(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 
چکیده

در این پژوهش تأثیر دما و ترکیب گاز تزریقی بر عملکرد فرازآوری با گاز مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور با ارائه یک مدل ترکیبی جدید برای جریان چند فازی در چاه، یک نرم­افزار شبیه­ساز ترکیبی با قابلیت شبیه­سازی فرایند فرازآوری با گاز تهیه شد. با بهره گرفتن از این نرم­افزار تأثیر تزریق گازهایی با ترکیب و دماهای مختلف بر عملکرد فرازآوری با گاز مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می­ دهند در مقایسه با گازهای متان، اتان، گاز جدا شده از نفت و کربن­دی­اکسید، به ترتیب گاز نیتروژن و گاز دودکش بهترین عملکرد را در کاهش افت فشار درون چاه دارند و دبی تولید چاه را بیشتر از سایر گازهای بررسی شده افزایش می­دهند. همچنین نتایج نشان می­ دهند تغییر دمای گاز تزریقی تأثیر قابل توجهی بر افت فشار و دبی تولید چاه ندارد.

کلمات کلیدی: فرازآوری با گاز، مدلسازی ترکیبی چاه، جریان چند فازی در چاه، مدل مکانیستیک

 

 

فهرست

 

فصل اول: مقدمه. 1

فصل دوم: مروری بر تحقیقات گذشته. 8

2-1-مدل­های جریان دو فازی و انتقال حرارت در چاه. 9

2-1-1- روابط تجربی.. 9

2-1-2- مدل­های مکانیکی.. 11

2-1-2-1- مدل­های همگن و جریان رانده. 12

2-1-2-2- مدل­های دو سیالی یا چند سیالی.. 13

2-1-3- مدل­های انتقال حرارت در چاه. 13

2-2- شبیه سازی هم زمان چاه و مخزن.. 14

2-3- بررسی اثر فرض تعادل بین فازها در محاسبات جریانهای چندفازی.. 15

2-4- فرازآوری با گاز. 17

فصل سوم: مبانی نظری.. 19

3-1- مقدمه. 20

3-2- مدل جریان چند فازی.. 20

3-2-1- پارامتر­های بنیادی جریان چند فازی.. 20

3-2-2- رژیم­های جریان.. 23

3-2-2-1- گذار رژیم حبابی _ رژیم لخته ای.. 25

3-2-2-2- گذار به رژیم جریان حبابی پراکنده. 26

3-2-2-3- گذار به رژیم جریان حلقوی.. 27

3-2-2-4-طول ورودی برای رژیم جریان کف آلود یا انتقالی.. 27

3-3- محاسبه خواص سیالات.. 30

فصل چهارم: مدل جدید چاه و شبیه سازی.. 33

4-1- مقدمه. 34

4-2- هندسه سیستم.. 34

4-3- معادلات حاکم بر سیستم.. 36

4-3-1-موازنه جرم. 36

4-3-2-موازنه مومنتم.. 38

4-3-3- موازنه انرژی.. 40

4-4- مقدار­های مرزی.. 41

4-5- روند حل مسأله. 42

4-6- اعتبار سنجی مدل.. 44

فصل پنجم: نتایج، بحث و پیشنهادها 52

5-1-مقدمه. 53

5-2- نتایج.. 53

5-2-1- بررسی تأثیر پارامتر­های مختلف فرازآوری با گاز بر پروفایل فشار در چاه. 53

5-2-1-1- تأثیر ترکیب گاز تزریقی بر پروفایل فشار. 54

5-2-1-2- تأثیر دمای گاز تزریقی بر پروفایل فشار. 61

5-2-1-3- تأثیر دبی حجمی گاز تزریقی بر پروفایل فشار. 65

5-2-1-4- تأثیر عمق تزریق گاز بر پروفایل فشار. 68

5-2-2- بررسی تأثیر پارامتر­های مختلف فرازآوری با گاز بر افزایش تولید چاه. 71

5-2-2-1- تأثیر ترکیب گاز تزریقی بر دبی تولید چاه. 72

5-2-2-1-1-  تأثیر تزریق گازهای مختلف بر تغییر رفتار فازی سیال درون چاه. 75

5-2-2-2- تأثیر دمای گاز تزریقی بر دبی تولید چاه. 80

5-2-2-3- تأثیر عمق تزریق گاز بر دبی تولید چاه. 82

5-3- نتیجه گیری.. 84

5-4-پیشنهادها 86

منابع.. 87

 

فهرست جدول ها

 

جدول4- 1: درصد مولی نفت استفاده شده (نفت سیاه) 45

جدول4- 2:  مشخصات چاه تولیدی.. 45

جدول4- 3: پروفایل دما و فشار محاسبه شده توسط نرم افزار OLGA.. 47

جدول4- 4: پروفایل دما و فشار محاسبه شده توسط نرم افزار PVTi 48

جدول4- 5: پروفایل فشار و دمای محاسبه شده توسط شبیه ساز ارائه شده. 49

جدول 5- 1: پروفایل فشار چاه برای چهار حالت بدون فرازآوری با گاز، فراز آوری با متان، اتان و گاز جداکننده  55

جدول 5- 2: پروفایل فشار چاه برای چهار حالت بدون فرازآوری با گاز، فراز آوری با نیتروژن، کربن دی اکسید و گاز دودکش     58

جدول 5- 3: پروفایل فشار برای سه حالت تزریق نیتروژن در دمای 350، 550 و 750 کلوین.. 63

جدول 5- 4: پروفایل فشار برای چهار حالت بدون فراز آوری و تزریق نیتروژن در نرخ­های 100، 300 و 500 میلیون فوت مکعب استاندارد در روز. 66

جدول 5- 5: پروفایل فشار برای چهار حالت تزریق نیتروژن در عمق­های 2461، 3117، 3445 و4101 فوت   69

جدول 5- 6: مشخصات سیستم چاه و مخزن.. 72

جدول 5-7: دبی تولید در نرخ­های متفاوت تزریق گاز برای گازهای مختلف… 73

جدول 5-8: دبی تولید برای فرازآوری با گازهای مختلف در سه دمای متفاوت.. 80

جدول 5-9: دبی تولید برای عمق­های مختلف تزریق نیتروژن.. 83

 

 

 

 

 

 

 

فهرست شکل ها

 

شکل 1- 1: : شمای کلی و مرحله به مرحله فرازآوری با جریان پیوسته گاز. 5

شکل 3- 1:رژیم­های جریان در یک خط لوله عمودی   24

شکل 3- 2: نقشه رژیم جریان برای مخلوط آب و هوا در دمای 25 درجه سانتیگراد و فشار 10 نیوتن بر سانتیمتر مربع  در یک لوله به قطر 5 سانتی متر. 29

شکل 3- 3: فلو چارت محاسبات تبخیر آنی.. 31

شکل 4- 1: شکل و نحوه بلوک بندی چاه. 35

شکل 4- 2: فلوچارت مدلسازی جریان چند فازی در چاه. 43

شکل 4- 3: نمودار مقایسه پروفایل فشار محاسبه شده توسط مدل ارائه شده و دو نرم افزار تجاری.. 50

شکل 4- 4: نمودار مقایسه پروفایل دمای محاسبه شده توسط مدل ارائه شده و نرم افزار OLGA.. 50

شکل 5- 1:نمودار پروفایل فشار چاه برای چهار حالت بدون فرازآوری با گاز، فراز آوری با متان، اتان و گاز جداکننده  56

شکل 5- 2: نمودار پروفایل فشار چاه برای چهار حالت بدون فرازآوری با گاز، فراز آوری با نیتروژن، کربن دی اکسید و گاز دودکش     59

شکل 5- 3:پروفایل فشار چاه برای پنج حالت بدون فرازآوری با گاز، فراز آوری با متان، گاز جداکننده، کربن دی اکسید و نیتروژن   60

