(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

انتقال حرارت جابجایی آزاد یا طبیعی یکی از پدیده­های باکاربرد بسیاردر صنعت و در محیط پیرامون بشریت است. این پدیده به واسطه­ی کاربرد گسترده­ی آن مورد توجه بسیاری از محققین قرار گرفته است و محققین را بر آن داشته تا جریان جابجایی آزاد را بر روی هندسه­هایی چون صفحه، گوه، بیضی، استوانه، مخروط، کره دنبال کنند. در این میان با توجه به اتفاقاتی که جریان تا رسیدن به حالت دایم طی می­ کند و در کل اهمیت جریان در حالت گذرا این حالت مورد توجه محققین قرار گرفته است که در این میان جریان گذرا اطراف برخی هندسه­ها از جمله کره کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین در این پایان نامه به بررسی جریان جابجایی آزاد گذرا اطراف کره با در نظر گرفتن میدان مغناطیسی، با در نظر گرفتن جذب و تولید حرارت، با در نظر گرفتن لزجت متغیر با دما و با در نظر گرفتن هدایت حرارتی متغیر با دما پرداخته شده است. از طرفی یکی از بروزترین و کاراترین روش­های عددی ترکیب مربعات دیفرانسیل تکه‏ای (IDQ) با مربعات دیفرانسیل(DQ) می­باشد. به علت نوپا بودن این روش تا کنون از آن در حل عددی مسایل انتقال حرارت هدایت گذرا استفاده شده است. در این پایان نامه جریان­های گذرا اطراف کره با بهره گرفتن از این روش عددی بررسی شده است.

کلید واژه:

مربعات دیفرانسیل، مربعات دیفرانسیل تکه­ای، جابجایی آزاد گذرا، کره، لایه­ی مرزی

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                               صفحه

فصل اول: مقدمه

1.1  مقدمه…………………………………………………………………………………………………….. 2

2.1   مروری بر کارهای گذشته…………………………………………………………………………… 4

3.1  اهداف پایان نامه ……………………………………………………………………………………… 15

فصل دوم:

روش مربعات دیفرانسیل و  روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای

1.2- مقدمه…………………………………………………………………………………………………. 17

2.2- انتگرال­گیری مربعی………………………………………………………………………………… 18

3.2- مربعات دیفرانسیلی…………………………………………………………………………………. 19

4.2- محاسبه­ی ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی اول…………………………………………………….. 19

1.4.2- تقریب بلمن………………………………………………………………………………………. 19

1.1.4.2- تقریب اول بلمن……………………………………………………………………………… 19

2.1.4.2- تقریب دوم بلمن……………………………………………………………………………… 20

2.4.2- تقریب کلی شو………………………………………………………………………………….. 21

5.2- محاسبه­ی ضرایب وزنی مشتقات مرتبه­ی دوم و بالاتر……………………………………….. 23

1.5.2-ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی دوم………………………………………………………………. 23

1.1.5.2- تقریب کلی شو……………………………………………………………………………….. 23

2.5.2- رابطه­ بازگشتی شو برای محاسبه­ی مشتق مراتب بالاتر…………………………………. 24

3.5.2- تقریب ضرب ماتریسی…………………………………………………………………………. 26

6.2- اعمال شرایط مرزی………………………………………………………………………………… 27

7.2- انواع انتخاب فواصل بین نقاط……………………………………………………………………. 29

8.2- مربعات دیفرانسیل تکه­ای………………………………………………………………………….. 31

9.2- بررسی کارایی روش مربعات دیفرانسیل……………………………………………………….. 32

1.9.2- جریان جابجایی آزاد دایم بر روی کره دما ثابت………………………………………… 32

1.1.9.2- مدل­سازی ریاضی جریان…………………………………………………………………… 32

2.1.9.2- گسسته­سازی معادلات با بهره گرفتن از روش مربعات دیفرانسیل……………………….. 35

3.1.9.2- نتایج……………………………………………………………………………………………… 36

فصل سوم:

جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت

1.3- بررسی جریان جابجایی آزادگذرا اطراف کره­ی همدما……………………………………. 40

1.1.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 40

2.1.3- گسسته­سازی معادلات با بهره گرفتن از روش مربعات دیفرانسیل…………………………… 43

3.1.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 44

2.3- بررسی جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت در حضور میدان مغناطیسی… 44

1.2.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 47

2.2.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 49

3.3- بررسی اثر تولیدو جذب حرارت بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت. 50

1.3.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 50

2.3.3- نتایج……………………………………………………………………………………………….. 51

4.3- بررسی اثر لزجت متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت…… 53

1.4.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 54

2.4.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 55

5.3- بررسی اثر هدایت حرارتی متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت       56

1.5.3- مدل­سازی ریاضی جریان…………………………………………………………………….. 57

2.5.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 59

6.3- بررسی اثر لزجت و هدایت حرارتی متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت       60

1.6.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 60

2.6.3- نتایج……………………………………………………………………………………………… 63

7.3- بررسی اثر لزجت و هدایت  حرارتی متغیر با دما بر جریان جابجایی آزاد گذرا بر روی کره دما ثابت  تحت میدان مغناطیسی با در نظر گرفتن تولید و جذب حرارت………………………………………………………………… 63

1.7.3- مدل­سازی ریاضی جریان……………………………………………………………………… 63

2.7.3- نتایج………………………………………………………………………………………………. 67

فصل چهارم:

بحث و نتیجه­گیری و پیشنهادات

1.4- بحث و نتیجه­گیری……………………………………………………………………………….. 69

2.4- پیشنهادات…………………………………………………………………………………………… 70

فهرست مراجع………………………………………………………………………………………………. 72

پیوست­ها

جداول………………………………………………………………………………………………………… 89

اشکال و نمودارها…………………………………………………………………………………………… 96

فهرست جداول:

جدول 1.2 : بررسی استقلال روش از تعداد گره­ها در راستای y در x=0 .

جدول 2.2: بررسی استقلال روش از تعداد گره­ها در راستای x در x=90 .

جدول 3.2: مقایسه ی روش DQ-FD با روش  DQ-DQ.

جدول4.2: بررسی نتایج حاصل از  با بهره گرفتن از DQM .

جدول 5.2: بررسی نتایج حاصل از  با بهره گرفتن از DQM .

جدول 1.3: بررسی استقلال روش از تعداد گره ها در راستای y در حالت دایم کد گذرا در x=0 .

جدول 2.3 : بررسی استقلال روش از تعداد گره ها در راستای x در حالت دایم کد گذرا در  x=90 .

جدول 3.3 : بررسی استقلال روش از تعداد گره ها در راستای در حالت دایم کد گذرا در x=90 .

جدول 4.3 : مقایسه ی روش DQ_IDQ با روش  DQ_DQ.

فهرست اشکال:

شکل 1.2: انتگرال­گیری مربعی

شکل 2.2: مقایسه­ توزیع چبشف-گوس-لوباتو با توزیع یکنواخت در شبکه­ی 8*15

شکل2.3: چگونگی برخورد روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای با یک تابع زمان­مند دلخواه

شکل 4.2: نحوه­ی تکه تکه­کردن دامنه­ی محاسباتی در روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای

شکل 5.2: نمایی از مسیله مورد مطالعه

شکل6.2 : اثر تغییر زاویه برروند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در لایه ی مرزی با

شکل1.3: بررسی روند انتقال حرارت گذرا تا رسیدن به حالت دایم

شکل2.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با  در با

شکل3.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در

شکل4.3 : اثر برروند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در

شکل5.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو

شکل6.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با

شکل7.3 : اثر  بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در  با

شکل8.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با

شکل9.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو

شکل10.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با

شکل11.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در با

شکل12.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با

شکل13.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو

 

شکل14.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با

شکل15.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در با

شکل16.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با

شکل17.3 : روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) با تغییر در باو

شکل18.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و توزیع دما (ب) در حالت دایم در با

شکل19.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) با  در با

شکل20.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و ناسلت محلی (ب) در حالت دایم  با

شکل21.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب) در  با

شکل22.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب)در  با

شکل23.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف) و اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (ب) در حالت دایم در با

شکل24.3 : اثر بر روند تغییرات توزیع دما (الف) و اثر بر روند تغییرات توزیع دما (ب) در حالت دایم در با

شکل25.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب) در حالت دایم با

شکل26.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب) در حالت دایم با

شکل27.3 : اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (الف)، اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (ب)، اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (ج) و اثر بر روند تغییرات پروفیل سرعت (د)  در حالت دایم در با

شکل28.3 : اثر بر روند تغییرات توزیع دما (الف)، اثر بر روند تغییرات توزیع دما (ب)، اثر بر روند تغییرات توزیع دما (ج) و اثر بر روند تغییرات توزیع دما (د)  در حالت دایم در با

شکل29.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ج) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (د)  در با

شکل30.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ج) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (د)  در با

شکل31.3 : اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (الف)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ب)، اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (ج) و اثر بر روند تغییرات ضریب اصطکاک دیواره (د)  در حالت دایم با

شکل32.3 : اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (الف)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ب)، اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (ج) و اثر بر روند تغییرات ناسلت محلی (د)  در حالت دایم با

فهرست علایم:

a
شعاع کره
 
ماتریس ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی اول
 
ماتریس ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی دوم
 
میدان مغناطیسی
 
ماتریس ضرایب وزنی مشتق مرتبه­ی سوم
 
گرمای ویژه در فشار ثابت
 
سرعت بدون بعد
 
میدان جاذبه
 
عدد گراشف
H
پارامتر تولید و جذب حرارت
 
هدایت حرارتی
M
تعداد گره­ها در جهت y
 
تعداد گره­ها در جهت x
 
پارامتر هیدرومغناطیس
 
تعداد گره­ها در جهت
 
عدد پرانتل
 
نرخ تولید یا جذب حرارت حجمی
 
ثابت تولید یا جذب حرارت
T
زمان دارای بعد
t”
زمان بدون بعد
T
دمای سیال
 
سرعت بدون بعد در راستای x
U
مولفه­ی سرعت در راستای X
 
سرعت  بدون بعد در راستای y
V
مولفه­ی سرعت در راستای Y
x
مختصات بی­بعد شده در راستای سطح کره
X
مختصات در راستای سطح کره
y
مختصات بی­بعد شده در راستای عمود بر سطح کره
Y
مختصات در راستای عمود بر سطح کره
 
ضریبی که خاصیت هدایت حرارتی را به اختلاف دما مرتبط می­ کند
 
ضریب انبساط حرارتی
 
ضریب که لزجت را به اختلاف دما مرتبط می­ کند
 
پارامتر بدون بعد در هدایت حرارتی
 
پارامتر بدون بعد در لزجت
 
لزجت دینامیکی سیال
 
لزجت سینماتیکی سیال
 
دمای بدون بعد
 
چگالی سیال
 
ضریب هدایت الکتریکی سیال
 
زمان بدون بعد
 
تابع جریان
 
پایین نویس
 
مقادیر در فاصله­ی بسیار دور از سطح کره
W
مقادیر درسطح کره
 
بالانویس
 
نشانگر ماتریس ضرایب اصلاح شده
مقدمه:

یکی از پدیده­های انتقال حرارت، جابجایی آزاد یا طبیعی است. تغییر چگالی­ای که بواسطه­­ی گرادیان دما ایجاد می­شود منجر به جاری شدن سیال می­گردد. حرکت سیال در جابجایی آزاد در مجاورت یک سطح در نتیجه­ی نیروهای شناوری است که به واسطه­ی گرادیان دما  اعمالی بر سیال در نزدیکی سطح و تغییرات چگالی سیال می­باشد. نیروهای شناوری که موجب جریان­های جابجایی آزاد می­شوند را نیروهای حجمی[1] می­گویند. تاریخچه­ی تحقیقات اولیه­ی که این جریان را در نظر گرفتند، به یک صده قبل باز می­گردد. از آن زمان تاکنون داده­ها، روابط و تحلیل­هایی که بر این جریان حاکم می­باشند با رشد فوق­العاده­ی افزایش پیدا کرده­اند. علاقه­ بی­شماری که بشریت به این پدیده نشان می­دهد، بازتاب نیاز فوق­العاده­ی است که بشر به این پدیده­ جالب و حیاتی احساس می­کرده است. اهمیت و تنوعی که در بکارگیری این پدیده در صنعت و محیط اطراف به چشم می­آید، نشان بر کاربرد گسترده­ی این پدیده دارد. این پدیده گاه به تنهایی و گاه با ترکیب شدن با سایر پدیده­های انتقال در انتقال حرارت و جرم بکار گرفته شده است.

از طرفی با توجه به اینکه سیستم­های واقعی فیزیکی یا مسائل مهندسی که بواسطه­ی این پدیده ایجاد می­شوند به کمک معادلات پاره­ای توصیف می­شوند، در اکثر حالت­ها، حل بسته­ی[2] آن­ها فوق­العاده سخت است. بدین سبب، روش­های تقریبی عددی به صورت گسترده­ای برای حل این معادلات، مورد استفاده قرار می­گیرند. بیشترین روش­های عددی که برای حل این­گونه مسائل به کار گرفته می­شوند، روش­های المان محدو­د[3]، تفاضل محدود[4] و حجم محدود[5] می­باشد این سه روش جز روش­های مرتبه­ی پایین طبقه ­بندی می­شوند. روش­های مرتبه­ی پایین برای بدست آوردن دقت کافی در محاسبات نیازمند تعداد گره­های محاسباتی بالایی هستند. در مسایلی که چند بعد محاسباتی دارد نیاز به ظرفیت محاسباتی بالا برای حفظ دقت محاسبات بیشتر نمود پیدا می­ کند. بنابراین محققین تلاش­هایی به منظور دست­یابی به روش­هایی که با تعداد گره­های محاسباتی کم، منجر به نتایجی با دقت بالا گردند را آغاز کردند. از این روش­ها تحت عنوان روش­های مرتبه­ی بالا یاد می­شود. از جمله­ی ماحصل این تلاش­ها می­توان به روش­های طیفی[6] و مربعات دیفرانسیل[7] اشاره کرد. همان­گونه که گفته شد یکی از مزایای این روش دست­یابی به دقت محاسباتی مناسب در عین کم بودن تعداد گره­های محاسباتی است.

روش مربعات دیفرانسیل برای اولین بار توسط ریچارد بلمن و همکارنش در اوایل دهه­ی 70 میلادی به کار گرفته شده است. روش مربعات دیفرانسیل برگرفته شده از روش انتگرال­گیری مربعی[8] می­باشد. در این روش مقدار مشتق تابع در هر نقطه را با بهره گرفتن از مجموع حاصل­ضرب مقادیر تابع در مقادیر وزنی مرتبط در طول راستای مورد نظر تقریب می­زنند. نکته­ی کلیدی در بکار بردن این روش، تعیین ضرایب وزنی است. بدلیل محدودیت­هایی که در اعمال روش­های اولیه­ی تعیین ضرایب وزنی وجود داشت، این روش تا سال­های متمادی کمتر مورد استفاده قرار گرفت. تا این­که پژوهش­هایی که محققین در اواخر دهه­ی80 و اوایل دهه­ی 90 به منظور پیدا کردن ضرایب وزنی ساده­تر انجام دادند، منجر به معرفی این روش به عنوان ابزار عددی قدرتمندی در دو دهه­ی اخیر شد.

با افزایش استفاده از این روش در سالیان اخیر محققین بنا به نیازی که احساس می­کردند، روش­های دیگری را از روش مربعات دیفرانسیل استخراج کردند که یکی از این روش­ها مربعات دیفرانسیل تکه­ای[9] است. این روش در مسایلی که تغییرات گرادیان متغییری شدید و یا در مسایلی با شرایط مرزی متغیر، کارایی بالایی دارد. ایده­ی روش مربعات دیفرانسیل تکه­ای در سال 2006 در مدل­سازی امواج در آب­های کم عمق بکار گرفته شد. اصول این روش بر پایه­ تکه تکه کردن دامنه­ی محاسباتی بر زیر دامنه­ها و اعمال روش مربعات دیفرانسیل بر هر زیر دامنه است.

در این پایان نامه جریان جابجایی آزاد گذرا حول کره با ترکیب دو روش مربعات دیفرانسیل و مربعات دیفرانسیل تکه­ای مورد بررسی قرار گرفته شده است.

2.1-  مروری بر کارهای گذشته:

جابجایی آزاد بدلیل کاربرد گسترده­ی که در صنعت و در محیط پیرامون بشر دارد بسیار مورد توجه قرار گرفته است. از طرفی با توجه به معادلات پاره­ای حاکم بر این پدیده و مشکل بودن ارایه­ی یک حل تحلیلی برای معادلات حاکم بر این جریان، بشر مجبور به استفاده از روش­های عددی برای حل این جریان شده است. از طرفی، حل عددی معادلات حاکم بر جابجایی آزاد دارای پیچیدگی­هایی است. علت این امر وابسته بودن معادله­ی مومنتم به معادله­ی انرژی از طریق نیروی بویانسی است و بنابراین می­بایست معادله­ی انرژی و مومنتم باید همزمان حل شوند. از طرفی یکی از عوامل اثر گذار در پیچیده­تر شدن معادلات هندسه­ی است که جریان بر روی بررسی می­شود. به عنوان مثال جریان بر روی کره نسبت به جریان برروی هندسه­های چون صفحات اعم از افقی، عمودی یا مایل و حتی استوانه­های با همین وضعیت پیچیده­تر می­باشد.

در ادامه تعدادی از تحقیقاتی که جریان بر روی هندسه­هایی چون کره را بررسی کرده­اند، معرفی می­شوند. گارنر و گرفتن ]1[ به بررسی اثر انتقال جرم بر روی کره­ی غیر متخلخل پرداختند. آماتو و چی ]2[ به بررسی اثر جابجایی آزاد اطراف کره­ی غوطه­ور در آب پرداختند. برومهام و میهو]3[ جریان جابجایی آزاد هوا را بر روی کره بررسی کردند.  گیولا و کورنیش ]4[ با بهره گرفتن از روش عددی تفاضل محدود[10] به بررسی جریان و انتقال حرارت اطراف کره پرداختند. سینگاه و حسن ]5[ به بررسی جریان جابجایی آزاد در اطراف کره با گراشف­های پایین پرداختند.  هیوانگ و چن ]6[با بهره گرفتن از روش عددی تفاضل محدود اثر مکش و دمش بر روی کره را بررسی کردند. چن و چن ]7[جریان جابجایی آزاد سیال غیرنیوتنی اطراف کره و استوانه با بهره گرفتن از روش رانگ کوتا[11] مرتبه­ی چهار مورد مطالعه قرار دادند. جعفرپور و یووانوویچ  ]8[ با بهره گرفتن از سری­ها یک حل نیمه تحلیلی برای جریان جابجایی آزاد بر روی کره­ی همدما ارائه دادند. جیا و گوگس ]9[ جریان جابجایی آزاد اطراف کره­ی همدما را بررسی کردند. نظر و همکاران ]10[جریان جابجایی آزاد سیال میکروپولار[12] در اطراف کره با شار ثابت مطالعه کردند. ایشان با استفاده روش عددی کلرباکس[13] به حل این مساله پرداختند. نظر و همکاران ]11[ در ادامه کار قبل جریان جابجایی آزاد سیال میکروپولار در اطراف کره­ی همدما با بهره گرفتن از همان روش قبل بررسی کردند. مولا و همکاران ]12[ به بررسی اثر تولید حرارت بر جریان جابجایی آزاد در میدان مغناطیسی اطراف کره پرداختند. چنگ ]13[ انتقال حرارت و انتقال جرم جریان جابجایی آزاد اطراف کره­ در مجاورت سیال میکروپولار را با بهره گرفتن از روش جمع­آوری اسپیلاین مکعبی[14]  بررسی کرد. بگ و همکاران ]14[ به بررسی اثر جذب و تولید حرارت بر جابجایی آزاد اطراف کره درون میدان مغناطیسی که در محیط متخلخلی قرار دارد، پرداخته­اند.

تمامی تحقیقات بیان شده، جریان جابجایی آزاد اطراف کره در حالت دایم را بررسی کرده­اند. با توجه به اهمیت جریان در مدت زمانی که جریان به حالت دایم برسد و واقعی­تر بودن جریان گذرا این جریان مورد توجه پژوهشگرانی واقع شد. از جمله تحقیقاتی عددی یا آزمایشگاهی که جریان خارجی گذرا بر روی هندسه­های مختلف بررسی کرده­اند، می­توان به کارهای ]15-23[ اشاره کرد. از جمله پژوهش­هایی که به بررسی جریان جابجایی آزاد گذرا اطراف هندسه­هایی همچون کره پرداخته­اند می­توان به کارهای پژوهشگران زیر اشاره کرد. اینگهام و همکاران ]24[ به بررسی جریان جابجایی آزاد گذرا اطراف سطوح همدمای سه بعدی در گراشف­های بالا پرداختند. یان و همکاران ]25[ به

ضمن قرارداد نسبت به آن توافق کرده باشند و چه پس از بروز اختلاف به داوری فرد یا نهاد خاصی توافق کنند. ثالثا رای داوری مانند دادرسی و برخلاف سایر شیوه های جایگزین الزام آور بوده و طرفین با توافق قبلی متعهد به اجرای رای داوری شده اند. رابعا قانون حاکم بر فرایند داوری و قانون حاکم بر ماهیت اختلاف امری توافقی بوده و در داوری های سازمانی نیز با پذیرش صلاحیت آن مرجع داوری می باشد. خامسا موضوع حقوق مالکیت فکری موضوعی تخصصی است و نیاز به تجربه و دانش و تسلط بر قواعد بین المللی مرتبط با آن دارد لذا انتخاب قاضی متخصص در دادگاه های داخلی امکانپذیر نبوده اما در داوری می توان اختلاف را به داور دارای دانش و تجربه در آن زمینه ارجاع داد. سادسا شناسایی و اجرای آرای داوری در تمامی کشور های عضو کنوانسیون نیویورک که تقریبا اکثر کشورها را شامل می شود امکانپذیر می باشد، در صورتی که چنین کنوانسیون جامعی در خصوص شناسایی و اجرای آرای دادگاه ها وجود ندارد.

کلید واژگان : داوری بین المللی، حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری، مرکز داوری وایپو

 

مقدمه

دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی معتقد است جامعه بشری بدون قانون، حکومت و اجبار نمی تواند وجود داشته باشد و در این مفهوم، حقوق برای بشر نیازی طبیعی است. حقوق مالکیت فکری ، حقی شناخته شده و مورد پذیرش از تمدن های باستانی گرفته تا نظام های نوین حقوقی است. این حق در ماده 15 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل متحد مورد تاکید واقع شده و کشورهای عضو باید حقوق مادی و معنوی صنفان و مخترعان را که به تولید آثار علمی، ادبی یا هنری می پردازند به رسمیت بشناسند.

اولاً می بایست از مالکیت فکری حمایت و احترام به آن تضمین شود وثانیاً در صورت نقض این حقوق توسط دیگران، می بایست جبران خسارت شده و متخلف مجازات شود تا امنیت مورد نیازبرای رشدو تعالی اموال معنوی در بازارهای کشوری در حال توسعه تأمین شود.

برای حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری که مرزسیاسی و جغرافیایی نمی شناسد، داوری     بین المللی بهترین شیوه شناخته شده می باشد. ازینرو مرکز داوری و میانجیگری سازمان جهانی مالکیت فکری تشکیلاتی را برای حل وفصل این نوع اختلافات فراهم نموده است.

الف) طرح موضوع

تجارت اعم از داخلی یا بین المللی بر اصل سرعت استوار است لذا حل و فصل دعاوی آن نیز ترجیح داده می شود با سرعت خاته یابد. از این رو طرح اختلاف در محاکم داخلی و طی کردن تشریفات دادرسی در مراحل بدوی، تجدیدنظر و فرجام، مدت زمان طولانی را به خود اختصاص می دهد؛ فلذا روش های جایگزین مانند داوری پیچیدگی های قضایی را به همراه نخواهد داشت. به این جهت است که امروزه روش داوری در دعاوی تجاری بین المللی و حتی داخلی پیشرفته ترین، سریع ترین و آسان ترین روش حل و فصل دعاوی، در مقایسه با رسیدگی های قضایی داخلی، شناخته شده است و قواعد دادرسی متحدالشکل برای آن وضع ردیده است و مراجع یا نهادهای داوری بین المللی متعددی برای این امر تشکیل شده است.

مزیت های روش داوری باعث شده است که اختلافات حقوق مالکیت فکری ازین طریق حل و فصل شود.

