معنایی انتخاب معنای مناسب کلمه با توجه به متن، برای کلماتی است که دارای چندین معنای متفاوت هستند. لذا در این پژوهش سعی شده است تا به بررسی روش­های مختلف و ایده­های متفاوت پرداخته و با ارائه­ شیوه­ای متفاوت در این راستا قدمی برداریم.

روش ارائه شده در این پایان نامه، روشی مبتنی بر دانش است که با بهره­ گیری از اطلاعات تکمیلی پیرامون کلمه­ی مبهم در متن و ارائه­ یک روش امتیازدهی، به رفع ابهام می ­پردازد. به این منظور از یک طرف با بکارگیری وردنت و منابع دیگری که به نوعی مکمل وردنت هستند، فهرستی از کلمات مرتبط با کلمه­ی مبهم تهیه کرده و از طرف دیگر کلمات همراه با کلمه­ی مبهم در متن را از پیکره­ی مورد نظر استخراج می­کنیم. سپس با بهره گرفتن از یک رابطه­ امتیازدهی، معنایی که دارای بیشترین امتیاز است و مرتبط­تر به نظر می­رسد را انتخاب می­کنیم. در نهایت، دقت روش ارائه شده را بررسی کرده و نتایج را با دقت سایر روش­ها مقایسه می­کنیم.

کلمات کلیدی: رفع ابهام معنایی، دیدگاه مبتنی بر دانش، وردنت، وردنت توسعه یافته، ترجمه­ی ماشینی

فهرست مطالب

 عنوان                         صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1- مقدمه. 2

1-2- پردازش زبان­های طبیعی.. 3

1-3- ترجمه­ی ماشینی.. 8

1-3-1- روش­های ترجمه­ی ماشینی  10

1-3-1-1- روش­های مبتنی بر قانون.. 11

1-3-1-2- روش­های مبتنی بر پیکره 13

1-3-2- عوامل موثر بر کیفیت ترجمه  15

1-4- ساختار رساله. 17

فصل دوم: رفع ابهام معنایی

2-1- مقدمه. 20

2-2- انواع منابع دانش…. 22

2-2-1- منابع دانش ساختیافته  23

2-2-2- منابع دانش بدون ساختار 24

2-2-2-1 تقسیم­بندی دیگری از پیکره­ها 25

2-3- رویکردهای مختلف در رفع ابهام معنایی.. 26

2-3-1- دیدگاه مبتنی بر پیکره 26

2-3-1-1- سیستم­های نظارتی.. 26

2-3-1-2- سیستم­های غیرنظارتی.. 27

2-3-2- دیدگاه مبتنی بر دانش    28

2-3-3- دیدگاه ترکیبی و خلاقانه  30

2-4- فاکتورهای ارزیابی.. 30

2-4-1- پوشش    31

2-4-2- دقت   31

2-4-3- درستی و یادآوری  31

2-4-4- F-SCORE  32

فصل سوم: مروری بر کارهای مرتبط پیشین

3-1-  مقدمه. 34

3-2- روش­های نظارتی.. 35

3-3- روش­های غیرنظارتی.. 39

 

3-4- روش­های مبتنی بر دانش…. 41

3-5- روش­های ترکیبی و خلاقانه. 44

فصل چهارم: روش پیشنهادی

4-1- مقدمه. 51

4-2- معرفی ابزارها و منابع مورد استفاده 52

4-2-1- ریشه­یاب   52

4-2-2- برچسب گذار بخشی از گفتار 53

4-2-3- وردنت   54

4-2-4- وردنت توسعه یافته  57

4-2-5- دامنه­ی وردنت   59

4-3- مراحل روش پیشنهادی.. 59

4-3-1- استخراج کلمات همراه 60

4-3-1-1- پیش پردازش…. 61

4-3-2- استخراج فهرست لغات   61

4-3-2-1- کلمات مترادف و تعاریف… 62

4-3-2-2- کلیه­ی روابط معنایی.. 62

4-3-2-3- هایپرنیم در چند سطح.. 63

4-3-2-4- دامنه­ی کلمات… 64

4-3-2-5- امتیازدهی.. 64

فصل پنجم: پیاده­سازی و ارزیابی

5-1-  مقدمه. 67

5-2- نتایج.. 68

فصل ششم: جمع­بندی و نتیجه­گیری

6-1- جمع­بندی.. 71

6-2- کارهای آتی.. 72

فهرست منابع.. 74

1-1- مقدمه

تولید حجم عظیمی از مقالات و مستندات، جامعه­ علمی را بر آن داشت تا با بهره­ گیری از مزایا و توانایی­های روش­های خودکار جهت پردازش این متون، به حوزه­ای تحت عنوان پردازش زبان­های طبیعی[1] روی آورد. همچنین با توجه به وجود لیستی از معانی کلمات و عبارات یا همان دیکشنری و حتی اختصاص موسساتی جهت تعیین نحوه­ی استفاده از یک زبان در برخی از کشورها، اینطور به نظر می­رسد که امکان مکانیزه کردن فهم یک زبان توسط کامپیوتر وجود دارد [1].

مبحث پردازش زبان­های طبیعی خود زیرمجموعه ­ای از حوزه­ گسترده­ی هوش مصنوعی است که توجهات دانشمندان و محققان فراوانی را به خود معطوف کرده است. شاید به ظاهر زبان­هایی که ما در زندگی روزمره برای ایجاد ارتباط با دیگران به کار می­گیریم، ساده باشند. اما در حقیقت این زبان­های انسانی پیچیدگی­های فراوانی دارند که همین پیچیدگی­ها منجر به شکل­ گیری زیرشاخه­های متعددی همچون ترجمه­ی ماشینی[2]، بازیابی اطلاعات[3]، پردازش متون[4]، تشخیص صحبت[5]، تحلیل گرامری[6] ، رفع ابهام معنایی[7] و غیره در زمینه­ پردازش زبان­های طبیعی شده است.

در بین مباحث متفاوتی که در زمینه­ پردازش زبان­های طبیعی موجود است، برای اینجانب ابهام معنایی[8] جذابیت بیشتری داشته که در این پایان نامه به این موضوع پرداخته­ام. ابهام معنایی یکی از مباحث پیچیده و در عین حال پراهمیت است که در شاخه­هایی نظیر ترجمه­ی ماشینی و بازیابی اطلاعات نیز مطرح بوده و بعنوان جزء جدایی ناپذیری از اینگونه سیستم­ها دارای ارزش و حائز اهمیت است.

در واقع این مبحث نشأت گرفته از ابهامی است که در زبان­های طبیعی نهفته است؛ هرچند که وجود این ابهام­ها در اکثر مواقع از دید انسان پوشیده است. آنچه ابهام­های موجود بین سخنگویان بومی را مرتفع می­سازد توانش زبانی آنها، اطلاعات آنها در خصوص جهان پیرامون، طرح پرسش مجدد در صورت وجود یا احساس ابهام و بطور کلی مجموعه ­ای از اطلاعات زبانی و غیرزبانی است که سخنگویان بومی به آن مجهزند [40].

مسأله­ ابهام معنایی شامل تشخیص معنای صحیح یک کلمه با توجه به متنی است که در آن آمده است و در زمینه­ پردازش زبان­های طبیعی به آن رفع ابهام معنایی گفته می­شود. این مهم در بسیاری از شاخه­های پردازش زبان­های طبیعی نیز مطرح بوده و کاربرد دارد که در این میان اصلی­ترین و مشهودترین مورد استفاده­ی آن در شاخه­ی ترجمه­ی ماشینی است. لذا در این فصل ابتدا اشاره­ی کوتاهی به گستره­ی پردازش زبان­های طبیعی و زیرشاخه­های آن داشته، سپس مختصری به شرح مفهوم ترجمه­ی ماشینی و روش­های آن می­پردازیم.