شکل 5- 4: نمودار پروفایل دما برای سه حالت تزریق نیتروژن در دمای 350، 550 و 750 کلوین.. 62

شکل 5- 5: نمودار پروفایل فشار برای سه حالت تزریق نیتروژن در دمای 350، 550 و 750 کلوین.. 64

شکل 5- 6: نمودار پروفایل فشار برای چهار حالت بدون فراز آوری و تزریق نیتروژن در نرخ­های 100، 300 و 500 میلیون فوت مکعب استاندارد در روز. 67

شکل 5- 7: نمودار پروفایل فشار برای چهار حالت تزریق نیتروژن در عمق­های 2461، 3117، 3445 و4101 فوت   70

شکل 5- 8: نمودار دبی تولید در نرخ­های متفاوت تزریق گاز برای گازهای مختلف… 73

شکل 5- 9: نمودار فازی سیال مخزن.. 76

شکل 5- 10: نمودار فازی مخلوط سیال مخزن و گاز تزریقی متان.. 77

شکل 5- 11: نمودار فازی مخلوط سیال مخزن و گاز تزریفی نیتروژن.. 77

شکل 5- 12: نمودار سرعت ظاهری فاز گاز در طول چاه برای دو حالت فراز آوری با متان و نیتروژن.. 79

شکل 5- 13: نمودار دبی تولید برای فرازآوری با گازهای مختلف در سه دمای متفاوت.. 81

شکل 5- 14: نمودار دبی تولید برای عمق­های مختلف تزریق نیتروژن.. 83

فهرست علائم اختصاری

 

 
A
مساحت سطح مقطع لوله مغزی (  )
 
 
ظرفیت گرمایی ویژه در فشار ثابت (  )
d
قطر چاه  ( m )
 
 
f
ضریب اصطکاک
 
g
شتاب گرانش زمین (  )
 
 
گرادیان زمین گرمایی (  )
 
h
آنتالپی (  )
 
 
ماند مایع
 
 
ماند گاز
 
 
جرم ورودی از مخزن به چاه (  )
 
 
جرم ورودی توسط گاز تزریقی به چاه (  )
 
MW
جرم ملکولی (  )
 
 
تعداد کل جزء­های سیال مخزن
 
 
تعداد کل جزءهای گاز تزریقی
 
 
تعداد فازها
 
P
فشار  (  )
 
 
گرمای منتقل شده بین چاه و محیط اطراف  (  )
 
R
ثابت جهانی گازها (  )
 
T
دما ( K )
 
U
ضریب انتقال حرارت کل (  )
 
v
سرعت واقعی (  )
 
 
سرعت واقعی گاز تزریقی (  )
 
 
جزء مولی جزء i در مایع
 
 
جزء مولی جزء i در بخار
 
z
محور مختصات عمود بر سطح زمین
 
Z
ضریب تراکم­پذیری
 
 
 
 
علائم یونانی
 
 
λ
ماند در شرایط عدم لغزش
 
μ
گرانروی (  )
 
ρ
چگالی (  )
 
 
چگالی گاز تزریقی (  )
 
σ
کشش بین سطحی (  )
 
 
جرم منتقل شده بین دو فاز (  )
 
 
 
 
زیر­وندها
 
 
g
گاز
 
i
جزء i
 
j
فاز j
 
l
مایع
 
m
مخلوط
 
s
ظاهری
 
v
بخار
بیشتر مخازن نفت دنیا از نوع مخازن حجمی هستند که با مکانیزم انبساط گاز محلول، تولید می­ کنند. در صورتی که مکانیزهای طبیعی رانش (مانند آبران یا کلاهک گازی) یا مکانیزم­های تثبیت فشار (مانند تزریق آب یا گاز) در مخازن موجود نباشند،  مخازن با ادامه تولید دچار افت فشار می­شوند و با گذشت زمان قادر نخواهند بود با یک دبی اقتصادی به تولید ادامه دهند. در اینگونه موارد تنها راه، افزایش دادن اختلاف فشار تولید با کم کردن فشار ته چاه با بهره گرفتن از روش­های فرازآوری مصنوعی است. (Guo et al. 2011)

چند نمونه از روش­های معمول فراز آوری مصنوعی موارد زیرند:

فراز آوری با گاز
استفاده از پمپ­های الکتریکی شناور
استفاده از پمپ­های میله ای
استفاده از پمپ­های پیستونی هیدرولیکی
استفاده از پمپ­های جت هیدرولیکی

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست

چكیده 1

مقدمه. 2

فصل اول. 3

كلیات… 3

1-1-مقدمه. 3

1-2- هدف از انجام این پژوهش…. 3

1-3-‌‌ مرور بر مطالعات پیشین.. 4

1-4- مرور بر فصل‌های پایان نامه. 7

فصل دوم. 8

آشنایی با فرآیند شكل دهی چرخشی.. 8

2-1- تاریخچه. 8

2-2- معرفی فرآیند اسپینینگ و فلوفرم. 8

2-3- تئوری فرآیند اسپینینگ…. 9

2-3-1- اسپینینگ…. 9

2-3-2- شرایط تماس… 10

2-4- دسته بندی انواع روش های اسپینینگ…. 12

2-4-1- اسپینینگ دستی.. 13

2-4-2- اسپینینگ ماشینی (قدرتی) 14

2-4-3- اسپینینگ داغ. 15

2-4-4- اسپینینگ مخروطی.. 16

2-4-5- اسپینینگ لوله از سطح داخل.. 17

2-4-6- اسپینینگ نا‌متقارن. 18

2-4-7- خان‌كشی به روش اسپینینگ…. 20

2-5- فلوفرمینگ…. 21

2-5-1- زمینه های كاربرد فرآیند فلوفرمینگ…. 22

2-5-2- دسته‌‌بندی فرآیند فلوفرمینگ…. 24

2-5-3- فلوفرمینگ مستقیم.. 24

2-5-4- فلوفرمینگ معكوس… 24

2-6- تفاوت های اسپینینگ و فلوفرمینگ…. 25

2-7- اجزا اصلی ماشین فلوفرم. 26

2-7-1- بستر. 26

2-7-2- محرك…. 26

2-7-3- مندرل. 26

2-7-4- جك ها 27

2-7-5- غلطك…. 27

2-7-6- پریفرم. 28

2-8- مزایا و معایب فرآیند فلوفرم. 29

2-8-1- مزایا 29

2-8-2- معایب فرآیند فلوفرم. 32

2-9- معرفی پارامتر ها و عوامل موثر بر فرآیند فلوفرم. 33

2-9-1- زاویه حمله غلطك…. 33

2-9-2- شعاع سر غلطك…. 34

2-9-3- نرخ پیشروی.. 34

2-9-4- بار دهی.. 34

2-9-5- ویژگی های ماده 35

2-9-6- دما 36

2-9-7- روانساز. 36

فصل سوم. 37

نیروها در فرآیند فلوفرم. 37

3-1- معرفی مولفه های نیرو و جابجایی(تنش و كرنش) در فرآیند فلوفرم. 37

3-2- معرفی معادلات نیرو در فلوفرمینگ قطعات استوانه ای.. 38

3-2-1- تحلیل به روش كوبایاشی  – تامسون. 39

3-2-2- روش تعیین نیروهای تغییر شكل هایاما 41

فصل چهارم. 42

مطالعه و انتخاب آلیاژ مورد آزمون 42

4-1- مقدمه. 42

4-2- آلیاژهای آلومینیم.. 42

4-3- نام گذاری آلیاژ های كارپذیر. 43

4-4- آلیاژهای گروه 7000 آلومینیم.. 44

4-5- آلیاژ 7075. 45

4-5-1- تركیب شیمیایی آلیاژ 7075. 45

4-5-2- خواص مكانیكی آلیاژ 7075. 47

4-6- آماده سازی نمونه برای انجام آزمون كشش…. 48

4-7- آزمون كشش ساده تك محوری.. 49

فصل پنجم.. 51

روش تحقیق.. 51

5-1- تشریح روش تحقیق.. 51

5-2-  تحلیل عددی  نیروها در فرآیند فلوفرمینگ…. 51

5-3-  روش مدل‌سازی و حل عددی با بهره گرفتن از نرم افزار Abaqus. 52

5-4- ایجاد مدل المان محدود. 53

5-5- نحوه مدلسازی فرآیند. 54

5-5-1- مدول  Sketchوpart 54

5-5-2- مدول property.. 55

5-5-3- مدول Assembly.. 56

5-5-4- مدول Step.. 57

5-5-5- مدول Interaction.. 58

5-5-6- مدول Load.. 59

5-5-7- مدول Mesh.. 60

5-5-8- مدول Job.. 61

5-5-9- مدول visualization.. 62

5-6- روش انجام آزمایش تجربی.. 63

5-6-1- آماده سازی نمونه پریفرم. 63

5-6-2- آماده سازی و نحوه كار با دستگاه 65

5-6-3- روش انجام آزمایش و قرائت داده ها 67

 

