که اختیار نزدیکی و طلاق به دست من باشد. از امام (ع) پرسیدند که آیا این امر پذیرفته است؟ حضرت فرمودند: مرد مخالف سنت عمل کرده است، حق به کسی داده شده است که اهلیت آن را ندارد و اینگونه قضاوت کردند که باید مهریه بر عهده­ی مرد باشد و اختیار نزدیکی و طلاق نیز به عهده­ی او باشد و این سنت است[7].

6) از علی بن یقطین از امام صادق (ع) سوال شده در مورد مردی که کنیز خود را به عقد شخص دیگری درآورده است. حضرت در جواب فرمودند: طلاق به دست کسی که کنیز به عقد او درآمده است، خواهد بود[8].

7) مهم­ترین روایتی که توسط فقهای شیعه و سنی برای اثبات وجود اختیار طلاق در دست مرد مورد استناد قرار گرفته است، روایت ابن عباس از حضرت رسول اکرم (ص) است که فرموده­اند

 

این پایان نامه به‌غیر از فصل‌ مقدمه(فصل اول) و فصل نتیجه گیری(فصل پنجم)، دارای سه فصل دیگر است. اولین فصل بعد از مقدمه، فصل “کلیات”(فصل دوم) است. در این فصل، ضمن طرح مباحث عمومی پیرامون “عقلاءالمجانین” از جمله: دیدگاه‌های مختلف در مورد عقلای مجانین و تبیین شرایط اجتماعی آنان و معرفی مشاهیر این طایفه، به پیوند عقلای مجانین با سه مقوله‌ی اجتماع، سیاست و الهیات می‌پردازیم. همچنین در این فصل با ارائه‌ی مدل “برخورد جهان‌ها موازی” تحلیلی تازه از شخصیت، ذهن و زبان مجانین بدست داده می‌شود و ارتباط پارادوکس شطح و طنز با تجربه‌ی معنوی دیوانگان سنجیده می‌شود. فصل سومِ پایان‌نامه به معرفی تفصیلی کتاب “عقلاءالمجانین” و مولف آن: ابوالقاسم نیشابوری و دیدگاه‌های او اختصاص یافته. فصل چهارم این رساله در مورد دیوانگان در مثنوی‌های عطار است. در این فصل علاوه بر ذکر گمانه‌هایی در مورد دلایل توجه فوق‌العاده‌ی عطار به حکایات دیوانگان، به طبقه‌بندی و شمارش و مقایسه‌ی کمّیِ حکایاتِ دیوانگان در چهار مثنویِ: مصیبت‌نامه، منطق‌الطیر، الهی‌نامه و اسرار‌نامه‌ی عطار پرداختیم. سرانجام نتایج حاصل از این پژوهش‌ها را در فصل نتیجه‌گیری(فصل پنجم) گرد آورده‌ایم.

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

فصل اول: مقدمه 

1-1- اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………………………… 3

1-2- اهداف تحقیق………………………………………………………………………………………………………………… 4

1-3- پیشینه‌ی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………… 4

 

فصل دوم: کلیات

2-1- پژوهشی در موردِ اصطلاح “عقلای مجانین”……………………………………………………………… 6

2-1-1- دیدگاه ابوالقاسم نیشابوری و ابن عربی…………………………………………………………….. 6

2-1-2- دیدگاه ابن خلدون……………………………………………………………………………………………… 9

2-2- وضعیت اجتماعی عقلای مجانین………………………………………………………………………………. 10

2-3- تنوع در میان عقلای مجانین………………………………………………………………………………………

 

