.

-  فرضیه های تحقیق

• تعداد دفعات معامله در هر روز با تعداد سهام معامله شده در آن روز همبستگی مثبت دارد.
• قدرمطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز بعد با تعداد دفعات معامله روز مورد نظر رابطه دارد.
• قدرمطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل با تعداد دفعات معامله روز مورد نظر همبستگی مثبت دارد.
• قدرمطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز بعد با تعداد سهام معامله شده روز مورد نظر رابطه دارد.
• قدر مطلق تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل با تعداد سهام معامله شده ی آن روز همبستگی مثبت دارد.
• تغییر قیمت سهام هر روز نسبت به روز قبل با تغییر قیمت سهام همان روز نسبت به روز بعد همبستگی مثبت دارد.

۶-۱-  اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)^۱.

تحقیق حاضر بر آن است که با بهره گرفتن از اصول و روش های علمی، و بر اساس آزمون بازار و تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

• • اهداف علمی
  • بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران

• اهداف کاربردی
• کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرایند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام
• کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی
• بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران
• شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات یک نوع اوراق بهادار می شود
• درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

-  اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)^۱.

تحقیق حاضر بر آن است که با بهره گرفتن از اصول و روش های علمی، و بر اساس آزمون بازار و تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

• اهداف علمی
• بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
• اهداف کاربردی
• کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرایند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام
• کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی
• بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران
• شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات یک نوع اوراق بهادار می شود
• درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.

.

بیان مسأله

یکی از شاخصه های مهم هر بازار، حجم مبادلاتی است که در آن صورت می پذیرد. در واقع زمانی بازار یک کالا در اقتصاد مهم است که سهم بزرگتری از آن اقتصاد را به خود اختصاص دهد. ولی بازار اوراق بهادار یک تفاوت اساسی با بازار کالاهای دیگر دارد. در بازار کالاهای دیگر قسمت عمده ای از خریداران کالا، مصرف کنندگانی هستند که کالا را به خاطر نیازشان خریداری می کنند. هر کالا برای خود یک کشش تقاضا دارد و مصرف کننده می بایست کالای مورد نظر خود (یا جانشین آن را) حتی با وجود افزایش قیمت خریداری و مصرف نماید. حال آنکه در بازار اوراق بهادار کسی نیاز اساسی به اوراق بهادار ندارد و در صورتی که قیمت یک نوع اوراق بهادار نامتعادل باشد خریداران کمتری پیدا   می کند بنابراین قیمت در بازار اوراق بهادار یک عامل اساسی است (امید قائمی،۱۳۷۹،ص۸۹)^۱. لذا شناسایی و اندازه گیری رابطه ی قیمت اوراق بهادار با سایر عوامل موثر بر آن تأثیر بسزایی در تصمیم گیری های   آینده ی عوامل بازار خواهد داشت.

در تحقیقاتی که در زمینه ی بورس اوراق بهادار تهران انجام گرفته، بیشتر رابطه ی اطلاعات داخلی شرکت ها و وضعیت مالی آنها با قیمت سهام شرکت بررسی شده و کمتر به خود بازار به عنوان یک عامل تأثیرگذار بر قیمت سهام شرکت ها توجه شده است. واقعیت این است که در بسیاری از موارد تغییر قیمت سهام شرکت ها ناشی از تغییر وضعیت مالی آنها نیست بلکه ناشی از عوامل روانی و درونی بازار است. همچنین در غالب تحقیقات، تأثیر انتشار اطلاعات شرکت ها بررسی شده، حال آنکه در این تحقیق تأثیر انتشار اطلاعات بازار و استفاده ی معامله گران از آن مد نظر است و از این رو اساسی ترین اطلاعاتی که از سوی سازمان بورس راجع به وضعیت معاملات منتشر می شود مورد توجه قرار گرفته است. آمار معاملات سهام روزانه تقریباً در تمام روزنامه های کثیرالانتشار به چاپ رسیده و به اطلاع عموم می رسد. انتشار اطلاعات به این شکل به خودی خود این سوال را در ذهن استفاده کنندگان اطلاعات تداعی میکند که آمار معاملات سهام حاوی چه اطلاعاتی است و علت تأکید سازمان بورس تهران و سایر بورس های جهان بر انتشار اطلاعات مزبور چیست؟