 

ب) پرسش های اصلی

1)  آیا روش های جایگزین مانند داوری در حل وفصل اختلافات حقوق مالکیت فکری در عرصه ی بین المللی کاربرد دارد؟

2) آیا امروزه توسل به داوری بین المللی و نهاد های بین المللی مربوطه برای حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری برای افراد و دولتها امکانپذیر است؟

3) آیا شناسایی و اجرای آرای داوری بین المللی در نظام های حقوقی مختلف کشور ها امکان پذیر است؟

 

ج) فرضیات تحقیق

به نظر می رسد توسل به دادگاه های داخلی برای حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری زمان بر و پر هزینه بوده و قضات آن محاکم ممکن است درخصوص آن موضوع دانش و تجربه کافی نداشته باشند، فلذا می توان با توافق طرفین حل و فصل اختلافات را به داوری متخصص با سرعت بیشتر و هزینه ی کمتر ارجاع داد.

به نظر می رسد برای حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری، داوری بین المللی بهترین روش بوده و بر اساس آن نهاد های داوری بین المللی در حقوق مالکیت فکری ایجاد شده است.

د) اهداف تحقیق

بررسی اختلافات در حقوق مالکیت فکری

بررسی روش های حقوقی حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری

بررسی داوری بین المللی درحل و فصل  اختلافات حقوق مالکیت فکری

بررسی مزایای روش داوری نسبت به دادرسی در حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری

 

ه) پیشینه تحقیق و نوآوری آن

امروزه مساله حقوق مالکیت فکری و سهم گسترده ی آن در تجارت بین المللی برای همه قابل لمس است لذا دعاوی و اختلافات این بخش از تجارت جهانی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می باشد. حقوق مالکیت فکری نیازمند حمایت است و  در صورت نقض آن، می بایست جبران خسارت صورت پذیرد. لذا اندیشمندان حقوقی بسیار زیادی در خصوص تضمین قواعد حقوق مالکیت فکری و حل و فصل اختلافات آن آثاری را منتشر نموده اند که در ذیل به برخی از آن ها می پردازیم. در زبان فارسی در این حوزه آثار کمی وجود دارد . اولین تلاش مربوط به پایان نامه ی کارشناسی ارشد جناب آقای بهزاد صابری انصاری در سال 1381 در دانشگاه تهران بود. پس از آن در سال 1382 مقاله ای به نام روش های حل و فصل بین المللی اختلافات در حقوق مالکیت فکری از جناب آقای دکتر ضرغام غریبی در مجله ی حقوقی نشریه دفتر خدمات حقوقی بین المللی جمهوری اسلامی ایران چاپ شد. در سال 1388 کتابی با عنوان نظام حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت معنوی تالیف سرکار خانم دکتر لیلا رئیسی توسط انتشارات جنگل به چاپ رسید.

در این پژوهش سعی شده است با توسل به منابع داخلی و خارجی روش داوری بین المللی در خصوص حل و فصل اختلافات بین المللی را تحلیل و مورد بررسی قرار داد.

 

و) نوع و روش تحقیق

در این پژوهش روش های توصیفی و تحلیلی به عنوان روش تحقیق، و روش کتابخانه ای  به عنوان روش جمع‌آوری اطلاعات، مورد استفاده قرار گرفته است. کتب، مقالات، پایان نامه ها و منابع اینترنتی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته است.

 

ز) سازماندهی تحقیق

این پژوهش علاوه بر مقدمه و نتیجه گیری از چهار فصل اصلی تشکیل شده است. فصل اول راجع به کلیات حقوق مالکیت فکری است که از سه مبحث تشکیل شده است. مقهوم حقوق مالکیت فکری، تاریخچه حقوق مالکیت فکری و ضمانت اجراهای حقوق مالکیت فکری عناوین مباحث فصل اول می باشند.

فصل دوم راجع به اقسام حقوق مالکیت فکری بوده و از سه مبحث تشکیل شده است. تقسیم بندی حقوق مالکیت فکری، حقوق مالکیت ادبی و هنری و حقوق مالکیت صنعتی عناوین مباحث این فصل هستند.

فصل سوم در خصوص منابع بین المللی و داخلی حقوق مالکیت فکری می باشد. این فصل از سه

 

مبحث تشکیل شده است. معاهدات، کنوانسیون ها و مقررات بین المللی حقوق مالکیت فکری، سازمان جهانی مالکیت فکری و منابع حقوق مالکیت فکری در ایران عناوین مباحث این فصل می باشند.

و نهایتا در فصل چهارم به حل و فصل اختلافات حقوق مالکیت فکری با تاکید بر داوری بین المللی پرداخته شده است. این فصل نیز از سه مبحث تشکیل شده است. اختلاف و دعوای حقوقی، روش های حل و فصل اختلافات در حقوق مالکیت فکری و حل و فصل اختلافات از طریق داوری عناوین مباحث این فصل هستند.

 

 

فصل اول

کلیات حقوق مالکیت فکری

 

مقدمه

مالکیت فکری[1] سلطنت بر ایده توسط خالق آن است. احترام به قاعده ید در اعماق اندیشه و تفکر هر خردمندی وجود دارد. مالکیت یکی از علاقه های آدمی نسبت به اموال است.[2] امکان حیات و توسعه ی آن برای بشر جز با احترام به مبنایی ترین مفاهیم انسانی که خاستگاه زایش حقوق, نه به عنوان دانشی بشری, بلکه به عنوان یکی از ضروریات تحقق تمدن انسان محسوب می شود، میسر نبوده است. میان حقوق و تمدن پیوند تنگاتنگی به چشم می خورد که از نگاه تاریخی، اتفاقی و تصادفی نیست. پیداست که بشر پس از پیمون راهی پر نشیب و فراز بدین دستاورد رسیده است که باید به قانون تن دهد. هر اندازه اجتماعی پیشرفته تر و    متمدن تر باشد به همان اندازه از قانون کامل تر وفراگیر تر برخوردار خواهد بود. بدین گونه اگر قانون را چکیده فرهنگ بشری بدانیم گزاف نگفته ایم.[3] دیوید هیوم، فیلسوف اسکاتلندی معتقد است جامعه بشری بدون قانون، حکومت و اجبار نمی تواند وجود داشته باشد و در این مفهوم، حقوق برای بشر نیازی طبیعی است.

عدم شناسایی و تحقیر حقوق بشر منتهی به اعمال وحشیانه ای گردیده است که روح بشریت را به عصیان وا داشته است و رعایت واقعی حقوق بشر از آرمان های مشترک تمامی انسان ها است.[4] و یکی از متعالی ترین مصادیق احترام به حقوق بشر، احترام به حق مالکیت نسبت به دارایی های آدمی است.

تصریح به این مساله درواقعه های تاریخ ساز قابل مشاهده است. در منشور کوروش پادشاه ایران احترام به مالکیت اموال منقول و غیر منقول ذکر شده است.[5] همچنین در اعلامیه جهانی حقوق بشر که از       دستاورد های مهم و تاثیر گذار تمدن بشری است،  این حق به طور واضح برای هر کس نسبت به منافع معنوی و مادی آثار فکری خود که به اموال فکری یا مالکیت فکری تعبیر شده است پیش بینی شده است. [6]

این حق در ماده 15 میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سازمان ملل متحد[7] مورد تاکید واقع شده و کشورهای عضو باید حقوق مادی و معنوی مصنفان و مخترعان را که به تولید آثار علمی، ادبی یا هنری می پردازند به رسمیت بشناسند.[8]

مالکیت فکری حقی بشری و در راستای رسیدن به آرمان های مشترک تمامی انسان هاست. در عصر حاضر که روند تولید دانش سرعتی بی سابقه یافته است و تکنولوژی ارتباطات، جهان را به اندازه یک رایانه کوچک کرده، بشر با تجربه ی جدید و بی سابقه ای روبرو شده است. تجربه ای که در آن سرعت فناوری مهار نشدنی است و هر لحظه اختراعات، ابتکارات، فرمول ها، کشفیات، دستاوردهای هنری و…. جدید تری حاصل می شوند و به همان سرعت منتشر می شوند که همگی تراوش شده و زاییده ی فکر و اندیشه آدمی است. در این فضا ایده ها و اطلاعات اهمیت فراوانی پیدا می کنند. اگردر روزگار قدیم افرادی مسلط به چندین دانش بودند و به آنها اصطلاحاً حکیم گفته می شد امروزه به دلیل گسترش و توسعه و پیشرفت هر رشته از علوم، تخصص پیدا کردن فقط دریک رشته به تنهایی امری بعید و دشوار به نظر می رسد، زیرا باز هر دانشی، از  فصل های متعددی به دست آمده که آن فصل ها خود به تنهایی دنیایی از مفاهیم و اطلاعات را در خود گنجانده که تسلط درک همه آنها از توان انسان خارج است. به عنوان مثال، حقوق در معنای علمی خود از گرایش های متعددی تشکیل شده است. که هر گرایش حاوی موضوعات گسترده ای است که عمر انسان مجال رسیدن به تمامی ابواب آن را ندارد.

با توصیف مختصات عصر حاضر، حال ارزش و اهمیت ایده[9] به خوبی قابل درک است.  یک ایده از بدو ایجاد در ذهن انسان تا وقتیکه به صورت یک محصول فکری درآید و به صورت یک مال مجسم شود مسیر قابل تاملی را طی می کند و احترام به مالکیت آن ایده در هر نقطه از این مسیر، موضوعی غیر قابل ترددی است.

مفهوم سرمایه در ادوار تاریخی دچار تحول اساسی شده است. فئودالیسم[10] و ماشینیسم[11] از مصداق های همین تحول در مفهوم سرمایه است. اما با ورود به قرن بیستم می توان مدعی بود که ایده جای خود را در راس هرم مفهوم سرمایه در اندیشه آدمی ایجاد کرد. زیرا اراضی وسیع و کارخانه های صنعتی جای خود رابه ایده های میلیون دلاری دادند. ارتباط دانش و بازار و تجاری سازی اختراعات و ابتکارات و محصولات فکری نقشی اساسی در این روند ایفا نمود.

هر چند حمایت های اخلاقی و قانونی از دوران باستان و قرون وسطی و دوران جدید از مالکیت فکری وجودداشته است، به نحوی که در سال 1800 حدود 14 قانون مرتبط به کپی رایت راجع به وضعیت حقوقی کتاب وجود داشت،[12] لیکن ارتقاء مفهوم ایده و اموال فکری و مالکیت فکری درنتیجه عوامل فوق الذکر در قرن بیستم آغاز شد و با توسعه سهم خود در بازار، تحولاتی تاریخ ساز درمفهوم سرمایه ای ایجاد کرد و نقطه متعالی آن « کنوانسیون سازمان تجارت جهانی راجع به جنبه های تجاری مالکیت فکری»[13] در سال 1994    می باشد. [14]

با توجه به اینکه مالکیت فکری حقی بشری است و احترام به مالکیت اموال در نظام حقوقی که بازتاب خرد انسانی است مورد شناسایی و تاکید واقع شده است ودرک شرایط عصر حاضر که در آن اطلاعات دارای اهمیتی بی سابقه هستند وسهم بزرگی از بازار را تجارت و مبادلات اموال فکری به خود اختصاص داده است  اولاً می بایست از مالکیت فکری حمایت و احترام به آن تضمین شود وثانیاً در صورت نقض این حقوق توسط دیگران، می بایست جبران خسارت شده و متخلف مجازات شود تا امنیت مورد نیاز برای رشد و تعالی اموال فکری در بازارهای کشورهای در حال توسعه تأمین شود.

برای درک بهتر ماهیت حقوق مالکیت فکری، روال علمی تعریف آن است . در دکترین حقوقی اجزاء آن را مورد شناسایی و تعریف قرار می دهند که اگرچه توضیح مفهوم اجزای آن به تنهایی ماهیت کلی آن را تبیین نمی کند اما تنها آلترناتیو موجود برای رسیدن به درک واقعی از آن، درک اجزاء و ارتباط بین آن هاست.

[1] Intellectual Property

[2] . کاتوزیان, ناصر, قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی, بنیاد حقوق میزان,1387, صفحه 43.

بخش اوّل: کلیّات تحقیق

1- مقدّمه………………………………………………………………………………………………………………………..3

2- بیان مسأله ………………………………………………………………………………………………………………….4

3- پیشینه ی تحقیق …………………………………………………………………………………………………………4

4- ضرورت انجام تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. 5

5- سئوالات تحقیق ………………………………………………………………………………………………………… 5

6- فرضیه ها …………………………………………………………………………………………………………………. 5

7- اهداف………………………………………………………………………………………………………………………..6

8- مشکلات تحقیق………………………………………………………………………………………………………….6

 

فصل دوّم : مفهوم شناسی

1- حقوق………………………………………………………………………………………………………………………..8

1-1- حق در لغت……………………………………………………………………………………………………………8

1-2- حق در اصطلاح………………………………………………………………………………………………………9

1-2-1- حق در اصطلاح فقه…………………………………………………………………………………………..10

1-2-2- حق در اصطلاح حقوقدانان…………………………………………………………………………………10

2- تکالیف…………………………………………………………………………………………………………………….11

2-1- تکلیف در لغت……………………………………………………………………………………………………..11

2-2- تکلیف در اصطلاح………………………………………………………………………………………………..11

2-2-1- تکلیف در اصطلاح دین……………………………………………………………………………………..11

3- اقسام حقوق……………………………………………………………………………………………………………..12

3-1- حق مالی………………………………………………………………………………………………………………12

3-2- حق غیر مالی…………………………………………………………………………………………………………12

4- نکاح………………………………………………………………………………………………………………………..13

5 – عقد………………………………………………………………………………………………………………………..14

6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………………14

7- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………….15

8- نشوز………………………………………………………………………………………………………………………..15

9- مهریه……………………………………………………………………………………………………………………….16

10- مهرالسنّه…………………………………………………………………………………………………………………16

11- مهرالمسمّی……………………………………………………………………………………………………………..16

12- مهرالمثل…………………………………………………………………………………………………………………17

13- مهرالمتعه………………………………………………………………………………………………………………..17

14- نحله………………………………………………………………………………………………………………………17

15- نفقه……………………………………………………………………………………………………………………….18

16- ارث……………………………………………………………………………………………………………………….18

17- جهیزیه…………………………………………………………………………………………………………………..18

18- عدّه………………………………………………………………………………………………………………………..19

19- مودّت…………………………………………………………………………………………………………………….19

20- رحمت…………………………………………………………………………………………………………………..19

21- حضانت………………………………………………………………………………………………………………….19

22- اجرت المسمّی………………………………………………………………………………………………………..20

23- اجرت المثل……………………………………………………………………………………………………………20

24- زوج……………………………………………………………………………………………………………………….20

25- زوجین…………………………………………………………………………………………………………………..20

25-1- موارد استعمال واژگان «زوج و إمرأه» در قرآن کریم…………………………………………………21

فصل سوّم: حقوق متقابل زوجین از منظر قرآن و روایات

بخش اوّل: حقوق مشترک زوجین

مقدّمه…………………………………………………………………………………………………………………………….25

1- حسن معاشرت………………………………………………………………………………………………………….26

2- تعاون و همکاری……………………………………………………………………………………………………….29

3- احترام به یکدیگر……………………………………………………………………………………………………….33

4- جلب توجّه نسبت به یکدیگر………………………………………………………………………………………37

5- استمتاع از یکدیگر……………………………………………………………………………………………………..44

6- حضانت……………………………………………………………………………………………………………………49

7- تربیت فرزند……………………………………………………………………………………………………………..53

 

7-1- نقش مادر در تربیت فرزند………………………………………………………………………………………54

7-2- نقش پدر در تربیت فرزند……………………………………………………………………………………….55

7-3- نقش مشترک پدر و مادر پس از تولّد فرزند………………………………………………………………56

7-4- تربیت کودک در سنین رشد…………………………………………………………………………………….59

7-4-1- تربیت، نه تنبیه…………………………………………………………………………………………………..61

8- شروط ضمن عقد………………………………………………………………………………………………………62

8-1- مبانی اصل آزادی قراردادها……………………………………………………………………………………..63

8-2- شرایط صحّت شروط ضمن عقد……………………………………………………………………………..65

9- استقلال مالی……………………………………………………………………………………………………………..66

9-1- مبانی استقلال مالی زوجین……………………………………………………………………………………..67

بخش دوّم: حقوق زوج

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………….70

1- حقوق مالی…………………………………………………………………………………………………………………..70

1-1- ارث…………………………………………………………………………………………………………………….70

1-1-1- ارث در لغت…………………………………………………………………………………………………….70

1-1-2- ارث در اصطلاح……………………………………………………………………………………………….70

1-1-3- فلسفه و مبانی ارث در اسلام………………………………………………………………………………71

1-1-4- تاریخچه ی ارث……………………………………………………………………………………………….73

1-1-5- ارث در قرآن و روایات………………………………………………………………………………………74

1-1-6- سهم الارث زوج……………………………………………………………………………………………….75

1-2- اخذ فدیه در طلاق خُلع………………………………………………………………………………………….76

1-3- شرایط مالی ضمن عقد ازدواج………………………………………………………………………………..77

2- حقوق غیر مالی

2-1- طلاق……………………………………………………………………………………………………………………78

2-2- رجوع…………………………………………………………………………………………………………………..81

2-3- تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………………………..83

2-3-1- فلسفه ی تعدّد زوجات………………………………………………………………………………………86

2-3-2- احکام تعدّد زوجات…………………………………………………………………………………………..87

2-3-3- پاسخ به یک شبهه……………………………………………………………………………………………..87

2-3-4- مشکلات ناشی از تعدّد زوجات…………………………………………………………………………..88

2-4- قیمومیّت(ریاست برخانواده)…….. ……………………………………………………………………………90

2-4-1- لزوم وجود رییس برای خانواده……………………………………………………………………………91

2-4-2- بررسی ریاست مرد از منظر قرآن کریم…………………………………………………………………92

2-4-3- بررسی ریاست مرد از منظر روایات……………………………………………………………………..93

2-4-4- قلمرو مدیریت در خانواده…………………………………………………………………………………..95

2- 5- اطاعت………………………………………………………………………………………………………………..97

2- 6- تمکین………………………………………………………………………………………………………………104

2-7- اشتغال………………………………………………………………………………………………………………..108

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………111

پیشنهادات و راهکارها……………………………………………………………………………………………………..119

منابع و مآخذ………………………………………………………………………………………………………………….127

 

چکیده

 

یکی از احکام و قواعد تدوین شده در شریعت اسلام ، احکام مربوط به روابط زوجین است که با تشکیل نهادی به نام خانواده ، خود را پای بند به حقوق و تکالیفی می دانند، که در سایه ی عقد ازدواج، متوجّه آنان می شود. شریعت اسلام به گونه ای، زوایای مختلف نهاد خانواده را از بدو امر در نظر گرفته است که رهایی از این حقوق و تکالیف، غیر ممکن است. بنابراین، با ایجاد   رابطه ی زوجیت، که با ایجاب و قبول، شروع می گردد، این حقوق و تکالیف، بر طرفین حاکم  می شود. قرآن کریم در آیه ی 187 سوره مبارکه ی بقره ، نیاز به جنس مخالف را به صورت کاملاً محترمانه و با واژه ی «لباس» بیان فرموده است و در آیه ی 21 سوره ی مبارکه روم ، زن را «مایه ی آرامش» شوهر، معرّفی نموده است.

 

کلید واژگان :  قرآن ، روایات ، حق ،  تکلیف،  زوجین .

 

 

فصل اوّل:کلیّات

 

 

 

مقدمه

-1علت انتخاب موضوع

خانواده، اوّلین و مهم ترین نهاد اجتماعی است که بشر در آن پای می نهد و مفهوم تعاون ،              نوع دوستی و از خود گذشتگی را فرا می گیرد. تمایل جنسی زن و مرد و هم چنین محبّتی که بین آن ها به سبب رابطه ی زوجیّت ایجاد می شود ، موجب شده که خانواده، به عنوان نهادی طبیعی و محترم از قدیم الایّام به وجود آید. همان گونه که تشکیل اجتماع از ضرورت های طبیعت انسان و تأمین سعادت اوست ، خانواده نیز به حکم نیازها و غرایز انسانی ایجاد شده است.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

دانش بشری هر روز گسترش می یابد و بر ابعاد آن افزوده می شود. هر روز یافته علمی دانشمندان عمق بیشتری می یابد و درک بشر از حقایق عمیق تر می گردد.

دانش حقوق نیز از این تحول بازنمانده و هر روز نظریات تازه بر آن افزوده می گردد. حقوق زنان بخشی از پیکره این دانش است که محققین زیادی درباره آن تحقیق نموده اند و کتب بسیاری در این باره نگاشته شده است. بسیاری از این نوشته ها ناشی از خرد و تفکر نویسنده بوده و ممکن است با مفاهیمی چون عدل، اخلاق و انصاف مغایرت داشته باشد و یا منبعث از تعصب و غرض ورزی باشد اما حقوق اسلام با رعایت تمام جوانب حقوق طبیعی و حقوق انسانی برای زنان، نظامی را وضع نمود که نه صرفاً از عقل که تلفیقی از عقل و نقل است و پاسخ تمام مسائل مربوط به زنان را بدون کم و کاستی می دهد و ارزش واقعی زنان را در نظر می گیرد.

رعایت کرامت ذاتی و اکتسابی در این نظام حقوقی در نظر گرفته شده است و حقوق مالی، سیاسی و فرهنگی با رعایت اصل تساوی و نه اصل تشابه از ویژگی های این نظام است.

تحقیق درباره حقوق زنان در آلمان، کشوری توسعه یافته و ثروتمند که مبنای حقوقی دینی نیست و قانون اساسی این کشور هیچ دینی را به رسمیت نمی شناسد به همین دلیل مبنای حقوق این کشور برگرفته از گزاره های دینی نیست و حقوق زنان بر اساس اصل سوم قانون اساسی آلمان با  مردان مساوی است وزنان با تلاش زیاد برای تحقق آرمان تساوی حقوق در آلمان کوشش می کنند.

تساوی در آموزش، اشتغال و دستمزد ها از اهداف دولت و گروه های حقوق بشری در آلمان است. 

این تحقیق به بررسی مصادیق و تعاریف حقوق اجتماعی زنان در اسلام و آلمان می پردازد.

مقدمه:

از دیر باز انسان ها برای بهتر زیستن کوشیده اند و قوانینی وضع نموده اند که بتوانند با آن قوانین و مقررات به جامعه حود نظم بدهند و یک جامعه درست مدنی بسازند . دین مبین اسلام نیز براین عمل انسان ها مهر تائید زد وانسان ها با عنایت به عقل و وحی توانستند قوانینی مدون سازند بدون تردید قوانین اسلام برای انسان بماهو انسان وضع گردیده و در برخی از موارد گزاره های دینی برای جنسی خاص قوانین حاص مدون نموده است تا ویژگی های خاص روحی و شخصیتی هر جنس را در قانون گذاری لحاظ کند .

از سوی دیگر جهان در عصر ارتباط است و هر روز در عرصه جهانی شاهد تحولی هستیم از این رو نمی توانیم نسبت به غرب و تحولات آن بی تفاوت باشیم از اینرو باید بکوشیم تا با شناخت کشورهای دیگر و قوانین آن از دستاوردهای آن نیز استفاده کنیم و در صورت ضرورت ووجود خلا قانونی از قوانین سایر کشورها نیز بهره ببریم .

حقوق اجتماعی نیز یکی از این ابعاد حقوق است که امروز با توجه به گسترش مناسبات اجتماعی اهمیت بیشتری یافته است .از این رو باید کوشید تا با شناخت قوانین کشورهای توسعه یافته و بررسی اسناد بین المللی ،ابعاد گسترده آن را بهتر شناخت و برای توسعه روابط اجتماعی و ایجاد یک جامعه مدنی از آن بهره جست .این پایان نامه به بررسی حقوق اجتماعی زنان در ایران و آلمان می پردازد.

فصل اول: کلیات

حقوق زن یکی از مهم ترین رشته های حقوق بشر است و بسیاری از حقوق دانان بر این باورند که بررسی حقوق زنان در هر اجتماعی بهترین شاخص و ترازو برای سنجش حقوق بشر در یک کشور است .

اسلام به عنوان مکتب سعادت ابعاد مختلف آن را بررسی کرده و با شناخت دقیق از ویژگی های روحی و جسمی زنان برای آنان حقوق متناسب با شخصیت آنها را وضع نموده است. با این توصیف می توان حقوق زنان را به سه دسته تقسیم کرد: حقوق و مسئولیت فردی حقوق و مسئولیت اجتماعی که شامل حقوق و مسئولیت های سیاسی فرهنگی و اقتصادی میشود و مسئولیت های خانوادگی که محل تجلی آن خانواده است.

این تحقیق مساله حقوق اجتماعی و زنان را بررسی کرده و آن را با نظام حقوقی آلمان مقایسه می کند.
سوال اساسی در این تحقیق تبیین توضیح و بررسی حقوق اجتماعی زنان در دو نظام حقوقی اسلام و آلمان است. 