11

2-4- عقلای مجانین و هنر…………………………………………………………………………………………………… 12

2-5- واکنش عقلای مجانین در برابر نسبتِ جنون……………………………………………………………. 14

2-6- عقلای مجانین در آثار متفکران اسلامی……………………………………………………………………. 15

2-7- بررسی دلایلِ توجه متفکران و صوفیه به عقلای مجانین………………………………………… 15

2-8- معیارهای شناختِ عقلای مجانین و تمایز آن‌ها با سایر دیوانگان…………………………….. 17

2-9- آشنایی با عقلای مجانین مشهور……………………………………………………………………………….. 18

2-9-1- بهلول………………………………………………………………………………………………………………….. 18

2-9-2- شبلی………………………………………………………………………………………………………………….. 20

2-9-3- محمد معشوق طوسی………………………………………………………………………………………. 22

2-10- نگاهی به “عقلاءالمجانین” از سه منظر…………………………………………………………………. 24

2-10-1- عقلای مجانین و امور اجتماعی…………………………………………………………………….. 24

2-10-2- عقلای مجانین و امور سیاسی……………………………………………………………………….. 27

2-10-2-1- ارتباط زبان و قدرت در حکایات عقلای مجانین……………………………….. 27

عنوان                                                                                                                      صفحه

 

2-10-2-2- عقلای مجانین و شیعه………………………………………………………………………… 29

2-11- عقلای مجانین و الهیات…………………………………………………………………………………………… 31

2-11-1- مدل “جهان‌های موازی و بر خورد آن‌ها”……………………………………………………. 31

2-11-2- نگاهی به جریانِ تصوف از منظر مدل ” برخورد جهان‌های موازی”………….. 33

2-11-3- عقلای مجانین و “برخورد جهان های موازی”…………………………………………….. 34

2-11-4- ارتباط  “برخورد جهان‌های موازی”با زبان عقلای مجانین………………………….. 36

2-11-4-1- پارادوکس……………………………………………………………………………………………… 38

2-11-4-2- شطح…………………………………………………………………………………………………….. 39

2-11-4-3- طنز……………………………………………………………………………………………………….. 39

2-12- مجذوبان الهی……………………………………………………………………………………………………………. 41

2-12-1- نقش عقلای مجانین در پر رنگ کردن مفهوم عشق در تصوف………………….. 42

2-12-2- گزارش ابن عربی از جنون خود……………………………………………………………………. 43

2-12-3- انفعال روحی مجانین و نظریه‌ی دریافت(هرمنوتیک)………………………………….. 44

2-13- دگراندیشان………………………………………………………………………………………………………………… 46

2-13-1- واسوخت صوفیانه…………………………………………………………………………………………… 47

2-13-2- فیلسوفان مبتدع و اولیا الله……………………………………………………………………………. 50

2-13-3-دلایل پیدایش “واسوخت صوفیانه” در کلام مجانین…………………………………… 51

2-13-4- واسوخت صوفیانه‌ی اولیا الله…………………………………………………………………………. 54

 

فصل سوم: نگاهی به کتاب “عقلاءالمجانین” تالیف ابوالقاسم نیشابوری

3-1- ابوالقاسم نیشابوری………………………………………………………………………………………………………. 58

3-2- چاپ‌های “عقلاءالمجانین……………………………………………………………………………………………. 60

3-3- سیری در کتاب عقلای مجانین………………………………………………………………………………….. 61

 

فصل چهارم: دیوانگان در مثنوی های عطار

4-1- دلایل فزونی بسامد حکایات عقلای مجانین در آثار عطار………………………………………… 67

4-2- نظر عطار در مورد دیوانگان………………………………………………………………………………………… 70

4-3- طبقه بندی حکایات عقلای مجانین در مثنوی های عطار……………………………………….. 73

 

فصل پنجم: نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………… 84

 

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………. 86

 

 

مقدمه

 

در بطن هر جامعه‌ی مترقی یا فرهنگ زنده‌ای – به‌ویژه در دوران تمدن سازی- همواره جریان‌های فکری متعدد و گاه متضادی وجود دارد که به موازات یکدیکر در حال پیشرفتند. اگرچه در یک نگاه کلی، بعضی از این جریان‌ها نسبت به سایرین ” اصلی” به حساب می‌آیند، اما این مسئله هرگز نباید سبب شود که “جریان اصلی” به‌عنوان ” تنها جریان” فکری تلقی شود یا در اهمیتِ سایر جریان‌های موازی تردید شود.