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

از آنجا که برند هر بنگاه از با ارزش ترین دارایی های نامشهود آن بنگاه و منبع درآمد به حساب می آید می توان اینطور استدلال کرد، زمانی که یک برند در بازار شناخته می شود و به موفقّیت دست پیدا می کند این احتمال وجود دارد که دستخوش جعل وتقلّب شود(مالدونادو و هیوم[1] ، 2005). واقعیّت این است که کالاهای تقلّبی از برندهای معتبر در همه جای دنیا و از جمله ایران به راحتی در دسترس بوده و  باعث تشویق مصرف کنندگان به خرید این محصولات به جای محصولات اصلی می شوند. امّا مسئله، صرفاً تولید این نوع کالاها نیست، بلکه تقاضایی است که مصرف کنندگان برای این محصولات دارند هدف اصلی این پژوهش بررسی کردن عواملی است که به صورت آگاهانه  قصد خرید کالاهای تقلبی از برندهای معتبر را افزایش می دهد. بدین منظور و با توجه به مدل ارائه شده 6 فرضیه مطرح شده است. رویکرد پژوهشی پیمایشی- توصیفی از نوع همبستگی قرار است. جامعه آماری آن شامل مصرف کنندگان نهایی از عینک های آفتابی تقلبی می باشد، که با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ساده  تعداد 384 پرسشنامه توزیع گردید. برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه های و میدانی استفاده شده است. برای تعیین معناداری میان رابطه ها از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شده است.

در این پژوهش تأثیر تصویر ذهنی ادراک شدۀ مصرف کننده (نظیر شخصیت برند، ویژگی های ادراک شده و مزایای ادراک شده)، دانش محصول، درگیری محصول و ریسک ادراک شده  بر قصد خرید عینک های تقلبی از برندهای معتبر سنجیده شده است. یافته های پژوهش مؤید آن است که رابطۀ مستقیم میان درگیری محصول، شخصیت برند، ویژگی های ادراک شده محصول و مزایای ادراک شده با قصد خرید وجود دارد. همچنین رابطه معکوس ریسک ادراک شده با قصد خرید برقرار است. میان دانش محصول و قصد خرید رابطه ای وجود ندارد.

کلید واژه ها: کالای تقلبی از برند معتبر، تصویر برند، ویژگی های ادراک شده محصول، مزایای ادراک شده، دانش محصول، ریسک ادراک شده، قصد خرید

 

1- فصل اول…………………….. 1

1-1- مقدّمه…………………………… 2

1-2- بیان مسئله………………………. 3

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق………………. 4

1-4- اهداف تحقیق……………………… 6

1-5- سؤال تحقیق………………………. 6

1-6- فرضیه‌های تحقیق…………………… 6

1-7- روش تحقیق……………………….. 7

1-8- روش گردآوری اطلاعات و داده‌ها……….. 7

1-9- قلمرو مکانی و زمانی تحقیق…………. 8

1-10- جامعه و نمونه آماری……………… 8

1-11- واژه‌ها و اصطلاحات بکار گرفته شده در تحقیق    9

2- فصل دوم……………………. 11

2-1 مقدمه…………………………… 12

2-2- فرایند تصمیم گیری خرید مصرف کننده…. 14

2-3- عوامل مؤثر در فرایند تصمیم گیری خرید. 15

2-3-1- عوامل فرهنگی، اجتماعی و گروهی…… 16

2-3-2- عوامل روانی و فردی…………….. 17

2-3-3- عوامل موقعیتی…………………. 19

2-3-4- عوامل آمیخته بازاریابی…………. 20

2-4- تئوری‌های مربوط به رفتار مصرف کننده… 20

2-5- مبانی نظری……………………… 23

2-5-1 تعریف برند…………………….. 23

2-5-2- تعریف تقلب……………………. 24

2-6- تاریخچه کالاهای تقلبی…………….. 26

2-7- پیامدهای اقتصادی- اجتماعی تقلب……. 29

2-8- علل رشد کالاهای جعلی و تقلبی………. 30

2-8-1 فناوری بالا با هزینه کم………….. 31

2-8-2- جهانی سازی و کاهش موانع تجاری…… 32

2-8-3- نقش مصرف کننده………………… 33

2-8-4- گسترش کالاها و بازارها………….. 34

2-8-5- برندهای قوی (معتبر) شناخته شده در سطح جهان 36

2-8-6- اراده ضعیف در سطح ملی و بین المللی. 37

2-8-7- تعرفه و مالیات بالا…………….. 37

2-9- تعریف کالاهای با برند لوکس یا معتبر… 38

2-9-1- مصرف کالاها با برند لوکس………… 39

2-9-2- کالاهای مبتنی بر برند لوکس و تقلبی.. 40

2-9-3- تأثیر برندهای لوکس تقلبی بر برندهای لوکس اصلی و مصرف کنندگان………………………….. 41

2-9-4- عامل اولیه شکل دهنده نگرش یا نیّات مصرف کنندگان 42

2-10- نگرش مصرف کنندگان نسبت به تقلب…… 43

2-11- قصد خرید………………………. 45

2-12- تصویر برند…………………….. 46

2-12-1- مؤلفه‌های تصویر ذهنی برند………. 47

2-13- شخصیت برند…………………….. 49

2-13-1- چگونگی ساخت شخصیت برند………… 51

2-14- ویژگی‌های ادراک شده محصول………… 52

2-15- مزایای ادراک شده……………….. 52

2-16- درگیری محصول…………………… 53

2-16-1- آگاهی از رده محصول……………. 53

2-16-2- تمایز میان برندهای موجود در یک رده از محصول   53

2-17- دانش محصول…………………….. 54

2-18- ریسک ادراک شده…………………. 55

2-19- پیشینه تحقیق‌های انجام شده……….. 56

2-19-1- تحقیقات داخلی………………… 56

2-19-2- تحقیقات خارجی………………… 57

2-19-2-1- تحقیقات موتینهو…………….. 57

2-19-2-2- تحقیقات شاهین………………. 58

2-19-2-3- سایر تحقیقات……………….. 60

2-20- مدل مفهومی تحقیق……………….. 66

3- فصل سوم……………………. 67

3-1- مقدمه………………………….. 68

3-2- روش شناسی تحقیق…………………. 68

3-3- افق زمانی پژوهش…………………. 69

3-4- جامعه آماری…………………….. 69

3-5- حجم نمونه و روش نمونه برداری……… 70

3-6- منابع و روش های جمع آوری اطلاعات…… 72

3-7- متغیرهای تحقیق………………….. 73

3-7-1- متغیرهای مستقل………………… 73

3-7-2- متغیر وابسته………………….. 77

3-8- طراحی ابزار اندازه گیری………….. 77

3-9- روایی پرسشنامه………………….. 79

3-10- پایایی پرسشنامه………………… 79

3-11- روش آماری……………………… 81

3-11-1- آزمون همبستگی پیرسون………….. 81

4- فصل چهارم………………….. 83

4-1- مقدمه………………………….. 84

4-2- آمار توصیفی…………………….. 85

4-2-1- توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان  86

4-2-2- توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان 87

4-2-3- توزیع فراوانی مربوط به میزان تحصیلات پاسخ دهندگان…………………………………….. 88

4-2-4- توزیع فروانی مربوط به درآمد پاسخ دهندگان   89

4-3- آمار استنباطی…………………… 91

4-4- آزمون همبستگی پیرسون…………….. 91

4-4-1- بررسی رابطه فرضیه اول………….. 92

4-4-2- بررسی رابطه فرضیه دوم………….. 93

4-4-3- بررسی رابطه فرضیه سوم………….. 94

4-4-4- بررسی رابطه فرضیه چهارم………… 95

4-4-5- بررسی رابطه فرضیه پنجم…………. 96

4-4-6- بررسی رابطه فرضیه ششم………….. 97

4-5- خلاصه ای از آزمون همبستگی فرضیه ها…. 98

4-6- اولویت سنجی فرضیه ها بر اساس شدت ارتباط آن‌ها 98

4-7- یافته‌های جانبی تحقیق…………….. 99

4-7-1- آزمون t با دو نمونه مستقل………. 99

4-7-2- تحلیل واریانس یک طرفه…………. 100

5- فصل پنجم………………….. 103

5-1- مقدمه…………………………. 104

5-2- نتایج حاصل از اطلاعات جمعیت شناختی… 105

5-3- تفسیر و نتیجه گیری از فرضیه های پژوهش 106

5-4- پیشنهادها……………………… 109

5-4-1- پیشنهاد های اجرایی……………. 109

 