این تحقیق سعی می کند بدون جانبداری و تعصب به بررسی وضعیت زنان در این دو حوزه بپردازد؟

1-1- بیان جنبه مجهول مسئله

حقوق زنان موضوعی است که به کرات راجع به آن بحث شده است، اما بررسی حقوق اجتماعی  زنان دارای جنبه های مبهم و پیچیده ای است. مباحثی هستند که نیازمند موشکافی و تبیین عمیق هستند و علاوه بر آن مساله مجهول حقو ق زنان در کشور آلمان است و اهمیت حل مساله حقوق زنان در آلمان مهم ترین دغدغه این تحقیق به شمار می رود.

2-1- سوالات تحقیق

1-2-1- سوال اصلی تحقیق

– حقوق اجتماعی زنان در فقه اسلامی و سیستم حقوقی آلمان کدام می باشد؟

2-2-1 سوالات فرعی تحقیق

– تاثیر جنسیت در بهره گیری از مصادیق حقوق اجتماعی چگونه می باشد؟

-مبانی تحلیلی تفاوت زنان در بهره گیری از حقوق اجتماعی در نگرش فقه اسلامی و حقوق آلمان چیست؟

3-1- پیشینه تحقیق

1- مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، قم، صدرا، 1378

2- مهر پور، حسین، حقوق زن، چاپ اول، تهران، انتشارات اطلاعات، 1379

3- محقق داماد، سید مصطفی، حقوق خانواده، تهران، مرکز نشر علوم اسلامی، 1374

4- نور حسین فتیده، طاهر، حقوق زن در قرآن و عهدین، فرهنگ گستر، تهران، 1379

5- مظاهری، حبیب، شخصیت زنان در قرآن و عهدین، قم، بوستان کتاب، 1390

6- حکیم پور، محمد، حقوق زن در کشاکش سنت و تجدد، چاپ اول، انتشارات نواندیش، زمستان 1382

7- کار مهر انگیز، پژوهشی درباره خشونت علیه زنان، چاپ اول، تهران، انتشارات روشنفکران و مطالعان زنان، 1379

8- اشکوری فنایی، محمد، منزلت زن در اندیشه اسلامی، قم، موسسه پژوهشی امام خمینی، 1377

9- هدایت نیا، فرج ا..، حقوق مالی زوجه، چاپ اول، قم، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، 1385

10- جوادی املی، عبد ا…، زن در آیینه جمال و جلال، قم، مرکز نشر اسرا، 1375

11- مهریزی، مهدی، شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران، علمی و فرهنگی، 1382

12- صدر، حسن، حقوق زن در اسلام و اروپا، تهران، فراهانی

13- شورای عالی انقلاب فرهنگی، منشور حقوق و مسئولیت زنان در جمهوری اسلامی، تهران، اردیبهشت 1386

14- جعفری، محمد تقی، زن از دیدگاه امام علی علیه السلام، تهران، دفتر نشر اسلامی، 1378

15رئوف، هبه مشارکت سیاسی زن، ترجمه محسن آرمین، تهران، قطره، 1377

16- امی، محبوبه، پیش درآمدی بر حجاب سیاسی و بد حجابی سیاسی، حضور، آبان1370

4-1- اهمیت موضوع

زنان به دلیل اینکه درصد زیادی از جامعه را تشکیل می دهند موضوع مهمی برای تحقیق و اندیشه هستند. مساله حقوق اجتماعی آنها که امروز موضوع پرونده های زیادی در دادگاه ها است مساله

 

مهریه ونفقه از مسایل مهم و اساسی جامعه است که باید با دقت و موشکافی آن را تبیین نمود و تطبیق آن با حقوق زن در کشور مترقی و پیشرفته آلمان زوایای تاریک این موضوع را بیشتر روشن می کند. مفهوم حقوق بشر و رعایت حقوق زنان در آلمان و اسلام را  روشن تر می سازد.

5-1- فرضیه ها

1- در اسلام، در برخی از مصادیق جنسیت تاثیر مثبت و یا منفی دارد که برای آن دلایلی وجود دارد ولی در آلمان جنسیت تاثیری در بهره مندی از حقوق ندارد.

2- مبنای نگرش اسلام مبنی بر اندیشه وحیانی و اسلامی و الهی می باشد. مبنای نگرش آلمان ناشی از تفکر سکولاریسم و اومانیسم و لیبرالیسم است .

6-1- بیان جنبه های جدید

اسلام به عنوان مکتب سعادت، ابعاد مختلف آن را بررسی کرده و با شناخت دقیق از ویژگی های روحی و جسمی زنان برای آنان حقوق متناسب با شخصیت آنها را وضع نموده است. با این توصیف می توان حقوق زنان را به سه دسته تقسیم کرد: حقوق و مسئولیت فردی، حقوق و مسئولیت اجتماعی که شامل حقوق و مسئولیت های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی میشود و مسئولیت های خانوادگی که محل تجلی آن خانواده است .

7-1- نتایج علمی و عملی

این تحقیق منجر به روشن شدن حقوق اجتماعی و زنان می شود مبنا و اساس آنان را بررسی و تبیین می کند و آن را با حقوق آلمان مقایسه کرده و در انتها سنتیجه گیری می نماید .این تحقیق اشخاصی که به حقوق زنان ، بشر و تطبیقی علاقمند هستند بسیار مفید و سازنده خواهد بود. علاوه بر آن این تحقیق برخی از مسایل اجتماعی و اقتصادی آلمان را نیز موشکافی خواهد کرد.

حقوق اجتماعی وزنان در اسلام

حقوق اجتماعی وزنان در آلمان

مقایسه و نتیجه گیری

8-1- مصطلحات

1-8-1- مبحث اول: مفاهیم و مصادیق

با گسترش علم و دانش و بی انتها بودن مرزهای دانایی علوم هر روز گستره بیشتری می یابند و ضرورت دارد که علوم از یکدیگر تفکیک شوند تا هر متخصصی بتواند در حوزه خود به تحقیق و نگارش بپردازد.

زندگی انسان نیز دارای ابعاد زیادی است و در یک حوزه محدود نمی شود و یک انسان با ابعاد مختلف بدون تردید نیازها و حقوق متفاوتی دارد. از این روست که نیاز به تدوین و شناخت تمام ابعاد حقوق ضرورت پیدا می کند حقوق اجتماعی نیز بخشی از این نیاز هاست که هر روز رنگ تازه تری به خود می گیرد و رویکرد های تازه ای پیدا می کند.

آزادی به معنی حق و اختیار و بطور کلی مستقل و مختاربودن شخص در گزینش اعمال و رفتار خود می باشد مانند آزادی، رفت و آمد، آزادی، کار و…. آزادی عقیده و بیان، قلم، اجتماعات، مجموعه آزادیهایی را که در یک جامعه افراد از آن بهره مند هستند اصطلاحاً حقوق و یا آزادیهای فردی و یا حقوق اساسی فرد و یا حقوق عمومی شهروندان و یا حقوق بشر و شهروند و یا آزادیهای عمومی می نامند.

آزادی عمومی عبارت حقوقی است که برای افراد نوعی استقلال و خود سامانی در زمینه مختلف زندگی اجتماعی تامین می کند و این از لحاظ رشد شخصیت انسانی ضروری شناخته می شود وپروفسور ریورو دو عنصر را  داخل در مفهوم و تعریف آزادی می داند یکی عنصر آزادی، یعنی تامین نوعی استقلال و خودسامانی برای فرد در تمشیت زندگی اجتماعی مانند آزادی عقیده و بیان، آزادی قلم، آزادی اجتماعات، آزادی کار و….و دیگر ی عنصر سازمانی یعنی اینکه قانونگزار آزادی مزبور را به رسمیت بشناسد و مورد حمایت موثری قرار دهد.

پرفسور ریو می گوید:

آزادیهای عمومی توانایی هایی هستند که بموجب آن انسان در زمینه های مختلف اجتماعی اعمال و رفتار خویش را خود انتخاب و اختیار می کند و این توانایی ها بوسیله حقوق موضوعه که انها را از حمایت مستحکمی برخوردار می کند شناخته می شوند و سازمان می یابند.[1]

آزادیهای اجتماعی به اعتبار بستگی های اجتماعی و مادی بشر در اجتماع را داراست مانند حق کار کردن، حق انتخاب کار، حق انتخاب شغل و حق تامین اجتماعی، حق مالکیت شخصی در اعلامیه جهانی حقوق بشر تفکیکی بین انواع حقوق و آزادیهای بشر نشده است. ولی در دو مقاوله نامه بین المللی به نام میثاق حقوق مدنی و سیاسی و میثاق حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، که به منظور تهیه و اجرای مواد اعلامیه جهانی حقوق بشر در 16 دسامبر 1966به تصویب مجمع  عمومی سازمان ملل متحد رسیده است و دو دسته حقوق از یکدیگر متمایز شده اند؛ حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی.

1-1-8-1- گفتاراول: تعریف حقوق اجتماعی

 حقوق اجتماعی نیز بخشی از دانش حقوق است و اگرچه (به تعبیر برخی از حقوق دانان) نمی توان آن را به صورت کامل یکی از شاخه های حقوق عمومی در نظر گرفت اما قرابت این دو غیر قابل انکاراست[1].

حقوق اجتماعی در یک معنی محدود به حقوقی گفته میشود که فرد آن را به عنوان اینکه عضو جامعه است و با فعالیت شخصی و حرفه ای خود ویا با بکارگیری دارائی خود در اجتماعی تاثیر می گذارد دارا می باشد مانند حق مالکیت، آزادی کار و شغل و….[2] حقوق دان فرانسوی و استاد دانشگاه پاریس  بوردو حقوق اجتماعی را براین اساس توصیف می کند:

حقوق اجتماعی مانند حقوق آزادیهای فردی ناشی از مقتضیات طبیعی بشر است که برای او به همان اندازه حقوق فردی امری حیاتی و اساسی است و موجب رهایی او از بی عدالتی میشود.[3]

و ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که حقوق اجتماعی اثار نفوذ اندیشه  سوسیالیسم در اروپاست.

اندیشه حقوق اجتماعی بوسیله (توماس موروس، لوئی بلان، سن سیمون، اون ،فوریه و کابه مطرح شده و سپس با کارل مارکس) به اوج رسید.

این حقوق برای در حقیقت برای رفع بی عدالتی و نابرابری های اجتماعی است که برای افراد وضع شده تا جامعه به سوی برابری و عدل پیش روند.

اسناد بین المللی نیز به حقوق اجتماعی پرداخته اند و در ماده 22 اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است:

هرکس به‌عنوان عضوی از جامعه حق برخورداری از امنیت اجتماعی را دارد و مجاز است تا از طریق تلاش‌های ملی وهمکاری‌های بین‌المللی مطابق با تشکیلات و منابع هر کشور حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را که لازمه ی منزلت و رشد آزادانه ی شخصیت اوست را عملی کند.

علاوه بر آن حق بر آموزش و پرورش و کار در ماده 23 به این صورت توصیف گردیده است:

بند۱) هرکس حق کارکردن، انتخاب آزادانه ی شغل، برخورداری از شرایط منصفانه و رضایت‌بخش برای کار و برخورداری از حمایت دولت در برابر بیکاری را دارد.

علمای شیعه از همان ابتدای مباحثِ کلامی اشاعره و معتزله، ذاتی/عقلی بودن حسن و قبح را اختیار کردند و نظریه علمای معتزله را برگزیدند. قائل شدن متکلمین معتزلی به حسن و قبح ذاتی/عقلی و قرار گرفتن اشاعره در مقابل آنها با اختیار کردن نظریه الهی/شرعی بودن حسن و قبح (نظریه ای که امروزه در علم اخلاق به نظریه امر الهی معروف شده است) صفحه ای جدید را در تاریخ تفکر اسلامی باز کرد که همچنان ساری و جاری است. هرچند قائل شدن به ذاتی/عقلی یا الهی/شرعی بودن حسن و قبح، اساسا ریشه در یک دغدغه کلامی داشته، در ساحت اخلاق اگر چه جای کار بسیار دارد، اما هیچ گاه مجال نیافت تا در بنیان اخلاق مورد بحث و بررسی واقع شود. از طرف دیگر، در فلسفه اخلاق در غرب دو رویکرد مهم اخلاقی مطرح است: یکی غایت گروی اخلاقی است که احکام اخلاقی را وابسته به غایت و هدف فعل اخلاقی می­داند و دیگری وظیفه گروی اخلاقی است که احکام اخلاقی را تابع غایات و پیامدهای افعال اخلاقی نمی­داند. مسئله­ای که در این پایان نامه مورد بحث واقع می­شود، این است که حسن و قبح ذاتی/عقلی با کدام یک از این دو نظریه­ی مطرح شده در فلسفه­ی اخلاق سازگاری دارد. به عبارت دیگر سوال این است که از آنجایی که حسن و قبح ذاتی/عقلی نظریه­ی مختار علمای شیعه بوده است و به مرور زمان پشتوانه بسیاری از اعتقادات شیعه شده است، با کدام نظریه­ی اخلاقی غایت گرایانه و یا وظیفه گرایانه سازگار است.

کلمات کلیدی: خوبی و بدی- ذاتی/عقلی- الهی/شرعی – وظیفه­گرایی – غایت­گرایی

  

فهرست

مقدمه……………………………………………………………………………………………………………….

فصل اول : مفهوم شناسی حسن وقبح……………………………………………………………………

بخش اول: معنای حسن و قبح……………………………………………………………………………………..

ناشناخت­گرایی………………………………………………………………………………………………

شهود گرایی………………………………………………………………………………………………….

تعریف گرایی………………………………………………………………………………………………..

بخش دوم: واقعیت اخلاقی…………………………………………………………………………………………

سطوح واقع گرایی………………………………………………………………………………………..

بخش سوم: حسن و قبح ذاتی…………………………………………………………………………………….

معانی حسن وقبح از دیدگاه اشاعره و عدلیه…………………………………………………….

معانی ذاتی و عقلی………………………………………………………………………………………

 

فصل دوم: نظریات وظیفه­گرا…………………………………………………………………….

بخش اول: نظریه اخلاقی کانت……………………………………………………………………….

امور پیشینی در عقل عملی………………………………………………………………………………

اراده­ی خیر به عنوان خیرمطلق………………………………………………………………………..

اراده و وظیفه……………………………………………………………………………………………..

امر مطلق ……………………………………………………………………………………………………..

غایت در اخلاق کانت……………………………………………………………………………………

ارزیابی نظریه­ی اخلاقی کانت…………………………………………………………………………

بخش دوم: شهودگرائی………………………………………………………………………………………………

عینی بودن اخلاق …………………………………………………………………………………………

وظیفه در اخلاق شهودگرا……………………………………………………………………………….

شهودگرایی دیوید راس………………………………………………………………………………….

مبانی شهودگرایی راس …………………………………………………………………………………

ارزیابی نهایی شهودگرایی……………………………………………………………………………….

بخش سوم: نظریه امر الهی…………………………………………………………………………………………

ادله اشاعره……………………………………………………………………………………………………..

ارزیابی حسن و قبح شرعی……………………………………………………………………………..

 

 

فصل سوم: نظریه­ های غایت گرا………………………………………………………………………..

بخش اول: خودگرائی…………………………………………………………………………………….

خودگروی روان­شناختی ………………………………………………………………………………..

بخش دوم: سودگرائی ……………………………………………………………………………………..

سودگرایی جرمی بنتام………………………………………………………………………………………

سودگرایی جی.ای. میل ……………………………………………………………………………………

تعریف خوبی از نظر میل…………………………………………………………………………………..

ارزیابی سودگرائی…………………………………………………………………………………………….

غایت­گروی و حسن و قبح ذاتی ……………………………………………………………………….

بخش سوم: غایت­گرایان مسلمان ………………………………………………………………………

تعریف مفاهیم اخلاقی ……………………………………………………………………………………

معیار فعل اخلاقی ………………………………………………………………………………………….

حسن و قبح ذاتی ………………………………………………………………………………………….

غایت اخلاق ………………………………………………………………………………………………….

نقش نیت و حسن فاعلی …………………………………………………………………………………

حسن و قبح عقلی …………………………………………………………………………………………..

ارزیابی غایت­گرایی اخلاقی آیت الله مصباح ………………………………………………………

نتیجه­گیری ……………………………………………………………………………………………………..

اخلاق اسلامی؛ وظیفه­گرا یا غایت­گرا؟ ………………………………………………………………

منابع …………………………………………………………………………………………………………….

 

 

مقدمه

موضوع تحقیق:
بررسی حسن و قبح ذاتی به عنوان نظریه پذیرفته شده­ی علمای شیعه و ربط و نسبط آن با نظریات وظیفه گرا و غایات گرا موضوع اصلی پژوهش پیش رو است. در واقع در این پایان نامه این مسئله مورد مداقه قرار خواهد گرفت که حسن و قبح ذاتی با کدام یک از دو نظریه­ی غایت گرایی و یا وظیفه گرایی ارتباط بیشتری دارا است.

اهمیت موضوع:
حسن و قبح ذاتی و عقلی از درون مجادلات و مباحثات طولانی و قدیمی بین دو گروه «معتزله» و «اشاعره» درآمده است. این نظریه یکی از قدیمی­ترین مباحث کلامی است، مسائل مربوط به بحث حسن وقبح به حوزه­های مختلف علوم اسلامی از فلسفه، کلام و تفسیر گرفته تا فقه و اصول کشیده می­شود. حسن و قبح ذاتی فقط مورد قبول معتزله نبود بلکه گروه­های مختلفی بودند که در این زمینه با معتزله هم­عقیده بودند، از جمله علمای امامیه نیز حسن و قبح را ذاتی و عقلی دانسته ­اند و در مقابل اشاعره موضع­گیری کردند.

مقدمه

1- بیان مسأله. 1

2- سؤالات تحقیق.. 2

3- فرضیه های تحقیق.. 2

4- ضرورت موضوع. 2

5- اهداف تحقیق.. 3

6- پیشینه تحقیق.. 3

7- روش تحقیق.. 3

فصل 1 : کلّیات

1-1-  شرح واژگان. 6

1-1-1-  حجّیت.. 6

1-1-1-1-  معنای حجّت.. 6

1-1-1-1-1-  حجّت در لغت.. 6

1-1-1-1-2-  حجّت در منطق.. 7

1-1-1-1-3-  حجّت در اصول فقه. 7

1-1-2-  اجماع. 8

1-1-2-1-  تعریف لغوی اجماع. 8

1-1-2-2-  تعریف اصطلاحی اجماع. 9

1-1-2-2-1-  وجوه تمایز تعاریف اصطلاحی اجماع. 11

1-1-2-3-  واژگان مرتبط با «اجماع» 12

1-1-2-4-  اقسام اجماع. 13

1-1-2-4-1-  تقسیم اجماع از حیث راه های تکوین و وجود اجماع. 13

1-1-2-4-1-1-  اجماع سکوتی و اجماع صریح.. 13

1-1-2-4-1-1-1-  اجماع قولی و اجماع فعلی.. 14

1-1-2-4-2-  اقسام اجماع به اعتبار طرق تحصیل.. 15

1-1-2-4-2-1-  اجماع محصّل و اجماع منقول. 15

1-1-2-4-3-  اقسام اجماع از حیث ترکیب و بساطت.. 17

1-1-2-4-3-1-  اجماع مرکب و اجماع بسیط.. 17

1-1-2-4-4-  تقسیمات اجماع از حیث کشف از قول معصوم (ع) 18

1-1-2-4-4-1-  اجماع دخولی.. 18

1-1-2-4-4-2- اجماع لطفى‌ 19

1-1-2-4-4-3-  اجماع حدسى‌ 19

1-1-2-4-4-4-  اجماع تقریرى‌ 19

1-1-2-4-4-4-1-  تفاوت میان اجماع تقریرى و اجماع لطفى.. 20

1-1-2-4-4-5-  اجماع تشرّفى‌ 20

1-1-2-4-4-6-  اجماع تقیّه ای.. 21

1-1-2-4-4-7-  اجماع کشفی.. 22

1-1-2-4-5-  اجماع مدركى و تعبّدى.. 22

1-1-2-5-  خاستگاه اجماع در اندیشه اصولی و فقهی.. 23

1-1-2-5-1-  اجماع و ارتباط آن با مسأله خلافت.. 24

1-1-2-5-2-  اولین ادّعای اجماع. 25

1-1-2-5-3-  سرّ قرار دادن اجماع در ردیف ادلّه اربعه. 27

1-2-  فلسفه پرداختن به نظرات شهید صدر(ره) و امام خمینی(ره) 28

1-2-1-  نگاهی گذرا به حیات علمی شهید آیت الله  سیّد محمّدباقر صدر(ره) 29

1-2-1-1-  جامعیّت و تنوع رشته ها‌ 29

1-2-1-2-  ویژگی هاى شهید صدر(ره) در اصول‏. 30

1-2-1-3-  شاخصه های مکتب اصولی شهید صدر(ره) 32

1-2-2-  نگاهی به حیات علمی آیت الله العظمی امام سید روح الله خمینی(ره) 32

1-2-2-1-  جامعیت علمی.. 33

1-2-2-2-  امام خمینی(ره) و علم اصول. 33

1-2-2-3-  ویژگی های اندیشه اصولی امام خمینی(ره) 35

 

فصل 2 : بررسی حجیت اجماع

2-1-  بررسی حجّیت اجماع از دیدگاه امامیّه. 38

2-1-1-  ملاک حجّیت اجماع در کلام فقهای امامیّه. 39

2-1-2-  راه های احراز رأی معصوم. 40

2-1-2-1-  طریقه دخولی (تضمّنی) یا حسّی.. 41

2-1-2-1-1-  بررسی حجّیت اجماع دخولی.. 43

2-1-2-1-2-  راه های به دست آوردن نظر امام(ع) از طریق اجماع دخولی.. 44

2-1-2-1-3-  شرط تحقق اجماع دخولی.. 44

2-1-2-1-4-  ویژگى‏هاى طریقه دخولی.. 45

2-1-2-1-5-  نقد طریقه دخولی.. 46

2-1-2-2-  کشف از قول معصوم(ع) بر اساس عقل عملی.. 52

2-1-2-2-1-  اجماع لطفی.. 52

2-1-2-2-1-1-  صورتهای مختلف تطبیق قاعده لطف بر مساله اجماع. 54

2-1-2-2-1-1-1-  وجوب لطف به وسیلۀ حفظ مصلحت‌ها‌ 54

2-1-2-2-1-1-2-  جریان عادت خداوند بر حفظ مصالح‌ 54

2-1-2-2-1-1-3-  وجوب لطف با پر كردن شكاف‌هاى موجود در دین.. 55

2-1-2-2-1-2-  ویژگى‏هاى اجماع لطفی.. 55

2-1-2-2-1-3-  نقد اجماع لطفی.. 56

2-1-2-3-  كشف از قول معصوم بر اساس عقل نظرى.. 61

2-1-2-4-  اجماع حدسی.. 62

2-1-2-4-1-  خصوصیات طریقه حدسی.. 63

2-1-2-4-2-  تفاوت اجماع حدسی با اجماع دخولی و لطفی.. 64

2-1-2-4-3-  حساب احتمالات.. 65

2-1-2-4-3-1-  نظریه شهید صدر(ره) 65

2-1-2-4-3-1-1-  مبانی منطقی استقراء. 65

2-1-2-4-3-1-1-1-  تعریف استقراء و تبیین آن. 66

2-1-2-4-3-1-1-1-1-  راه حل عقل گرایان. 67

2-1-2-4-3-1-1-1-2-  راه حل‌های مکتب تجربه گرایی.. 68

2-1-2-4-3-1-1-1-3-  مکتب ذاتی، ابداع شهید صدر(ع) 71

2-1-2-4-3-2-  مبنای حجیّت اجماع از نظر شهید صدر(ره) 74

2-1-2-4-3-3-  نقد نظریه حساب احتمالات.. 79

2-1-2-4-4-  ملازمه عادیه بین آراء مرؤوسین و رئیس آنان. 80

2-1-2-4-4-1-  كشف از قول معصوم بر اساس ملازمه عادیه. 81

2-1-2-4-4-2-  نقد نظریه ملازمه عادیه. 81

2-1-2-4-5-  کشف از دلیل معتبر نزد مجمعین.. 83

2-1-2-4-5-1-  نقد طریقه کشف از دلیل معتبر نزد مجمعین.. 84

2-1-2-4-6-  نظریه امام خمینی(ره) 85

2-1-2-4-7-  نقد طریقه حدسی.. 88

2-1-2-5-  اجماع تشرّفی.. 89

2-1-2-5-1-  نقد اجماع تشرّفی.. 90

نتیجه گیری.. 92

ضمائم   97

فهرست منابع و مآخذ. 99

چکیده

اجماع به عنوان یکی از منابع چهارگانه اثبات احکام شرعی مورد پذیرش قرار گرفته است. اما در عین حال از حیث مبنای حجّیت اجماع، میان فقهای شیعه و اهل سنّت اختلاف نظر وجود دارد. در این تحقیق با روش تحلیلی و توصیفی و با استناد به منابع اصولی و اقوال فقها، مفهوم اجماع و مبنای حجّیت آن نزد فقهای شیعه بالخصوص آیت الله شهید صدر(ره) و مرحوم امام خمینی(ره) را بررسی نموده­ایم. ابتدا اهل سنّت اجماع را به عنوان یک دلیل مستقل در عرض کتاب، سنّت و عقل داده امّا فقهای شیعه اگر چه به خاطر مماشات با اهل سنّت اجماع را به عنوان یکی از ادلّه اربعه قرار داده­اند اما معتقدند اجماع تنها در صورتی حجّت است که کاشف از رأی و نظر امام معصوم علیه­السّلام باشد. سپس فقهای شیعه راه­های احراز رأی معصوم علیه­السّلام از طریق اجماع را مطرح می­ کنند و به مبنای حجّیت اجماع می­پردازند. عدّه­ای از متقدّمین قائل به طریقه دخولی با فرض

جهت گیری استراتژیک به عنوان یک فرهنگ و فرآیندی کل نگر و بلند مدت در نظ ر گرفته می شود . جهت گیری استراتژیک به کاربرد دستورالعمل های استراتژیک توسط شرکت به منظور ایجاد رفتارهای مناسب جهت عملکرد عالی مداوم اطالق می شود .یکی از جوانب مهم جهت گیری استراتژیک ایجاد ارزش ها و رفتارهای مشترک در داخل سازمان می باشد . وقتی که جهت گیری استراتژ یک در تمام سطوح سازمان گسترش یابد تبدیل به فرهنگ سازمان خواهد شد . ) Gatignon and )Xuereb;Menguc , 2005 از ویژگی های این سازمان ها توجه بسیار زیاد به فضای رقابتی و تحلیل شرایط موجود و ایجاد و ارتقای منابع استراتژیک سازمان می باشد . ای سازمان ها به طور دائم و مستمر نقاط قوت و ضعف خود را به لحاظ شرایط داخلی ، فرصت ها و تهدید های موجود در بازار و فضای پیرامونی شان مورد بررسی قرار می دهند و با انطباق این دو با یکدیگر سعی می کنند تا نقاط ضعفشان را کم رنگ تر نمایند و از سوی دیگر ، ضمن بهره جستن از فرصت ها ، تمام تالش خود را می کنند تا تهدید ها را تبدیل به فرصت نمایند . بتابراین این فرهنگ ، می تواند تاثیر مهمی بر موفقیت سازمان کهآن نیز در گرو بهره برداری استراتژیک از منابع و کسب رضایت و وفاداری مشتریان است ، داشته باشد .