در جوامع اسلامی نیز، از همان سال‌هایی که مسلمانان گام‌های نخستین را برای ساختن تمدن اسلامی برمی‌داشتند و “خردگرایی” جریان اصلی فکری و محور تمام فعالیت‌های فرهنگی بود، افرادی در گوشه و کنار سرزمین‌های اسلامی ظهور کردند که ارائه دهنده‌ی”شیوه‌‌ای غیر معمول در اندیشیدن” بودند. این افراد که از تاریخ نامعلومی به بعد، در تمدن اسلامی “عقلای مجانین” نامیده شدند، با تکیه بر نوع خاصی از “جنون”، – آگاهانه یا نا آگاهانه- مفهوم “خرد “رایج در میان عامه را نقد و به نوعی خودآگاهی و آزادی معنوی دعوت می‌کردند.

در قرن‌های 4 و 5 ه ق(عصر طلایی تمدّن اسلامی) که خردگرایی در اوج اهمیّت و اعتبار خود بود، این دیوانگان دانا و جنونشان، آن‌قدر اهمیت یافته بودند که مولفانی را برانگیزد تا در باب آنها، کتاب‌ها و رساله‌های مستقلی پدید آرند. از جمله‌ی این مولفان می‌توان به: ابوبشر دولابی (وفات: 310)، ابن ابی زهر (وفات: 325)، ابوالحسن‌بن ابی‌بکر مقسم (وفات: قرن 4)، و ابوالقاسم حسن نیشابوری (وفات: 406) اشاره کرد.(مارزلف، 1388: 11) البته از این میان، کتاب “عقلاء المجانین” ابوالقاسم نیشابوری، یگانه اثری است که تا روزگار ما باقی مانده است.

امّا، عقلای مجانین چه کسانی بودند؟ آنها افرادی بودند که از دولتِ جنونِ مقدسی که گریبان گیرشان شده بود- و یا جنونی که رندانه به خود می‌بستند- از خرد معاش اندیش و معمولی مردم زمانه فارغ بودند. آنان را به استناد حدیث نبوی: « رُفِعَ القَلَمُ عَنْ ثَلاثَهٍ: عَنِ النائِمِ حَتّى‏ یَسْتَیْقِظَ وَ عَنِ الَمجْنونِ حَتّى‏ یُفیقَ وَ عَنِ الطِفلِ حَتّى‏ یَحْتَلِمَ؛ مسند احمد ۱/ ۱۴۰ » از نظر فقهی “مرفوع‌القلم”

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 همکاران[2]، 2000). تصمیم گیری این که چه محتوایی بر روی یک وب سایت قرار گیرد، بسیار مهم است. یک شرکت هنگامی که می خواهد مخاطبان را جذب کند باید از محتوای سایت برای جذب آنها استفاده کند (لیر، 2001). لین و لو[3] (2000) به موضوع چگونگی پذیرش مشتریانی که توسط ویژگی­ها و اطلاعات دقیق  تحت تأثیر قرار گرفته بودند، پرداختند. هیوزینگ (2000) محتوا وب سایت را از هر دو مفهوم طراحی و عملیاتی با استفاده از اقدامات عینی و ذهنی را متمایز کرد.

پرکویتز و اتزیونی[4] (1999) اهمیت اطلاعات به روز با مفهوم وب سایت های تطبیقی کشف کردند. محتوا توسط دو مفهوم دقت اطلاعات و مرتبط بودن نشان داده می­شود (کائو و همکاران، 2005، 650)[5].