آیا افزایش و کاهش حجم معاملات یک سهم می تواند حکایت از وجود یکسری اطلاعاتی داشته باشد که قسمتی از معامله گران از آن مطلع نیستند؟ آیا معامله گران غیر مطلع بر اساس آمار معاملات و بدون بدست آوردن این اطلاعات اقدام به خرید سهام خواهند کرد یا خیر؟ تعداد دفعات معامله و تعداد سهام معامله شده نشانی از جاذبه ی سهام برای خریداران است و می تواند از یک سو حاکی از تعداد خریداران سهام یک شرکت و از سوی دیگر حاکی از تعداد فروشندگان سهام موردنظر باشد (قائمی ، ۱۳۷۹،ص۱۲۵)^۱.

در همین راستا در تحقیق حاضر سعی گردید تا رابطه ی بین قیمت سهام و حجم مبادلات سهام بررسی شود. حجم مبادلات در واقع مسئله پایداری و صحت قیمت را مورد بررسی قرار می دهد و تحقیقاتی که حجم مبادلات را در کنار قیمت در نظر نمی گیرند در واقع مسأله ی صحت قیمت را مورد توجه قرار نمی دهند. بر این اساس میتوان گفت که فقط قیمت هایی صحیح هستند که در آن، کلیه افرادی که به پول خود نیاز دارند سهام خود را عرضه میکنند و به عبارت دیگر حجم مبادلات نرمال در آن قیمت معامله می شود. در این حالت تغییر قیمت کم است و قیمت سهام از پایداری نسبی برخوردار است. لذا حالتی که در آن مبادلات کمتر یا بیشتری از میزان مبادلات نرمال انجام پذیرد مستلزم عرضه و تقاضای بیشتری است که به نوبه ی خود موجب تغییر قیمت می گردد.

اعتقاد کلی اقتصاددانان این است که زمانی که عرضه و تقاضا کنندگان زیادی در بازار وجود دارند و حجم معاملات در بازار زیاد است، قیمت شفاف تر است و از سوی دیگر در قیمت های شفاف است که مبادلات زیادی انجام می گیرد. لیکن تغییر قیمت نیز مستلزم انجام معامله است یعنی هر چه تغییر قیمت بیشتری انجام بگیرد حتماً می بایست معاملات بیشتری نیز صورت بگیرد (همان منبع،ص۱۱۳)^۲.

می دانیم که یکی از معیارهای اصلی در سرمایه گذاری کوتاه مدت، قابلیت نقد شوندگی سرمایه گذاری است. سهامی که در بازار خریداران زیادی دارند و پرمعامله هستند از قابلیت نقدشوندگی بیشتری برخوردارند (خاکپور،۱۳۸۷،ص۵۹)^۳. بی تردید تعداد دفعات معامله ی هر سهم و تعداد سهام معامله شده یک سهم به عنوان دو جنبه ی مهم در بررسی حجم معاملات می تواند نشانی از قابلیت نقدشوندگی سهام باشد. تغییر قیمت سهام در بورس تهران با دادوستد انجام می گیرد. اگر معاملات به نحو جهت داری قیمت سهام یک شرکت را به سمت افزایش یا کاهش هدایت کند، قیمت سهام آن شرکت تغییر خواهد کرد، لیکن این پرسش مطرح است که برای انجام هر تغییر قیمت چه حجم معاملاتی باید انجام بگیرد؟ آیا فرایند تغییر قیمت از معاملات روز قبل نیز می تواند تأثیر بپذیرد یا خیر؟