فصل ششم.. 69

نتایج.. 69

6-1- نتایج آزمایش های تجربی.. 69

6-2- نتایج حل عددی.. 70

6-2-1- تحلیل مؤلفه‌های تنش و كرنش : 71

6-3- تفسیر نتایج.. 77

فصل هفتم.. 79

جمع بندی و پیشنهادات… 79

7-1- جمع بندی.. 79

7-2- نتایج كلیدی.. 80

7-3- پیشنهادات… 81

منابع. 82

چكیده

   در این پایان نامه در ابتدا به كلیات و تئوری فرآیند اسپینینگ، معرفی، دسته بندی و كاربرد انواع آن پرداخته می‌شود و سپس به صورت جامع‌تر فرآیند فلوفرم  مورد بررسی قرار می گیرد. در ادامه مؤلفه‌های نیرو، نواحی متاثر از نیرو و معادلات مربوطه معرفی می‌شود. با شناسایی آلیاژ مورد آزمون، به مطالعه خواص و رفتار آن پرداخته و بعد از نمونه‌سازی، برای حصول خواص مكانیكی چند آزمون كشش ساده تك محوره انجام می‌شود. همچنین روش تحقیق در دو بخش تحلیل عددی با بهره گرفتن از نرم افزار تجاری Abaqus و آزمایشات تجربی ارائه شده و با انجام چندین آزمایش تجربی نتایج حاصل با نتایج حل عددی مقایسه می‌شود. پس از حصول اطمینان از همخوانی و نزدیك بودن نتایج، مابقی پارامترها توسط مدل توسعه یافته مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در پایان بررسی‌ها مشخص گردید طی فرآیند فلوفرم سرعت پیشروی و اندازه شعاع سر غلطك با اندازه نیرو‌های شعاعی و محوری رابطه مستقیم دارد. زاویه حمله با نیروی محوری رابطه مستقیم و با مقدار نیروی شعاعی رابطه عكس داشت. همچنین  میزان درصد كاهش ضخامت نیز با نیروی محوری و شعاعی رابطه مستقیم دارد. به طور كلی همه پارامترهای مؤثر در فرآیند فلوفرمینگ دارای حد بهینه‌ای هستند كه نقش هر یك از آن‌ها در تولید یك محصول دقیق و با كیفیت بسیار حائز اهمیت است.

كلمات كلیدی: اسپینینگ، فلوفرم، آلومینیوم 7075، مدلسازی المان محدود

 

مقدمه

یکی از شاخه‌های پراهمیت در فرآیندهای شكل‌دهی فلزات، شكل‌دهی در ابعاد بزرگ، بدون براده برداری، ارزان و بدون دور ریز مانند فورج، خم كاری، نورد، اكسترود، و … می‌باشد. در كلیه این روش‌ها میزان سطح تماس بین ابزار و قطعه كار زیاد است و برای تأمین نیرو و توان كافی نیاز به صرف انرژی زیادی است كه این میزان انرژی در هر فرآیند، بخصوص در فرآیند‌های شكل‌دهی از اهمیت بسزایی برخوردار است. یكی از روش‌های كاهش نیرو، توان مصرفی و افزایش میزان تغییر شكل، روش موضعی است.

فلوفرم  یكی از روش‌های مهم تغییر شكل موضعی است. از این روش برای تولید قطعات متقارن و دارای محور چرخشی استفاده می‌شود. این روش در صنایع استراتژیک و مهمی نظیر هوا فضا، نفت، گاز، نظامی، هسته‌ای و … کاربرد دارد. استفاده از این تجهیز در چنین صنایع خاصی منجر به دشوار شدن تأمین برون مرزی و بالا رفتن قیمت دستگاه می شود. همچنین پیچیدگی‌های طراحی آن مانع از فراگیر شدن ساخت بومی آن شده است. بنابراین پرداختن به جنبه‌های مجهول طراحی چنین دستگاه‌هایی می‌تواند گام بزرگی در پیشبرد صنایع استراتژیک كشور باشد. جهت ساخت این تجهیز، بررسی و تخمین نیروهای مورد نیاز فرآیند فلوفرم، از گام‌های ابتدایی و اساسی در طراحی آن است. در این تحقیق سعی برآن است که با مطالعه و بررسی ماهیت فرآیند فلوفرم، شناسایی پارامترهایی نظیر زاویه حمله، پیشروی، شعاع سر غلطک و كاهش ضخامت و میزان تاثیر گذاری هر یک از آن‌ها، به درک مناسبی از نیرو‌های وارد بر غلطك ها رسید. از دیر باز محققان بسیاری  سعی در یافتن روابط تحلیلی برای محاسبه نیروهای وارد بر غلطك‌ها و تأثیر پارامترهای گوناگون داشته اند، اما تعداد زیاد پارامترهای دخیل در فرآیند و نقش تركیبی انواع نیرو های كششی، فشاری و پیچشی سبب  شده است كه با وجود استفاده از تعداد زیادی فرضیات ساده كننده باز هم محاسبه نیروها بسیار دشوار و با  آنچه در واقعیت اتفاق می‌افتد فاصله بگیرد. از این رو دانشمندان جهت رسیدن به  نتایج  منطقی، روش‌های بسیاری از جمله  مدلسازی به روش حل عددی را مورد استفاده قرار داده‌اند. لذا از اهداف کاربردی این پژوهش، دستیابی به یک مدل سازی دقیق و منطقی است، تا بتوان با توجه به تغییر ابعاد و تلرانس های از پیش تعیین شده برای غلطك ها، قابلیت کنترل و تأمین نیرو های لازم در فرآیند فلوفرم را فراهم نمود. جهت صحه‌گذاری مدل توسعه یافته، نتایج آزمایشات تجربی و حل عددی مقایسه می گردد. 

فصل اول

كلیات

1-1-مقدمه

    در این فصل در مورد اهداف این پ‍ژوهش، پیشینه تحقیق و روش كار توضیحاتی ارائه می‌شود تا روند مورد نظر جهت انجام پروژه مشخص شود و با توجه به اهداف و نتایج مورد نظر با بهره گرفتن از روش مناسب جهت رسیدن به آن‌ها گام برداشته شود.