 

2-1-6-1-1-2) دقت اطلاعات

اساسی­ترین قابلیت وب سایت ارائه اطلاعات در مورد محصولات، خدمات، مردم، رویدادها و یا ایده است. وب سایت شرکت می­تواند با ارائه اطلاعات نامناسب، کسب و کار خود را به مخاطره اندازد. در نتیجه، برای شرکت­ها ضروری است تا توجه خود را به عواملی که  ممکن است به افزایش کیفیت اطلاعات منجر

 

شود، افزایش دهند (لین و لو، 2000). اطلاعات در وبسایت باید دقیق، آموزنده و به­روز باشد. افزایش دقت اطلاعات در مورد محصول، مشتری را می تواند راضی کند. هر روز باید اطلاعات اضافه یا اطلاعات قبلی به روز شود. مثلأ سایت آمازون، می توان لیست صد کتابی که هرساعت در سایت قرار می­گیرد را مشاهده کرد.

 

2-1-6-1-1-3) مرتبط بودن اطلاعات

مرتبط­بودن اطلاعات به حدی که اطلاعات در وب سایت به نیازهای اطلاعاتی مشتری مربوط می شود اشاره دارد. بعید است که یک شرکت بخواهد به همان اطلاعات را به گروه­های مختلف مشتریان ارائه کند (هیوزینگ، 2000). بخش­های مختلف وب سایت باید برای نیازهای گروه های مختلف مشتریان طراحی شود. مشتریان بالقوه وب سایت باید شناسایی و نیازهای آنها مورد بررسی قرارگیرد. بنابراین نیازهای مشتریان و همچنین پوشش موضوعی، توسعه های مختلف بخش وب سایت هدایت کرده­اند. به عنوان مثال، محتوای وب سایت خودروساز باید شامل اطلاعات مربوط به شاخه­های آن در مناطق مختلف و یا کشورها و مدل­ها و ویژگی های مختلف باشد. علاوه بر این، یک وب سایت باید تعهدات در حال انجام را نشان دهد. تعهدات پذیرفته شده درقبال مشتریان باید به دقت انجام گیرد. اگر این اتفاق نیافتد، وب سایت اعتبار و مشتریان خود را از دست خواهد داد (کائو و همکاران، 2005، 651).

 

2-1-6-1-1-4) نکاتی در مورد متون و اطلاعات فروشگاه­های اینترنتی

هنگام قرار دادن متون در فروشگاه­های اینترنتی باید به چند نکته توجه کرد تا بتوان جذابیت و سودمندی سایت و مطالب را افزایش داد. این نکات عبارتند از:

اطلاعات باید خلاصه و کوتاه باشد. تقریبأ 80 درصد از کاربران وب وقتی با حجم وسیع اطلاعات مواجه می شوند، به جای مطالعه تنها آنها را اسکن می­کنند. بنابراین، نکات مهم مطالب باید واضح و روشن بیان شود. این درحالی است که اگر بینندگان با حجم وسیع اطلاعات مواجه شوند، در این حجم از اطلاعات غوطه­ور شده و از مطالعه مطالب خودداری می­کنند (سویینی[6]، 1390: 64).
[1] Huizingh

1-9-3 قلمرو زمانی تحقیق………………………………………………………………………………………………………..17
1-9-4 قلمرو زمانی موضوع………………………………………………………………………………………………………17
1-10 تعاریف عملیاتی برخی مفاهیم و واژه های پژوهش………………………………………………………………17