تحقیقاتی که در زمینه شناسایی رابطه میان حجم مبادلات و تغییر قیمت وجود دارد عموماً براساس نمونه هایی از بازار کامل انجام گرفته، لیکن بورس اوراق بهادار تهران یک نمونه از بازارهای نوظهوری است که با بازارهای کامل مانند بورس سهام نیویورک تفاوت های عمده ای دارد. از جمله این تفاوت ها وجود موانع معاملاتی مانند حجم مبنا، حد نوسان قیمت و توقف نماد معاملاتی شرکت ها به مدت نامشخص است که معاملات بورس تهران را تحت تأثیر قرار می دهد و این بازار را از یک بازار کامل دور می سازد. در حال حاضر در بورس تهران، معاملات متعددی با بهره گرفتن از اطلاعات نامتقارن انجام می شود و دستکاری قیمت امری جدی به نظر می رسد. به علاوه ساختار درونی این بازار، ترکیب سرمایه گذاران و رفتار سرمایه گذاری آنان بطور کاملاً محسوس نسبت به آن چه که در بازارهای کامل می باشد، تفاوت می کند (شعبان پور،۱۳۸۷،ص۱۵۸)^۱. در چنین شرایطی این امکان وجود داشته که نتایجی که ما از انجام این تحقیقات این چنینی به آن رسیده ایم متفاوت از نتایج کسب شده این تحقیق در بازارهای کامل و حتی بازارهای نوظهوری که این تحقیق در آن ها انجام شده - مانند بورس سهام چین- باشد.

توجه به تحقیقات متعددی که در زمینه رابطه حجم معاملات و تغییر قیمت در بازار های کامل و بازارهای نوظهور در سایر کشورها انجام شده است و هم چنین اهمیت توجه بیشتر به ساختار خرد بورس اوراق بهادار تهران و تعداد محدود تحقیقات انجام شده در داخل کشور در این زمینه، محقق را بر آن داشت تا در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین حجم معاملات سهام و عوامل تشکیل دهنده ی آن با قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران پرداخته و به سوالات ذیل پاسخ دهد:

• آیا بین تعداد دفعات معامله هر سهم و تعداد سهام معامله شده در هر روز رابطه وجود دارد؟
• آیا بین حجم معاملات در هر روز و تغییر قیمت سهام در همان روز رابطه وجود دارد؟
• آیا بین حجم معاملات در هر روز و تغییر قیمت سهام در روز بعد رابطه وجود دارد؟
• آیا بین تغییر قیمت سهام در هر روز با تغییر قیمت سهام روز بعد رابطه وجود دارد؟

سوالات یا اهداف پایان نامه :

-  اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)^۱.

تحقیق حاضر بر آن است که با بهره گرفتن از اصول و روش های علمی، و بر اساس آزمون بازار و تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

• اهداف علمی
• بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
• اهداف کاربردی
• کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرایند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام
• کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی
• بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران
• شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات یک نوع اوراق بهادار می شود
• درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.

.

عوامل بیرونی

منظور آن دسته از وقایع، حوادث و تصمیماتی است که در خارج از شرکت رخ می دهد و از کنترل شرکت خارج است ولی بر قیمت سهام شرکت موثر است. عوامل بیرونی به ۳ دسته عوامل اقتصادی، سیاسی- نظامی، و فرهنگی- رفتاری تقسیم می شوند :

• عوامل اقتصادی

کلیه تصمیمات، وقایع و حوادثی که در سطح اقتصاد ملی کشور رخ می دهد که این عوامل به ۳       دسته عوامل (اقتصادبخشی- اقتصاد کلان و اقتصاد خرد) تقسیم می شود.

الف- اقتصاد بخشی

منظور از اقتصاد بخشی آن بخشی از اقتصاد ملی کشور است که در ارتباط مستقیم با آن شرکت است و شرکت در آن بخش از اقتصاد فعالیت دارد مثل ارتباط شرکت های عضو بورس که در ارتباط با بخش بازار سرمایه می باشند.

الف-۱- عرضه سهام وتقاضای بازار : طبق یکی از اصول اولیه اقتصاد تعادل در عرضه وتقاضای یک محصول یا کالا یا خدمت باعث ثبات قیمت می شود و همانطور که عرضه ی زیاد باعث کاهش خواهد شد عرضه کم نیز باعث افزایش قیمت ها خواهد شد. همین اصل در بازار سهام نیز حاکم       می باشد. یعنی چنانچه عرضه سهام زیاد باشد قیمت ها شروع به کاهش خواهند نمود و چنانچه عرضه سهام کم شود قیمت ها شروع به افزایش خواهند نمود. در واقع کلیه عواملی که بر تقاضای سهام تأثیر دارند می توانند قیمت را دستخوش تغییر بنمایند (خسروآبادی،۱۳۸۴،ص۱۸۹)^۱.