)2-1بیان مسئله و اهمیت موضوع

الف(بیان مسئله

در قرن جدید چالش های فراوانی پیش روی شرکت هاست . مواردی چون تشدید رقابت جهانی ، شکاف شدید درآمدی ، آلودگی زیشت محیطی ، سهل انگاری در خصوص زیر بناها ، رکودهای اقتصادی ، فقدان مهارت نیروی کار و بسیاری از مسائل فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی و اجتماعی دست و پنجه نرم می کند

.تمامی این موارد را می توان تهدیداتی در نظر گرفت که سازمان ها با آنها موجه هستند .البته در عین حال می توان آنها را نوعی فرصت در نظر گرفت ، چرا که نمود قابلیت های یک سازمان زمانی است که این تهدید ها را به فرصت تبدیل نماید. به عالوه ، این تهدید تنها منبع فرصت های حرفه ای محسوب نمی شود .فرصت هایی را در نظر آورید که پیشرفت های علمی و تکنولوژی فراروی شرکت ها قرار داده است .نقش بازاریابی مساعدت به شرکت ها در بهره برداری و استفاده ازاین فرصت هاست.برند به عنوان یکی از ابزارهای بازاریابی ، نقش مهمی در جذابیت و افزایش فرصت ها برای سازمان خواهد داشت . شرکت ها و محصوالتشان نیاز دارند که در میان تمامی ذینفعان،به راحتی شناخته شده و دارای هویت باشند .بنابراین ، امروزه ، دالیل بسیار زیادی وجود دارد برای اینکه شرکت ها برند و یا برندهای خود را مدیریت و کنترل نمایند ، از جمله تولید ، فروش ، سودآوری ، جذب و استخدام نیروی انسانی کارآمد ، و همچنین صادرات به بازارهای جهانی و … ،بدین منظور ، بدون شک بایستی در کشور خود ابزار ها و استراتژی های بازاریابی خود را با آگاهی از مدیریت برند تطبیق دهند .شرکت ها برای ایجاد یک موقعیت قدرتمند در بازار نیاز به درک صحیح نیروهای محیطی که بر قابلیت بازاریابی آنها موثرند ، می باشند که آنها عبارتند از ، اندازه بازار داخلی ، میزان آموزش عموم ، نیروی کار

 

ماهر ،هزینه شغل ، مشوق های مالیاتی ، امنیت و دیگر عوامل . آنها دایماً بایستی بر محیط نظارت داشته باشند و همواره درک صحیحی از فرصت ها و تهدید های موجود در بازار و نیروهای رقابتی که در محیط وجود دارد ، بدست آورند .آن نیازمند توسعه و ارائه مشوق ها و مدیریت عواملی است که ممکن است بر تصمیم گیری خریدار موثر

باشد . این عوامل شامل تصویر ، زیرساخت ها ، کشش بازار و مردم که این زیر مجموعه ها با وظایف متعددی در مدیریت برند شرکت ها خواهد بود. ) )Kotler Philip;Gertner.David;2002

مشکالتی که امروزه مدیران بازاریابی را به خود مشغول کرده ، عبارت است از آنکه تالش آنها برای خلق و نگهداری برند فاقد برنامه ریزی های الزم بوده ، به دلیل عدم شناخت ویژگی های برند و عدم شناخت روش های صحیح مدیریت برند نمی توانند به صورت اثر بخشی ، محصول را با برند پیوند بزنند

. اغلب مدیران بازاریابی و یا مدیران برند ، مفاهیم بازاریابی را از قبیل شناخت نیازهای مشتری ، موضوع یابی ، فعالیت های ترفیعی و تبلیغی به خوبی می دانند و تجربه فراوانی در اجرای آنان دارند ، اما در مجموع آنچه آنها را در بازاریابی محصوالت و خدمات دچار مشکل می کند ، آن است که نمی توانند مفاهیم بازاریابی و استراتژی های سازمان را در راه ارتقای ارزش برند به کار گیرند .اینها همه از آنجا ناشی می شود که شناخت درستی از برند به عنوان یکی از مهمترین دارایی های نا مشهود شرکت ندارند و برداشت آنها از دارایی صرفاً شامل چیزهایی است که در نظر می آید و قابل لمس است . همانگونه که علم مدیریت سازمان می تواند مدیران موسسات تولیدی را با بهره گرفتن از ابزارهای مدیریتی نظیر هدف گذاری ، برنامه ریزی ، هماهنگی ، بسیج منابع و امکانات و کنترل یاری دهد تا به هدف های سازمان دست یابد . رویکرد استراتژیک و علم مدیریت برند نیز مدیران را قادر می شازد تا برنامه ریزی صحیحی در راستای دستیابی به اهداف برند بکنند ، به گونه ای که بدون به هدر دادن منابع میزان دستیابی به اهداف بیشینه شود .)کریمی و دیگران.ص )83

ب(اهمیت موضوع

مدیریت استراتژیک به سازمان این امکان را می دهد که به شیوه های خالق و نوآور عمل کند و برای شکل دادن به آینده خود به صورت انفعالی عمل نکند . این شیوه مدیریت باعث می شود که سازمان دارای ابتکار عمل باشد و فعالیتهایش را به گونه ای رقم بزند که بتواند سرنوشت خود را تعیین و آینده را تحت کنترل درآورد. از آنجا که هیچ سازمانی منابع نا محدود ندارد ، جهت گیری استراتژیک می تواند با دیدی کل نگر سازمان ها را متعهد سازد که برای یک دوره نسبتا بلند مدت محصول و یا خدمت خاص با نام مشخص و برتر تولید و یا ارائه دهد ، در بازار مشخصی به فعالیت بپردازد ، و سر انجام از منابع و فن آوری های شناخته شده و برتری استفاده کند David 1999). (شرکت ها به منظور بقای بلند مدت در

عرصه رقابت ، نیازمند استفاده از یک رویه استراتژیک در مدیریت منابع استراتژیک خود هستند . به طور حتم ، برند یکی از منابع استراتژیک شرکت هاست . منابع استراتژیک ، خود ، منشا مزیت رقابتی هستند و چالش مدیران در شناسایی و مدیریت این منابع است و حتی می توان گفت بارز ترین مهارت حرفه ای بازاریابان قابلیت و توانایی آنها در ایجاد حقظ ، مراقبت و ارتقای برند است .

بعالوه اهمیت نقش دارایی های نا مشهود در اثر بخشی فعالیت های سازمان ، همچنین خلق و بقای عملکرد مالی کسب و کارها در سطح حصنایع مختلف بر همگان آشکار است . دنیای امروز ، عرصه حضور موفق برندهایی است که عالوه بر تسلط به سهم بتزار ، تقویت حس اعتماد و وفاداری در مشتریان و ارزش آفرینی برای سهامداران خود ، الهام

استاد محترم جناب آقای دکتر سید محسن جلالی شهری
 
آبان ماه 1392
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

فهرست تفصیلی مطالب

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

بسمله  أ

منشور اخلاق پژوهش.. ب

تعهّد نامه اصالت رساله یا پایان‌نامه. ‌ج

سپاسگزاری.. ‌د

تقدیم به. ‌ه

فهرست تفصیلی مطالب.. ‌و

چکیده‌ 1

مقدمه. 2

أ) بیان مسأله. 2

ب) اهمّیت و ضرورت انجام تحقیق.. 3

ج) پرسش های تحقیق.. 4

د) فرضیه‌های تحقیق.. 4

هـ) ادبیات یا پیشینه‌ی تحقیق.. 5

و) روش تحقیق.. 5

ز) اهداف تحقیق.. 5

ح) ساختار تحقیق.. 5

 

 

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

بخش اوّل: کلّـیـات (مفهوم شناسی واژگان پژوهش)

فصل اوّل: جهاد. 8

گفتار اوّل: جهاد در لغت و اصطلاح.. 8

گفتار دوم: اقسام جهاد 10

2-1- جهاد مالی.. 12

2-2- جهاد جانی.. 14

2-2-1- جهاد ابتدائی.. 15

2-2-2- جهاد دفاعی.. 21

2-3- جهاد تبلیغی.. 22

2-4- جهاد با نفس…. 29

فصل دوم: شهادت… 33

گفتار اوّل: شهادت در لغت و اصطلاح.. 33

گفتار دوم: اقسام شهادت.. 35

بخش دوم: جهاد در فقه

فصل اوّل: اهمیّت و فضیلت جهاد. 38

گفتار اول: جهاد در قرآن. 40

1-1- اهمیّت… 41

1-2- فضیلت… 44

گفتار دوم: جهاد در روایات.. 46

2-1- اهمیّت… 46

2-2- فضیلت… 48

فصل دوم: فلسفه‌ی جهاد در اسلام. 51

گفتار اوّل: قرآن و فلسفه‌ی جهاد 51

1-1- آزمودن مؤمنان. 51

1-2- جهاد مقیاس بازشناسی مؤمنان از منافقان. 52

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

1-3- جلوگیری از فساد و تباهی.. 53

1-4- فرمان جهاد، در جهت منافع و مصالح واقعی انسان. 54

1-5- گسترش حاکمیّت اسلام. 54

1-6- دفع ستم و ظلم.. 55

1-7- حفاظت از مراکز پرستش خداوند.. 55

گفتار دوم: روایات و فلسفه‌ی جهاد 56

2-1- دفاع از حقوق ستمدیدگان. 56

2-2- عزّت اسلام. 56

2-3- احقاق حق.. 56

2-4- بارور شدن درخت دین.. 57

2-5- زنده نمودن ارزش‌های اسلامی.. 58

فصل سوم: اهداف جهاد. 60

گفتار اوّل: هدف جهاد در قرآن. 60

1-1- اعتلای کلمه‌ی توحید و اقامه‌ی دین.. 60

1-2- دفاع. 61

گفتار دوم: هدف جهاد در روایات.. 61

2-1- هدف در جهاد، هدایت است نه کشتن.. 61

2-2- رضایت خداوند و سبیل الله نه خصومت جنگی.. 63

2-3- اقامه‌ی دین و عدل.. 63

2-4- اعتلای کلمه‌ی خداوند در عالم.. 64

فصل چهارم: شرایط جهاد در فقه. 65

گفتار اول: اذن. 65

1-1- اذن در جهاد ابتدائی.. 65

1-2- اذن در جهاد دفاعی.. 67

گفتار دوم: مرد بودن. 70

گفتار سوم: آزاد بودن. 72

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

گفتار چهارم: بالغ بودن. 73

گفتار پنجم: عاقل بودن. 73

گفتار ششم: سلامت جسم. 73

گفتار هفتم: توانایی مالی.. 74

گفتار هشتم: اجازه‏ی پدر و مادر. 75

بخش سوم: شهادت در فقه

فصل اوّل: اهمیّت و فضیلت شهادت… 79

گفتار اوّل: اهمیّت و فضیلت شهادت در قرآن. 79

1-1- حیات حقیقی.. 79

1-2- مغفرت… 80

1-4- اجر عظیم.. 81

1-5- بالاترین رستگاری و پیروزی.. 82

1-6- پایداری و از بین نرفتن اعمال.. 82

گفتار دوم: اهمیّت و فضیلت شهادت در روایات.. 82

فصل دوم: شهید کیست؟ 86

گفتار اوّل: شاخص‌های شهادت.. 86

1-1- ایمان. 86

1-2- نیّت… 86

1-3- اطاعت از رهبری الهی.. 88

گفتار دوم: چه کسی شهید است؟. 89

گفتار سوم: چرا شهیدان زنده‌اند؟. 90

فصل سوم: نتایج گسترش فرهنگ شهادت… 93

گفتار اول: فرهنگ شهادت و نتایج گسترش آن. 93

گفتار دوم: دلیل گسترش فرهنگ شهادت.. 96

گفتار سوم: راهکارهای ترویج فرهنگ شهادت.. 97

عنوان                                                                                                                                      صفحه

 

نتایج و پیشنهادها

أ) نتایج.. 99

ب) پیشنهادها 100

فهرست منابع و مآخذ. 101

چکیده‌ی انگلیسی.. 105

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
چکیده‌ی پایان نامه: 

جهاد و دفاع در هر فرهنگ و جامعه‌ای مدّ نظر بوده و بزرگان و قهرمانان این عرصه را مورد ستایش و بزرگداشت قرار داده‌اند. در اسلام و به ویژه در مكتب تشیّع به دلیل ویژگی‌های خاص بر آن تأكیدات مهمّی شده و از جایگاهی بس رفیع و والایی برخوردار است و به عنوان رکنی از ارکان دین و بخش مهمّی از زندگی هر فرد محسوب می‌شود. لیکن آن گاه که از این مقوله سخن به میان می‌آید سؤالات متعدّدی در ذهن نقش می‌بندد که گاهاً ناشی از سطحی‌نگری و عدم شناخت و آگاهی صحیح نسبت به این موضوع است.

از سویی نظر به موقعیت کنونی دین مبین اسلام و مذهب تشیّع و از سویی موقعیت کشور جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرکزیت اسلام شیعی و بیدارگر ملّت‌های مسلمان و با توجه به حملات و هجمه‌های گوناگون دشمنان نسبت به این کشور و دین اسلام ضروری به نظر می‌رسد که جهت تنویر افکار و تبیین دو مقوله‌ی جهاد و شهادت به بیان اهمیّت و فضیلت آن دو از لسان قرآن و روایات پرداخته و مورد اهتمام و کنکاش بیشتر واقع شود.

لذا این تحقیق با موضوع جهاد و شهادت در فقه اسلامی با این هدف بر صفحه‌ی سفید کاغذ رقم خورد تا در حدّ توان به شناسایی و معرفی اصول و رهنمودهای ثقلین در این رابطه بپردازد و مشعلی هر چند کم سو باشد در تنویر این مسئله برای نسل حاضر و نسل‌های آینده که در پرتو هدایت‌های قرآنی و سیره‌ی حضرات معصومین «:» نسبت به انجام این تکلیف بزرگ الهی اقدام نمایند.

کلید واژگان: جهاد، شهادت، شهید، رزمنده، جنگ، حق، باطل
مقدمه

جهاد در دین مبین اسلام از جایگاهی بس رفیع و والایی برخوردار است و به عنوان رکنی از ارکان دین و بخش مهمّی از زندگی هر فرد محسوب می‌شود. در آیات و روایات به آن سفارش شده و آن را به عنوان لباس تقوا و زره محکم و سپر مطمئن خداوند معرفی کرده است. همچنین آمده است:

«… فَمَنْ تَرَکهُ رَغْبَةً عَنْهُ أَلْبَسَهُ اللَّهُ، ثَوْبَ الذُّلِّ وَ شَمِلَةُ الْبَلَاءُ وَ دُیثَ، بِالصَّغَارِ وَ الْقَمَاءِ وَ ضُرِبَ عَلَى قَلْبِهِ، بِالْإِسْهَابِ وَ أُدِیلَ الْحَقُّ مِنْهُ بِتَضْییعِ الْجِهَادِ وَ سِیمَ الْخَسْفَ …؛[1] کسی که جهاد را ناخوشایند دانسته و ترک کند، خدا لباس ذلّت و خواری بر او می‌پوشاند و دچار بلا و مصیبت می‌شود و کوچک و ذلیل می‌گردد. دل او در پرده‌ی گمراهی مانده و حق از وی روی می‌گرداند. به جهت ترک جهاد، به خواری محکوم و از عدالت محروم است.»

پس جهاد یکی از بهترین راه‌های پرواز به سوی خداوند و بازدارنده‌ترین پوشش‌ها در برابر کلّیّه‌ی انحراف‌ها و گناهان است، زیرا وقتی رزمنده‌ی مؤمن به آن درجه‌ی ایمان رسید که در راه خدا از جان و مال و خانواده‌اش بگذرد، دیگر هواهای دنیایی بر او سلطه‌ای نخواهد داشت.

در بررسی آیات قرآن نیز شاهد نمونه‌ی دیگری از جایگاه جهاد هستیم که می‌توان به سوگند به سمّ اسبان رزمندگان، برتری بخشیدن رزمندگان بر آبرسانان به حجاج و آبادگران مسجدالحرام و…اشاره کرد.

از طرف دیگر انسان مسلمانی که در راه حق تعالی مبارزه کند فوزی عظیم شهادت نصیبش می‌شود و به زندگی جاویدی دست پیدا می‌کند چرا که شهید برای همیشه زنده است. اینانند که از دل و جان، من خاکی خویش را با من خدایی سودا می‌کنند و به سوی شهادت، رها و سبکبال می‌شتابند.

 

أ) بیان مسأله

از آن زمان که قابیل خون برادر بر زمین ریخت بر حیات زمینی صفحه‌ای گشایش یافت که سطور آن با خون نگاشته شد و تا فرزندان آن دو بر روی کره‌ی خاکی حیات دارند این صفحه گشوده است و دو گونه مقابله‌ی حق با باطل و باطل با باطل نیز رخ می‌نمایاند.

مقابله‌ی باطل با باطل برای ارضاء نفسانیات و عمدتاً بین پذیرندگان ولایت طواغیت رخ می‌دهد که به نظر می‌رسد خون‌های فراوانی که ریخته می‌شود هدر رفته؛ امّا در نبرد حق و باطل، دسته‌ی حق ولایت نور را پذیرفته‌اند و به سوی نور پیش می‌روند که این نبرد در آیات و روایات مورد توجّه خاص واقع گردیده و به جایگاه کشته شدگان در این نبرد نیز اشارات فراوانی شده است. همچنین در راستای برقراری امنیّت و آرامش در جامعه اسلامی و بهبود روابط بین الملل نیز در فقه مورد بحث می‌باشد. این همه نشان از اهمیت موضوع داشته؛ امّا تمامی این سفارشات برای چیست و با توجه به تمامی این سفارشات تکلیف هر کسی که در این جبهه‌ها کشته می‌شود و هر کسی که به این جبهه ها نمی‌رود چیست؟ از سویی چه تفاوتی با خودکشی دارد چون شخص خود با اراده و آگاهی از این که در این نبرد کشته خواهد شد به سوی آن می‌رود و سؤالاتی از این قبیل که مستلزم تبیین و بررسی دقیق می‌باشد.

 

ب) اهمّیت و ضرورت انجام تحقیق

از آنجا که تاریخ اسلام و علی الخصوص تاریخ تشیّع، تاریخ جهاد و شهادت است و این موضوع مربوط به زمان مشخّصی نمی‌شود یعنی از همان زمان که نیزه‌ی جفای ابوجهل بر پیکر سمیه نشت و اوّلین چشمه‌ی خون جوشید، آن چشمه بدل به رودخانه‌ای عظیم شد که در سرتاسر تاریخ این دین الهی جاری بوده و تا بشری باقی است جاری خواهد بود.

اکنون نظر به موقعیت کنونی دین مبین اسلام و مذهب تشیّع و از سویی موقعیت کشور جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرکزیت اسلام شیعی و بیدارگر ملّت‌های مسلمان و با توجه به حملات و هجمه‌های گوناگون دشمنان نسبت به این کشور و دین اسلام ضروری به نظر می‌رسد که جهت تنویر افکار و تبیین دو مقوله‌ی جهاد و شهادت و بیان اهمیت آن دو به بیان علمی آنها پرداخته و مورد اهتمام و کنکاش بیشتر واقع شود.

لذا این تحقیق با این هدف بر صفحه سفید کاغذ رقم خورد تا در حد توان به شناسایی و معرفی اصول و رهنمودهای ثقلین در این رابطه بپردازد و مشعلی هر چند کم سو باشد در تنویر این مسئله برای نسل حاضر و نسل‌های آینده که در پرتو هدایت‌های قرآنی و سیره‌ی حضرات معصومین «:» نسبت به انجام این تکلیف بزرگ الهی اقدام نمایند.

 

ج) پرسش های تحقیق

ماهیت جهاد و شهادت در فقه اسلامی چیست؟
آیا کشته شدن در جهاد نوعی خودکشی محسوب می‌شود؟
آیا کشته‌های دیگر کشورهای اسلامی و غیر اسلامی شهید محسوب می‌شوند؟
 

د) فرضیه‌های تحقیق

قتال و کوشش در راه اعتلای توحید و تحقق قسط و عدل و دفاع از آرمانهای اسلام جهاد محسوب شده و کسی که در این راه کشته شود به مقام شهادت می‌رسد.
کشته شدن در جهاد به دلیل اینکه فی سبیل الله انجام گرفته و با هدف دفاع از دین اکمل اسلام و تحقق دستورات الهی است خودکشی محسوب نشده و به فرموده‌ی قرآن عند ربهم یرزقون‌اند.
با توجه به این که در قرآن وقتی سخن از کشته شدگان در جنگ‌ها سخن به میان می‌آید بلافاصله عبارت فی سبیل الله می‌آید نشان از این است که به هر کسی نمی‌توان اطلاق نام شهید کرد.
پرسش‌های فرعی:

چرا در اسلام به امر جهاد اهمیت داده شده است؟
شاخص‌های شهادت چیست؟
فرضیه‌های فرعی:

به خاطر حفظ و تحقّق حقیقت اسلام و دفاع از سرزمین اسلام و نوامیس مسلمانان.
به نظر می‌رسد شهادت شاخص‌هایی از قبیل ایمان، نیت، اطاعت از رهبری الهی و…داشته باشد.
 

 

هـ) ادبیات یا پیشینه‌ی تحقیق

تحقیقات به عمل آمده حاکی از بررسی و انتشار مقالات و کتب عدیده‌ای است که در این ارتباط به رشته تحریر در آمده که هر یک به گوشه‌ای از این موضوع پرداخته‌اند.

 

و) روش تحقیق

روش تحقیق ما در این پایان‌نامه کتابخانه‌ای است از این رو برای فحص و فهم دقیق مسائل به کتابخانه‌های معتبر مراجعه و ضمن مطالعه دقیق کتب مربوطه، به فیش‌برداری مطالب مورد نظر اقدام و سپس برای تنظیم پایان‌نامه فهرست مناسبی تهیه نمودیم. در این تحقیق سعی نموده‌ایم به بررسی جایگاه و اهمیت جهاد و شهادت به صورت جداگانه بپردازیم و در آخر جمع‌بندی نموده و نتایج را بدست آورده و کار خود را با پیشنهادهایی برای روشن شدن مسیر آیندگان در این زمینه به اتمام رساندیم.