1-2- هدف از انجام این پژوهش

            در این تحقیق سعی برآن است که با مطالعه و بررسی ماهیت فرآیند فلوفرم[1]، شناسایی پارامترهایی نظیر زاویه حمله، پیش روی، شعاع سر غلطک، كاهش ضخامت و میزان تاثیر گذاری هر یک از آنها، به درک مناسبی از نیرو های وارد بر غلطك ها رسید. از اهداف کاربردی این پژوهش، دستیابی به یک مدل دقیق و منطقی است، تا بتوان با توجه به تغییر ابعاد و تلرانس های از پیش تعیین شده برای غلطك ها، قابلیت کنترل و تأمین نیروهای لازم در فرآیند فلوفرم را فراهم نمود. به طور کلی فرآیند فلوفرم بیشتر در صنایع استراتژیک و خاص برای تغییر شکل مواد گران قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد و از آنجا که ساخت چنین تجهیزاتی بسیار پر هزینه و زمانبر بوده و همچنین پیچیدگی های طراحی آن مانع از فراگیر شدن ساخت بومی آن شده است، لذا مدل سازی فرآیند، تخمین نیرو های مورد نیاز و طراحی بهینه می تواند در جهت کاهش هزینه و زمان سهم بسزایی داشته باشد که این امر ضرورت انجام این پژوهش را توجیه می نماید.

1-3-‌‌ مرور بر مطالعات پیشین (پیشینه تحقیق)

    بنا بر اسناد و مدارك تاریخی، بسیاری از تاریخدانان منشاء فلوفرم را از كوزه‌گری زمان مصر باستان می‌دانند. اما صنعت فلوفرم فلزات در ابتدای قرن دهم میلادی توسط چینی‌ها پایه‌گذاری شد و بعد از گذشت سالیان طولانی، در زمان ادوارد[2] سوم وارد انگلستان شد و با دو روش مستقیم[3] و معكوس[4] به جهان غرب معرفی گردید و بعد از حدود پانصد سال توسط فردی به نام جردن[5] وارد آمریكا شد][i]و[ii] .[

اولین تحقیقات فلوفرم توسط تاماست(1940) و درج(1954) صورت پذیرفت. تحقیقات دیگری در زمینه نیرو‌های اعمالی در فرآیند فلوفرم توسط كوبایاشی و تامسون (1961)در دانشگاه كالیفرنیا صورت پذیرفت. آن‌ها با اعمال فرضیات ساده كننده سعی بر محاسبه نیرو‌های عملكردی این فرآیند داشتند]2[.

موهان و میسرا (1972) روابط تحلیلی حاکم بر تئوری جریان پلاستیك در حین فرآیند فلوفرم  لوله‌ها را توسعه دادند و توانستند نیروهای وارد به غلطك‌ها، در حین فرآیند فلوفرم و نیز مقدار كرنش معادل را با بهره گرفتن از كار پلاستیك محاسبه كنند]‌ [[iii].

هایاما و كادو (1979) تخمین نیروی كار و اندازه دقیق‌تر قطری را توسط روش انرژی تعمیم دادند.[[iv]]

ناگاراجا (1981) به توصیف كلی روش اسپینینگ[6] و انوا ع آن از قبیل اسپینیگ با مندرل مخروطی، لوله‌ای، فلوفرم مستقیم و معكوس، معرفی مراحل و فاز‌های فرآیند و

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

در این پایان نامه به بررسی گشتاور مغناطیسی هسته‌ی اتم دوترون با بهره گرفتن از مدل کوارکی ساده و بدون در نظر گرفتن برهم کنش های بین کوارکی و دینامیک آن­ها می پردازیم. با بهره گرفتن از تابع موج ساخته شده از تمام دو خوشه‌های سه‌تایی (باریون) ممکن که در ساخت آن­ها رنگ، طعم، اسپین و قسمت فضایی در محاسبات دخیل هستند مقدار گشتاور مغناطیسی را محاسبه می­کنیم. این یک روش جالب برای محاسبه­ی این کمیت است. گشتاور مغناطیسی ذاتی متناسب با اسپین است که این نکته کار را آسان‌تر می کند. نتیجه به دست آمده بهتر از مقادیر محاسبه شده توسط نظریات قبلی نیست اما جای پیش­رفت بسیاری در آینده را دارد.

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

فصل اول: مقدمه

1-1-  گشتاور  مغناطیسی…………………………………………………………………………………………………….. 2

1-2- مدل لایه ای………………………………………………………………………………………………………………….. 7

1-2-1  مدل لایه ای با تصحیحات اسپین-مداری………………………………………………………… 8

1-2-2 مدل لایه ای با تصحیحات نسبیتی…………………………………………………………………… 11

1-3-  مدل کوارکی………………………………………………………………………………………………………………. 18

 

فصل دوم:  تقارن در مدل کوارکی ساده

2-1 تقارن………………………………………………………………………………………………………………………………. 21

2-1-1 اسپین ………………………………………………………………………………………………………………. 22

2-1-2 طعم…………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-1-3  پاریته………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-2 مدل گلمان…………………………………………………………………………………………………………………….. 28

2-2-1  گروه­بندی کوارک ها………………………………………………………………………………………… 31

2-2-2-  ساختار درونی باریون ها…………………………………………………………………………………. 36

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

فصل سوم: محاسبه گشتاور مغناطیسی توسط مدل کوارکی ساده……………………………… 43

3-1 ساختار تابع موج دوترون………………………………………………………………………………………………. 41

3-2 محاسبه­ی تابع موج اتم دوترون…………………………………………………………………………………… 44

3-3 محاسبه­ی گشتاور مغناطیسی هسته­ی اتم دوترون…………………………………………………… 53

فصل چهارم: نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………. 59

 

پیوست الف-محاسبات نسبیتی گشتاور دوقطبی و چهار قطبی………………………………….. 61

 

فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………. 67

فهرست جداول

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

 

جدول 1-1- تاثیرات جفت شدگی اسپین و تکانه زاویه‌ای مداری بر روی گشتاور

مغناطیسی هسته اتم دوترون…………………………………………………………………………………………………… 11

جدول1-2 گشتاور چهار قطبی مغناطیسی  برای تابع موج های مختلف………………………… 14

جدول1-3- گشتاور دو قطبی مغناطیسی  برای توابع موج مختلف………………………………….. 15

جدول1-4- سهم  در بسط برای چهار قطبی………………………………………………………………….. 15

جدول1-5- سهم   در بسط دو قطبی……………………………………………………………………………… 16

جدول 2-1………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

جدول 2-2………………………………………………………………………………………………………………………………….. 32

فهرست شکل ها

 

 

عنوان                                                                                                                     صفحه

 

شکل 1-1 تاثیرات نسبیتی بر گشتاور دو قطبی و چهار قطبی مغناطیسی………………………….. 17

شکل2-1- هشت تایی باریون‌ها………………………………………………………………………………………………… 28

شکل2-2- هشت تایی مزون‌ها………………………………………………………………………………………………….. 29

شکل 2-3- ده تایی باریون‌ها…………………………………………………………………………………………………….. 30

شکل 2-4- سه تایی کوارک‌ها………………………………………………………………………………………………….. 31

شکل 2-5- زاویه‌ی پراکندگی برای اتم و پروتون……………………………………………………………………. 35

شکل 3-1- نحوه­ی انتخاب دو کوارک پایین و یک کوارک بالا……………………………………………………. 43

گشتاور  مغناطیسی

 

گشتاور مغناطیسی[1] یک آهن­ربا کمیتی است که نیرویی را که آن آهن­ربا به جریان­های الکتریکی وارد می­ کند و یا گشتاوری که میدان مغناطیسی به آن وارد می­ کند را تعیین می­ کند. یک حلقه جریان الکتریکی، یک آهن­ربای میله­ای، یک الکترون، یک ملکول و یک سیاره همه دارای گشتاور مغناطیسی هستند.