الف-۲- سرعت نقل و انتقال در بازار سرمایه : همانطور که می دانید چنانچه شخصی یکسری از سهام شرکتی را بخرد از مرحله درخواست خرید تا صدور سهام به نام ایشان، مدت زمانی طولانی طول خواهد کشید. حال چنانچه سیستمی اجرا شود که نقل و انتقال سهام به سرعت انجام شود طبیعتاً روی عرضه سهام تأثیر می گذارد و می تواند به گسترش بازار کمک نماید.

الف-۳- وجود ابزارهای حمایتی در بورس اوراق بهادار: بررسی های صورت گرفته در مورد اکثر بورس های کارآمد جهان دلالت بر وجود ابزار کارآمدی همانند وجود شرکت های بزرگ کارگزاری، پذیره نویسان، متخصصان، شرکت های بزرگ سرمایه داری، صندوق های همگانی سهام و… دارد که همگی در چارچوب یک خط مشی عملیاتی که منجر به ثبات در بازار می شود می پردازند.به عنوان مثال وقتی که قیمت سهمی به طور غیرعادی و بی مورد در حال کاهش است از طریق خرید و جمع کردن آن سهم در میز معاملات اوراق بهادار، مانع کاهش قیمت آن می شوند و زمانی که قیمت سهم شرکتی بدون علت در حال افزایش است، با عرضه زیاد سهم آن شرکت در بازار سرمایه از افزایش بی رویه ی قیمت آن سهم جلوگیری می کنند و بدین وسیله بازار سرمایه را متعادل می نمایند. به همین ترتیب عدم وجود چنین موسسات حمایت کننده ای در دولت، موجب عدم ثبات قیمت ها خواهد شد.

ب- عوامل اقتصاد کلان

ب-۱- سیاست های پولی بانک مرکزی : اجرای سیاست های پولی انقباضی و انبساطی پول توسط بانک مرکزی و تحدید و افزایش سقف تسهیلات بانکی صنایع مختلف، شرکت ها را وادار      می کند تا در جهت رفع تنگناهای موجود، تصمیماتی بگیرند که بر قیمت های سهام تأثیر خواهد گذاشت. به طور مثال تجدید سقف اعتباری تسهیلات بانکی، شرکت ها را در تأمین وجوه مورد نیاز خود با مشکل مواجه خواهد ساخت و اینگونه شرکت ها برای تأمین وجوه خود مجبور به تأمین نیاز خود از روش های مختلفی هم چون افزایش سرمایه و یا عدم تقسیم سود می شوند که بر قیمت سهام تأثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال تأثیر ادامه ی سیاست های انقباضی از سوی نظام بانکی باعث شد تا بعضی از شرکت ها با سود مناسبی که پرداخت آن را به سهامداران وعده داده بودند برخی از سرمایه های جذب شده در بورس اوراق بهادار را نیز از این بازار بیرون کشیدند (یکتا،۱۳۷۶،ص۷۹)^۱.

ب-۲- سیاست های کلان قیمت گذاری محصولات : وجود سازمان هایی هم چون سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان و قیمت های ضابطه ای این سازمان بر اساس شاخص های غیرواقعی در محاسبه ی بهای تمام شده محصولات شرکت ها، باعث خواهد شد که قیمت محصولات واقعی نباشد و در نتیجه شرکت ها با کاهش سود مواجه خواهند شد که کاهش سود باعث کنترل درآمد هر سهم می شود که آن هم به نوبه خود برقیمت های سهام تأثیر خواهد گذاشت.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

-  اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)^۱.

تحقیق حاضر بر آن است که با بهره گرفتن از اصول و روش های علمی، و بر اساس آزمون بازار و تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

• اهداف علمی
• بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
• اهداف کاربردی
• کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرایند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام
• کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی
• بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران
• شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات یک نوع اوراق بهادار می شود
• درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.