5-4-2- پیشنهاد به پژوهشگران آتی………. 111

5-5- محدودیت های پژوهش………………. 112

فهرست منابع………………………… 113

پیوست 1: پرسشنامه پژوهش……………… 119

پیوست 2: خروجی های نرم افزار SPSS…….. 122

چکیده لاتین…………………………. 132

 

 

 

فهرست جداول

جدول 2-1- پیشینه تحقیق‌های خارجی……….. 60

جدول 3-1- جدول متغیرهای جمعیت شناختی و متغیرهای مستقل 74

جدول 3-2- جدول متغیر قصد خرید…………. 77

جدول 3-3- متغیرهای جمعیت شناختی پرسشنامه.. 78

جدول 3-4- تعداد و ترکیب متغیرها در پرسشنامه 78

جدول 3-5- آلفای کرونباخ پیش آزمون……… 80

جدول 3-6- آلفای کرونباخ بعد از پیش آزمون و حذف سؤالات  81

جدول 4-1- توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان   86

جدول 4-2- توزیع فراوانی مربوط به سن پاسخ دهندگان  87

جدول 4-3- توزیع فراوانی مربوط به میزان تحصیلات پاسخ دهندگان………………………………. 88

جدول 4-4- توزیع فراوانی مربوط به درآمد پاسخ دهندگان   89

جدول 4-5- میانگین، انحراف معیار، حداقل و حداکثر نمره آزمودنی ها……………………………. 90

جدول 4-6- ضریب همبستگی بین متغیرهای قصد خرید و درگیری محصول………………………………… 92

جدول 4-7- ضریب همبستگی بین متغیرهای قصد خرید و دانش محصول………………………………… 93

جدول 4-8- ضریب همبستگی بین متغیرهای قصد خرید و ریسک ادراک شده…………………………….. 94

جدول 4-9- ضریب همبستگی بین متغیرهای قصد خرید و شخصیت برند…………………………………. 95

جدول 4-10- ضریب همبستگی بین متغیرهای قصد خرید و ویژگی های ادراک شده

محصول………………………………. 96

جدول 4-11- ضریب همبستگی بین متغیر قصد خرید و مزایای ادراک شده…………………………….. 97

جدول 4-12- خلاصه ای از آزمون همبستگی فرضیه ها 98

جدول 4-13- اولویت سنجی بر اساس شدت رابطه ها 98

جدول 4-14- آزمون t گروه های مستقل برای مقایسه میانگین قصد خرید در دو گروه

مرد و زن…………………………… 99

جدول 4-15- تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه میانگین قصد خرید افراد با

گروه های سنی مختلف…………………. 100

جدول 4-16- تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه میانگین قصد خرید افراد با

سطح تحصیلات متفاوت………………….. 101

جدول 4-17- تحلیل واریانس یک راهه برای مقایسه میانگین قصد خرید افراد با

درآمد متفاوت………………………. 102

 

 

 

فهرست شکل‌ها و نمودارها

شکل2-1- مراحل تصمیم گیری خرید مصرف کننده.. 14

شکل 2-2- عوامل مؤثر در فرایند تصمیم گیری خرید 16

شکل 2-3- انواع تصمیم گیری مصرف کننده از دیدگاه آسل    21

شکل 2-4- مدل تحقیق موتینهو……………. 58

شکل 2-5- مدل تحقیق شاهین……………… 59

شکل 2-6- مدل مفهومی تحقیق…………….. 66

نمودار 4-1- نمودار فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان…………………………………….. 86

نمودار 4-2-فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان    87

نمودار 4-3- توزیع فراوانی مربوط به میزان تحصیلات آزمودنی ها…………………………………… 88

نمودار 4-4- فراوانی مربوط به درآمد پاسخ دهنده ها  89

 

فصل اول

کلیّات تحقیق

 

1-1- مقدّمه
در گذشته عواملی که باعث ایجاد ارزش برای سازمان ها می شدند، بیشتر کالاهای اقتصادی فیزیکی و یا به عبارتی دارایی های ملموس بودند. ولی امروزه بسیاری از سازمان ها به این باور رسیده اند که یکی از با ارزشترین دارایی هایشان برندهای محصولات و خدمات آن ها است. به عبارت دیگر، جایگاه برند به عنوان یکی از ارزشمندترین دارایی های ناملموس یک شرکت مورد توجه می باشد. چرا که درک و فهم اثرات ناشی از پیوندهای مشتری و برند، خصوصاً در بازارهایی که به طور فزاینده ای غیر قابل پیش بینی شده، تمایزات میان محصولات کم رنگ شده و فشارهای رقابتی فزونی یافته، از اهمیّت فوق العاده ای برخوردار گردیده است (فرنیر و یاو[2]، 1997). بر این اساس توانمندسازی برندها در ساده سازی تصمیم گیری مشتریان، کاهش ریسک و تعریف انتظارات آن ها بسیار ارزشمند است. نام و نشان تجاری به خلق ارزش برای مشتری و سازمان می پردازد و چرایی پرداخت بیشتر مشتری برای نام تجاری برتر را نشان می دهد. به بیان دیگر، مفهوم برند نقش مهمی را در ایجاد منافع بلند مدت برای شرکت ایفا می کند، چرا که نیاز چندانی به تلاش های ترفیعی گسترده برای مشتریان وفادار نیست و آن ها با کمال میل حاضرند مبلغ بیشتری را برای کسب ویژگی ها و مزایای برند برتر خود بپردازند. به همین دلیل است که نام و نشان تجاری مانند سرمایه، فناوری و مواد اولیه در ایجاد ارزش افزوده برای یک سازمان نقش به سزایی دارد.

زمانی که مشتری کالایی را خریداری می کند، در واقع ارزش های نمادین آن را نیز خریداری کرده است. این موضوع در مورد کالاهایی که تبدیل به برند معتبر شده اند بیشتر هم هست، چرا که برای مشتریان ارزش بالایی در مقابل مبلغ پرداختی دارند. زمانی که یک نام یا نشان تجاری به عنوان یک برند معتبر معرفی می شود، می توان تا حدودی به سعی و تلاش مدیران آن سازمان و همچنین سرمایه و زمانی که برای دست یابی به این مهم گذاشته اند پی برد. زمانی که یک کالا یا خدمت تبدیل به برند می شود، یعنی توانسته است با توجه به رفتارهای محصول در ذهن مشتریان مکانی یابد و از این طریق در اذهان افراد هویّت و تصویری از خود بسازد. از طرف دیگر هم شرکت هایی وجود دارند که به اعتبار و ارزش آن برند پی برده و کالاهای تقلّبی را با همان شکل و بعضاً بسیار شبیه به آن نام و لوگو به بازار عرضه می کنند. در نتیجه هدف از پژوهش حاضر تلاشی در جهت بررسی هر چه بهتر عوامل اثرگذار بر خرید عینک های آفتابی تقلبی (به صورت آگاهانه) از برندهای معتبر می باشد. در فصل حاضر پس از بیان مسئله و ذکر اهمیّت موضوع، در مورد اهداف و فرضیات تحقیق بحث خواهد شد و همچنین روش تحقیق و قلمرو، جامعه آماری و چارچوب نظری تحقیق توضیح داده خواهد شد و در نهایت با تعریف اصطلاحات این فصل پایان خواهد یافت.