گشتاور مغناطیسی و میدان مغناطیسی هر دو بردار هستند که مقدار و جهت دارند. جهت گشتاور مغناطیسی از قطب جنوب آهن ربا به طرف قطب شمال آن است. میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط آهن­ربا با گشتاور مغناطیسی آن متناسب است. گشتاور مغناطیسی در واقع کوتاه شده عبارت گشتاور دوقطبی مغناطیسی[2] است که جمله اول در بسط چندگانه پتانسیل مغناطیسی است. میدان مغناطیسی[3] حول جهت گشتاور مغناطیسی متقارن است و با معکوس فاصله به توان 3 متناسب است. در واقع وجود گشتاور مغناطیسی در هر ذره‌ای پیش بینی قانون آمپر-ماکسول است که احتمالا نشان دهنده‌ی وجود جریان است. گشتاور مغناطیسی در الکترودینامیک کلاسیک طبق تعریف برای یک مدار جریان به صورت زیر تعریف می­شود:

که در آن  بردارگشتاور مغناطیسی،   جریان موجود در مدار و  بردار مکان است. می­توان نشان داد برای یک ذره باردار نقطه­ای که در حال حرکت در یک پتانسیل مرکزی است مقدار این کمیت متناسب با تکانه زاویه­ای است:

که در آن  بار،  بردار سرعت،    بردار تکانه زاویه‌ای و  جرم ذره است. در مکانیک کوانتومی این کمیت ها با عملگر متناظر خود جایگزین شده و با ویژه مقادیر خود، مقادیر ممکن برای گشتاور مغناطیسی را به دست می دهد. نکته ی جالب توجهی که در این زمینه وجود دارد این است که ذراتی نظیر الکترون، پروتون و نوترون علاوه بر گشتاور مغناطیسی ناشی از تکانه زاویه ای مداری[4]، یک گشتاور مغناطیسی ذاتی نیز دارند که برای اولین بار در اثر غیر معمول زیمان[5] مشاهده شد. این اثر نشان داد که الکترون هایی با ویژه مقادیر تکانه زاویه ای صفر نیز می توانند با میدان مغناطیسی بر هم کنش انجام دهند که این باعث کشف خاصیت ذاتی این ذرات به اسم اسپین[6] شد.

اسپین که در فیزیک کلاسیکی حضور ندارد در مکانیک کوانتومی عملگری متناظر دارد که از لحاظ رفتاری شبیه عملگر تکانه زاویه ای است. با دانستن این خصوصیات می توان گفت که گشتاور مغناطیسی ذاتی این ذرات متناسب با اسپین می باشد:

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

هدف این پایان نامه کوپل نور بین لایه های تخت موجبری جهت ساخت اتصالات نوری مجتمع بود.موادی که جهت پیاده سازی این ساختار مجتمع نوری مورد استفاده قرار گرفت پلیمر های آزو بودند که این موادبه علت ارزان بودن، سهولت روش ساخت،دو شکستی بودن و غیره… قابلیت ساخت انواع ادوات مدار مجتمع نوری را دارا می باشند . یکی از این ادوات توری های نوری می باشند که کاربرد گسترده ای در بحث کوپلر های نوری دارند. از میان انواع این توری ها، توری های حجمی براگ با توجه به بازدهی بالایی که دارند به عنوان کاندیدای اصلی جهت ساخت این نوع کوپلرها انتخاب گردید. ساختن این توری ها بر روی پلیمرهای آزو بر مبنای تشکیل الگوی تداخلی دو بیم همدوس لیزر با طول موج 532 نانومتر صورت می گرفت.به علت ساخت آسانتر ، ابتدا فرم افقی توری های مورب را ساختیم و به بررسی رفتار این ساختار پرداختیم که منجر به ساخت یک مولتی پلکسر مجتمع نوری گردید.بعد از آن به سه روش 1- کج کردن فیلم 2- آینه های ناهمگون3-ایجاد توری خارج از محور تقارن چیدمان به ساخت توری های مورب عمودی پرداختیم. سپس با روش های بررسی پاسخ فرکانسی، به تست ساختار های ایجاد شده پرداختیم. بعلاوه بوسیله روش های مشاهده مستقیم وMoving grating  به بررسی چگونگی تغییرات مکانی ضریب شکست توری های مورب عمودی  جهت درک بهتر عملکرد آن ها پرداختیم.

کلید واژه: مدارهای مجتمع نوری، توری براگ، پراش، موجبرهای نوری، کوپلر نوری، پلیمر آزو.

فهرست مطالب

 عنوان                                                              صفحه

فصل اول: مقدمه

1-1- اهمیت مدارهای مجتمع نوری و اتصالات نوری.. 2

1-2- معرفی توری های نوری و استفاده از آنها به عنوان کوپلر های نوری.. 3

1-3- معرفی اجمالی پلیمرها به عنوان یکی از مواد مورد استفاده در این ساختارها 4

1-4- اهداف تحقیق.. 7

 فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1- توری پراش…. 9

2-1-1- پراش…. 9

2-1-2- مشخصات توری پراش…. 10

2-1-3- انواع توری های پراش…. 10

2-2- انواع مختلف اتصالات نوری.. 14

2-2-1- اتصالات نوری فضای آزاد. 14

2-2-2- اتصالات نوری زیرلایه- مد. 15

2-2-3- اتصالات نوری موج هدایت شده در فیلم نازک… 16

2-3- انواع مختلف کوپلر ها برای هدایت موج در اتصالات نوری.. 17

2-3-1- کوپلرهای منشوری.. 17

2-3-2- کوپلرهای بازتابی.. 18

عنوان                                  صفحه

2-3-3- کوپلرهای پراشی.. 18

2-4- بررسی كلی موجبرهای دی الكتریك…. 20

2-4-1- موجبر تخت… 21

2-5- بازتابنده های براگ… 30

2-6-مولكولهای آزو 32

2-5-1- تحرك و بازآرایی نوری مولكولهای آزو 38

 فصل سوم: نحوه انجام پروژه

3-1- تهیه و آماده‌سازی فیلم‌های پلیمری.. 44

3-2- اندازه گیری پارامتر های فیلم پلیمری ایجاد شده با بهره گرفتن از
روش کوپلینگ منشوری.. 47

3-3- ساخت توری به روش تداخلی.. 54

3-4- روش نوشتن توری های کج افقی (slant grating) 58

3-5- روش ایجاد توری های مورب عمودی.. 60

3-5-1- ایجاد توری های مورب عمودی به روش آینه های ناهمگون.. 61

3-5-2- ایجاد توری های مورب عمودی به روش کج کردن فیلم.. 63

3-5-3- ایجاد توری های مورب عمودی با روش کج کردن
هولوگرام نسبت به فیلم.. 64

3-6- تشکیل الگو های پراش نور در ساختار های متناوب… 68

3-7- بررسی فرم تغییر ضریب شکست بر حسب مکان با روش Moving grating. 70

3-8- روش مشاهده ساختارهای ایجاد شده بوسیله  میکروسکوپ… 73

 عنوان                                                                      صفحه

فصل چهارم: بحث و نتایج

4-1- مقدمه. 75

4-2- نوشتن توری های کج افقی در صفحه فیلم پلیمری و بررسی رفتار آنها 76

4-3- ساخت یک add/drop multiplexer بوسیله توری های کج  افقی.. 79

4-4- بررسی ساخت توری مورب عمودی به روش کج کردن فیلم.. 81

4-5- بررسی ساخت توری مورب به روش آینه های ناهمگون.. 83

4-6- نتایج بررسی فرم تغییرات ضریب شکست با مکان.. 85

4-7- نتایج ساخت فیلم های پلیمری با ضخامت بیشتر. 91

4-8- تک مد کردن فیلم پلیمری ضخیم.. 93

4-9- پیشنهادات… 94

 

  منابع و مراجع.. 95

1-1- اهمیت مدارهای مجتمع نوری و اتصالات نوری

 

با پیشرفت روز افزون بشر و نیاز او به ارتباطات بیشتر گسترش صنعت مخابرات گزینه ای گریز ناپذیر به نظر  می رسد. محدودیت اصلی سیستم های مخابراتی کنونی که مبتنی بر شبکه های فیبر نوری هستند، محدودیت سرعت پردازش سیستم های الکترونیکی نسبت به قابلیت انتقال بسیار سریع داده ها با بهره گرفتن از شبکه های فیبر نوری است. این مشکل در طی دو دهة پیش محدودیت زیادی در سیستم ها به حساب نمی آمد که علت اصلی آن کم بودن نسبی تقاضای کاربران در برابر سرعت سیستم ها بود. با افزایش روز افزون کاربران اینترنتی و افزایش بسیار زیاد تقاضا برای پهنای باند وسیع تر در شبکه، مدارات الکترونیکی دیگرجواب گو نخواهند بود و عاملی برای محدود شدن سرعت بسیار بالای انتقال اطلاعات با بهره گرفتن از شبکه فیبر نوری هستند.