.

عوامل اقتصاد خرد

ج-۱- نرخ ارز : تغییر نرخ ارز بر قیمت مواد اولیه وارداتی شرکت ها و یا قیمت صادراتی محصولات صادراتی آن ها تأثیر خواهد گذاشت که به نوبه ی خود  بر سود شرکت ها تأثیرگذار است. چنانکه در ایران کارخانه ها بعد از سیاست تثبیت ارز در سال ۷۴ مجبور به پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز مواد اولیه ای شدند که آن ها را در سال های ۷۱ و ۷۲ مصرف کرده بودند و همین امر موجب خروج نقدینگی از کارخانه ها شد (گلریز،۱۳۷۴،ص۸۸)^۲.

ج-۲- نرخ مالیات : می دانیم که طبق ماده ۱۴۳ قانون مالیات های مستقیم، شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران نسبت به عملکرد خود از پرداخت مالیات معاف هستند ولی سود سهامداران مشمول ماده ۱۳۱ می باشد که بیان می دارد به غیراز معافیت ۱۵ درصدی برای سهامداران جزء، بقیه سود سهام مشمول مالیات یا نرخ و ضرایب تصاعدی بالا می باشد. لذا مالیات تأثیر بسیار زیادی روی قیمت های سهام خواهد داشت زیرا می تواند باعث کاهش سودآوری در سرمایه گذاری در سهام شود.

ج-۳- سیاست های انقباضی بانک ها : هم چنانکه در بخش اقتصاد کلان گفتیم بانک مرکزی با سیاست های انقباضی از طریق تحدید تسهیلات اعتباری و وام به شرکت های صنعتی مشکلات نقدینگی چشمگیری را برای شرکت های عضو بورس می تواند بوجود آورد به همین دلیل بانک ها نیز که زیرمجموعه ای از بانک مرکزی هستند به خاطر همین سیاست، توانایی جبران کمبود نقدینگی شرکت ها را ندارند و یا علاقه ای به این کار نشان نمی دهند. لذا شرکت های پذیرفته شده در بورس به خاطر کمبود نقدینگی مجبور به تأمین نیاز مالی خود از روش های دیگری هم چون افزایش سرمایه و یا عدم تقسیم سود می شوند که همین امر بر روی قیمت سهام تأثیرگذار خواهد بود.

ج-۴- تورم : اصولاً در بازارهای بورس جهان رابطه ارزش سهام و تورم معکوس می باشد (یکتا،۱۳۷۶،ص۱۵۹)^۱. تورم از چند جنبه بر قیمت های سهام تأثیر می گذارد اول اینکه چنانچه نرخ تورم بالا باشد طبیعتاً سرمایه گذاران و سهامداران در جستجوی بازده های بالاتر از نرخ تورم هستند تا نه تنها قدرت خرید پول خود را از دست ندهند بلکه کسب سود هم بنمایند، حال چنانچه سهامی نتواند این انتظار سهامداران را برآورده نماید قیمت آن کاهش خواهد یافت. هم چنین تورم باعث خواهد شد که بازده واقعی سهام و قدرت خرید پول کاهش یابد در نتیجه سرمایه گذاران با دریافت اصل و فرع سرمایه ی خود مقدار کالاها و خدمات بهتری می توانند بخرند. اگر بعد از خرید اوراق قرضه و اوراق بهادار نرخ تورم افزایش یابد نرخ بهره نیز در بازار افزایش خواهد یافت و این افزایش نرخ بهره ی بازار موجب کاهش ارزش و قیمت اوراق بهاداری خواهد شد که قبلاً منتشر شده بود.

سوالات یا اهداف پایان نامه :

-  اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)^۱.

تحقیق حاضر بر آن است که با بهره گرفتن از اصول و روش های علمی، و بر اساس آزمون بازار و تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

• اهداف علمی
• بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
• اهداف کاربردی
• کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرایند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام
• کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی
• بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران
• شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات یک نوع اوراق بهادار می شود
• درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.

.