فصل دوم: ادبیات پژوهش
2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….23
2-2 رفتار شهروند سازمانی ،فرهنگ سازمانی و آموزش ضمن خدمت…………………………………………….23
2-2-1 مفهوم رفتار شهروند سازمانی…………………………………………………………………………………………..23
2-2-2 مفهوم فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………………………………………25
2-2-3 مفهوم آموزش ضمن خدمت……………………………………………………………………………………………26
2-3 ابعاد رفتار شهروندی…………………………………………………………………………………………………………..27
2-5 عوامل تاثیر گذار بر رفتار شهروندی سازمانی…………………………………………………………………………32
2-6 انواع رفتار شهروندی………………………………………………………………………………………………………….34
2-7 پیامدهای رفتارهای شهروندی سازمانی………………………………………………………………………………….35
2-8 عوامل و اجزاء فرهنگ سازمان…………………………………………………………………………………………….36
2-9 ویژگیهای فرهنگ سازمانی…………………………………………………………………………………………………..38
2-10 انواع فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………………………………………….40
2-11 ابعاد فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………………………………………42
2-12 کارکردهای فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………………………………43
2-13 نقش و اهمیت فرهنگ سازمانی………………………………………………………………………………………….45
2-14 دلایل تأثیر رفتار شهروندی سازمانی بر اثربخشی سازمان……………………………………………………….46
2-15 تئوریهای فرهنگ سازمانی…………………………………………………………………………………………………53
2-16 انواع فرهنگ در نگاه هافستد……………………………………………………………………………………………..54
2-17 آموزش ضمن خدمت……………………………………………………………………………………………………….54
2-17-1 تاریخچه آموزش ضمن خدمت……………………………………………………………………………………..55
2-17-2 اهمیت و ضرورت آموزش ضمن خدمت………………………………………………………………………..55
2-17-3 انواع

 

آموزش‌های ضمن خدمت……………………………………………………………………………………..56
2-18 رابطه آموزش ضمن خدمت،رفتار شهروند سازمانی وفرهنگ سازمانی…………………………………….56
2-19 تحقیقات پیشین……………………………………………………………………………………………………………….61
فصل سوم: روش تحقیق
1-3 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….66
2-3 روش تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………..66
3-3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………..67
4- تعیین حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………..67
5- 3 روش گردآوری داده ها و اطلاعات……………………………………………………………………………………..68
6- 3ابزار گردآوری داده ها…………………………………………………………………………………………………………68
7-3 روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………………………………70
1-7-3 آزمون میانگین یک جامعه………………………………………………………………………………………………70
8-3 روایی و پایایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………72
1-8-3 روایی پرسشنامه……………………………………………………………………………………………………………72
2-8-3 پایایی………………………………………………………………………………………………………………………….73

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها
1-4 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….75
2 – 4توصیف داده های جمعیت شناختی…………………………………………………………………………………….75
1-2-4جنسیت………………………………………………………………………………………………………………………….75
2-2-4 سن………………………………………………………………………………………………………………………………76
3-2-4 تحصیلات…………………………………………………………………………………………………………………….77
3-4 نقش مولفه های جمعیت شناختی در پاسخ به متغیرهای تحقیق………………………………………………..78
1-3-4 بررسی نقش مولفه جنسیت در پاسخ های ارائه شده…………………………………………………………..78
2-3-4 بررسی نقش مولفه سن در پاسخ های ارائه شده…………………………………………………………………81
3-3-4 بررسی نقش مولفه تحصیلات در پاسخ های ارائه شده………………………………………………………..82
4-4 تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه‌ها……………………………………………………………………………..83
1-4-4 آزمون فرضیه فرعی اول…………………………………………………………………………………………………84
2-4-4 آزمون فرضیه فرعی دوم………………………………………………………………………………………………..85
3-4-4 آزمون فرضیه فرعی سوم……………………………………………………………………………………………….86
4-4-4 آزمون فرضیه فرعی چهارم…………………………………………………………………………………………….87
5-4-4 آزمون فرضیه فرعی پنجم………………………………………………………………………………………………88
6-4-4 آزمون فرضیه فرعی ششم………………………………………………………………………………………………90
7-4-4 آزمون فرضیه اصلی اول…………………………………………………………………………………………………91
فصل پنجم: جمع بندی، نتیجه گیری و پیشنهادات
1-5 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………….93
2-5 نتیجه گیری بر اساس فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………93
1-2-5 نتیجه فرضیه اول…………………………………………………………………………………………………………..93
2-2-5 نتیجه فرضیه دوم………………………………………………………………………………………………………….93
3-2-5 نتیجه فرضیه سوم…………………………………………………………………………………………………………94
4-2-5 نتیجه فرضیه چهارم……………………………………………………………………………………………………….94
5-2-5 نتیجه فرضیه پنجم…………………………………………………………………………………………………………94
6-2-5 نتیجه فرضیه ششم………………………………………………………………………………………………………..95
7-2-5 نتیجه فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………..95
3-5 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………95
1-3-5 پیشنهاد فرضیه اصلی………………………………………………………………………………………………………95
4-5 پیشنهاد برای تحقیقات آینده………………………………………………………………………………………………..96