ساخت مدارات مجتمع نوری[1] که توانائی پردازش سیگنالهای نوری را به صورت مستقیم(پردازش های تمام نوری)[2] و بدون تبدیل به سیگنالهای الکترونیکی داشته باشند    می تواند به نحو چشمگیری باعث افزایش سرعت وبازدهی سیستم های مخابراتی گردد[1و2]. مسئله اساسی و مهم در طراحی مدارات مجتمع نوری توانائی ساخت ادوات نوری مانند لیزرها، فیلترهای نوری، موجبر های نوری[3] به صورت مجتمع در سطح یک بستر نیمه هادی و یا یک فیلم پلیمری است. علاوه بر این کنترل مسیر حرکت نور در ساختارهائی با ابعاد بسیار کوچک مانند یک مدار مجتمع از مشکلات فشرده سازی ادوات نوری می باشد.

از دیگر چالش های پیش رو ساخت اتصالات نوری می باشد که یکی از پرکاربردترین ادوات نوری محسوب می شود . کاربرد های اصلی این وسیله نوری ورود و خروج نور به مجموعه ی مدارهای مجتمع نوری و کاربرد دیگر آن کوپلینگ نور بین موجبر های در درون مجموعه مدارهای مجتمع نوری می باشد.

حال ما در این پایان نامه تمرکز خویش را بر کوپلینگ نور در درون مجموعه مدار مجتمع نوری با بهره گرفتن از کوپلرهای نوری مبتنی بر توری های نوری معطوف خواهیم کرد.

1-2- معرفی توری های نوری و استفاده از آنها به عنوان کوپلر های نوری

یکی از ساختارهایی که خواص قابل توجه و مفیدی را در مدارهای نوری از خود نشان می دهند  ساختارهای با ضریب شکست متناوب هستند که تحت عنوان کلی فوتونیک       کریستال ها[4]  در جاهای مختلف بیان می شوند . با مطرح شدن فوتونیک کریستالهاو بواسطه خواصی که این ساختار ها دارند، تلاش برای حل بسیاری از مسائل ذکر  شده با بهره گرفتن از فوتونیک کریستالها آغاز شد[3و4و5].

 این ساختارهای متناوب پس از مطرح شدن و گذراندن تحقیقات اولیه کاربردهای فراوانی پیدا کردند از جمله در ساخت فیبرهای نوری و فیلتر های نوری و درکاواک لیزرها بعنوان آینه و در ساختن اتصالات نوری …که پیاده سازی این قطعات قبل از آن به راحتی استفاده از فوتونیک کریستال ها نبود. یکی از راه های ساخت اتصالات نوری به خصوص استفاده از توری های نوری می باشد. توری نوری فوتونیک کریستالی است که ضریب شکست آن فقط در یک جهت دارای تناوب است. اتصالات نوری یا به زبان دیگر کوپلر های نوری که توسط توری های نوری ساخته میشوند بسیار متنوع میباشند.که در فصول بعد به تفصیل در مورد آنها بحث خواهیم کرد.

1-3- معرفی اجمالی پلیمرها به عنوان یکی از مواد مورد استفاده در این ساختارها

azobenzene یک ترکیب شیمیائی متشکل از دو حلقة فنیل است که از طریق یک پیوند دوگانة N=N به هم متصل هستند[6]. اصطلاح آزو برای دستة وسیعی از ملکولها به کار برده می شود که همگی آنها دارای هسته مشترک azobenzene هستند. از جملة مهمترین خواص ملکولهای azobenzene و مشتقات آن ایزومراسیون نوری[5] است. این ملکولها دارای دو ایزومر متفاوت به نامهای trans و Cis هستند. در شکل (1-1) تصویر این دو ایزومر دیده می شود.

دو ایزومر ملکول آزو و طیف جذبی آنها[6]

 

استاد راهنما:
دكتر سیداحمد میرخلیلی
 
اردیبهشت 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

فهرست مطالب

عنوان                               صفحه

چكیده 1

بیان مسئله. 2

ضرورت و هدف تحقیق. 3

سوال‌های تحقیق. 4

سوال اصلی.. 4

سؤال‌های فرعی.. 4

فرضیه‌های تحقیق. 4

فرضیه اصلی.. 4

فرضیه‌های فرعی.. 4

روش تحقیق. 5

روش جمع‌آوری اطلاعات.. 5

پیشینه تحقیق و نوآوری محقق. 6

حدود و ساختار موضوع. 6

 