 

ز) اهداف تحقیق

هدف کلّی:

بررسی جهاد و شهادت در فقه اسلامی

اهداف ویژه:

أ) بیان جایگاه ویژه جهاد و شهادت در دین اسلام

ب) دلایل اهمیت دادن دین اسلام به جهاد

ج) وظیفه حکومت در قبال جهادگران و شهدا

 

ح) ساختار تحقیق

این پژوهش در سه بخش تنظیم گردیده که بخش اوّل به مفهوم شناسی واژگان تحقیق تحت عنوان کلّیات پرداخته و شامل دو فصل جهاد و شهادت می‌باشد؛ در بخش دوم با عنوان جهاد در قالب چهار فصل، اهمیّت و فضیلت جهاد در قرآن و روایات، فلسفه جهاد در اسلام، هدف از جهاد در اسلام، شرایط جهاد مورد بررسی و تدقیق قرار گرفته است. در بخش سوم با عنوان شهادت، اهمیت و فضیلت شهادت، شهید کیست، نتایج گسترش فرهنگ شهادت در قالب سه فصل مدّ نظر قرار گرفته است. هر چند حق مطلب به دلیل شکستگی قلم حقیر ادا نشده است لیکن امید است قطره‌ای باشد از اقیانوس جهاد و شهادت.

 

بخش اوّل

کلّـیـات

(مفهوم شناسی واژگان پژوهش)

 

 فصل اوّل: جهاد

                                  فصل دوم: شهادت

فصل اوّل

جهاد

گفتار اوّل: جهاد در لغت و اصطلاح

«جهد: (به فتح اوّل و ضمّ آن) صعوبت و مشقّت. چنان که در قاموس و مفردات گفته است در اقرب الموارد آن را تلاش توأم با رنج معنی می‏کند. صحّاح طاقت (سختی) گفته است. در مجمع البیان ذیل آیه‏ی 217 بقره فرماید: «جاهَدتُ الْعَدوَّ» یعنی در جنگ با دشمن مشقّت را بر خود هموار کردم و در ذیل آیه‏ی 79 توبه فرمود جهد به ضمّ اوّل و فتح آن هر دو به یک معنی و آن وادار کردن خود بر مشقّت است و از شعبی نقل شده که جهد (به فتح اوّل) در عمل و جهد (به ضمّ اوّل) در قوّت و طعام است و از قتیبی نقل است که جهد (به فتح) مشقّت و به ضمّ طاعت است.

بنابر اقوال گذشته معنای «فلانی جهاد کرد» آن است که قدرت خود را به کار انداخت، متحمّل مشقّت گردید، تلاش توأم با رنج کرد. جامع همه‏ی اقوال قول اقرب الموارد است. پس جهد و جهاد یعنی: تلاش توأم با رنج.

«وَ مَنْ جاهَد فَإِنَّما یجاهِد لِنَفْسِهِ إِنَّ اللّهَ لَغَنِی عَنِ الْعالَمِینَ؛[2] هرکه تلاش کند و خود را به زحمت اندازد، فقط برای خویش تلاش می‏کند خدا از مردم بی نیاز است»

«وَ ابْتَغُوا إِلَیهِ الْوَسِیلَةَ وَ جاهِدوا فِی سَبِیلِهِ؛[3] به سوی خدا وسیله جوئید و در راه او تلاش کنید.»

جهاد به کسر اوّل مصدر است به معنی تلاش و نیز اسم است به معنی جنگ (اقرب الموارد) و جنگ را از آن جهاد گویند که تلاش توأم با رنج است؛

«فَلا تُطِعِ الْکافِرِینَ وَ جاهِدهُمْ بِهِ جِهاداً کبِیراً»[4]

مجاهد: تلاش کننده، جنگ کننده.

«وَ فَضَّلَ اللّهُ الْمُجاهِدینَ عَلَی الْقاعِدینَ أَجْراً عَظِیماً»[5]

«وَ أَقْسَمُوا بِاللّهِ جَهْد أَیمانِهِمْ…»[6]

قسم یاد کردند به خدا قسم مؤکد و محکم، یعنی آنچه می‏توانستند آن را محکم کردند. راغب گوید: سوگند یاد کردند و در آن آنچه قدرت داشتند کوشیدند. طبرسی گفته: تقدیر این است «جَهَدوا جَهْد اَیمانِهِمْ». این تعبیر پنج بار در قرآن مجید آمده و همه درباره‏ی بدکاران است.

باید دانست: افعال این مادّه در قرآن همه از باب مفاعله آمده است و آن به معنای تکثیر است نه بین الاثنین و تکثیر یکی از معانی مفاعله است. علی هذا مثلاً از «وَ جاهِدوا فِی اللّهِ حَقَّ جِهادهِ»[7] سه تلاش استفاده می‏شود یکی از مادّه، یکی از هیئت و یکی از «حَقَّ جِهادهِ» یعنی در راه خدا تلاش کنید تلاش بسیار شدید.

«الَّذِینَ یلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِینَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ فِی الصَّدقاتِ وَ الَّذِینَ لا یجِدونَ إِلّا جُهْدهُمْ…»[8]

آنان که راغبین از مؤمنین در صدقات را خرده می‏گیرند و نیز به کسانی که جز به اندازه‏ی طاقت و تلاش خود پیدا نمی‏کنند عیب می‏گیرند.

آیه درباره‏ی منافقان است که هم ثروتمندان را در دادن زکات مسخره می‏کردند و هم دست تنگان را، این که فرموده «لا یجِدونَ إِلّا جُهْدهُمْ» یعنی جز تلاش خود چیزی پیدا نمی‏کنند قهراً کمک مالی آنها در راه اسلام کم است.»[9]

امیرمؤمنان علی «7» می‏فرمایند:

«و جهاد پس از پذیرفتن اسلام، گرانمایه‏ترین عمل است. جهاد مایه‏ی پایداری دین و پاداش بسیار است، و موجب عزّت جامعه و مانع نفوذ دشمن در جامعه‏ی جهادگر می‏شود. جهاد تاخت و تازی است بر دشمن که پاداش فراوان و مژده‏ی رفتن به بهشت جاودان بعد از شهادت را به همراه دارد.»[10]

 

گفتار دوم: اقسام جهاد

از بیانات حضرت امیرمؤمنان علی «7» در سفارش خود به امام حسن و امام حسین «8» چنین بر می‏آید که جهاد بر سه قسم است:

أ) جهاد مالی:

«اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَاد بِأَمْوَالِکمْ»[11]‌؛

ب) جهاد جانی:

«اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَاد … وَ أَنْفُسِكُمْ»[12]؛

ج) جهاد تبلیغی:

«اللَّهَ اللَّهَ فِی الْجِهَاد … وَ أَلْسِنَتِکمْ‌»[13].

که حضرت هر سه نوع جهاد را در صورتی ارزشمند می‏داند که در راه خدا و کسب رضایت او و اقامه‏ی دین الهی باشد:

«فِی سَبِیلِ اللَّهِ‌».[14]

از باب احکام تکلیفی جهاد بر دو قسم واجب و مستحب منقسم است که می‏توان شرح آن را در بیان امام صادق «7» مشاهده کرد.

«عنْ فُضَیلِ بْنِ عِیاضٍ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ «7» عَنِ الْجِهَادِ أَسُنَّةٌ هُوَ أَمْ فَرِیضَةٌ فَقَالَ الْجِهَادُ عَلَی أَرْبَعَةِ أَوْجُهٍ فَجِهَادَانِ فَرْضٌ وَ جِهَادٌ سُنَّةٌ لَاتُقَامُ إِلَّا مَعَ الْفَرْضِ وَ جِهَادٌ سُنَّةٌ فَأَمَّا أَحَدُ الْفَرْضَینِ فَمُجَاهَدَةُ الرَّجُلِ نَفْسَهُ عَنْ مَعَاصِی اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ وَ هُوَ مِنْ أَعْظَمِ الْجِهَادِ وَ مُجَاهَدَةُ الَّذِینَ یلُونَکمْ مِنَ الْکفَّارِ فَرْضٌ وَ أَمَّا الْجِهَادُ الَّذِی هُوَ سُنَّةٌ لَایقَامُ إِلَّا مَعَ فَرْضٍ فَإِنَّ مُجَاهَدَةَ الْعَدُوِّ فَرْضٌ عَلَی جَمِیعِ الْامَّةِ وَلَوْ تَرَکوا الْجِهَادَ لَأَتَاهُمُ الْعَذَابُ وَ هَذَا هُوَ مِنْ عَذَابِ الْأُمَّةِ وَ هُوَ سُنَّةٌ عَلَی الْإِمَامِ وَحْدَهُ أَنْ یأْتِی الْعَدُوَّ مَعَ الْأُمَّةِ فَیجَاهِدَهُمْ وَ أَمَّا الْجِهَادُ الَّذِی هُوَ سُنَّةٌ فَکلُّ سُنَّةٍ أَقَامَهَا الرَّجُلُ وَ جَاهَدَ فِی إِقَامَتِهَا وَ بُلُوغِهَا وَ إِحْیائِهَا فَالْعَمَلُ وَ السَّعْی فِیهَا مِنْ أَفْضَلِ الْأَعْمَالِ لِأنَّهَا إِحْیاءُ سُنَّةٍ وَ قَدْ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ «6» مَنْ سَنَّ سُنَّةً حَسَنَةً فَلَهُ أَجْرُهَا وَ أَجْرُ مَنْ عَمِلَ بِهَا إِلَی یوْمِ الْقِیامَةِ مِنْ غَیرِ أَنْ ینْقُصَ مِنْ أُجُورِهِمْ شَی‌ءٌ؛[15] فضیل بن عیاض گوید: از امام صادق «7» پرسیدم آیا جهاد، مستحب است یا واجب؟ فرمود: جهاد بر چهار گونه می‌باشد: دو گونه‌اش واجب است و یکی مستحب که جز با واجب به آن اقدام نمی‌شود، و دیگری جهادی است مستحبّ.

سپس در توضیح آن فرمود: امّا دو جهاد واجب عبارتند از:

اوّل، جهاد انسان با نفسش که خود را از گناهان باز دارد و آن از بزرگ‌ترین جهادهاست (جهاد اکبر).

دوم، جهاد با کافران که هم مرز و در همسایگی مسلمانان‌اند.

امّا سومین جهاد، جهادی است که سنّت است و جز با واجب انجام نمی‌شود، جهاد با دشمن است که بر همه‏ی امّت اسلامی واجب می‌باشد و اگر به آن اقدام نکنند عذاب بر آنان فرود آید و این عذاب به همه‏ی اجتماع می‌رسد (نه امام). این گونه جهاد بر امام مستحب است و حدّ و اندازه‌اش این است که امام به همراه امّت به مصاف دشمن برود و بجنگند.

فهرست

چکیده : 14

مقدمه : 15

فصل اوّل : کلیات تحقیق.. 18

1-1بیان مسئله: 18

2-1 پیشینه تحقیق: 19

3-1 روش کار: 19

4-1 اهداف تحقیق: 20

5-1جنبه نوآوری کار: 20

فصل دوم. 21

2- فصل دوم : 22

1-2 نگاه به زندگی ، آثار ، اندیشه و سبک شعر سنائی.. 22

2-2 سفرهای سنائی.. 22

3-2 سرآغاز شعر عرفانی.. 25

4-2 همّت گماردن بر نظم فخری نامه یا الهی نامه یا حدیقه الحقیقه: 26

5-2 مذهب سنائی: 26

6-2 آثار سنائی: 27

1-6-2 سیر العباد الی المعاد: 29

2-6-2 کارنامه بلخ: 30

3-6-2 تحریمه القلم: 30

4-6-2 مکاتیب سنائی: 30

7-2 چند اثر منسوب به سنائی.. 30

8-2 دیگر آثار منسوب به سنائی.. 31

غریب نامه، زاد السالکین، بهرام و بهروز. 31

9-2 جایگاه سنائی در تاریخ شعر فارسی.. 31

10-2 اوضاع روزگار آن زمان. 31

11-2 ویژگی ها سخنوری سنائی.. 35

12-2 نمونه ی لغات و ترکیبات شعر او: 46

13-2 تشابه سنائی با شاعران معاصر: 49

14-2 سبک آثار سنائی.. 49

15-2 سه حالت وجودی سنائی: 50

سنائی سه شخصیت متفاوت دارد که عبارتند از: 50

1-15-2 قطب تاریک وجود او: 50

2-15-2 سنائی واعظ و ناقد اجتماعی (مدار خاکستری وجود او). 51

3-15-2  سنائی قلندر و عاشق (قطب روشن وجود او). 52

نمونه اشعار او : 53

16-2 فکر و اندیشه سنائی.. 53

17-2 سنائی و تحولاتی که در ادب فارسی ایجاد کرده است: 54

18-2 زبان سنائی در حدیقه: 55

معنی و مفهوم در شعر سنائی: 55

1-18-2  مقایسه حدیقه با آثار عطار و مولانا 56

2-18-2  سنائی در تغییر ساختار معنایی و محتوا 57

19-2 چند سوال راجع به سنائی.. 58

فصل سوم. 59

3- فصل سوم : 60

1-3 در ماهیت ادبیات تعلیمی: 60

2-3 شعر تعلیمی.. 61

3-3 شاخه های ادبیات تعلیمی.. 64

1-3-3 اندرزهای (اخلاقیّات) ایران باستان: 64

2-3-3 اخلاقیّات فلسفی: 66

4-3 اخلاقیّات اسلامی.. 69

5-3 ساختار منظومه. 70

6-3 بازتاب تعلیمات اخلاقی صوفیانه در حدیقه الحقیقه. 72

7-3 اندرزنامه های سیاسی سنائی در مثنوی حدیقه الحقیقه و. 73

سرچشمه های آن: 73

8-3  اندرزهای سیاسی در حدیقه الحقیقه. 75

9-3 سیرالعباد سنائی غزنوی و کمدی الهی دانته. 81

10-3 چکیده ی سیر العباد. 83

11-3 چکیده ی کمدی الهی.. 86

12-3 مقایسه ی دور نمایه ی دو اثر. 88

13-3 ساختار. 89

1-13-3 مرحله ی اوّل: 89

2-13-3 مرحله ی دوم : 90

3-13-3مرحله ی سوم : 90

فصل چهارم.. 92

فصل چهارم : اشعار تعلیمی سنائی.. 93

4- موضوع پایان نامه ما 93

1-4 اشعار تازیانه های سلوک : 94

1-1-4 مکن در جسم و جان منزل، که این دونست و آن والا. 94

1-1-1-4 تا کی ز هرکسی ز پی سیم بیم ما 99

2-1-4 آراست، دگر باره، جهاندار جهان را 101

3-1-4 ای مسلمان ! خلایق حال دیگر کرده اند. 104

4-1-4 مسلمانان ! سرای عمر ، درگیتی دو دَر دارد. 109

5-1-4 سوز و شوق مَلَکی بردلت آسان نشود. 111

6-1-4 ای خداوندان مال ! الاعتبار الاعتبار! 113

7-1-4  طلب! ای عاشقان خوش رفتار. 129

9-1-4  ای سنائی جهد کن تا بهر سطان ضمیر. 140

10-1-4  درگَهِ خلق ، همه زَرق و فریب است و هَوَس.. 145

11-1-4   بس کنید آخر حمال ، ای جملگی اصحاب قال. 147

12-1-4  کی باشد کین قفس بپردازم. 150

13-1-4  برگ بی برگی نداری، لاف درویشی مزن. 152

14-1-4 ای سنائی ! بی کُله شو. 157

15-1-4   بمیر ای حکیم ! 163

16-1-4  مسلمانان مسلمانان. 166

17-1-4  دلا ! تا کی.. 173

2-4 اشعار کتاب  حدیقه الحقیقه. 178

1-2-4فصل اندر درجات.. 178

2-2-4 فی الحفظ و المراقبه. 179

3-2-4 فی الحکمه و سبب رزق الرزاق.. 180

 

4-2-4 فی المجاهده : 181

5-2-4 فصل اندر تقدّس.. 183

6-2-4 فی ذکر دارالبقا : 184

7-2-4 اندر تجرد گوید. 185

8-2-4 فی سلوک طریق الاخره 186

9-2-4 ذکر هدایت قرآن: 189

10-2-4 فصل فی الزهد و الحکمه و الموعظه و النصیحه. 190

11-2-4 اندر مذّمت علما: 192

12-2-4 ستایش علم و عالم و طلب علم. 193

13-2-4 اندر ستایش عقل و عاقل و معقول. 194

14-2-4  در چشم نگاه داشتن گوید: 197

قالَ النّبی علی السّلام: 197

15-2-4  در مذّمت شهوت راندن : 198

16-2-4 اندر مذّمت دنیا و وصف ترک او. 199

17-2-4 اندر مذّمت کسانی که به جامه و لقمه مغرور باشند . 200

18-2-4 اندر مذّمت مال دوست.. 201

19-2-4 اندر مذّمت شراب گوید . 201

20-2-4 اندر ترک دنیا و ریاضت نفس گوید: 202

21-2-4 فی مذّمه الدنیا و اهانته و ترکه. 203

22-2-4 اندر نکوهش شکم خواری و بسیار خوردن. 204

23-2-4 فی ذّم حبّ الدنیا و منع شراب الخمر. 206

24-2-4 اندر مذّمت افعال زشت که از خوی های بهیمی است.. 207

25-2-4 اندر نگاه داشتن راز و مشورت کردن : 207

26-2-4 اندر موعظت و نصیحت گوید: 208

27-2-4 اندر تصوّف و زٌهد : 209

28-2-4 در عدل پادشاهان وصف آن. 210

29-2-4 در عدالت و ستم نا کردن : 210

30-2-4 در تعهّد علمای دیندار : 212

31-2-4 در سیاست پادشاه 212

32-2-4 در ذم عوّام و بازاریان و جهال گوید. 213

3-4 اشعار تعلیمی طریق التحقیق: 213

1-3-4 کلید درهای اسرار و چراغ ارواح ابرار. 213

((آیا پنداشتید که ما شما را به عبث خلق کردیم؟)) 214

2-3-4 ره بر جان های سالکین و شادی دل های محققین. 217

3-3-4 بستان ارواح و باغ اشباح. 219

4-3-4 منهاج العارفین و معراج العاشقین. 220

5-3-4 درباره عشق.. 221

6-3-4 در نکوهش ریا و ریاورز. 223

7-3-4 درباره ی ترک دنیا و دوری از آن. 225

8-3-4 درباره ی تسلیم . 226

9-3-4 درباره ی بلا . 226

10-3-4 درباره ی شکیبایی و سپاسگزاری . 227

11-3-4 پیدا کردن غافلان و نکوهش جاهلان. 227

12-3-4 درباره ی خوردن. 230

13-3-4 درباره ی روزی. 231

5- فصل پنجم : 235

1-5 نتیجه گیری : 235

2-5 طرح چند سؤال : 238

کتابنامه. 239

الف : منابع  و مآخذ. 240

ب) فهرست مجله. 242

Abstract. 243

چکیده :
در این پایان نامه به تشخیص قصیده های تعلیمی سنائی پرداخته شده است و خطّ سیر فکری و اندیشة حکیم سنائی مشخص شده است و می دانیم که حجم عظیمی از دیوان قصاید او را مدایح تشکیل داده اند.که امروز جز بلحاظِ مباحثِ تاریخ زبان و مواد استشهادی برای نگارش فرهنگ های وسیع زبان فارسی ، کمتر می تواند ارزش داشته باشد.و از این قصاید (مدحی) مشخص      می شود که او قبل از رسیدن به حال و هوای روحی خویش ، تفاوتی با دیگر شاعران درباری عصر نداشته است. و آنچه مسلّم است این است که سنائی دارای دو نیم کره متفاوت تاریک و روشن است. آیا این دو نیم کره را تا آخر عمر حفظ کرده است. یا با ظهور آن نیمکره روشن آن نیمکره تاریک را رها کرده است. و می دانیم سنائی نماینده برجسته نوعی از قصیده در زبان فارسی است.که آن را باید قصیده نقد جامعه و زٌهد و عرفان و اخلاق خواند. و در این میدان هیچ یک از استادان بزرگ قصیده به پای او نمی رسند، ضمن اینکه ممکن است هر کدام از آنان یک یا دو قصیده در این عوالم داشته باشند که تا حدودی به پای قصاید او نزدیک باشد.امّا هیچ کس در این میدان ، بهتر از او و استوارتر از او نسروده است. چنان که می بینیم قصاید سنائی از تکرار مضمون خالی نمانده است. و عذر او را وقتی بهتر می توانیم بپذیریم که بدانیم وی در جهانی بسته و غیر متحوّل زیسته و تمام روزهای عمرش ، بیش و کم ، یک رنگ داشته است. با این همه از رهگذر ساخت و صورت قصاید و شیوه بیان و اسلوب سخن ،

مقدمه. 1

طرح تحقیق.. 4

موضوع تحقیق.. 4

زمینه، سابقه و تاریخچۀ موضوع تحقیق.. 4

اهداف تحقیق.. 5

اهمیت و ارزش تحقیق با تأکید بر کاربرد نتایج آن.. 5

فرضیه‌ها 5

روش انجام تحقیق.. 6

فصل اول: کلیات و مفاهیم. 7

1-1. تعاریف و اصطلاحات.. 8

1-1-1. تفسیر در معنای لغوی.. 8

1-1-2. تفسیر در معنای اصطلاحی.. 8

1-1-3. علم کلام. 9

1-1-3-1. تاریخ پیدایش علم کلام. 9

1-1-4. مکتب معتزله. 10

1-1-4-1. اصل توحید. 11

1-1-4-2. اصل عدل.. 11

1-1-4-3. اصل وعد و وعید (معاد) 11

1-1-4-4. اصل منزلة بین المنزلتین.. 12

1-1-4-5. اصل امر به معروف و نهی از منکر. 12

1-1-4-6. امامت و نبوت از منظر معتزله، براساس گزارش شیخ مفید  12

1-1-5. مکتب اشاعره 13

1-1-5-1. اندیشه‌های اشاعره 14

1-1-5-1-1. قدیم یا حادث بودن قرآن از منظر اشاعره 14

1-1-6. فرقۀ مرجئه. 15

1-1-7. فرقۀ مشبهه. 16

1-1-8. فرقۀ جبریه. 17

1-1-9. فرقۀ تناسخیه. 18

1-1-10. فرقۀ حشویه. 18

1-1-11. فرقۀ خوارج. 18

1-1-12. فرقۀ زیدیه. 19

۱-1-13. اصحاب المعارف.. 19

1-1-14.مهمترین تفاسیر کلامی ………………………………………………………………………….20

فصل دوم: طبرسی و تفسیر. 21

مقدمه. 22

2-1. انواع روش‌های تفسیری.. 22

2-1-1. تفسیر مأثور 23

2-1-2. تفسیر عقلی ـ اجتهادی.. 25

2-2. معرفی طبرسی.. 27

2-2-1. زندگینامه طبرسی.. 27

2-2-2. معرفی تفسیر مجمع البیان.. 30

2-2-2-1. بررسی مقدمه تفسیر. 31

2-2-2-1-1. تعداد آیات قرآن و فایده دانستن آن‌ها 31

2-2-2-1-2. ذکر اسامی قاریان مشهور شهرها و راویان آن‌ها 31

2-2-2-1-3. تفسیر و تأویل و معنی آیات قرآن.. 31

2-2-2-1-4. نام‌های قرآن و معانی آن‌ها 32

2-2-2-1-5. علوم قرآن.. 32

2-2-2-1-6. ذکر برخی از احادیث مشهور در فضیلت قرآن و اهل آن  32

2-2-2-1-7. ذکر آنچه برای قاری قرآن مستحب است از نیکو خواندن لفظ و تزیین صوت هنگام قرائت قرآن  32