1-2- بیان مسئله

مطالعه در مورد برند و ویژگی های آن، توجه بسیاری از جوامع علمی را در طی دو دهۀ اخیر به خود معطوف داشته است و مفهوم آن به عنوان یکی از رایج ترین مفاهیم بازاریابی در دهۀ 1980 مطرح گردیده است (کلر[3]،2003) و در حال حاضر شاهد تحولات شگرفی در چگونگی درک تأثیر برندها می باشیم. علت عمده این تحولات ناشی از آن بود که بسیاری از سرمایه گذاران دریافته بودند که بسیاری از شرکت ها یک دارایی ارزشمندی داشته که در ترازنامه آن ها منعکس نمی گردد. دارایی مذکور که توان بالقوۀ زیادی برای ایجاد سود و در نتیجه پتانسیل بالایی برای خلق ارزش برای سهامداران دادر، برند شرکت می باشد. در واقع برترین دارایی نامشهود شرکت ها برندهای آن هاست (کاپفرر[4]، 2004).

امروزه مدیران بسیاری از شرکت ها دریافته اند که برند آن ها، مفهومی مطلق و خشک نیست. بلکه یک دارایی و ثروتی ارزشمند برای شرکت به حساب می آید. به عبارت دیگر مدیران به این نتیجه رسیده اند که، ارزش واقعی یک شرکت جایی خارج از کارخانه و تجهیزات و دارایی های ملموس، و در اذهان خریداران قرار دارد (آکر[5]، 1992).

از طرف دیگر گروه ها و افرادی هستند که ارزش این دارایی ناملموس را به خوبی درک کرده و در جهت جعل و تقلّب آن بر می آیند. تقلّبی سازی از گذشته ها وجود داشته است، ولی از دهه 1970  به بعد برای تولید کنندگانی که صاحب مارک تجاری ثبت شده هستند تبدیل به دغدغه مهّمی شده است ( هاروی و رانکنین[6]، 1985). این طور برآورد شده که ارزش کالاهای تقلّبی در بازار جهانی طی سال های 1984 تا 1994 به میزان 1100 درصد رشد داشته است (بلات[7]، 1993؛ کارتی[8]، 1994). اتاق بازرگانی بین المللی بیان کرده است که کالاهای تقلّبی معادل 8% از تجارت جهانی را تشکیل می دهد (فریدمن[9]، 1999). در سطح جهانی فروش کالاهای تقلّبی در حدود 300 میلیارد دلار برآورد شده است(جنتری و همکاران[10]، 2006). علیرغم اینکه فروش و ساخت کالاهای تقلّبی در بعضی از کشورها مانند بریتانیا و ایالات متّحده جرم

به عقیده زواس کسب و کار الکترونیکی عبارت است از تبادل اطلاعات از طریق شبکه اینترنتی در هر واحدی از زنجیره عرضه، چه در دررون یک شرکت یا بین شرکت­ها، بین شرکت و مشتری و یا چه بین بخش خصوصی و عمومی اقتصاد، چه توام با پرداخت پول باشد یا اینکه پرداختی صورت نگیرد.

تحقیقات نشان داده است که از عوامل موثر بر شکست یک کسب و کار الکترونیک فقدان دانش پایه ای کسب و کار, تبلیغ غیر موثر, تدارات ناکافی, ناتوانی در برآورده سازی نیاز مشتریان, استفاده نابجا از منابع مالی و بروز تغییر دررفتار مشتریان می باشد و از سوی دیگر کسب و کارهای موفق اغلب از نوع ترکیبی حقیقی و مجازی بوده وکه از زنجیره تامین قوی و همچنین دامنه­ای از مشتریان موجود بهره می­برده­اند.

در این تحقیق سعی بر آن است که عوامل مؤثر بر موفقیت در بکارگیری کسب و کار الکترونیک شناسایی و سپس با بهره­مندی از تکنیک­های تصمیم ­گیری چندمعیاره فازی رتبه ­بندی شوند.

1-2- بیان مساله

الوین

 

تافلر در کتاب موج سوم در سال 2008 کسب  کارالکترونیک را اینگونه معرفی کرده است: وسیله­ای است که مسیر رسیدن بنگاه ها به بازارها را هموار می­سازد و مسیری است که به استفاده­کنندگان امکان رسیدن به مشتریان موثر و کارآمد را فراهم می­ کند.

به عقیده  توریان در سال 2004, کسب و کار الکترونیک حوزه وسیع تری از تجارت الکترونیکی دارد که شامل خدمات مشتری(مدیریت ارتباط با مشتری)فرآیندهای بین

 

چکیده

بخش کشاورزی بیشترین و نزدیکترین ارتباط را با محیط­زیست دارد و این ارتباط یک رابطه متقابل و دوسویه است که از یک طرف فرسایش خاک، تولید و عملکرد محصولات کشاورزی را تحت تأثیر منفی قرار می­دهد و از جانب دیگر، مواد آلاینده بخش کشاورزی و مصرف بی­رویه کودها و سایر مواد شیمیایی و سموم در این بخش، صدمات جبران ناپذیری به محیط­زیست وارد می­ کند. تأثیرات نامطلوب کودها و آفت­کش­ها بر محیط­زیست منجر به توجه بیشتر و استفاده از روش­هایی گردیده که در آن نیازی به مصرف مواد شیمیایی نبوده یا کم باشد و این هدف موجب شده است تا با توجه به کشاورزی بوم شناختی، بحث پایداری در کشاورزی مورد توجه قرار گیرد و در این راستا یکی از راهکارهای عملی، کشاورزی زیستی است. کشاورزی زیستی در واقع به حداقل رساندن استفاده از نهاده­های خارج از مزرعه و استفاده از نهاده­های درون مزرعه­ای به منظور افزایش سلامت کشاورزی و حفظ محیط­زیست می­باشد. در این نظام به جای استفاده از نهاده­های خارجی نظیر انواع كودهای شیمیایی و آفت­كش­ها، از تناوب زراعی با بقولات، مالچ، انواع کودهای آلی نظیر کودسبز، کمپوست، کودهای حیوانی و کودهای زیستی استفاده می­شود تا ضمن ذخیره مواد­غذایی در خاك، علف­های هرز و آفات، كنترل شوند. این مطالعه با هدف، شناسایی عوامل مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی از دیدگاه گندم­کاران دهستان حشمت­آباد در شهرستان دورود از توابع استان لرستان انجام شده است. جامعه آماری این تحقیق گندم­کاران دهستان حشمت­آباد شهرستان دورود، شامل 700 نفر بوده است. حجم نمونه مورد مطالعه با بهره گرفتن از جدول مورگان 248 نفر تعیین گردید. از فن پیمایش و ابزار پرسشنامه برای جمع­آوری اطلاعات استفاده شد. روایی صوری توسط اعضای هیئت علمی و متخصصان ترویج و آموزش کشاورزی تأیید شد، ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق در دامنه 79/0 تا 93/0 به دست آمد. داده­های حاصل از پرسشنامه با بهره گرفتن از نرم­افزار win20  spss تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که ادراک از سودمندی، ادراک از سهولت کاربرد نهاده­های زیستی، نگرش به کاربرد و تمایل به کاربرد رابطه مثبت و معنی­­داری در سطح 05/0 و 01/0 درصد با رفتار کشاورزان جهت کاربرد نهاده­های زیستی داشتند. همچنین نتایج بیانگر این بودند که متغیرهای بیرونی بر ادراک از سودمندی و ادراک از سهولت کاربرد نهاده­های زیستی مؤثر بودند. ادراک از سهولت کاربرد بر ادراک از سودمندی کاربرد نهاده­های زیستی مؤثر بوده است، همچنین متغیرهای ادراک از سودمندی، نگرش به کاربرد و تمایل به کاربرد نیز بر رفتار کشاورزان جهت کاربرد نهاده­های زیستی مؤثر بودند.در مجموع متغیرهای بیرونی، ادراک از سودمندی، ادراک از سهولت، نگرش و تمایل توانسته ­اند 20/0 درصد از واریانس متغیر رفتار را تبیین کنند. در پایان پیشنهادهایی به منظور افزایش میزان پذیرش نهاده­های زیستی توسط کشاورزان ارائه گردیده است.