فصل اوّل ـ خصوصیات، احكام و آثار اقرار وكیل

بخش اول_ ادله اثبات دعوا

1-1-1- تعریف

بخش دوم ـ  موضوع شناسی اقرار

12–1- مفهوم اقرار 8

1-2-2- ماهیّت اقرار 10

1-2-3- ادله مشروعیت اقرار 11

1-2-3-1- آیات.. 11

1-2-3-2- روایات.. 12

1-2–3-3- اجماع. 12

1-2-3-4- سیره عقلا.. 12

1-2–4- شرایط صحت اقرار 13

1-2-4-1- شرایط كلی اقرار. 13

الف ـ صریح بودن. 13

ب ـ منجز بودن. 14

ج ـ وجود امری در خارج. 14

1-2–4-2- شرایط مقر. 15

الف ـ  عقل. 15

ب ـ بلوغ. 15

ج ـ قصد. 15

د ـ رشد. 16

1-2-4-3- شرایط مقر له. 16

الف ـ موجود بودن. 16

ب ـ اهلیت داشتن.. 16

ج ـ معلوم بودن. 17

1-2-4-4- شرایط مقر به (موضوع اقرار) 17

الف ـ عقلاً یا عادتاً ممكن باشد. 17

ب ـ حسب قانون صحیح باشد. 17

ج ـ قابلیت تعیین داشته باشد. 17

1-2-5- اقسام اقرار 17

1-2-5-1- اقرار صریح و ضمنی.. 18

1-2-5-2- اقرار در دادگاه و خارج از دادگاه 18

1-2–5-3- اقرار كتبی و شفاهی.. 18

1-2-5-4- اقرار ساده، مقید و مركب.. 19

1-2-5-5- اقرار منجز و معلق. 22

1-2-5-6- اقرار وجودی و عدمی.. 22

1-2–5-7- اقرار قولی و فعلی.. 22

1-2-5-8- اقرار به حق‌الله و حق‌الناس… 23

1-2–6- اثر و اعتبار اقرار 23

1-2-7- انكار پس از اقرار 25

1-2–8- توبه پس از اقرار 26

بخش سوم_وکالت در اقرار
1-3-1- قابل وكالت بودن اقرار 29

1-3–1-1- امور قابل توكیل. 29

1-3-1-2- امور غیرقابل توكیل. 33

1-3-1-3- امور مشتبه. 33

1-3-2- نظریه عدم توكیل‌پذیری اقرار 33

1-3-2-1- شرط اصیل بودن مقر. 33

1-3-2-2- اصل نسبی بودن اقرار. 34

1-3-2-3- اقرار وكیل، اخبار به ضرر غیر 34

1-3-2-4- اقرار وكیل علیه موكل، خلاف مقتضای وكالت 34

1-3-2-5- قاعده اقرار (اِقْرارُ الْعُقَلاءِ عَلَی أنْفُسِهِمْ جائز) 35

1-2-3-6- اجماع. 35

1-3-2-7- تشبیه اقرار وكیل به شهادت.. 36

1-3-3- نظریه توكیل ‌پذیری اقرار 36

1-3-3-1- قیاس اقرار به بیع. 37

1-3-3-2- قاعده «مَن مَلَكَ شَیئاً مَلَكَ الإقْرارَ بِهِ» 37

1-3-3-3- قاعده استیمان. 38

1-3-3-4- قاعده احسان. 39

1-2-3-5- قاعده تصدیق‌الامین.. 40

1-3-3-6- دلیل ملازمه. 40

1-3-3-7- نظریه تنزیل. 41

1-3–3-8- ظاهر حال. 42

1-3-4- صور اقرار وكیل. 43

1-3-4-1- اقرار وكیل در وكالت عام یا مطلق. 43

1-3-4-2- اقرار وكیل دارای اختیارات ویژه 43

1-3-4-3- اقرار وكیل دعاوی.. 43

1-3-4-4- تقدیم قول وكیل در صورت اختلاف با موکل. 44

1-3-4-5- اقرار وكیلی كه از اقرار منع شده 44

بخش چهارم_وكالت در اقرار در سایر كشورها 45

فصل دوم_خصوصیات، احكام و آثار شهادت وكیل.. 48

بخش اول_ موضوع شناسی شهادت.. 49

2-1-1- مفهوم شهادت و رابطه آن با بیّنه. 49

2-1-2- شرایط شاهد و شهادت.. 51

2-1-2-1- شرایط شاهد. 51

الف ـ بلوغ. 51

ب ـ عقل. 51

ج ـ اسلام و ایمان. 52

د ـ طهارت مولد. 52

ه‍ ـ عدالت.. 52

و ـ انتفای تهمت.. 52

2-1-2-2- شرایط شهادت.. 53

الف ـ ‌قطعی و یقینی بودن. 53

ب ـ تطبیق شهادت با دعوی.. 53

ج ـ توافق شهادت شهود در معنی.. 53

د ـ نصاب در شهادت.. 54

2-1-3- ادله مشروعیت شهادت.. 54

2-1-3-1- تحمل شهادت.. 55

2-1-4- اقسام شهادت.. 56

2-1-4-1- اقسام شهادت به اعتبار جرائم. 56

الف ـ شهادت در جرائم حق الله.. 56

ب ـ شهادت در جرائم حق‌الناس… 57

ج ـ شهادت در جرائم تعزیری.. 58

2-1-4-2- اقسام شهادت به اعتبار دریافت شاهد. 59

الف ـ شهادت حسی و حدسی.. 59

ب ـ شهادت بر شهادت.. 59

2-1-5- رجوع از شهادت.. 60

2-1-6- تأثیر توبه در قبول شهادت.. 61

2-1-7- حكم اختلاف شهود 62

2-1-8- كتمان شهادت و عواقب شهادت كذب.. 62

2-1-9- موانع قیام به شهادت.. 63

بخش دوّم ـ وكالت در شهادت

2-2-1-  نمایندگی در شهادت.. 65

2-2-1-1- نمایندگی در اداء شهادت.. 65

الف ـ  نظریه شهادت بر شهادت (إشهاد) 66

ب ـ نظریه توكیل در شهادت.. 67

2-2-1-2- اختیار وكیل در وكالت در استماع شهادت و استفاده از آن. 67

2-2-2- اختیار وكیل در استفاده از شاهد و جرح و تعدیل آن. 68

بخش سوّم ـ وكالت در شهادت در سایر كشورها 70

 

 

فصل سوّم ـ خصوصیات، احكام و آثار سوگند وكیل

بخش اوّل ـ موضوع شناسی سوگند

3-1-1- مفهوم سوگند. 74

3-1-2- ارتباط بین معنای لغوی و اصطلاحی. 74

3-1-3- شرایط قسم خورنده 76

3-1-4- انواع قسم. 76

3-1-5- ادله مشروعیت سوگند. 77

3-1-6- نقش سوگند. 78

3-1-7- قوانین موضوعه كنونی ایران در سوگند. 78

3-1-8- محدودیت‌های سوگند. 79

3-1-8-1- تشریفاتی بودن سوگند. 79

الف ـ  لزوم ادای سوگند نزد قاضی.. 79

ب ـ لفظی بودن سوگند. 80

3-1-8-2- سوگند دلیلی تنهاست.. 81

الف ـ ‌اصل: تنها بودن سوگند در دعاوی.. 81

ب ـ مصادیق استثنایی.. 81

3-1-8-3- سوگند یكی از حقوق طرفین دعوا 81

3-1-8-4- آثار قاعده مداخله طرف یا طرفین دعوا در سوگند. 82

3-1-9- سوگند در دعاوی. 82

3-1-9-1- آثار سوگند. 83

3-1-9-2- سوگند به نام الله.. 84

بخش دوّم ـ وكالت در سوگند

3-2-1-  نمایندگی در سوگند. 85

3-2-1-1- وضع حقوقی توكیل سوگند. 86

الف ـ نظریه منع توكیل در سوگند. 86

ب ـ نظریه توكیل‌ پذیری سوگند. 91

3-2-2- توكیل در قبول و رد سوگند یا تقاضای آن. 93

بخش سوّم ـ وكالت در سوگند در سایر كشورها 94

 

نتیجه گیری. 95

فهرست منابع. 99

 

چكیده
در مورد اقرار وكیل دو نظریه مطرح شده است: 1- نظریه توكیل‌پذیری اقرار: براساس این نظریه، وكالت در اقرار قابل قبول است. ادله این نظریه بدین قرار است: قیاس اقرار به بیع، قاعده «من ملك شیئاً ملك الاقرار به»، قاعده استیمان، قاعده احسان، قاعده تصدیق الامین، دلیل ملازمه، نظریه تنزیل، و ظاهر حال. 2- نظریه عدم توكیل‌پذیری اقرار: ادله این نظریه عبارتند از: شرط اصیل بودن مقر، اصل نسبی بودن اقرار، اقرار وكیل اخبار به ضرر غیر است، اقرار وكیل علیه موكل خلاف مقتضای عقد وكالت است، قاعده اقرار «اقرار العقلاء علی انفسهم جائز»، اجماع، و تشبیه اقرار وكیل به شهادت.

اما در مورد شهادت وكیل باید گفت اگر شاهد نتواند یا نخواهد شخصاً آن چه را كه دیده یا شنیده در محكمه بیان نماید، در این صورت فرد دیگری می‌تواند از جانب شاهد اصل، مشاهدات یا مسموعات او را بیان نماید. اما این امر با محدودیت‌هایی همراه است، از آن جمله كه شاهد اصل از حضور در محكمه معذور باشد و «مشهود به» غیر از آن چه كه موجب حد است، باشد. فقها این موضوع را در تألیفات خویش تحت عنوان شهادت بر شهادت یا شهادت فرعی مطرح كرده و بر آنند كه توكیل در شهادت صحیح نیست، مگر به صورت شهادت بر شهادت.

در مورد سوگند وكیل نیز دو نظریه مطرح است: 1- نظریه منع توكیل در سوگند: جانبداری از نظریه عدم توكیل‌پذیری سوگند در مباحث پراكنده از كتاب وكالت، قضا و شهادات و كتاب الایمان صورت گرفته است. در مبحث وكالت فقها با تصریح به موارد غیرقابل نیابت، سوگند را از مصادیق آن دانسته همچنین ماده 1330 قانون مدنی تصریح كرده است كه سوگند قابل توكیل نیست. 2- نظریه توكیل‌پذیری سوگند: بر مبنای این نظریه توكیل در سوگند در فرض عجز از اجرای صیغه جایز است و در صورت توانایی بر اجرای صیغه هم ممكن است. اگر اجماع مانع نباشد، با بررسی نظریات و دیدگاه‌های حقوقی می‌توان به این نتیجه رسید كه نیابت‌ پذیری هر عملی كه واجد آثار حقوقی باشد خواه موجد حق باشد یا كاشف از آن به عنوان یك اصل قابل قبول است. از این رو نیابت و توكیل در همه امور جایز است مگر این كه خلاف آن تصریح شود.