2-2-2-2. مبانی تفسیری طبرسی در مجمع البیان.. 32

2-2-2-2-1. قابل فهم بودن قرآن.. 32

2-2-2-2-2. معیارهای فهم قرآن.. 33

2-2-2-2-3. علوم مورد نیاز مفسر. 33

2-2-2-2-4. مصونیت قرآن از تحریف… 33

2-2-2-2-5. قرآن، معجزۀ جاودانه پیامبر(ص) 33

2-2-2-2-6. روش تنظیم مطالب مجمع البیان.. 34

2-2-2-2-7. منابع مورد استناد در مجمع البیان.. 35

2-2-2-2-۸. مجمع البیان در گفتار عالمان.. 36

فصل سوم: جایگاه کلام شیعه در تفسیر مجمع البیان.. 38

مقدمه. 39

3-1. بخش اول: جایگاه توحید در مجمع البیان.. 41

مقدمه. 41

3-1-1. بایستگی شناخت و معرفت خدا 41

3-1-2. اثبات صانع. 41

3-1-2-1. حرکت و سکون موجودات علامت نیاز به خالق.. 42

3-1-2-2. حدوث اجسام. 42

3-1-2-3. بی شریک بودن خدا 42

3-1-2-4. برهان تمانع. 42

3-1-3. صفات ثبوتیه. 43

3-1-3-1. اسماء و صفات.. 43

3-1-3-2. قدرت خدا 44

3-1-3-2-۱. اشتمال قدرت الهی بر هر چیز. 44

3-1-3-3. علم الهی.. 45

3-1-3-3-1. آگاهی از سرّ آسمان‌ها و زمین.. 45

3-1-3-3-2. علم به همۀ معلومات.. 45

3-1-3-3-3. عالم به نهان و آشکار 45

3-1-3-3-4. سمیع بودن خداوند. 46

3-1-3-4. اراده خداوند. 46

3-1-3-4-1. ارادۀ تام خداوند بر هستی.. 46

3-1-3-5. متکلم بودن خداوند. 47

3-1-3-6. خدای واحد. 47

3-1-4. صفات فعل.. 47

3-1-4-1. حکیم بودن.. 48

3-1-4-2. حی بودن.. 48

3-1-4-3. خالق بودن.. 48

3-1-4-3-1. خلقت آسمان‌ها و زمین نشانی برای خردمندان.. 48

3-1-4-3-2. خلقت جهان، دلیلی بر وجود خدا 49

3-1-5. صفات سلبیه. 49

3-1-5-1. تنزیه و تسبیح خدا 49

3-1-5-2. علوّ خداوند. 50

3-1-5-3. قدّوس بودن.. 50

3-1-5-4. نفی رؤیت و جسمانیت برای خدا 50

3-1-5-5. بی مکان بودن خداوند. 51

3-2. بخش دوم: جایگاه معاد در مجمع البیان.. 53

مقدمه. 53

3-2-1. تعبیرات کلی قرآن دربارۀ رستاخیز. 53

3-2-1-1. قیامت… 53

3-2-1-2. نشر. 53

3-2-1-3. معاد. 54

3-2-2. نام‌های قیامت… 54

3-2-2-1. یَومُ الخُلود. 54

3-2-2-2. یومٌ ثَقیل.. 54

3-2-2-3. یَومُ مَشهود. 54

3-2-2-4. یَومُ الوَعید. 55

3-2-2-5. یَومُ الحَسرَة 55

3-2-2-۶. یَومَ تُبلی السَّرائِر. 55

3-2-3. امکان معاد و منطق مخالفان.. 55

3-2-۴. دلائل امکان معاد. 57

3-2-5. معاد جسمانی.. 58

3-2-6. دروازۀ عالم بقا 60

3-2-6-1. مرگ… 60

3-2-6-2. برزخ. 61

3-2-7. محکمۀ عدل الهی.. 61

3-2-8. فرجام معاد. 62

3-2-8-1. بهشت و بهشتیان.. 63

3-2-8-1-1. ایمان و عمل صالح.. 63

3-2-8-1-2. تقوا 63

3-2-8-1-3. صبر در برابر سختی‌ها 63

3-2-8-1-4. اهتمام به نماز 64

3-2-8-2. نعمت‌های بهشت… 64

3-2-8-2-1. سایه‌های لذت‌بخش…. 64

3-2-8-2-2. غذاهای بهشتی.. 65

3-2-8-2-3. لباس‌های بهشتی.. 65

3-2-8-2-4. همسران بهشتی.. 65

3-2-8-2-5. امنیت و زوال خوف.. 66

3-2-8-2-6. برخورد محبت‌آمیز. 66

3-2-8-2-7. احساس خشنودی خدا 66

 

3-2-8-3. دوزخ و دوزخیان.. 67

3-2-8-3-1. کافران و منافقان.. 67

3-2-8-3-2. ممانعت مردم از راه یافتن به حق.. 67

3-2-8-3-3. استهزاء آیات الهی.. 67

3-2-8-3-4. ظلم و بیدادگری.. 68

3-2-8-4. عذاب‌های جسمانی و روحانی دوزخیان.. 68

3-2-8-5. جاودانگی کیفر. 69

3-2-8-6. شفاعت… 70

3-2-8-6-1. نفی شفاعت… 70

3-2-8-6-2. اذن شفاعت منوط به اذن خدا 70

3-2-8-6-3. شرایط شفاعت‌کننده و شفاعت شونده 71

3-3. بخش سوم: جایگاه نبوّت در مجمع البیان.. 72

3-3-1. فلسفه بعثت پیامبران.. 72

3-3-1-1. رهایی از ظلمت… 72

3-3-1-2. بشارت و انذار 72

3-3-1-3. تعلیم و تربیت… 73

3-3-2. ویژگی‌های عمومی پیامبران.. 73

3-3-2-1. صدق گفتار 73

3-3-2-2. امانت… 73

3-3-2-3. نیکوکاری و احسان.. 74

3-3-2-4. توکل مطلق بر خداوند. 74

3-3-2-5. علاقه و دلسوزی فوق العاده 74

3-3-3. عصمت مهم‌ترین شرط رسالت… 75

3-3-3. تنزیه انبیا 76

3-3-3-1. آدم. 76

3-3-3-2. ابراهیم. 77

3-3-3-3. موسی.. 77

3-3-4. طرق شناخت پیامبران.. 78

3-3-4-1. رابطۀ اعجاز و نبوّت.. 78

3-3-4-2. تفاوت سحر با معجزه 79

3-3-4-3. وحی (چگونگی ارتباط با عالم غیب) 80

3-3-5. دلایل صدق ادعای پیامبر اسلام. 81

3-3-5-1. قرآن، معجزه پایدار پیامبر. 81

3-3-5-2. شاخه‌های اعجاز قرآن.. 82

3-3-5-2-1. فصاحت و بلاغت… 82

3-3-5-2-2. اعجاز قرآن از نظر علوم روز 82

3-3-5-2-3. اعجاز قرآن از نظر اخبار غیبی.. 83

3-3-5-2-4. اعجاز قرآن از نظر عدم تضاد و اختلاف.. 84

3-3-5-۳. گردآوری قراین یک راه مطمئن دیگر. 84

3-3-6. خاتمیت در قرآن.. 85

3-4. بخش چهارم: جایگاه عدل در مجمع البیان.. 85

3-4-1. برسی واژه‌های ظلم، عدل و قسط.. 86

3-4-2. خداوند به هیچ‌کس ستم نمی‌کند. 86

3-4-3. یکسان نبودن خوب و بد. 88

3-4-4. مشکل حوادث دردناک زندگی بشر. 88

3-4-5. پاسخ تفصیلی به پدیده‌های ناگوار 88

3-4-5-1. فلسفه تفاوت‌ها 88

3-4-5-2. مشکلات خودساخته. 89

3-4-5-3. مصائبی که مجازات الهی است… 90

3-4-5-4. مصیبت بیدادگر. 90

3-4-5-5. آزمون الهی به‌وسیلۀ مشکلات.. 91

3-4-5-6. شناخت نعمت‌ها در کنار مصائب… 92

3-5. بخش پنجم: جایگاه امامت در مجمع البیان.. 93

3-5-1. امامت در قرآن.. 93

3-5-2. ولایت و امامت عامه در قرآن.. 94

3-5-2-1. آیۀ انذار و هدایت… 94

3-5-2-2. آیۀ صادقین.. 94

3-5-2-3. آیۀ اولی الأمر. 95

3-5-3. شروط و صفات ویژۀ امام. 95

3-5-3-1. علم امام. 96

3-5-3-2. معصوم بودن امام. 96

3-5-3-3. ولایت تکوینی پیامبران و امامان.. 97

3-5-4. ولایت و امامت خاصه. 98

3-5-4-1. آیۀ تبلیغ. 98

3-5-4-2. آیۀ ولایت… 98

3-5-4-3. آیۀ لیلة المبیت… 99

3-5-4-4. آیۀ نیکوترین مؤمنان.. 99

3-5-4-5. آیۀ بینه و شاهد. 99

3-5-4-6. آیۀ انذار 100

3-5-4-7. آیۀ گوش‌های شنوا 100

3-5-4-8. آیۀ محبت… 101

3-5-5. امام مهدی علیه السلام. 101

نتیجه‌گیری.. 103

فصل چهارم: گونه‌های مواجهۀ کلامی طبرسی در مجمع البیان با برخی آراء کلامی.. 104

مقدمه. 105

4-1. بخش اول: رویکردهای طبرسی به معتزله. 105

4-1-1. رویکرد توضیحی.. 105

4-1-1-1. سکونت و خروج آدم و حوا از بهشت… 105

4-1-1-2. شفاعت قابل قبول.. 106

4-1-1-3. اسلام و ایمان.. 106

4-1-1-4. خارق عادت از غیر از نبی.. 106

4-1-1-5. مصیبت و گناه 106

4-1-1-6. معنای ظلم. 107

4-1-1-7. خلق مخلوقات، باواسطه یا بی‌واسطه. 107

4-1-1-8. تعبیر خواب.. 107

4-1-1-9. حاضر شدن اعمال در قیامت… 108

4-1-1-10. سخن عیسی در گهواره 108

4-1-1-11. حقیقتِ روح. 108

4-1-1-12. غیر قابل رؤیت بودن شیطان.. 108

4-1-1-13. ترک اولی یا گناه کردن آدم. 108

4-1-1-14. زندگی ابدی.. 109

4-1-1-15. نادیدنی بودن خدا 109

4-1-1-16. عدم سختگیری خداوند بر بندگان.. 109

4-1-1-17. تأخیر عذاب تا وقت معیّن.. 109

4-1-1-18. نبوت عیسی.. 109

4-1-1-19. اجر دنیوی.. 109

4-1-1-20. چهره‌های متنعّم در قیامت… 110

4-1-1-21. صفات مخصوص خدا 110

4-1-1- 22. روی‌گردانی از آیین ابراهیم. 110

4-1-1-23. دروغ گفتن در آخرت.. 110

4-1-2. رویکرد تقریب‌گرایانه. 110

4-1-2-1. معنای اسلام. 111

4-1-2-2. بهشتی به پهنای آسمان و زمین.. 111

4-1-2-3. زنگار قلب… 111

4-1-2-4. پیروی از دین خدا 111

4-1-2-5. فرشته یا جن بودن ابلیس…. 111

4-1-2-6. انتظار کرامت الهی.. 112

4-1-3. رویکرد نقادانه. 112

4-1-3-1. رجعت… 112

4-1-3-2. ایمان، معرفت خدا 112

4-1-3-3. پذیرش توبه. 113

4-1-3-4. آمرزش همۀ گناهان.. 113

4-1-3-5. افضل نبودن فرشته بر نبی.. 113

4-1-3-6. عذاب فاسق.. 114

4-1-3-7. مؤمنان واقعی.. 115

4-1-3-8. عدم زیادت علم خدا بر ذاتش…. 115

4-1-3-9. جواز بخشش همۀ معاصی.. 115

4-1-3-10. تجاوز از حدود الهی، خلود در آتش…. 115

4-1-3-11. آگاهی از غیب… 116

4-1-3-12. طاعت فاسق.. 116

4-1-3-13. خبر دادن خداوند در خلقت موجودات.. 116

4-1-3-14. جواز تقیه بر امام. 117

4-1-3-15. مکلّف بودن آدم و حوا 117

4-1-3-16. سجده ملائکه به آدم. 117

4-1-3-17. حکم سلیمان.. 117

4-1-3-18. زمان مرگ انسان‌ها 118

4-1-4. رویکرد طبرسی به سران معتزله. 118

۴-۲. بخش دوم: انتقاد طبرسی بر جبرگرایان.. 118

4-2-1. نسبت گمراهی به خدا 119

4-2-2. سجده به آدم. 119

4-2-3. تأثیر اختیار در افعال و اقوال.. 119

4-2-4. عدم مسئولیت در قبال کار دیگران.. 119

4-2-5. پشیمانی از کردار و اعمال.. 120

4-2-6. عدم انتساب زشتی‌ها به خداوند. 120

4-2-7. تبدیل نعمت به کفر. 120

4-2-8. تکلیف در حد توانایی.. 120

4-2-9. نیل نفس انسان به پاداش عملکرد خویش…. 120

4-2-10. شتاب‌کنندگان در کفر. 121

4-2-11. عدم ظلم خدا به بندگان.. 121

4-2-12. شیطان، عامل گمراهی.. 121

4-2-13. ایمان برای همه. 121

4-2-14. جعل احکام از طرف کفار 121

4-2-15. عدم دشنام به بتها 122

4-2-16. عدم مجازات کسی به جای دیگری.. 122

4-2-17. کیفر رفتار فرعونیان به قحطی.. 122

4-2-18. خواست خدا بر ایمان اجباری همه مردم. 122

4-2-19. خداوند، خالق کل هستی.. 123

4-2-20. فرستادن پیامبر، مایۀ رحمت خلق جهان.. 123

4-2-21. کفران نعمت… 123

4-2-22. روشن ترین دلیل بر فساد قول مجبره 123

4-2-23. مؤمنان برگزیده 124

4-2-24. ایمان فعل خداست یا بنده؟. 124

4-3. بخش سوم: انتقاد طبرسی به اصحاب الرّموز 125

4-4. بخش چهارم: انتقاد طبرسی به اصحاب المعارف.. 125

4-4-1. گمراهی برخی انسان‌ها 125

4-4-2. نفی علم از برخی انسان‌ها 125

4-5. بخش پنجم: انتقاد طبرسی به تناسخیه. 126

4-5-1. پیمان خداوند از بنی آدم. 126

4-5-2. مکلف بودن حیوانات.. 126

4-6. بخش ششم: انتقاد طبرسی به حشویه. 126

4-7. بخش هفتم: برسی نظرات طبرسی در مورد خوارج. 127

4-7-1. پیروان متشابهات قرآن.. 127

4-7-2. روسیاهان در قیامت… 127

4-7-3. نقد رأی خوارج دربارۀ حکم رجم. 127

۴-7-4. جزای سارق.. 127

4-7-5. تعذیب اطفال مشرکین.. 128

4-7-6. زیان‌کارترین مردم. 128

4-7-۷. مرتکب کبیره 128

4-7-۸. ضرورت کافر بودن غیر مؤمن.. 128

4-7-۹. دخول آتش فقط برای کافران.. 129

4-8. بخش هشتم: مواجهه طبرسی با برخی آراء زیدیه. 129

4-8-1. آرای فقهی زیدیه. 129

4-8-2. تأویلی نیکو از زیدیه. 129

4-9. بخش نهم: انتقاد طبرسی به مرجئه. 130

4-9-1. ایمان و عمل قبل از توبه. 130

نتیجه گیری.. 131

بررسی فرضیات پایان نامه. 132

نتیجه پایانی…………………..133

فهرست منابع. 134

چکیده:

بخش قابل توجهی از آیات قرآن، آیاتی است که موضوعات اعتقادی و معارفی را دربرمی‌گیرد. پرداختن به این مهم در قرآن از آنجا نشئت می‌گیرد که عقیده، مبنای اخلاق و عمل آدمی است. واکاوی جلوه‌های مهم آیات قرآنیِ معطوفِ به عقیدۀ انسانی، همواره مورد اهتمام مفسران قرآن بوده است. مجمع البیانِ فضل بن حسن طبرسی که تفسیری است جامع و اجتهادی و دارای اعتبار در میان عالمان و قرآن‌پژوهان مسلمان، از زمرۀ این کوشش‌ها به‌شمار می‌رود. بر این اساس می‌توان گفت: موضوعات عقاید و کلام، در سایه‌سار وحیِ الهی، جلوۀ مهم و برجسته‌ای در این تفسیر دارد. طبرسی در مجمع البیان به‌مثابۀ مفسری جامع‌نگر مطرح است که پس از شیخ طوسی و تفسیر تبیان او، با آراء و دیدگاه‌های عالمان و مفسران متکلم مسلمان، ذیل آیات مربوط مواجه شده و فعالانه برخورد کرده است. این مواجهه گونه های متفاوت دارد. از توضیح و تبیین آن آرا گرفته تا موافقت یا تخطئۀ این انگاره‌ها. از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که طبرسی با توجه به مبانی تفسیری خود و با عنایت به دیدگاه‌های کلامی شیعه تلاش کرده تا مبانی کلام شیعه را تحکیم بخشد. دیگر آنکه در مواجهه با قیاس مفسران برخی فرقه‌های مسلمان، دیدگاهش با دیدگاه‌های گروه‌هایی مانند معتزله، قرابت بیشتری دارد. تخطئۀ تفسیر جبرگرایان و حشویه نسبت به سایر فرقه‌ها، در این تفسیر برجسته‌تر می کند.

مقدمه
بیش از چهارده قرن پیش، آخرین کتاب آسمانی- قرآن کریم‌- بر آخرین فرستادۀ الهی- حضرت ختمی مرتبت- رسول گرامی اسلام، به‌منظور هدایت انسان‌ها به‌سوی کمال و سعادت جاودانی آن‌ها نازل شد. وحی‌نامۀ قرآن، متضمن معارف بلند و دستورالعمل‌هایی است که فهم و التزام به آن‌ها، زمینۀ دستیابی به این سعادت همیشگی را هموار می‌سازد. برای رسیدن به این معارف بلند و دستورالعمل‌های آن، باید این کتاب را به‌خوبی شناخت و در زوایای آن کندوکاو و تعمق نمود تا به ژرفا و درون‌مایۀ آن دست یافت. این مهم با تدبّر در آیات الهی فراهم می‌شود. قرآن کریم در اهمیت تدبر و اندیشیدن در آیاتش سخن‌ها گفته و همگان را به تفکر در آن تشویق کرده است. خداوند قرآن را کتابی مبارک توصیف می‌کند و به همگان دستور اندیشیدن به آن را می‌دهد. (ر.ک: ص/ 29) اما گذشته از اینکه قرآن به زبان مردم نازل شده و کتابی مبین و آشکار است، در جایی دیگر به پیامبر گرامی(ص) دستور داده تا قرآن را شرح و توضیح دهد. (ر.ک: نحل/ 44) زیرا فهمیدن ظاهر معانی یک کلام غیر از تفسیر آن است. هرکس که به زبان عربی آشنایی داشته باشد، ظاهر معانی را درمی‌یابد. اما تفسیر محتوایی و عمیق آن را هم می فهمد؟

تفسیر، حکایت دیگری است که هیچ‌کس جز با تلاش و کوشش روشمند و با اتکا به منابع و مصادر فهم قرآن، نمی‌تواند به ژرفای آن دست پیدا کند. افزون بر این، همچنین باید گفت: اگر کسی به قرآن مراجعه کند، درمی‌یابد که قرآن ویژگی‌های مخصوص به‌خود را دارد که همواره ضرورت تفسیر را در هر عصر و زمان ایجاب می‌کند. از جمله آنکه طبق گفتار حضرت علی(ع) دارای معانی گوناگون و ژرفناک و فراخناک است: «إنَّ القُرآنَ ظاهِرُهُ أنیقٌ و باطِنُهُ عَمیقٌ» (نهج البلاغه، خطبۀ 18) نکتۀ دیگر آنکه این کتاب آسمانی در بیان عقاید و احکام دین، مطالب را فشرده و با اشاره بیان کرده که حتماً نیاز به تفسیر دارد. نکتۀ مهم دیگری نیز اینجا باید افزود و آن اینکه، نزول قرآن در یک فرایند 20 یا 23 ساله صورت گرفته و فراز و فرودهایی را پشت سر نهاده است. لذا فهم بسیاری از مفاهیم و مقولات قرآنی از رهگذر کنار هم نهادن آنها و کشف انسجام معنایی میسر است و این مهم جز با تفسیر صحیح و روشمند حاصل نمی‌شود.

قرآن کتابی است سرشار از معانی بلند و الفاظ نامحدود که نکات غیبی آن با الفاظ مادی بشری و در قالب سخنان متعارف ریخته شده است. برای فهم معانی آن حتماً به طی مقدمات و توضیح و تفسیر نیازمندیم. مفسران روش‌ها و اسلوب‌های استنباط معانی آیات را از زوایا و دیدگاه‌های مختلف مورد مطالعه قرار داده‌اند. یکی از گرایش‌های مهم در رشتۀ تفسیر قرآن که از آغاز مورد توجه مفسران و قرآن‌پژوهان قرار گرفته، رویکرد کلامی است. در این شیوه، معمولاً مفسران برای دفاع از عقاید موافقان یا دفع شبهات مخالفان، از آیات قرآن استفاده کرده و به آن‌ها استناد می‌کنند. از طرفی، این واقعیت را نمی‌توان نادیده گرفت که مفسر قرآن، خود، پیرو یکی از مذاهب اسلامی است و در اصول دینی و و فروع فقهی، نظریاتی دارد که دفاع از آن‌ها را ضروری می‌شمارد. به‌طور طبیعی، به هنگام تفسیر مفسر می‌کوشد که از عقاید و دیدگاه‌های خود دفاع کرده یا دست‌کم اصول و عقاید پذیرفته‌شدۀ وی با تفسیر آیات ناسازگار نباشد. در اینجا باید گفت که اگر اصول و ضوابط تفسیر درست یا معیارپذیری در فرایند تفسیر آن حاکم نباشد، پدیدۀ تفسیر به رأی حتماً رخ خواهد داد. از سویی دیگر، پرداختن به این رویکرد تفسیری، علل و عواملی دارد از جمله خود قرآن. قرآن در توجه به مسائل اعتقادی مثل

کلیات تحقیق…………………………………………………………………………………………………….. 2

بیان مسئله…………………………………………………………………………………………………………………………………………. 3

مسئله های تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………… 4

فرضیه های تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………….. 4

یشینه موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………… 5

اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………… 5

اهمیت و ضرورت تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………. 6

جنبههای نوآوری…………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

سازمان‌دهی پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

فصل اول: مفهوم شناسی…………………………………………………………………………………….. 7

1-1. مفاهیم بنیادین………………………………………………………………………………………… 8

1-1-1. انسانشناسی……………………………………………………………………………………………………………………………. 8

1-1-1-1. انسانشناسی در اندیشة غرب……………………………………………………………………………………………. 9

1-1-1-2. انسانشناسی در اسلام و مسلمانان (ایران دوره اسلامی)…………………………………………………….. 11

1-1-1-3. انسانشناسی در ادبیات قرآنی………………………………………………………………………………………… 12

1-1-2. فرهنگ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

1-1-2-1. مفهوم لغوی فرهنگ…………………………………………………………………………………………………….. 13

1-1-2-2. مفهوم اصطلاحی فرهنگ………………………………………………………………………………………………. 15

1-1-2-3. تبیین ارکان تعریف……………………………………………………………………………………………………… 17

1-1-3. مبانی………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

1-2. مفاهیم عملیاتی……………………………………………………………………………………… 23

1-2-1. هدایت………………………………………………………………………………………………………………………………… 23

1-2-1-1. کاربرد لغوی و اصطلاحی………………………………………………………………………………………………. 23

1-2-1-2. کاربرد قرآنی……………………………………………………………………………………………………………….. 24

1-2-1-3. تعریف برگزیده……………………………………………………………………………………………………………. 27

1-2-2. رشد……………………………………………………………………………………………………………………………………. 28

1-2-2-1. کاربرد لغوی………………………………………………………………………………………………………………… 28

1-2-2-2. کاربرد قرآنی……………………………………………………………………………………………………………….. 29

1-2-2-3. کاربرد اصطلاحی…………………………………………………………………………………………………………. 29

1-2-2-4. تعریف برگزیده……………………………………………………………………………………………………………. 30

1-2-3. پیشرفت………………………………………………………………………………………………………………………………. 31

1-2-4. توسعه…………………………………………………………………………………………………………………………………. 32

1-2-5. الگو…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 33

1-3. منظور از عنوان پژوهش (مبانی انسانشناسی فرهنگی از دیدگاه آموزه های قرآن کریم) 36

1-4. جایگاه انسانشناسی در آموزه های قرآنی……………………………………………………….. 37

فصل دوم: مبانی انسانشناسی عام قرآنی در پردازش الگوی مطلوب……………………… 41

2-1. فلسفه آفرینش………………………………………………………………………………………… 42

2-1-1. فلسفه آفرینش جهان……………………………………………………………………………………………………………. 42

2-1-1-1. آیات مشعر به اصل هدفمندی خلقت…………………………………………………………………………….. 42

2-1-1-2. آیات مشعر بر چیستی هدف خلقت……………………………………………………………………………….. 44

2-1-2. فلسفه آفرینش انسان……………………………………………………………………………………………………………. 46

2-1-2-1. آیات دال بر عبث نبودن خلقت انسان……………………………………………………………………………. 46

2-1-2-2. آیات بیانگر هدف خلقت انسان……………………………………………………………………………………… 47

2-2. ابعاد وجودی انسان………………………………………………………………………………….. 52

2-2-1. روح…………………………………………………………………………………………………………………………………….. 52

2-2-2. طبیعت و فطرت انسان…………………………………………………………………………………………………………. 54

2-2-3. اختیار………………………………………………………………………………………………………………………………….. 56

2-3. روابط انسانی در عرصة وجود……………………………………………………………………… 61

2-3-1. رابطة انسان با خود……………………………………………………………………………………………………………….. 61

2-3-2. رابطه انسان با همنوع……………………………………………………………………………………………………………. 63

 