کلیدواژه­ها : نهاده­های زیستی، پذیرش، کشاورزی زیستی. کشاورزان گندم­کار

 

فهرست

عنوان                                                                                                                                    صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1 مقدمه 

2-1 بیان مسئله

­3-1 اهمیت و ضرورت

4-1 اهداف پژوهش

الف: هدف کلی

ب: اهداف جزئی
1 

5

8

12

 

12

12
5-1محدودیت­های تحقیق
13
      1-5-1محدوده موضوعی
12
      2-5-1 محدوده انسانی
12
      3-5-1 محدوده مکانی
13
      4-5-1 محدوده زمانی
13
6-1 واژگان پژوهش
13
      1-6-1 کود آلی
13
      2-6-1 کودسبز
13
      3-6-1 کمپوست
13
      4-6-1 کود دامی
14
      5-6-1 مالچ
14
      6-6-1 کود زیستی
14
فصل دوم : مروری بر پژوهش­ها 

1- 2 مقدمه
  

15
2-2 نهاده­های شیمیایی
17
3-2 اثرات منفی نهاده­های شیمیایی بر کشاورزی و محیط­زیست
18
4-2 دلایل عمده­ی تحول در کشاورزی
19
5-2 مفهوم کشاورزی پایدار
20
6-2 اصول کشاورزی پایدار
21
7-2 اهداف کشاورزی پایدار
22
8-2 ابعاد مربوط به توسعه کشاورزی پایدار
24
9-2 مفهوم کشاورزی زیستی
24
10-2 اهداف کشاورزی زیستی
26
11-2 اصول کشاورزی زیستی
28
12-2 تاریخچه­ی کشاورزی زیستی در جهان
28
13-2  تاریخچه کشاورزی زیستی در ایران
33
14-2 ابعاد کشاورزی زیستی
33
15-2 ابعاد اقتصادی کشاورزی زیستی 

16-2 ابعاد اجتماعی کشاورزی زیستی
34 

34
17-2 ابعاد زیست محیطی کشاورزی زیستی
35
18-2 اهمیت نهاده­های زیستی در کشاورزی
35
19-2 وضعیت کاربرد کودهای زیستی در ایران
38
20-2 نقش ترویج و آموزش کشاورزی در توسعه کشاورزی زیستی
38
21-2 پیش­نیازهای توسعه کشاورزی زیستی
40
22-2 چالش­های كشاورزی زیستی در ایران
40
23-2 نتیجه­گیری
41
بخش دوم 

24-2 مدل­های پذیرش فناوری
  

42
   1-24-2 مقدمه
42
   2-24-2 مدل عمل منطقی
43
   3-24-2 مدل رفتار برنامه ­ریزی شده
45
   4-24-2 مدل تجزیه رفتار برنامه ­ریزی شده
46
   5-24-2 مدل پذیرش فناوری (TAM ) دیویس
49
بخش سوم
 
25-2 مروری بر مطالعات پیشین 

1-25-2 مطالعات داخلی
52 

52
  2-25-2 معالعات خارجی
60
26-2 نتیجه­گیری
64
27-2 مدل نظری پذیرش
64
فصل سوم
 
1-3 مقدمه
66
2-3 روش تحقیق
66
3-3 جامعه و نمونه آماری
66
4-3 سوال­های تحقیق
68
5-3 ابزار جمع­آوری داده­ها
68
6-3 متغیرهای پژوهش
69
  1-6-3 متغیرهای وابسته
71
    1-1-6-3 ادراک از سودمندی نهاده­های زیستی
70
     2-1-6-3 ادراک از سهولت استفاده از نهاده­های زیستی
71
     3-1-6-3 نگرش در رابطه با بهره گرفتن از نهاده­های زیستی
71
     4-1-6-3 تمایل در رابطه با بهره گرفتن از نهاده­های زیستی
72
     5-1-6-3 رفتار در رابطه با بهره گرفتن از نهاده­های زیستی
73
   2-6-3 متغیرهای مستقل
73
    1-2-6-3 ویژگی­های فردی و زراعی
73
7-3 تجزیه و تحلیل داده­ها
74
8-3 سطح­بندی متغیرهای پذیرش نهاده­های زیستی از دیدگاه گندم­کاران
74
9-3 شناسایی منطقه مورد مطالعه
75
فصل چهارم
 
1-4 مقدمه
77
2-4 یافته­ های توصیفی
77
  1-2-4 توزیع فراوانی سن پاسخگویان
78
  2-2-4 توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخگویان
78
  3-2-4 توزیع فراوانی بعد خانوار پاسخگویان
79
  4-2-4 توزیع فراوانی مالکیت زمین پاسخگویان
79
  5-2-4 توزیع فراوانی سابقه کاشت گندم پاسخگویان
80
  6-2-4 توزیع فراوانی سطح زیر کشت محصول گندم پاسخگویان
81
  7-2-4 توزیع فراوانی شرکت پاسخگویان در کلاس­های آموزشی-ترویجی
81
  8-2-4 توزیع فراوانی میزان مصرف سم در محصول گندم توسط پاسخگویان
82
  9-2-4 توزیع فراوانی میزان مصرف کود شیمیایی در محصول گندم توسط پاسخگویان
82
­ ­10-2-4 توزیع فراوانی میزان اطلاعات  و میزان استفاده پاسخگویان در مورد نهاده­های زیستی
83
  11-2-4 اولویت­بندی گویه­های سودمندی نهاده­های زیستی از دیدگاه گندم­کاران
84
  12-2-4 اولویت­بندی گویه­های سهولت استفاده از نهاده­های زیستی از دیدگاه گندم­کاران
85
  13-2-4 اولویت­بندی گویه­های نگرش گندم­کاران در خصوص استفاده از نهاده­های زیستی
86
  14-2-4 اولویت­بندی گویه­های تمایل گندم­کاران در خصوص استفاده از نهاده­های زیستی
87
  15-2-4 اولویت­بندی گویه­های رفتار گندم­کاران در خصوص استفاده از نهاده­های زیستی
88
  16-2-4 اولویت­بندی گویه­های پذیرش نهاده­های زیستی از دیدگاه گندم­کاران در حال حاضر
89
  17-2-4 اقدامات لازم جهت توسعه­ی پذیرش نهاده­های زیستی
91
  18-2-4سطح­بندی میزان مطلوبیت ابعاد پذیرش نهاده­های زیستی
92
3-4 آمار استنباطی
93
  1-3-4 مقایسه میانگین ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی بر حسب شرکت در کلاس­های آموزشی-ترویجی
93
   2-3-4 مقایسه ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی بر حسب ویژگی­های فردی  پاسخگویان
95
   3-3-4 مقایسه ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی بر حسب ویژگی­های حرفه­ای  پاسخگویان
100
   4-3-4 آزمو­های همبستگی
102
     1-4-3-4 بررسی همبستگی ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی با متغیرهای فردی
102
     2-4-3-4 بررسی همبستگی ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی با متغیرهای حرفه­ای
105
5-3-4 تحلیل عاملی عوامل مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی
107
6-3-4 رابطه بین عامل­های پژوهش و ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی از دیدگاه گندمکاران
110
7-3-4 رابطه بین متغیرهای وابسته پژوهش
112
8-3-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی براساس مدل TAM دیویس
113
   1-8-3-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر رفتار به کاربرد نهاده­های زیستی
113
   2-8-3-4تحلیل مسیرعوامل مؤثر بر تمایل به کاربرد نهاده­های زیستی
114
   3-8-3-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر نگرش به کاربرد نهاده­های زیستی 

4-8-3-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر ادراک از سهولت کاربرد نهاده­های زیستی
116 

117
   5-8-3-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر ادراک از  سودمندی نهاده­های زیستی
119
   6-8-3-4 مجموع تأثیرات غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته
122
فصل پنجم
 
1-5 نتیجه­گیری و پیشنهادها
128
منابع
142
ضمایم
165
 

 

فهرست نگاره­ها

عنوان                                                                                                                                                صفحه

نگاره 1-2 دلایل ضرورت تحول در بخش کشاورزی
20
 نگاره 2-2 اهداف کشاورزی پایدار
22
نگاره 3-2 اهداف کشاورزی پایدار
23
نگاره 4-2 اهداف کشاورزی زیستی
27
نگاره 5-2 ابعاد کشاورزی زیستی
34
نگاره 6-2 مدل