منابع و مأخذ
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………..97
منابع لاتین……………………………………………………………………………………………………………………………….98
جداول
جدول1-1 تعاریف فرهنگ سازمانی……………………………………………………………………………………………21
جدول3-1- ترکیب سوالات بر اساس متغیرهای تحقیق…………………………………………………………………69
جدول 2-3: نتایج آزمون پایایی………………………………………………………………………………………………….74
جدول 1-4: وضعیت جنسی پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………..75
جدول 2-4: وضعیت سنی پاسخ دهندگان…………………………………………………………………………………..76
جدول3-4: سطح تحصیلات پاسخ دهندگان………………………………………………………………………………..77
جدول 4-4 : نتایج بررسی گروه ها…………………………………………………………………………………………….79
جدول 5-4 : نتایج آزمون t بر اساس جنسیت………………………………………………………………………………79
جدول 6-4 : نتایج آزمون ANOVA بر اساس سن……………………………………………………………………….81
جدول 7-4 : نتایج آزمون ANOVA بر اساس تحصیلات……………………………………………………………..82
جدول 8-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه اول……………………………………………………………………84
جدول 9-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه فرعی اول………………………………………………………………….84
جدول 10-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه فرعی دوم…………………………………………………………85
جدول 11-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه فرعی دوم………………………………………………………………..86
جدول 12-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه فرعی سوم…………………………………………………………86
جدول 13-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه فرعی سوم……………………………………………………………….87
جدول 14-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه فرعی چهارم……………………………………………………..87
جدول 15-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه فرعی چهارم…………………………………………………………….88
جدول 16-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه فرعی پنجم………………………………………………………..89
جدول 17-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه فرعی پنجم………………………………………………………………89
جدول 18-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه فرعی ششم……………………………………………………….90
جدول 19-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه فرعی ششم……………………………………………………………..90
جدول 20-4: نتایج آمار توصیفی مربوط به فرضیه اصلی…………………………………………………………..91
جدول 21-4: نتایج آزمون t مربوط به فرضیه اصلی………………………………………………………………….91
شکل 1-1- مدل مفهومی تحقیق…………………………………………………………………………………………….13



چکیده
در پژوهش حاضر تلاش شد تأثیر آموزش ضمن خدمت بررفتارشهروندی سازمانی و فرهنگ سازمانی کارکنان اداره سرپرستی بانک صادرات مرکز تهران بررسی شود. پژوهش از نظر هدف کاربردی و با روش علّی انجام شد . جامعه مورد مطالعه در این پ‍ژوهش را کارکنان اداره سرپرستی بانک صادرات مرکز تهران بر می­گرفت که تعداد کارکنان 1256 بود . برای جمع­آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد که به همه کارکنان پرسش نامه پخش شد که تعداد 1256 پرسشنامه جمع اوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. پایایی و روایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ و نظر اساتید و محققان رشته مدیریت مورد تایید قرار گرفت . برای تجزیه و تحلیل داده­ها از آزمون t (آزمون میانگین یک جامعه) استفاده شد . تجزیه و تحلیل داده­ها نشان داد که آموزش ضمن خدمت تاثیر مثبتی بر رهبری سازمانی، ویژگی های قالب ، مدیریت کارکنان ، انسجام سازمانی ، تاکیدهای استراتژیک و معیارهای موفقیت در اداره سرپرستی بانک صادرات مرکز تهران داشت.
واژگان کلیدی:فرهنگ سازمانی، آموزش ضمن خدمت،رفتار سازمانی