2-3-3. رابطة انسان با خدا……………………………………………………………………………………………………………….. 65

2-3-4. رابطه انسان با محیط……………………………………………………………………………………………………………. 67

فصل سوم: مبانی انسانشناختی نظام فرهنگی اسلام…………………………………………… 70

3-1. مبانی نظری نظام فرهنگی اسلام………………………………………………………………… 71

3-1-1. جهانبینی قرآنی…………………………………………………………………………………………………………………… 71

3-1-1-1. تعریف جهانبینی…………………………………………………………………………………………………………. 72

3-1-1-2. ویژگیهای جهانبینی قرآنی……………………………………………………………………………………………. 72

3-1-2. مبانی نظری انسان شناسی قرآنی…………………………………………………………………………………………… 73

3-1-2-1. مبانی خداشناخت………………………………………………………………………………………………………… 74

3-1-2-2. مبانی انسانشناخت……………………………………………………………………………………………………….. 76

3-1-2-3. مبانی جهان شناخت……………………………………………………………………………………………………. 77

3-1-2-4. مبانی جامعه شناخت…………………………………………………………………………………………………… 82

3-1-2-4-1. رابطة انسان و جامعه…………………………………………………………………………………………… 82

3-1-2-4-2. رابطة انسان و فرهنگ (انسان در بستر فرهنگ)……………………………………………………… 86

3-2. مبانی خاص انسانشناسی نظام فرهنگی اسلام……………………………………………….. 90

3-2-1. اصل عدالت اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………. 90

3-2-1-1. اهمیت عدالت اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 90

3-2-1-2. تعریف عدالت اجتماعی………………………………………………………………………………………………… 91

3-2-1-3. عدالت از دیدگاه قرآن………………………………………………………………………………………………….. 92

3-2-1-3-1. عدالت در سخن گفتن…………………………………………………………………………………………. 93

3-2-1-3-2. عدالت در وزن کردن…………………………………………………………………………………………… 94

3-2-1-3-3. عدالت در حکم…………………………………………………………………………………………………… 94

3-2-1-3-4. عدالت در اصلاح میان متخاصمین………………………………………………………………………… 94

3-2-1-3-5. عدالت در شهادت……………………………………………………………………………………………….. 95

3-2-1-4. ابعاد عدالت اجتماعی…………………………………………………………………………………………………… 95

3-2-1-4-1 نظام اجتماعی و عدالت ساختاری………………………………………………………………………….. 95

3-2-1-4-2. نظام اجتماعی و عدالت رفتاری…………………………………………………………………………….. 96

3-2-1-5. اصل عدالت مبنای نظام فرهنگی اسلام………………………………………………………………………….. 97

3-2-2. اصل آزادی…………………………………………………………………………………………………………………………… 97

3-2-2-1. آزادی به عنوان کمال وسیلهای در نظام فرهنگی اسلام……………………………………………………. 98

3-2-2-2. اقسام آزادی………………………………………………………………………………………………………………. 101

3-2-2-2-1. آزادی معنوی……………………………………………………………………………………………………. 101

3-2-2-2-2. آزادی اجتماعی…………………………………………………………………………………………………. 101

3-2-3. اصل وحدت………………………………………………………………………………………………………………………. 102

3-2-3-1. اقسام وحدتیافتگی…………………………………………………………………………………………………….. 102

3-2-3-1-1. وحدت‌یافتگی قلبی…………………………………………………………………………………………… 102

3-2-3-1-2. وحدت‌یافتگی عقلی………………………………………………………………………………………….. 103

3-2-3-1-3. وحدت‌یافتگی عملی………………………………………………………………………………………….. 104

3-2-3-2. توجه به محوریت رشد در وحدت‌یافتگی عملی…………………………………………………………….. 105

3-2-3-3. رهبری، بلوغ‌یافتگی وحدت در جامعه………………………………………………………………………….. 105

3-2-3-4. وحدت، اصل «حرکت دهنده» فرآیند حرکت فرهنگی جامعه به سمت نظام مطلوب قرآنی.. 105

3-2-4. اصل ولایت………………………………………………………………………………………………………………………… 106

3-2-4-1. ولایت اصل رهبری کنندة نظام فرهنگی اسلام به سمت رشد و کمال اجتماعی………………… 106

3-2-4-2. قرآن کریم و متصدیان رهبری در جامعه……………………………………………………………………… 107

3-2-4-2-1. خداوند متعال…………………………………………………………………………………………………… 107

3-2-4-2-2. انبیای الهی………………………………………………………………………………………………………. 108

3-2-4-2-3. اهل‌بیت و اولیای الهی……………………………………………………………………………………….. 108

3-2-4-2-4. نزدیک‌ترین افراد به اهل‌بیت و اولیای الهی………………………………………………………….. 109

3-2-5.  اصل رشد و کمال (قرب الهی)……………………………………………………………………………………………. 109

3-2-6. اصل انضباط اجتماعی…………………………………………………………………………………………………………. 110

 
استاد مشاور
دکتر حامد عزیزی
 

پایییز 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
عنوان                                        صفحه

چکیده…1

مقدمه.2
2-مباحث نظری و مروری بر کارهای انجام‌شده…  5

2-1-کیتین و کیتوسان. 5

2-1-1-ساختار کیتین و کیتوسان. 6

2-1-2-خصوصیات کیتین و کیتوسان. 8

2-1-3-خصوصیات فیزیکی و شیمیایی کیتین و کیتوسان. 8

2-1-4-کاربردهای کیتین و کیتوسان. 8

2-2-گرافن.. 9

2-3-کاربرد کیتین و کیتوسان در حذف یون‌های فلزات سنگین.. 10

2-4-جذب یون‌های فلزات سنگین با بهره گرفتن از گرافن و مشتقات آن. 20

2-5-فرآیند جذب… 24

2-5-1-جذب سطحی.. 24

2-5-2-تعادل جذب سطحی.. 24

2-5-3-عوامل مؤثر بر سرعت جذب سطحی.. 25

2-5-3-ب‌- اثر pH….. 25

2-5-3-ت‌-طبیعت فاز جذب شده. 25

2-5-3-ث‌-کشش سطحی.. 25

2-5-4-ترمودینامیک جذب سطحی.. 25

2-5-5-سامانه‌های جذب سطحی.. 26

2-5-6-جاذب ها…… 30

2-6-روش‌های تهیه و سنتز گرافن.. 32

2-6-1-روش‌های پایین به بالا.. 32

2-6-2-روش‌های تولید بالا به پایین.. 33

2-6-2-ب‌-گرافیت اکساید. 35

2-7-عامل دار کردن شیمیایی گرافن.. 41

2-7-1-عامل دار کردن کووالانسی.. 42

2-7-2-عامل دار کردن غیرکووالانسی.. 50

2-7-3-تثبیت کردن در یک محیط یونی.. 54

2-7-4-به طور مستقیم از گرافیت… 56

2-8-نانو کامپوزیت‌های گرافن/پلیمر و روش تولید آنها 58

2-8-1-پلیمریزاسیون درجای تعاملی.. 59

2-8-2-تعامل حلالی.. 59

2-8-3-روش تعاملی مذاب… 60

3-کارهای عملی……61

3-1مواد.. 61

3-1-1-کیتوسان..  61

3-1-2-گرافن………..62

3-1-3-تری اتیلن تترامین.. 62

3-1-4-پلی اتیلن گلایکول. 62

3-1-5-فرمالدهید. 62

3-1-6-اتیل استات… 62

3-1-7-اسید سولفوریک…. 62

3-1-8-اسید نیتریک…. 63

3-1-9-سود سوزآور. 63

3-1-10-نمک کادمیوم نیترات… 63

3-1-11-تیونیل کلراید. 63

3-1-12-سدیم………..63

3-1-13-تتراهیدروفوران. 63

3-1-14-دی متیل فرمامید. 64

3-1-15-بنزوفنون. 64

3-2-تجهیزات…. 64

3-2-1-رفلاکس… 64

3-2-2-فیلتریزاسیون خلا.. 64

3-2-3-همزن لرزان. 64

3-2-4-دستگاه pH  متر. 65

3-3-نمونه‌سازی.. 65

3-3-1-اکسید گرافن.. 65

3-3-2-آسیلاسیون نانو گرافن.. 66

3-3-3-عامل دار کردن نانوگرافن.. 66

3-3-4-دانه کیتوسان. 67

3-3-5-نانوکامپوزیت دانه کیتوسان. 67

3-3-6-خشک کردن دانه ها 68

3-3-7-روش ساخت محلول یونی کادمیوم. 68

3-3-8-روش خشک کردن دی متیل فرمامید. 68

3-3-9-روش خشک کردن تتراهیدروفوران. 69

3-4-تعیین مشخصات… 71

3-4-1-دستگاه طیف‌سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه. 71

3-4-2-تجزیه وزن سنجی گرمایی (TGA) 71

3-4-3-ریزبین الکترونی روبشی (SEM) 72

3-4-4- سیستم آنالیز عنصری EDX.. 74

3-4-5-دستگاه طیف سنجی جذب اتمی شعله (FAAS) 74

4-نتیجه‌گیری و بحث………..76

4-1-تعیین مشخصات گرافن عامل دار شده. 76

4-1-1-طیف‌سنجی زیر قرمز تبدیل فوریه. 76

4-1-2-تجزیه وزن سنجی گرمایی.. 78

4-1-3-ریخت‌شناسی نانو ذرات با بهره گرفتن از ریزبین الکترونی روبشی……..79

4-1-4-بررسی تخلخل نانوکامپوزیت ها 82

4-2-بررسی اثر تورم و جذب آب نانو کامپوزیت‌های کیتوسان. 85

4-3-جذب یون کادمیوم از محلول‌های آبی توسط نانوکامپوزیت هیدروژل های کیتوسان گرافن عامل دار شده……..86

4-3-1-به دست آوردن میزان جاذب بهینه جهت جذب یون کادمیوم. 86

4-3-2-به دست آوردن میزان pH بهینه در جذب یون کادمیوم. 88

4-3-3-به دست آوردن زمان تماس بهینه جهت جذب یون کادمیوم. 90

4-3-4-به دست آوردن میزان غلظت یون کادمیوم جهت جذب بهینه یون کادمیوم. 91

5-نتیجه‌گیری و پیشنهاد‌ها………93

مراجع………….95

فهرست شکل ها

شکل ‏2‑1: ساختار واحدهای منومری سلولز، کیتین و کیتوسان[2] 6

شکل ‏2‑2 ساختار شیمیایی  پلیمرهای کیتین و کیتوسان[2] 7

شکل ‏2‑3 جهت‌گیری زنجیره ها در گاما، بتا و آلفا کیتین[2] 8

شکل ‏2‑4 ساختار لانه‌زنبوری گرافن که عنصر مادر و تشکیل دهنده مواد دیگر همچون گرافیت و کربن و فولرن و کربن نانولوله می باشد[4] 10

شکل ‏2‑5 ایجاد اتصالات عرضی و بررسی سازوکار ساختار پس از چند اصلاح: 14

شکل ‏2‑6 به دست آوردن دانه های کیتوسان در حمام سدیم هیدروکساید[16] 15

شکل ‏2‑7 تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی با بزرگنمایی به ترتیب 30 و 500 برابر[16] 16

شکل ‏2‑8 آماده سازی نانو کامپوزیت‌های مغناطیسی کیتوسان[17] 16

شکل ‏2‑9 تغییرات میزان جذب یون آلومینیوم با بهره گرفتن از کیتوسان با تغییر pH [18] 17

شکل ‏2‑10 تغییرات میزان جذب یون مس و سرب با بهره گرفتن از هیدروژل نانو کامپوزیت‌های کیتوسان/گرافن اکساید با گذشت زمان[20] 18

 

شکل ‏2‑11 تغییرات میزان جذب یون مس و سرب با بهره گرفتن از هیدروژل نانو کامپوزیت‌های کیتوسان/گرافن اکساید با تغییر ترکیب درصد گرافن اکساید[20] 19

شکل ‏2‑12 جذب رنگ های آنیونیEosin Y(سمت چپ) و کاتیونی متیلن بلو(سمت راست) توسط هیدروژل نانو کامپوزیت‌های کیتوسان/گرافن اکساید[20] 19

شکل ‏2‑13 تصویر جدا شدن نانوکامپوزیت مغناطیسی از محلول یونی با بهره گرفتن از آهنربا(سمت راست) و تصویر  میکروسکوپ الکترونی عبوری(TEM)  از کامپوزیت Fe3O4-RGO (سمت چپ)[21]. 20

شکل ‏2‑14 تصویر نمودار جذب انتخابی جیوه از محلول آبی با بهره گرفتن از کامپوزیت پلی پیرول/گرافن اکساید احیا شده(سمت راست) و تصویر میکروسکوپ الکترونی عبوری(TEM)  از این کامپوزیت (سمت چپ)[22]. 21

شکل ‏2‑15 ثبات ایجاد شده در نانوکامپوزیت مونولیت به دلیل استفاده از گرافن اکساید و سایکلودکسترین در مقایسه با مونولیت خالص با گذشت زمان مغروق بودن در آب[23]. 22

شکل ‏2‑16 میزان جذب یون فسفات با بهره گرفتن از گرافن در دماهای متفاوت[25]. 23

شکل ‏2‑17 میزان جذب یون فسفات با بهره گرفتن از گرافن در غلظت های متفاوت یون فسفات[25]. 23

شکل ‏2‑18 جذب سطحی با بهره گرفتن از سامانه غیر پیوسته[26]. 27

شکل ‏2‑19 جذب سطحی با بهره گرفتن از سامانه‌های بستر ثابت[26]. 28

شکل ‏2‑20 جذب سطحی با بهره گرفتن از سامانه بستر ضربه زده[26]. 28

شکل ‏2‑21 جذب سطحی با بهره گرفتن از سامانه بستر متحرک حالت پایا[26]. 29

شکل ‏2‑22 جذب سطحی گاز حامل با بهره گرفتن از سامانه‌های بستر سیال شده[26]. 30

شکل ‏2‑23 به دست آوردن گرافن با منشأ گرافیتی[47]. 34

شکل ‏2‑24  احیا گرافن اکساید با بهره گرفتن از هیدرات هیدرازین و رسیدن به گرافن[68] 37

شکل ‏2‑25 تغییر رنگ احیا گرافن اکساید(سمت چپ) و تبدیل آن به گرافن(سمت راست)[74]. 37

شکل ‏2‑26 تغییر حجم  0.5 گرافن اکساید در اثر گرمادهی سریع تا 1000 و تبدیل شدن به 75 گرافن[47]. 38

شکل ‏2‑27 تصویر میکروسکوپ الکترونی عبوری(TEM) از گرافن اکساید احیا شده به روش گرمایی که به شکل یک کاغذ مچاله شده در آمده است[76]. 39

شکل ‏2‑28 به دست آوردن ورق های گرافن عامل دار شده از گرافیت: (الف) اکسید کردن گرافن (ب) عامل دار کردن گرافن اکساید با آلکیل آمید و (ج) احیای گرافن عامل دار شده[85] 45

شکل ‏2‑29 عامل دار کردن گرافن احاطه شده توسط سورفکتانت SDBS با نمک دیازونیوم توسط واکنش جانشینی الکتروفیلی[70]. 46

شکل ‏2‑30 واکنش گروه‌های اکسیژنی کربوکسیل(سمت راست) و هیدروکسیل(سمت چپ) روی سطح گرافن اکساید با ایزوسیانات و تولید گرافن عامل دار شده[88]. 47

شکل ‏2‑31 عامل دار کردن گرافن اکساید با اکتادسیل آمین و استفاده از تیونیل کلراید[64]. 48

شکل ‏2‑32 تولید گرافن اکساید از گرافیت(بالا) و گرفت شدن زنجیره های کیتوسان بر روی سطح گرافن اکساید(پایین)[91]. 49

شکل ‏2‑33 گرفت کردن 1و3- دی پلار سایکولادیشن دیازنیوم ییلد بر روی سطح گرافن[93]. 50

شکل ‏2‑34 اصلاح گرافن با توجه به تعامل π-π بین اوربیتال π از گرافن و پلی ایزوپروپیل آکریلامید اختتام یافته با پیرن[100]. 53

شکل ‏2‑35 طرح‌واره‌ای از اصلاح گرافن با PPESO3-[101]. 54

شکل ‏2‑36 تثبیت گرافن با یون‌های K+. 55

شکل ‏2‑37 محیط آزمایش(سمت چپ) و لایه برداری از آند گرافیت(سمت راست)[57]. 58

شکل ‏3‑1 سامانه خشک کردن دی متیل فرمامید. 69

شکل ‏3‑2سامانه خشک کردن تتراهیدروفوران. 71

شکل ‏3‑3 دستگاه TGA.. 72

شکل ‏3‑4 دستگاه ریزبین الکترونی روبشی و دستگاه پوشش دهی سطح نمونه‌ها به منظور ایجاد هدایت الکتریکی. 73

شکل ‏3‑5 طیف مرجع آزمون EDX.. 74

شکل ‏3‑6 دستگاه جذب اتمی Perkin-Elmer مدلAanalyst 100. 75

شکل ‏4‑1 طیف زیر قرمز تبدیل فوریه نمونه‌ها 78

‏4‑2 دمانگاشت نانو ذرات گرافن خالص و اکسیدشده و  عامل دار شده. 79

شکل ‏4‑3 ریزنگار میکروسکوپ الکترونی روبشی از (a نانو ذرات گرافن و (b نانو ذرات گرافن اکسیدشده و (c نانو ذرات گرافن عامل دار شده با تری اتیلن تترامین.. 80

شکل ‏4‑4 تصاویر EDX میکروسکوپ الکترونی روبشی از یک لایه گرافن عامل دار شده با تری اتیلن تترامین (a توزیع گروه‌های عاملی اکسیژن دار(سبز) و نیتروژن دار(قرمز)  (b توزیع گروه‌های عاملی اکسیژن دار (c توزیع گروه‌های عاملی نیتروژن دار (d  نمودار نشان‌دهنده درصد گروه‌های کربنی، اکسیژنی و نیتروژنی.. 82

شکل ‏4‑5 ریزنگار میکروسکوپ الکترونی روبشی از  دانه کیتوسان با بزرگنمایی 70 برابر (a بدون نانو ذرات گرافن عامل دار شده  (b دارای 1% وزنی گرافن عاملدارشده (c دارای 2% وزنی گرافن عامل دار شده و (d دارای 5% وزنی گرافن عامل دار شده. 84

شکل ‏4‑6  ریزنگار میکروسکوپ الکترونی روبشی از  دانه کیتوسان با بزرگنمایی 200برابر (a بدون نانو ذرات گرافن عامل دار شده  (b دارای 1% وزنی گرافن عاملدارشده (c دارای 2% وزنی گرافن عامل دار شده و (d دارای 5% وزنی گرافن عامل دار شده. 84

شکل‏4‑7 تغییرات میزان جذب یون کادمیوم در حضور درصدهای مختلف نانو ذرات عامل دار شده و به دست آوردن میزان بهینه جاذب در pH برابر با 5 و مدت زمان 1 hr و غلظت 50ppm.. 88

شکل‏4‑8 نمودار تغییرات میزان جذب یون کادمیوم توسط جاذب ها با درصدهای متفاوت گرافن عامل دار شده در pH های متفاوت با میزان جاذب 25mg  و مدت زمان 1 hr و غلظت 50ppm.. 90

شکل ‏4‑9 تغییرات میزان جذب یون کادمیوم توسط جاذب ها با درصدهای متفاوت گرافن عامل دار شده در مدت زمان های متفاوت در pH برابر با 7 و میزان جاذب 25mg و غلظت 50ppm.. 91

شکل ‏4‑10 تغییرات میزان جذب یون کادمیوم توسط جاذب ها با درصدهای متفاوت گرافن عامل دار شده در غلظت های متفاوت یون کادمیوم و مدت زمان های 2 ساعت در pH برابر با 7 و میزان جاذب 25mg. …92

فهرست جدول ها

جدول ‏2‑1 روش‌های تولید گرافن با بهره گرفتن از روش‌های پایین به بالا[47] 32

جدول ‏2‑2- راه های تولید ورق های گرافن[47]. 40

جدول ‏2‑3-  انواع روش‌های اصلاح سطح کووالانسی گرافن اکساید[84] 42

جدول ‏2‑4- اصلاح غیرکووالانسی گرافن اکساید با بهره گرفتن از عوامل اصلاح مختلف[84]. 51

جدول  2-5- روش‌های تولید گرافن عامل دار شده به طور مستقیم از گرافیت[84] 56

جدول ‏4‑1- داده ها ی آنالیز عنصری برای نمونه ها 80

جدول ‏4‑2- درصد تورم انواع جاذب ها در آب دوبارتقطیر با pH برابر 6.. 84

چکیده

استاد راهنما
دکتر ضیاء­الدین بنی­هاشمی
 
 
 
 
 
اسفند ماه 1393
 
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

چکیده

جداسازی، تشخیص و تعیین گروه­های آناستوموزی ریزوکتونیا از خاک مزارع،

خزانه­ها، منابع کودی و خاک­های­ مخلوط در شهرستان شیراز

به کوشش

ریحانه رحیمی­نژاد

ریزوکتونیا از جمله قارچ­های بازیدیومیست خاکزی است که در بیشتر خاک­ها بصورت غیر یکنواخت وجود دارد. جمعیت این قارچ در خاک پایین است لذا جداسازی آن از خاک مشکل است. گونه­ی Rhizoctonia solani با گروه آناستوموزی AG-2 و AG-4 مهم­ترین بیمارگر گیاهان زینتی در شیراز است اما منبع آلودگی گیاهان زینتی به این قارچ کاملا مشخص نیست. در طی سال­های 1392 و 1393 از خزانه­های گل­ها و گیاهان زینتی قصرالدشت، کفترک، داریون، باجگاه، پارک­ها، بلوارها و میدان­های شهرستان و دامنه­ی کوه­ها در منطقه­ی باجگاه نمونه­برداری انجام شد. نمونه­ها شامل خاک­های زراعی و غیر زراعی، کودهای حیوانی، برگی و کارخانه­ای، خاک­های مخلوط و آمیخته­های خاکی شامل کوکوپیت و ورمی­کمپوست بودند. روش جداسازی از خاک و محیط کشت آن بهینه­سازی شد، به این صورت که نمونه­های خاک از الک دو میلی­متری عبور داده و به مدت یک شبانه­روز در دمای اتاق هواخشک شدند. 40 گرم از هر نمونه­ی خاک مرطوب شد، که بطور متوسط رطوبت آن، 20 درصد برآورد شد.20 گرم آن درون ظرف­های یکبار مصرف کاسه­ای درب­دار ریخته و 60 عدد بذر چغندرقند که به مدت 30 دقیقه روی هیتر جوشانده شده بود به عنوان طعمه، روی آن چیده و توری نایلونی با سوراخ­هایی با اندازه­ کمتر از یک میلی­متر طوری قرار داده شد که مقداری از توری از لبه­های ظرف بیرون باشد. بقیه­ی 20 گرم خاک روی توری ریخته و درب آن بسته شد. ظروف به مدت 72 ساعت در انکوباتور 25 درجه سانتی­گراد نگهداری و بذور پس از شستشو و ضدعفونی سطحی با مایع سفیدکننده­ تجاری ده درصد روی محیط کشت PDA حاوی 100 پی­پی­ام PCNB، 100 پی­پی­ام کلرامفنیکل و 50 پی­پی­ام Hymexazole کشت شدند. 218 جدایه­ی ریزوکتونیا از نمونه­ها بدست آمد و پس از شمارش تعداد هسته در هر سلول و تعیین قطر ریسه، 193 جدایه­ چندهسته­ای و 25 جدایه­ دوهسته­ای بودند. گروه آناستوموزی 50 جدایه­ی چندهسته­ای به روش باندونی و با داشتن 18 گروه آناستوموزی استاندارد تعیین شد. دوازده گروه آناستوموزی شامل AG-1-1A، AG-2، AG-2-2، AG-2-2C، AG-2-2IIIB، AG-3، AG-4، AG-5، AG-7، AG-11، AG-13 و AG-BI شناسایی شدند. ویژگی­های مورفولوژیکی شامل شکل و رنگ پرگنه، شکل، رنگ و چگونگی تشکیل اسکلروت در محیط کشت و دمای بهینه­ رشد تعیین شد. اثبات بیماری­زایی جدایه­ها روی گیاهان چغندرقند، گندم و نخود در شرایط گلخانه بررسی و تعداد گیاهان مرده شمارش شد. همه­ی گروه­های آناستوموزی مایه­زنی شده به نخود، روی این گیاه، بیماری­زا بودند و همچنین AG-2، AG-2-2، AG-2-2C، AG-2-2IIIB، AG-4، AG-7 و AG-11 روی گیاه چغندرقند بیماری­زا بودند. در هر دو گیاه، بیشترین درصد گیاهان مرده، در اثر مایه­زنی AG-2-2 بود. علائمی روی گیاه گندم مشاهده نشد. درصد فراوانی گروه­های آناستوموزی R.solani در خاک­ شهرستان تعیین شد، به این صورت که AG-4 (36%)، AG-2 (18%)، AG-1-1A (18%)، AG-2-2IIIB (6%)، AG-3 (4%)، AG-2-2 (4%)، AG-13 (4%)، AG-2-2C (2%)، AG-5 (2%)، AG-7 (2%)، AG-11 (2%) در خاک­های زراعی و AG-BI (2%) در خاک بکر بودند منابع کودی، خاک­های مخلوط و آمیخته­های خاکی عاری از عامل بیماری بودند و منبع آلودگی، نشاء­های خزانه­های گل­ها و گیاهان زینتی تعیین شد.