 

عمل منطقی آجزن و فیشبن
44
نگاره 7-2 مدل رفتار برنامه ریزی شده آجزن
45
نگاره 8-2 مدل رفتار برنامه ­ریزی شده تجزیه شده تیلور و تاد
47
نگاره 9-2 مدل پژوهش
48
نگاره 10-2 مدل پژوهش
49
نگاره 11-2 مدل پذیرش فناوری دیویس و دیگران
51
نگاره 12-2مدل نظری پذیرش نهاده­های زیستی براساس مدل TAM دیویس
65
نگاره 1-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر رفتار به کاربرد نهاده­های زیستی
114
نگاره 2-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر تمایل به کاربرد نهاده­های زیستی
115
نگاره 3-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر نگرش به کاربرد نهاده­های زیستی
117
نگاره 4-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر ادراک از سهولت کاربرد نهاده­های زیستی
119
نگاره 5-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر سودمندی نهاده­های زیستی
121
نگاره6-4 مدل نهایی نظری پژوهش                                                                                       124

 

فهرست جداول

عنوان                                                        صفحه

جدول 1-2 تعاریفی از کشاورزی پایدار
21
 جدول2-2 ابعاد کشاورزی پایدار
24
جدول 3-2 تعاریف کشاورزی زیستی
25
جدول 1-3 روستاهای تحت حوضه دهستان حشمت ­آباد
67
جدول 2-3 میزان پایایی بخش­های مختلف پرسشنامه محقق ساخت
69
جدول 3-3 متغیرهای مورد بررسی در پژوهش
70
جدول 1-4 توزیع فراوانی سن پاسخگویان
78
جدول 2-4 توزیع فراوانی سطح تحصیلات پاسخگویان
78 

 
جدول 3-4توزیع فراوانی بعد خانوار پاسخگویان
79
جدول 4-4 توزیع فراوانی مالکیت زمین پاسخگویان
80
جدول 5-4 توزیع فراوانی سابقه کاشت گندم پاسخگویان 

جدول 6-4 توزیع فراوانی سطح زیر کشت محصول گندم پاسخگویان
80 

81
جدول 7-4 توزیع فراوانی شرکت پاسخگویان در کلاس­های آموزشی-ترویجی 

جدول 8-4 توزیع فراوانی میزان مصرف سم در هر هکتار محصول گندم توسط پاسخگویان
81 

82
جدول 9-4 توزیع فراوانی میزان مصرف کودشیمیایی در هر هکتار محصول گندم توسط پاسخگویان
83
جدول 10-4 توزیع فراوانی میزان استفاده و اطلاعات پاسخگویان در مورد نهاده­های زیستی
83
جدول11-4 دیدگاه گندم­کاران در خصوص سودمندی نهاده­های زیستی
84
جدول 12-4 دیدگاه گندم­کاران در خصوص سهولت استفاده از نهاده­های زیستی
85
جدول 13-4 وضعیت نگرش گندم­کاران در خصوص نهاده­های زیستی
86
جدول 14-4: وضعت تمایل گندم­کاران در خصوص استفاده از نهاده­های زیستی
88
جدول 15-4 وضعیت رفتار گندم­کاران در خصوص استفاده از نهاده­های زیستی
89
جدول 16-4: اولویت­بندی گویه­های پذیرش نهاده­های زیستی از دیدگاه گندم­کاران در حال حاضر
90
جدول­ 17-4 اقدامات لازم جهت توسعه­ی پذیرش نهاده­های زیستی
91
جدول18-4 فراوانی و سطح­بندی میزان مطلوبیت ابعاد پذیرش نهاده­های زیستی
92
جدول 19-4 بررسی اختلاف بین دو گروه شرکت کرده و نکرده در کلاس­های آموزشی- ترویجی از نظر سایر متغیرهای پژوهش
95
جدول 20-4 بررسی اختلاف بین ویژگی­های فردی  پاسخگویان  با سایر متغیرهای پژوهش
97
جدول 21-4 بررسی سطح تحصیلات  بر دیدگاه گندم­کاران در خصوص سودمندی نهاده­های زیستی
97
جدول 22-4بررسی سطح تحصیلات بر دیدگاه گندم­کاران در خصوص سهولت کاربرد نهاده­های زیستی
98
جدول 23-4 بررسی سطح تحصیلات  بر نگرش گندم­کاران در خصوص استفاده از  نهاده­های زیستی
99
جدول 24-4 بررسی سطح تحصیلات  بر تمایل گندم­کاران در خصوص استفاده از  نهاده­های زیستی 

جدول25-4 بررسی سطح تحصیلات  بر رفتار گندم­کاران در خصوص استفاده از نهاده­های زیستی
99 

100
جدول 26-4 بررسی اختلاف بین ویژگی­های زراعی  پاسخگویان  با سایر متغیرهای پژوهش
102
جدول27-4 :بررسی همبستگی ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی با متغیرهای فردی
104
جدول28-4 :بررسی همبستگی ابعاد مؤثر بر پذیرش نهاده­های زیستی با متغیرهای حرفه­ای
107
جدول29-4: خلاصه تحلیل عاملی متغیرهای مؤثر در پذیرش نهاده­های زیستی
108
جدول30-4 عامل­ها و متغیرهای مربوط به پذیرش نهاده­های زیستی
109
جدول 31-4 تعیین میزان همبستگی متغیرهای عامل­های پژوهش با متغیرهای پذیرش نهاده­های زیستی
112
جدول 32-4: همبستگی بین متغیرهای مدل پژوهش
113
جدول 33-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر رفتار به کاربرد نهاده­های زیستی
114
جدول 34-4 تحلیل مسیر عوامل موثر بر تمایل به کاربرد نهاده­های زیستی 

جدول 35-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر نگرش به کاربرد نهاده­های زیستی
115 

116
جدول 36-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر سهولت کاربرد نهاده­های زیستی 

جدول 37-4 تحلیل مسیر عوامل مؤثر بر سودمندی نهاده­های زیستی
118 

120
جدول 38-4 مجموع تأثیرات غیرمستقیم متغیرهای مستقل بر متغیر رفتار به کاربرد نهاده­های زیستی
122
 

فصل اول

مقدمه

 