فصل اول
کلیات تحقیق


1-1-مقدمه
جهان کنونی جهانی است پر از تغییر شتابان ، دگرگونی های بسیاری در ارکان جامعه صورت گرفته و پیشرفتهای سریع علوم و تکنولوژی انسانی را با وضعیتی روبرو ساخته که کمتر شباهتی با گذشته دارد یکی از علومی که تحولات بسیار داشته ،علم مدیریت است که پا به عرصه نوینی از حیات خود گذاشته ودر پاسخ به چالشهای محیطی روشهای تازه را جستجو میکند.
فرهنگ، در گسترده­­ترین معنی به فرآورده­های پیچیده و پیشرفته بشری مانند هنر، فلسفه، دانش و تکنولوژی اشاره دارد و در علوم اجتماعی به نظامی از معانی مشترک که به‌گونه­ای آشکار و جمعی، توسط یک گروه معین در یک زمان مشخص پذیرفته شده و بر پایه این نظام، معانی، کنش و رفتار گروه انجام می‌گیرد، اطلاق می­شودسازمان نیز عبارت است از جمعی از افراد که برای تحقق اهداف معیّن باهم همکاری می­کنند( طوسی، 1372، ص3).
فرهنگ الگویی از مفروضات مشترک است که گروه را فرا می گیرد، به طوری که مشکلات انطباق پذیری خارجی و هماهنگی داخلی گروه را حل می کند، و به سبب عملکرد وتأثیر مثبتش معتبر دانسته می شود واز این جهت به مثابه روش صحیح ادراک، تفکر واحساس در خصوص آن مشکلات گروه، به اعضای جدید آموزش و یاد داده می شود(شاین[1]،1383،ص 3).
جوامع به عنوان مجموعه های انسانی دارای فرهنگ هایی می باشندکه راهنمای عمل گروهی آن ها می باشد یکی از این مجموعه های انسانی ، سازمان محل اجتماع مردمی که با هم طبقه می باشد که به طور خلاصه این چنین تعریف می شود:
یک سازماندهی هماهنگ و مصوب کار می کنند تا هد ف های سازمانی را تحقق بخشند (افجه،1380، ص 16).
سازمان ها ترتیبات اجتماعی برای کنترل عملیات رسیدن به هدف های جمعی و محل خلق مدیریت های آگاهانه و ترتیبات لازم برای تحقق بخشیدن هدف ها به وسیله ابزار های جمعی می باشند. لذا می توان فرهنگ سازمانی که به عنوان رفتار های غالب در سازمان شناخته می شود را به این گونه تعریف کرد مجموعه ای از ارزش کلیدی باورهای راهنما، وتفاوت هایی می داند که در اعضای یک سازمان مشترک است(عسگریان،1388،ص102).
فرهنگ سازمانی عبارت است از باورهای مشترک در یک سازمان. هرچه باورهای مشترک عمیق تر و بیشتر باشند، فرهنگ قوی تر است و هرچه باورها متفاوت ووجه اشتراک آنها کمتر باشد فرهنگ سازمان ضعیف ترخواهد بود(فیزی،1372. ،ص 8)
مرور نوشته های صاحب نظران مدیریت مبین این واقعیت است که فرهنگ سازمانی، رفتار کارکنان را در سازمان شکل می دهد . باتوجه به این که فرهنگ سازمانی، تأثیری به سزا بر رفتار مدیران و کارکنان در تمام سطوح سازمان دارد، آنها با قدرت می توانند توانایی یک شرکت را در تغییر جهت گیری استراتژیک آن، تحت تأثیر قرار دهند.با توجه به اینکه سازمان مدیریت یک سازمان انسان محور است، فرهنگ سازمانی نقش به سزایی در میزان موفقیت این سازمان خواهد داشت . برای تقویت و ارتقای فرهنگ سازمانی موجود ابتدا می بایست فرهنگ حاکم را مورد بررسی و شناخت قرار داد تا ازاین طریق نقاط قابل بهبود فرهنگی شناسایی شده و زمینه ارتقای فرهنگی فراهم آید