محتوای اطلاعاتی قیمت سهام

روند گسترش و پیچیدگی روز افزون سازمان ها در جهان پیشرفته امروزی، پیدایش عرصه ­های جدید کسب و کار و عملیات، تشدید رقابت، نوآوری ها و تغییرات سریع و مداوم فن آوری، توسعه تجارت الکترونیک و بروز انواع سوء جریانات و تقلبات لزوم تغییر در شیوه های گزارشگری و ارائه اطلاعات مالی را اجتناب ناپذیر ساخته است. زمانی اطلاعات به صورت مطلوب ارائه می شود که بتوان استفاده کنندگان مربوط، نیازهای آن ها، سطح پیچیدگی و از همه مهمتر توانایی آن ها در پردازش اطلاعات را تعیین کرد. همچنین باید بین نیازهای متضاد برای افشای اطلاعات از یکسو و از سوی دیگر خلاصه کردن حجم بزرگی از داده ها، نوعی توازن مناسب بدست آمده باشد.

اطلاعات از با ارزش‌ترین دارایی‌ها در بازار سهام به شمار می آید. وجود اطلاعات کافی در بازار و انعکاس سریع و به موقع اطلاعات بر قیمت اوراق بهادار به معنای کارآیی بازار است و اهداف اقتصادی مورد انتظار از بازار سرمایه عمدتاً در شرایط کارآیی بازار محقق می شود، از ویژگی مهم بازار کارآ این است که قیمت تعیین شده در بازار شاخص مناسبی برای ارزش واقعی اوراق بهادار باشد و در چنین بازاری سطح اعتماد عمومی که از الزامات و زمینه نهادی توسعه کمی در ابعاد افزایش ارزش، حجم، تعداد معاملات و … می باشد، تقویت می شود. مهم‌ترین فاکتور‌ها در تئوری اطلاعات مفید و دقیق بودن، به موقع بودن، قابل استناد بودن و قابلیت استنباط داشتن است که با توجه به وسعت دامنه کاربردی بحث اطلاعات متوجه می شویم شرکت ‌های سرمایه پذیر تنها بخشی از عناصر مؤثر در این رابطه اند.

مبادله گران در بازار سرمایه به عنوان کسانی که نقش اساسی در سازوکارهای بازار دارند، می­توانند به طرق مختلف بر قیمت اوراق بهادار تأثیرگذار باشند. در حالت کلی قیمت سهام برآیندی از سودآوری شرکت ها، انتظارات سرمایه گذاران از آینده شرکت و صنعت مربوطه و انتشار اطلاعات می­باشد. همانگونه که می دانیم بازار سرمایه محل برخورد دو قشر از سرمایه گذاران می باشد، یک دسته عرضه کننده و دیگری تقاضاکننده، تلاقی انتظارات این دو در یک نقطه نشان دهنده میزان تفاوت ها و شباهت های انتظارات سرمایه گذاران نسبت به آینده یک سهم خواهد بود، هر چه تقاضاکنندگان انتظارات بهتری نسبت به آینده داشته باشند، احتمال رشد قیمت سهام نیز بیشتر خواهد بود.

علت تفاوت انتظارات سرمایه گذاران نسبت به آینده یک سهم به نحوه تفسیر سرمایه گذاران از اطلاعات بر می گردد، برخی از سرمایه گذاران ممکن است از یک خبر تازه تفسیر خوب و برخی دیگر تفسیر بدی داشته باشند.

لذا نوع تفسیر اطلاعات می تواند اثرات بسیار متفاوتی بر قیمت سهام داشته باشد. پس ورود اطلاعات و رفتار سهامداران در ابعاد مختلف می تواند نقش اساسی در تعیین قیمت و تغییرات قیمت سهام داشته باشد. تغییر رفتار سهامداران در حجم معاملات نمود پیدا می کند و تغییرات زیاد در حجم معاملات نشان دهنده تفاوت های انتظارات سهامداران می باشد و می تواند با تغییرات قیمتی زیادی مواجه شود.