1-1 مقدمه

کشاورزی به خصوص در کشورهای کمتر توسعه­یافته، فعالیتی عمدتا مخاطره­آمیز است و تصمیم­ گیری­ ها و فعالیت­های بهره­برداران معمولأَ تحت تأثیر این پدیده و جنبه­ های مختلف آن قرار دارد و هرچند که کشاورزی فعالیتی اقتصادی است که از طریق تأمین غذا سهم بسیار مهمی در تولید ناخالص داخلی کشور دارد، اما کشاورزی می ­تواند آثار جانبی منفی و مخربی نیز بر محیط­زیست، سلامت انسان و موجودات زنده داشته باشد و میزان مصرف سموم در واحد سطح در کشورهای توسعه­یافته تفاوت بسیار چشم­گیری با کشورهای در حال توسعه دارد و کشورهای توسعه یافته به سمت روش­های غیر­شیمیایی در جهت کاهش مصرف سموم علف­کش شیمیایی گام برداشته اند، ولی در کشورهای در حال توسعه چنین حرکتی، به طور جدی شروع نشده است( قربانی و همکاران، 1389 ).  در سال­های اخیر نگرانی­های زیادی در مورد کیفیت مواد غذایی و مسائل زیست­محیطی وجود دارد( بولای[1]، 2010). بخش کشاورزی بیشترین و نزدیکترین ارتباط را با محیط­زیست دارد و این ارتباط یک رابطه متقابل دوسویه است که از یک طرف فرسایش و تخریب محیط­زیست، تولید و عملکرد محصولات کشاورزی را تحت تأثیر منفی قرار می­دهد و از جانب دیگر،  مواد آلاینده بخش کشاورزی و مصرف بی­رویه کودها و سایر مواد شیمیایی در این بخش، صدمات جبران ناپذیری به محیط­زیست وارد می­ کنند( رشید قلم و خلیلیان، 1390 ).  تأثیرات نامطلوب کودها و آفت­کش­ها بر محیط­زیست منجر به توجه بیشتر و استفاده از روش­هایی گردیده که در آن نیازی به مصرف مواد شیمیایی نبوده یا کم باشد و این هدف موجب شده  که با توجه به کشاورزی بوم شناختی[2] بحث پایداری در کشاورزی مورد توجه قرار گیرد و یکی از راهکارهای عملی، کشاورزی زیستی[3] است(عبدی و همکاران، 1391 ). امروزه كشاورزی زیستی به سرعت در حال رشد است و درحال حاضر بسیاری از كشورها به ویژه كشورهای اروپایی توسعه كشاورزی زیستی را در برنامه اجرایی خود قرار داده­اند و مهم­ترین و اصلی­ترین مشخصه­ی حضوردر بازارهای جهانی محصولات عاری از تركیبات شیمیایی شده است. بی­گمان بایستی استفاده از کودهای شیمیایی زیان­آور در کشاورزی را متوقف کرد( دولت آبادی و همکاران، بی تا ). به منظور افزایش حاصلخیزی خاك و در نتیجه افزایش عملکرد گیاهان در کشاورزی زیستی استفاده از کودهای زیستی، کودهای آلی و مالچ  به عنوان جایگزینی برای کودهای شیمیایی، مطرح می­باشد و در دهه­ی گذشته مصرف کودهای شیمیایی، اثرات و پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی نظیر آلودگی آب و خاك و همچنین بروز مشکلاتی در خصوص وضعیت سلامت انسان­ها و دیگر موجودات زنده را به همراه داشته است(رحمانی، 1389 ). در كشاورزی پایدار برای، بهبود كیفیت خاك، محصولات كشاورزی و حذف آلاینده­ها از روش­های غیر­شیمیایی مانند: تناوب زراعی، كود سبز،  مبارزه بیولوژیك، كودهای حیوانی، كمپوست و یا مقادیر كمتر نهاده­های شیمیایی استفاده می­شود(حسین زاده و قربانی، 1390 ). بنابراین استفاده از نهاده­های زیستی یكی از اركان اصلی كشاورزی زیستی در زیست بوم­های زراعی است که با هدف حذف كاربرد كودهای شیمیایی است و كودهای آلی سبب تأمین سلامت انسان و محیط زندگی می­گردند و  استفاده از كودهای زیستی نیز یكی از راهكارهای مؤثر در حفظ كیفیت مطلوب خاك محسوب می­گردد كه باعث افزایش واكنش­های مفید بین گیاه و میكروارگانیسم­ها در ریزوسفر شده و توان گیاه را برای جذب بیشتر عناصرغذایی افزایش می­دهد(خالص­رو و همکاران،1390­).

گندم به عنوان ابزاری سیاسی در روابط بین الملل و حتی برای اعمال سلطه و فشار سیاسی بر کشورهای نیازمند جهان سوم به کار گرفته می­شود، از این رو راهکارهای صحیح افزایش تولید و عرضه این کالا امری بسیار ضروری است(هژبر کیانی و حاجی احمدی، 1381­). تولید گندم با حداقل بکارگیری نهاده­های شیمیایی یکی از اهداف مهم کشاورزی جدید برای کاهش اثرات منفی استفاده از نهاده­های شیمیایی می­باشد(قربانی و همکاران، 1390­)­. با بهره گرفتن از کودهای مناسب می­توان تولید گندم را در واحد سطح افزایش داد(زکی و همکاران[4]،2012 ) . کودهای زیستی نقش قابل توجهی در بهبود عملکرد گندم نسبت به کودهای شیمیایی دارند( قادری دانشمند[5]، 2012 ) و استفاده از کودهای زیستی  بر رشد و بهره­وری گندم تأثیر مثبت می­گذارد و سبب افزایش قابل توجهی در ارتفاع  بوته­ی گندم شده و پنجه­زنی گندم را نیز افزایش می­دهد(سینگ[6] و همکاران، 2011­). با توجه به اثرات مثبتی که نهاده­های زیستی بر کشاورزی و محیط­زیست دارند، گندم­کاران تمایلات مثبت و منفی متفاوتی نسبت به دریافت و پذیرش این نهاده­ها نشان می­دهند(حسن پور و همکاران،1391­) .

با توجه به تحقیقات صورت گرفته برای بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش یک فناوری مدل­های گوناگونی در جهان به کارگرفته شده که از معتبرترین آنها مدل پذیرش فناوری دیویس (TAM  )[7] است که به بررسی ­عوامل در سطح فردی می ­پردازد( شعاعی و علومی، 1386­). مدل پذیرش فناوری دیویس یک نظریه نظام اطلاعات و ارتباطات است و دلایل اینکه چرا کاربران یک فناوری اطلاعات خاص را می­پذیرند یا رد می­ کنند نشان می­دهد، مدل پذیرش فناوری در آغاز توسط دیویس پیشنهاد شد(احمدی ده قطب الدینی، 1389).

مدل پذیرش فناوری ( TAM ) که توسط «دیویس » در سال 1989 ارائه شده به عنوان قدرتمندترین و تأثیرگذارترین مدل در زمینه توصیف رفتار و تعیین عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات، توسط افراد است. اجزای این مدل شامل متغیرهای بیرونی، اصل سودمندی ادراك شده و سهولت استفاده ادراك شده، نگرش،  تمایل و رفتار که پایه­ پذیرش فناوری را تشکیل می­ دهند و مدل پذیرش فناوری بیان می­دارد که متغیرهای بیرونی بر سودمندی ادراک شده و سهولت استفاده ادراک شده تاثیر می­گذارد و این دو ادراك، تعیین­کننده نگرش کاربران و مشتریان برای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات خواهد بود و مرحله آخر، تمایل فرد برای استفاده است که منجربه استفاده واقعی از فناوری اطلاعات و ارتباطات می­شود و رفتارشان را نسبت به کاربری فناوری تحت تأثیر قرار می­دهند(حورعلی و همکاران، 1390­). این پژوهش به دنبال شناسایی عواملی است که در غالب مدل TAM دیویس بر پذیرش نهاده های زیستی توسط گندمکاران دهستان حشمت آباد شهرستان دورود تأثیر می­گذارند .

 

2-1 بیان مسئله

یکی از بزرگترین چالش­های روبروی جامعه بشری در دهه­های اخیر، امنیت و سلامت غذای جمعیت رو به افزایش در دنیا است و در حال حاضر تأمین غذا مسئله اصلی بسیاری از کشورها بوده و بسیاری از دولت­ها به علت بحران غذا در معرض بحران­های اجتماعی و سیاسی نیز قرار دارند و برای اولین بار در دهه­ی پنجاه میلادی، افزایش جمعیت از یک طرف و محدودیت­های منابع اولیه تولید از طرف دیگر، باعث حرکت کشاورزی سنتی به سمت کشاورزی صنعتی با عنوان انقلاب سبز کشاورزی گردید، در دهه 1330 قبل از آن­که تولید و مصرف کودهای شیمیایی در کشور مطرح شود، تولید و مصرف کودهای آلی در سطح کشور رایج بود. همزمان با ورود کودهای شیمیایی به کشور، سازمان ترویج کشاورزی، مصرف این نوع کودها را تشویق نمود و بسیاری از کشاورزان برای رسیدن به حداکثر عملکرد به کودهای شیمیایی روی آوردند. با سرازیر شدن بذرهای اصلاح شده، کود و سموم شیمیایی به بازار مصرف و تشویق کشاورزان به استفاده از آن­ها و حمایت همه­جانبه از این نهاده­ها و سود­آوری کوتاه­مدت آن­ها، دیری نپایید که این نهاده­ها از سوی کشاورزان پذیرفته شده و به میزان زیادی مورد استفاده قرار گرفت و اما عدم آگاهی و نبود دانش فنی کشاورزان باعث استفاده غیربهینه از این نهاده­ها گردید، به نحوی که مصرف بیش از حد برخی نهاده­های کشاورزی نه تنها باعث افزایش تولید نگردید بلکه کاهش تولید در بلند­مدت را فراهم ساخت. بدین ترتیب رفته رفته مصرف کودهای آلی فراموش شد و این تفکر غلط بر کشاورزان حاکم شد که با مصرف هر چه بیشتر کودهای شیمیایی محصول بیشتری عایدشان خواهد شد. به طوری­که مصرف کود شیمیایی در ایران 800 هزار تن در سال بود، که چهار برابر مصرف درآمریکاست(هزاری و حاجی میر رحیمی، 1389­،  پور قاسم و علی بیگی، 1392).