كلید واژه‌ها: اقرار، شهادت، سوگند، وكیل، وكالت، حقوق.

 

بیان مسئله
هر كس مدعی حقی باشد باید آن را اثبات كند و مدعی علیه نیز هرگاه در مقام دفاع، مدعی امری شود كه محتاج به دلیل باشد اثبات امر بر عهده او است(ماده 197آیین دادرسی مدنی). اقرار و شهادت و سوگند از ادله اثبات دعوی به شمار می‌روند كه در ماده 1258 قانون مدنی نیز، بیان شده‌اند.

اقرار عبارتست از اخبار به حقی برای غیر و به ضرر خود (ماده 1259 قانون مدنی) از این تعریف معلوم می‌شود كه اقرار مربوط به طرف مدعی علیه است كه چون مدعی چیزی را از وی طلب كند، قبول كرده و بر بدهكاری خویش اعتراف نماید. اقرار اغلب قویتر و مؤثرتر از دلیل است و چنانكه گفته‌اند «سیدالادله» یا «ملكه دلائل» است. در اعتبار و حجیت اقرار به عنوان یكی از دلایل اثبات دعوی هیچ تردیدی نیست. اثر اقرار آن است كه اقراركننده ملزم به اقرار خویش می‌گردد. مثلا كسی كه اقرار كند خانه‌ای كه در آن سكونت دارد به زید تعلق دارد ملزم است آن خانه را به زید تسلیم كند. از بین احادیث، «اقرار العقلا علی انفسهم جائز» كه از لسان پیامبر ـ صَلَّی‌اللهُ‌عَلَیْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ـ صادر شده است بهترین مدرك و مستند قاعده اقرار می‌باشد. اقراركننده باید بالغ، عاقل، رشید، حر، معین، دارای قصد و اختیار باشد.

شهادت نیز به عنوان یكی از ادله اثبات دعوی، كه گاه به گواهی یا بینه خوانده می‌شود، از جمله ادله اخباری و اعلامی است كه می‌توان آن را با اقرار، سوگند و ادعا از یك جنس و جملگی را از مقوله خبر دانست. بنابراین احتمال صدق و كذب در آن‌ها وجود دارد. با این تفاوت كه اقرار، اخبار به حق غیر و به زیان خویش است، در حالی كه شهادت، اخبار به حق غیر و به زیان دیگری است و این دو از ادعا متمایزند. زیرا، ادعا، اخبار به حق خویش و به زیان دیگری است.

سوگند نیز اخبار از مشاهدات  و مسموعات است. سوگند عبارت است از بیان امری با گواه قرار دادن خداوند. شخصی كه قسم یاد می‌كند در حقیقت به شهادت پروردگار متوسل می‌گردد. بنابراین در سوگند یك نوع اعتقادات مذهبی و روابط معنوی دیده می‌شود كه آن را از سایر دلایل مشخص و مجزا می‌سازد. سوگند از لحاظ ادله اثبات دعوا سابقه‌ای بس طولانی دارد جوامع مذهبی اهمیت زیادی برای آن قائل بوده‌اند و از بیم مجازات اخروی سوگند دروغ یاد نمی‌ كردند ولی كم كم با تزلزل حكومت‌های مذهبی و تضعیف روح ایمان استفاده از آن هم به تدریج محدود گردید و نقش مهمی را كه در فصل دعاوی داشت از دست داده و مخصوصاً با توسعه‌ای كه سایر دلایل پیدا كرده‌اند و قابل ضبط و نگهداری هستند طبعاً مورد استعمال قسم به موجب قوانین كم شده است.

تردیدی نیست كه اراده انشایی وكیل، توانایی و صلاحیت آن را دارد تا به ضرر یا به نفع اصیل، حق یا تعهدی را بیافریند؛ زیرا در ایجاد حق یا تعهد، مباشرت اصیل ضرورت ندارد و تحقق آن به وكالت امكان‌پذیر است و این امر مغایرتی با اصل استقلال اشخاص ندارد. بنابراین اشخاص می‌توانند با توسل به نمایندگی بدون شركت و دخالت در تشكیل عمل حقوقی موجد حق، صاحب حق یا ملزم به تعهدی شوند. اما در اثبات حق و ابزار ادله اخباری، این سوال مطرح می‌شود كه آیا امكان اعطای نیابت در اقرار و شهادت و سوگند وجود دارد؟ تا با تفویض نمایندگی در اثبات دعوی و دفاع از آن، وكیل در خصومت، اختیار و اجازه اقرار و سوگند را در موقع لزوم پیدا كند و نیز با عذر شاهد از حضور در محكمه، وكیل او به نیابت از شاهد گواهی دهد یا خیر؟ در صورت پاسخ منفی به این سوال مدیون یا متعهد باید شخصاً به تصدیق بدهی یا تعهد و سوگند بپردازد و در صورتی كه نیاز به شهادت باشد فقط شاهد اصلی حق گواهی دارد و با پیدایش عذر مانع از حضور، امكان نیابت دادن به غیر نیست بلكه با تعیین شاهد فرع می‌توان به مقصود رسید. و اگر پاسخ به سوال مذكور مثبت باشد باید مدارك، شرایط و حدود وكالت در اقرار و شهادت و سوگند را مشخص كرد.

به عبارتی دیگر در تحقیق پیش رو به دنبال پاسخ دادن به این سؤالات هستیم كه آیا اعلام اراده اخباری در اقرار و شهادت و سوگند قائم به شخص اصیل است؟ یا قابل تفویض و واگذاری به دیگری است و نماینده اصیل به سمت وكالت می‌تواند اقرار، شهادت و سوگند واقع سازد؟ از سویی دیگر کاربرد وکالت در اقرارِ،شهادت و سوگند چیست؟

ضرورت و هدف تحقیق
با توجه به نیاز دستگاه قضایی و دادگستری كه به راهكارهای به روز و مطمئن در امر كشف حقیقت دارند تحقیق و تفحص در راهكارهای اصلی امر قضاوت كه همان ادله اثبات دعوی می‌باشد، امری مهم و ضروری می‌نمایاند. این تحقیق به دنبال جمع‌آوری آرای گوناگون و استدلال‌های موثر فقهی و حقوقی است كه به بررسی این می‌پردازد كه آیا اقرار شهادت و سوگند توكیل‌ ناپذیرند و یا قابلیت توكیل نیز دارند؟

در قانون مدنی ایران، بخش مهمی با عنوان جلد سوم، در ادله اثبات دعوی آمده است كه از جمله دلایل دخیل و مؤثر در اثبات ادله دعوی در محاكم مطابق نص قانون، اقرار و شهادت و سوگند بوده و سهم قابل توجهی در تسریع دادرسی و دقت بیشتر آرای محاكم دارند؛ ضمن آن كه در تمام نظام‌های حقوقی، اقرار از حیث توان اثباتی در میان ادله، نقش تعیین‌كننده‌ای دارد و از آن با تعابیر خاصی نظر ملكه دلایل، سیدالبینات و دلیل دلیل‌ها، یاد می‌كنند.

از این روست كه كاربردی بودن موضوع مورد بررسی قرار گرفته شده، واضح و مبرهن می‌گردد و می توان گفت با توجه به نقش مؤثر اقرار و شهادت و سوگند به عنوان ادله اثبات در دعاوی و ابهامات موجود در این خصوص، و نیز كمبود تحقیق در این خصوص، انجام چنین تحقیقی ضروری به نظر می‌رسد كه امید است قدمی هر چند كوچك در این راه برداشته شود.

سوال‌های تحقیق
سوال اصلی
آیا اساساً اقرار و شهادت و سوگند قابل توكیل است ؟