تقاضا جهت سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تونس[۱] طی سال های ۱۹۸۹ لغایت ۱۹۹۴ به شدت افزایش یافت، بطوری که حجم معاملات از ۶۸ میلیون دینار در سال ۱۹۹۰ به ۶۲۶ میلیون دینار در سال ۱۹۹۶ رسید، این افزایش تقاضا با عرضه سهام جدید همراه نبود و باعث افزایش قیمت سهام در بازار سهام تونس گردید و به دنبال آن شاخص نیز روند صعودی بخود گرفت بطوری که از ۱۹۹واحد در سال ۱۹۹۲ به ۶۳۴ واحد در سال ۱۹۹۵ رسید. ولی به دلیل مکانیزه کردن سیستم معاملات و شفافیت بازار از اکتبر سال ۱۹۹۶ به بعد، بازده مورد انتظار سهامداران کاهش یافت بطوری که شاخصBVMT[2] در سال ۱۹۹۶ میزان ۱۰% کاهش یافت و در سال ۱۹۹۷ نیز نسبت به سال قبل ۲۰% افت داشت، ولی حجم معاملات افزایش یافت و نقدینگی در بازار بیشتر شد و قیمت سهام به ارزش ذاتی آن ها نزدیک گردید[۳].

[۱].Tunisian Stock Market

[۲].Bourse des Valuers Mobilieres de Tunis

[۳].Olfa Benouda Sioud and Dorra Mezzez

سوالات یا اهداف پایان نامه :

-  اهداف تحقیق

بررسی و شناخت بازارهای سرمایه و حساسیت این بازارها نسبت به مسائل پیرامونی به سبب اینکه بازار بورس اوراق بهادار به عنوان نمادی پویا و تکامل یافته در بازار سرمایه هر کشور مطرح است و نیز به سبب اهمیت، نقش و تأثیر آن در اقتصاد ملی، همواره انگیزه ی مناسبی برای انتخاب موضوع و انجام تحقیقات در زمینه های امور مالی عموماً و سرمایه گذاری و ارزیابی بورس اوراق بهادار به طور اخص بوده است. این شناخت بی شک از یکسو بر تصمیمات سرمایه گذاران و تأمین امنیت مبادلات سهام و سرمایه و از سوی دیگر بر درک مسئولین و گردانندگان بازار به منظور بهبود نحوه ی عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی موثر خواهد بود (خسروآبادی، ۱۳۸۴، ص۹۹)^۱.

تحقیق حاضر بر آن است که با بهره گرفتن از اصول و روش های علمی، و بر اساس آزمون بازار و تجزیه و تحلیل آن، شناخت قابل قبولی از میزان حساسیت و درجه تأثیر پذیری آن بدست آورده و از یافته های تحقیق در جهت توسعه ی مکانیزم های موثر بر بورس استفاده نماید. بهرحال این پژوهش برای بررسی علمی ارتباط بین حجم مبادلات سهام و تغییرات قیمت سهام در چارچوب قلمرو تحقیق می باشد.

بطور خلاصه می توان از اهداف اساسی زیر برای انجام پژوهش حاضر نام برد:

• اهداف علمی
• بررسی رابطه بین حجم معاملات و قیمت سهام در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
• اهداف کاربردی
• کمک به سرمایه گذاران بازار سرمایه در فرایند تصمیم گیری و نیز تأمین امنیت مبادلات سهام
• کمک به مسئولین و گردانندگان بازار به منظور درک نحوه عمل بازار و هدایت آن به سوی توسعه یافتگی و قانون مندی
• بررسی روند تغییر قیمت در بورس اوراق بهادار تهران
• شناخت عوامل روانی بازار که منجر به عرضه و تقاضای زیاد و یا موجب افزایش میزان مبادلات یک نوع اوراق بهادار می شود
• درک بیشتر روحیات حاکم بر بازار بورس تهران به منظور کمک به گردانندگان، معامله گران و عرضه کنندگان بازار بورس در تصمیم گیری های آینده

با تغییراتی که در رویکرد سرمایه گذاری سهامداران در طی سال های اخیر در بازار بورس تهران به وجود آمده است و با توجه به علمی تر شدن روند معاملات، نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای سهامداران در انجام معاملاتشان باشد و زمینه را برای انجام تحقیقات آینده در بازار سرمایه فراهم نماید.