مصرف زیاد سم و کودهای شیمیایی در محصولات کشاورزی در تمامی جهان و بخصوص در ایران یک معضل عمده بهداشتی می باشد. در حال حاضر در کشور ما سرانه مصرف سم در محصولات کشاورزی به ازای هر نفر ۴۰۰ گرم و همچنین میزان مصرف کود شیمیایی از 5/2 به 5/3 میلیون تن طی ۱۰ سال گذشته افزایش داشته است. در کشاورزی متعارف بیش از ۳۰۰ نوع ترکیب شیمیایی خطرناک نظیر آفت­کش­ها، علف­کش­ها و کودهای شیمیایی به­منظور کنترل آفات و حشرات و حاصلخیز­سازی خاک استفاده می­گردد. استفاده­ی اولیه از آفت­کش­ها در کاهش هجوم آفات و افزایش تولید محصول­های کشاورزی بسیار مؤثر بوده است، ولی امروزه به دلیل چالش­های زیست­محیطی و پیامدهای ناشی از بقایای سم­ها در غذای مصرف­ کنندگان، کاهش استفاده از این سم­ها مورد توجه همگان قرار گرفته است. افزایش مصرف سم­های شیمیایی، آلودگی­های زیادی مانند آلودگی آب، انتقال آن به خاک و دام­ها، آلودگی مواد غذایی و علوفه دامی و آلودگی هوا را به دنبال داشته است.  همچنین ایجاد نژادهای مقاوم آفات به آفت­کش­های شیمیایی، از بین بردن حشرات مفید و دشمنان طبیعی آفات، به وجود آمدن و شیوع آفت­های جدید، تأثیر بر روی دیگر موجودات زنده و کسانی که در تماس مستقیم با آن­ها هستند، کاهش تنوع زیستی از دیگر چالش­های زیست محیطی ناشی از وابستگی نظام­های کشاورزی رایج به آفت­کش­های شیمیایی می­باشند(زمانی میاندشتی و همکاران، 1392). استفاده بیش از اندازه از کودهای شیمیایی به ویژه هنگامی که با عملیات مدیریتی نامناسب مثل سوزاندن بقایای گیاهی همراه شود، میزان ماده آلی خاک را به شدت کاهش می­دهد، این موضوع روی ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاک تأثیر گذاشته و امکان فرسایش را در این گونه خاک­ها افزایش می­دهد. امروزه به دلیل افزایش اهمیت مسائل زیست­محیطی توجه بیشتری به نهاده­های زیستی برای جایگزینی کودهای شیمیایی شده است( وطن­خواه، 1392). از آنجا که بخش عمده­ای از خاک­های ایران جزو خاک­های مناطق خشک و نیمه خشک محسوب شده و مقدار مواد آلی آن­ها کمتر از یک درصد است استفاده از کودهای آلی نه تنها باعث افزیش تولید محصولات کشاورزی خواهد شد بلکه از فرسایش و تخریب خاک جلوگیری نموده و رسیدن به کشاورزی پایدار را ممکن می­سازد( صفا و قفقازی، 1386).  از جمله محصولاتی که برای تولید آن از نهاده­های شیمیایی استفاده می­شود گندم است. گندم، گیاه پر­اهمیتی است كه یكی از جنبه­ های بسیار مهم در زراعت آن، استفاده از كودها می­باشد. در ایران در گذشته كشت گندم در تناوب با دیگر گیاهان زراعی معمول و یا با آیش صورت می­گرفت. در چنین شرایطی فرصت كافی برای چرانیدن و یا پوسیده شدن بقایای گیاهی وجود داشت، اما در سال­های اخیر بنا به دلایل مختلف از جمله افزایش بهای گندم، سهولت كاشت و برداشت مكانیزه و تأمین آب و كود مورد نیاز كشاورزان دراغلب مناطق گندم­خیز، گندم به صورت پیاپی كشت می­گردد و اغلب كشاورزان بلافاصله پس از برداشت به سوزاندن بقایای آن اقدام می­كنند و با این عمل زمین راحت­تر برای كشت بعدی آماده شده و مقادیری مواد معدنی نظیر كلسیم، منیزیم، فسفر و پتاسیم از بقایا آزاد می­گردد و از طرف دیگر سوزاندن بقایا سبب كاهش ماده آلی خاك شده و مواد آلی خاك را در بلند مدت كاهش داده و منجر به تلفات نیتروژن، كربن، گوگرد و غیره از طریق تصعید آن­ها می­گردد(مسکر باشی و همکاران، 1383­). در این رابطه استفاده از كودهای شیمیایی به عنوان سریعترین راه برای جبران كمبود عناصر غذایی خاك لازم به نظر می­رسد، ولی هزینه رو به افزایش تولید كودهای شیمیایی، آلودگی خاك و آب ناشی از مواد شیمیایی و كاهش كیفیت تولیدات كشاورزی باعث ایجاد مسائل بغرنج شده است(جعفری مقدم و همکاران، 1389). به همین دلیل کشاورزی زیستی به عنوان راه­حلی جهت جلوگیری از تخریب محیط­زیست و آلودگی­های ناشی از نهاده­های شیمیایی می­باشد، در کشورهای اروپایی کشاورزان را تشویق می­ کنند که از  کشاورزی زیستی استفاده کنند(لاپلی و کلی[8]، 2010).

به هر حال کشاورزی زیستی به عنوان یک مفهوم کشاورزی، اگرچه سابقه­ای تاریخی دارد اما در سال­های اخیر به عنوان یک رهیافت جامع­نگر با در نظر داشتن دیدگاه­های بوم­شناسی و توسعه پایدار مورد توجه جهانی واقع شد و با در نظر گرفتن اصولی خاص سعی در اجرای برنامه ­های کاهش مصارف سموم و کودهای شیمیایی در راستای کشاورزی پایدار و متناسب با حفظ زیست­بوم­ها و بهداشت تمامی افرادجامعه داشته است( رازقی و همکاران، 1389).

اما با وجود مزایای فراوان، نتایج تحقیقات حاکی از آن است که توسعه کشاورزی زیستی در جهان و همچنین، در ایران با موانع و مشکلات بسیاری مواجه است. برای توسعه کشاورزی زیستی و استفاده از نهاده­های زیستی لازم است نقش سایر عوامل مانند: آگاهی واطلاعات، گرایش و تمایلات فردی، نگرشی و دانش کشاورزان، عوامل اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی وغیره در نظر گرفته شود. مطالعات نشان می­دهد که دانش کم کشاورزان، انگیزه و علاقه محدود آن­ها به کسب اطلاعات بیش­تر در مورد کشاورزی، تجربه کم درباره تولیدات  زیستی­، سطح تحصیلات پایین کشاورزان و کم سوادی آن­ها، عدم حمایت دولت از کشاورزان تولید­کننده محصولات زیستی و نبود اعتقاد و نگرش مثبت به کشاورزی زیستی و غیره از موانع کشاورزی زیستی می­باشند. همچنین عادت­کردن کشاورزان به مصرف مواد شیمیایی در کشاورزی، افزایش تولید و درآمد کشاورزان با مصرف مواد شیمیایی درکشاورزی متداول، اظهار ناتوانی و نداشتن مهارت در مدیریت کشت زیستی توسط کشاورزان نیز مانع از پذیرش کشاورزی زیستی توسط کشاورزان