کلمات کلیدی: جداسازی، محیط کشت، R. solani، گروه­های آناستوموزی

 

 

فهرست مطالب

 

عنوان                               صفحه

فصل اول

مقدمه………………………………………………………………………………………………… 2

اهداف پژوهش………………………………………………………………………………. 4

 

فصل دوم

مروری بر پژوهش‌های پیشین…………………………………………………… 6

2- 1- جداسازی ریزوکتونیا از خاک…………………………….. 6

2-1-1- جداسازی ریزوکتونیا از خاک به روش طعمه گذاری     6

2-1-2- جداسازی ریزوکتونیا از خاک به روش محیط کشت           8

2-1-3- جداسازی ریزوکتونیا از خاک به روش غربال       10

2-1-3-1- روش غربالگری خشک……………………………………… 10

2-1-3-2- روش غربالگری تر………………………………………… 10

2-1-3-3- روش غربالگری و شناور شدن…………………. 11

2-1-4- جداسازی ریزوکتونیا از خاک به روش کاغذ صافی        11

2-1-5- جداسازی ریزوکتونیا از خاک به روش لوله‌های غوطه‌ور در خاک……………………………………………………………………………………………. 11

2-2- جداسازی ریزوکتونیا از مواد آلی………………… 12

2-3- گروه‌های آناستوموزی ریزوکتونیا………………….. 13

2-4- گزارش برخی از گروه‌های آناستوموزی R. solani از برخی گیاهان در دنیا……………………………………………………………………………………… 14

2-5- گزارش برخی گروه‌های آناستوموزی ریزوکتونیا از برخی گیاهان در ایران…………………………………………………………………………………… 15

2-6- تعیین گروه‌های آناستوموزی ریزوکتونیا……. 16

عنوان                               صفحه

 

فصل سوم

مواد و روش‌ها…………………………………………………………………………….. 20

3-1- نمونه‌برداری……………………………………………………………….. 20

3-2- بهینه‌سازی روش جداسازی ریزوکتونیا از خاک و کود           28

3-2-1- تهیه‌ی مایه برای آزمون‌های بهینه‌سازی 28

3-2-2- آزمون­های انجام شده در زمینه‌ی طعمه‌گذاری        28

3- 2- 2- 1- طعمه‌گذاری به روش خلال دندان…… 28

3- 2- 2- 2- طعمه‌گذاری به روش بذر چغندرقند 29

3- 2- 2- 2- 1- بهینه‌سازی روش تهیه‌ی بذر چغندرقند  29

3- 2- 2- 2- 2- بهینه‌سازی مدت زمان نگهداری طعمه در خاک         30

3- 2- 2- 2- 3- بهینه‌سازی دمای نگهداری خاک و طعمه           31

3- 2- 2- 2- 4- بهینه‌سازی تعداد طعمه‌ی بذر چغندرقند در خاک 31

3- 2- 2- 2- 5- بهینه‌سازی تیمار طعمه‌ها پس از خارج کردن از خاک……………………………………………………………………………………………. 31

3- 2- 2- 2- 6- استفاده از توری در ظروف نگهداری خاک و طعمه……………………………………………………………………………………………………. 32

3- 2- 2- 2- 7- بررسی کارایی روش طعمه‌گذاری با بذر چغندرقند در خاک طبیعی مخلوط با مایه‌ی ریزوکتونیا…….. 32

3-3-3- آزمون‌های انجام شده در زمینه­ روش محیط کشت           33

3- 3- 3- 1- ریختن خاک روی محیط کشت‌های نیمه انتخابی ریزوکتونیا و محیط کشت عمومی PDA………………………. 33

3- 3- 3- 2- افزودن قارچکش به محیط کشت……….. 33

3-3- جداسازی ریزوکتونیا از خاک…………………………….. 34

3-4- جداسازی ریزوکتونیا از ماده­ی آلی خاک……. 35

3- 5- جداسازی ریزوکتونیا از خاک عاری از ماده­ی آلی            35

3- 6- جداسازی ریزوکتونیا از انواع کود و آمیخته‌های خاکی          35

عنوان                               صفحه

 

3-7- خالص‌سازی و نگهداری جدایه‌های ریزوکتونیا 36

3-8- رنگ‌آمیزی و شمارش هسته‌ی ریزوکتونیا و تعیین قطر ریسه       36

3-9- تعیین گروه‌های آناستوموزی جدایه‌های ریزوکتونیا            37

3- 10- تعیین مشخصات مورفولوژیکی جدایه‌های Rhizoctonia solani    38

3- 10- 1 – تعیین مشخصات پرگنه……………………………. 38

3- 10- 2- تعیین مشخصات اسکلروت…………………………. 38

3- 10- 3- تعیین دمای بهینه‌ی رشد……………………. 39

3-11- مطالعات بیماری‌زایی…………………………………………… 39

3- 11- 1- تهیه‌ی مایه‌ی قارچ…………………………………… 39

3- 11- 2- کاشت بذر و مایه‌زنی به گیاهان…….. 39

 

فصل چهارم

نتایج……………………………………………………………………………………………… 42

4- 1- بهینه‌سازی روش جداسازی ریزوکتونیا از خاک و کود        42

4- 1- 1- آزمون‌های انجام شده در زمینه‌ی طعمه‌گذاری  42

4- 1- 1- 1- طعمه‌گذاری به روش خلال­دندان…….. 42

4- 1- 1- 2- طعمه‌گذاری به روش بذر چغندرقند 42

4- 1- 1- 2- 1- بهینه‌سازی روش تهیه‌ی بذر مرده‌ی چغندرقند         42

4- 1- 1- 2- 2- بهینه‌سازی مدت زمان نگهداری طعمه در خاک         43

4- 1- 1- 2- 3- بهینه‌سازی دمای نگهداری خاک و طعمه           43

4- 1- 1- 2- 4- بهینه‌سازی تعداد طعمه‌ی بذر چغندرقند در خاک 44

4- 1- 1- 2- 5- بهینه‌سازی تیمار ضدعفونی سطحی طعمه‌ها پس از خارج کردن از خاک……………………………………………………………. 44

 

عنوان                               صفحه

 

4- 1- 1- 2- 6- بررسی کارایی روش طعمه‌گذاری با بذر چغندرقند در خاک طبیعی مخلوط با مایه‌ی ریزوکتونیا…….. 44

4-1-2- آزمون‌های انجام شده در زمینه­ روش محیط کشت           45

4- 1- 2- 1- ریختن خاک روی محیط کشت‌های نیمه انتخابی ریزوکتونیا و محیط کشت عمومی

 

PDA………………………. 45

4- 1- 2- 2- افزودن قارچکش به محیط کشت……….. 45

4-2- جمع‌بندی نتایج جداسازی ریزوکتونیا از خاک 46

4- 3- جداسازی ریزوکتونیا از خاک عاری از ماده‌ی آلی            47

4-4- جداسازی ریزوکتونیا از ماده­ی آلی خاک……. 47

4- 5- جداسازی ریزوکتونیا از انواع کود و آمیخته‌های خاکی          47

4-6- رنگ­آمیزی، شمارش هسته در سلول و تعیین قطر ریسه‌ی جدایه‌های ریزوکتونیا………………………………………………………………………………. 47

4-7- تعیین گروه‌های آناستوموزی و مشخصات مورفولوژیکی جدایه‌های Rhizoctonia solani…………………………………………………………………………….. 54

4- 8- مطالعات بیماری‌زایی…………………………………………… 60

 

فصل پنجم

بحث…………………………………………………………………………………………………… 79

پیشنهادها………………………………………………………………………………… 90

منابع……………………………………………………………………………………………… 91

منابع فارسی………………………………………………………………………….. 91

منابع انگلیسی…………………………………………………………………… 93

چکیده و صفحه‏ی عنوان به زبان انگلیسی

 

 

 

فهرست جدول‌ها

 

عنوان                               صفحه

 

جدول شماره‌ی 2-1 گزارش برخی از گروه‌های آناستوموزی Rhizoctonia solani از برخی گیاهان در دنیا………………………………………………………………….. 14

جدول شماره‌ی 2-2   گزارش برخی از گروه‌های آناستوموزی Rhizoctonia solani از برخی گیاهان در ایران………………………………………………………… 16

جدول 3-1 – مشخصات جدایه‌های ریزوکتونیا، جمع‌آوری شده از نقاط مختلف شهرستان شیراز…………………………………………………………………. 21

جدول 3-2 شناسه‌ی جدایه‌های ریزوکتونیا، جمع­آوری شده از نقاط مختلف شهرستان شیراز……………………………………………………………………………….. 27

جدول 4-1 درصد بذرهای آلوده چغندرقند به ریزوکتونیا در استفاده از تعداد مختلف بذر در 40 گرم خاک آلوده…………………………. 44

جدول 4-2 میانگین تعداد هسته و قطر ریسه‌ی (میکرومتر) جدایه‌های بدست آمده………………………………………………………………………………………….. 48

جدول 4-3 شناسه­ی جدایه‌های ریزوکتونیا، جمع‌آوری شده از نقاط مختلف شهرستان شیراز……………………………………………………………………………….. 53

جدول 4- 4 گروه آناستوموزی و مشخصات مورفولوژیکی 50 جدایه‌ی Rhizoctonia solani……………………………………………………………………………………… 54

جدول 4-5 درصد گیاهان مرده در اثر مایه‌زنی 12 نوع گروه آناستوموزی Rhizoctonia solani به گیاهان چغندرقند و نخود………………………. 60

 

 

فهرست نمودارها

 

عنوان                               صفحه

 

نمودار 4-1 درصد فراوانی جدایه‌های Rhizoctonia solani جداسازی شده از نقاط مختلف شهرستان شیراز………………………………………………….. 59

نمودار 4-2 درصد گیاهان مرده در اثر مایه‌زنی 12 گروه آناستوموزی Rhizoctonia solani در گیاه چغندرقند………………………………………… 61

نمودار 4-3 درصد گیاهان مرده در اثر مایه‌زنی 12 گروه آناستوموزی Rhizoctonia solani در گیاه نخود…………………………………………………. 61

 

 

 

فهرست شکل‌ها

 

عنوان                               صفحه

 

شکل 3-1 استفاده از خلال دندان به عنوان طعمه برای جداسازی ریزوکتونیا از نمونه‌های خاک…………………………………………… 63

شکل 3-2 استفاده از بذر جوانه‌زده­ی چغندرقند به عنوان طعمه برای جداسازی ریزوکتونیا از نمونه‌های خاک……………………….. 63

شکل 3-3 استفاده از توری در ظروف نگهداری نمونه‌های خاک و طعمه………………………………………………………………………………………………………………. 63

شکل 3-4 ریختن نمونه‌های خاک روی محیط کشت‌های کو و هورا مختلف      64

شکل 3-5 جداسازی ریزوکتونیا از مواد آلی خاک و کشت روی محیط کشت بهینه‌سازی شده……………………………………………………………………………. 64

شکل 3-6 نگهداری جدایه‌های ریزوکتونیا در لوله و شیشه‌های درب­دار………………………………………………………………………………………………………………. 64

شکل 3-7 تعیین قطر ریسه و تعداد هسته در هر سلول به روش باندونی……………………………………………………………………………………………………………… 65

شکل 3-8 تعیین گروه­های آناستوموزی جدایه‌های ریزوکتونیا           65

شکل 4- 2 AG-BI. پرگنه‌ی جوان دارای دوایر متحدالمرکز نامنظم و نزدیک به هم. پرگنه‌ی پیر…………………………………………………… 67

شکل 4- 3 AG-4 . پرگنه‌ی پیر. پرگنه‌ی جوان بصورت تخت و پودری. اسکلروت (از چپ به راست)………………………………………………….. 67

شکل 4- 4 AG-5. پرگنه‌ی پیر. پرگنه‌ی جوان. اسکلروت (از چپ به راست)……………………………………………………………………………………………………………… 68

شکل 4- 5 AG-1-1A. پرگنه‌ی پیر و جوان (1). اسکلروت (2). تشکیل اسکلروت‌های بزرگ و به تعداد کم اطراف بلوک قارچ (3)       68

شکل 4- 6 AG-2C-2. پرگنه­ی پیر. پرگنه‌ی جوان. اسکلروت (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 68

شکل 4- 7 AG-2. پرگنه­ی پیر. پرگنه‌ی جوان. اسکلروت (از چپ به راست)……………………………………………………………………………………………….. 69

شکل 4- 8 AG-11. پرگنه­ی پیر. پرگنه‌ی جوان. اسکلروت (از چپ به راست)……………………………………………………………………………………………….. 69

شکل 4- 9 AG-3. پرگنه­ی پیر. پرگنه‌ی جوان. اسکلروت (از چپ به راست)……………………………………………………………………………………………….. 69

عنوان                               صفحه

 

شکل 4- 10 AG-2-2IIIB. تفاوت در رنگ پرگنه (1). پرگنه‌ی پیر و جوان (2). اسکلروت (3)……………………………………………………………………… 70

شکل 4- 11 AG-13. پرگنه‌ی پیر و جوان. پرگنه‌ی جوان دارای دوایر متحدالمرکز منظم. اسکلروت (از چپ به راست)………… 70

شکل 4- 12 AG-2-2. پرگنه‌ی پیر و جوان. اسکلروت (از چپ به راست).  70

شکل 4- 13 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-1-1A و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)……………………………………………………………………………………………….. 71

شکل 4- 14 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-2 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)……………………………………………………………………………………………….. 71

شکل 4- 15 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-2-2 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 71

شکل 4- 16 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-2-2C و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 71

شکل 4- 17 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-2-2IIIB و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 72

شکل 4- 18 مقایسه­ گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-3 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 72

شکل 4- 19 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-4 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 72

شکل 4- 20 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-5 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 72

شکل 4- 21 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-7 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 73

شکل 4- 22 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-11 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 73

 

عنوان                               صفحه

 

شکل 4- 23 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-13 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 73

شکل 4- 24 مقایسه‌ی گلدان گیاه چغندرقند مایه‌زنی شده با AG-BI و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)…………………………………………………………………………………………………. 73

شکل 4- 25 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-1-1A و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      74

شکل 4- 26 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-2 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      74

شکل 4- 27 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-2-2و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      74

شکل 4- 28 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-2-2Cو شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      75

شکل 4- 29 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-2-2IIIBو شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست).   75

شکل 4- 30 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-3و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست).   75

شکل 4- 31 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-4و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست).   76

شکل 4- 32 مقایسه­ گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-5و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست).   76

شکل 4-33 مقایسه­ گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-7و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست).   76

شکل4- 34 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-11و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      77

شکل 4- 35 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-13 و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      77

 

عنوان                               صفحه

 

شکل 4- 36 مقایسه‌ی گلدان گیاه نخود مایه‌زنی شده با AG-BI و شاهد. مقایسه‌ی ریشه‌ی گیاه شاهد و گیاه مایه‌زنی شده (از چپ به راست)      77

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول
 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

مقدمه
 

 

ریزوکتونیا از جمله قارچ­های بازیدیومیست خاکزی است که بیماری­های شدیدی در میزبان­های­ خود بوجود می­آورد و در بسیاری از اندام­های گیاهی از جمله ریشه، طوقه، ژوخه[1]، پداژه[2] و دیگر اندام­های گیاهی که بر سطح یا درون خاک می­رویند، باعث آلودگی می­شود. بیماری­های ریزوکتونیایی در سرتاسر جهان شیوع دارند. این قارچ­ها قادرند به صدها نوع مختلف گیاهان حمله و طیف وسیعی از بیماری­ها را ایجاد کنند. جدایه­های این قارچ از روی بیش از 150 گونه­ی مختلف گیاهی جدا شده ­اند (Boysen et al., 1996). میزبان آن سبزی­ها و گل­ها، تعدادی گیاه زراعی، انواع چمن­ها، گیاهان زینتی چند­ساله، درختچه­ها و درختان است. معمولی­ترین نشانه­ های بیماری­های ریزوکتونیایی به صورت مرگ­گیاهچه در دان­نهال­ها، پوسیدگی ریشه و ساقه، شانکر ساقه و پوسیدگی اندام­های ذخیره­ای است.(Agrios, 2005) این قارچ در ایران از روی 104 میزبان گزارش شده است (ارشاد، 1388).

آنامورف[3] این قارچ با خصوصیاتی مشخص می­شود که عبارت است از وجود بند دلیپور[4] در دیواره­ی عرضی، شکل­ گیری انشعاب در نزدیکی محل دیواره­ی عرضی و فرورفتگی ریسه در محل انشعاب، وجود دیواره­ی عرضی در انشعاب ایجاد شده، انشعابات 90 درجه، عدم وجود قوس اتصال، عدم وجود اسپور، عدم وجود ریشه نما[5]، ریسه­های رنگدانه­دار، تولید اسکلروت[6] و سلول­های زنجیروار[7] است (Singleton et al., 1992).

این قارچ در بیشتر خاک­ها وجود دارد و وقتی در مزرعه­ای مستقر شد، به مدت نامحدود در آن باقی می­ماند. انتشار این قارچ از طریق باران، آب آبیاری، یا سیلاب، ابزار و هر

سوالات تحقیق……………………………………………………………………………………………….10

فرضیات تحقیق……………………………………………………………………………………………….11

اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………………..11

روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………….11

طرح تحقیق……………………………………………………………………………………………………..11

 

فصل دوم:پیشینه و مفاهیم

مبحث اول: مفاهیم…………………………………………………………………………………………………………………..13

گفتار اول:مفهوم تمکین …………………………………………………………………………………………………………..13

گفتار دوم: مفهوم مهر……………………………………………………………………………………………………………….14

گفتار سوم:مفهوم نفقه………………………………………………………………………………………………………………..17

مبحث دوم:پیشینه……………………………………………………………………………………………………………………..19

گفتار اول:پیشینه مهریه …………………………………………………………………………………………………………….19

بند اول:مهریه در آیین زرتشت………………………………………………………………………………………………….19

بند دوم:مهریه در ایین یهود و مسحیت……………………………………………………………………………………….19

بند سوم:مهریه در عربستان قبل از اسلام………………………………………………………………………………….19

بند چهارم: مهریه در اسلام…………………………………………………………………………………………………..20

گفتار دوم:پیشینه نفقه …………………………………………………………………………………………………………………21

بند اول:مبانی نفقه در اسلام……………………………………………………………………………………………………..22

بند دوم:مبانی نفقه در حقوق………………………………………………………………………………………………………………25

بند سوم:آثار حقوقی مبانی نفقه…………………………………………………………………………………………………………26

 

 

فصل سوم:حدود و شرایط تمیکن

مبحث اول:حدود تمکین……………………………………………………………………………………………30

گفتار اول:کتاب………………………………………………………………………………………………………..31

گفتار دوم:سنت……………………………………………………………………………………………………….33

گفتار سوم:اجماع…………………………………………………………………………………………………….33

گفتار چهارم:موارد جواز خودداری زوجه از تمکین……………………………………………………….34

بند اول:ابتلای زوج به امراض مقاربتی………………………………………………………………………34

 

بند دوم:استفاده از حق حبس…………………………………………………………………………………35

بند سوم:بیماری زوجه……………………………………………………………………………………………36

بند چهارم:ابتلای زوج به امراض مسری…………………………………………………………………… 36

بند پنجم:انحرافات جنسی زوج ………………………………………………………………………………36

الف:دیگر آزاری…………………………………………………………………………………………………..37

ب:دیگر آزاری توام با خودآزاری…………………………………………………………………………..37

پ:جنون مقاربت…………………………………………………………………………………………………..37

ت:وطی در دبر………………………………………………………………………………………………………..37

مبحث دوم:موارد اختلافی جواز خودداری زوجه از تمکین خاص……………………………………37

گفتار اول: انتخاب مسکن علیحده………………………………………………………………………..38

گفتار دوم:عدم تامین نفقه مناسب با شان و وضعی زوجه…………………………………………………………………………39
 

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………40

منابع…………………………………………………………………………………………………………………….41

 

فصل اول:

 

کلیات

 

چکیده

تمیکن یا رابطه زناشویی یکی از وظایفی است که زوجه در مقابل زوج دارد که در قانون و فقه اسلامی با توجه به شرایطی تعیین شده است از جمله این که زوجه در دوران عذر شرعی و نفاس و … نباشد.پرداخت نفقه منوط به تمکین می باشد به این معنی که تا زوجه رابطه تمکین ننماید به او نفقه تعلق نمی گیر. در مورد مهریه زوجه از حق حبس برخوردار است و تا مهر به او تسلیم نشده باشد می تواند از تمکین خودداری نماید ولی این عدم تمکین مسقط نفقه نخواهد بود البته با شرایطی مثل این که مهریه حال بوده باشد و حتی یک بار هم تمکین ننموده باشد،بنابراین اگر یک بار تمکین نمود دیگر نمی تواند از حق حبس استفاده نماید.

 

واژگان کلیدی:نفقه،مهریه،تمکین.

 

مقدمه

مطابق قانون مدنی بعد از این که عقد به طور صحیح انجام شود روابط زوجیت بین طرفین به وجود می آید و زن و مرد از آن لحظه حقوق و تکالیفی نسبت به هم دارند. ابتدا به حقوق و تکالیف بر عهده مرد می پردازیم.

زن حقوق مالی و غیر مالی دارد. یکی از حقوق مالی که زن دارد و تامین آن به عهده مرد است بحث نفقه است. بعد از ازدواج و در عقد دائم مرد موظف است که نفقه زن را بپردازد. این که به کلمه عقد دائم اشاره کردم بیانگر این موضوع است که عقد موقت نفقه ندارد مگر آن که دو طرف قبل از عقد با هم شرط کنند که زن نفقه بگیرد.

یکی دیگر از حقوق مالی که به عهده مرد است پرداخت اجرت المثل است. بابت کار هایی که زن شرعا بر عهده نداشته و درخانه انجام داده، مطابق ماده 336 قانون مدنی و ماده 29 قانون حمایت از خانواده مرد باید این حقوق را بپردازد.

دکتر عباس کلانتری
 

بهار 1391
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
عنوان                                                                صفحه

علائم اختصاری- 0

چکیده 1

مقدمه- 2

طرح تحقیق- 3

الف- بیان مسئله- 4

ب- فرضیه‌ها 4

ج- هدف‌ها 4

د- سابقه تحقیق، ضرورت و جنبه جدید بودن طرح- 5

ه- روش تحقیق- 5

فصل اول: کلیات– 6

بخش اول- سند- 7

مبحث اول- معنای لغوی- 7

مبحث دوم- معنای اصطلاحی سند در حقوق- 7

مبحث سوم- ارکان سند- 8

گفتار اول- رکن شکلی- 8

شهادت‌نامه- 9

گفتار دوم- رکن ماهوی- 10

گفتار سوم- امضاء- 12

مبحث چهارم- ایراد به تعریف قانون مدنی از سند- 13

بخش دوم- انواع سند- 14

مبحث اول- سند رسمی- 14

گفتار اول- انواع سند رسمی از لحاظ مأمور تنظیم‌کننده‌ی سند- 15

بند اول- تنظیم سند توسط اداره‌ی ثبت اسناد و املاک– 15

بند دوم- تنظیم سند توسط دفاتر اسناد رسمی- 15

بند سوم- تنظیم سند توسط سایر مأمورین رسمی- 16

گفتار دوم- تقسیم بندی اسناد از لحاظ صلاحیت خاص مأموران- 20

بند اول- اسناد قضایی- 20

بند دوم- اسناد وابسته و فرا قضایی- 20

بند سوم- اسناد اداری- 20

بند چهارم- اسناد تنظیم شده با صلاحیت اداری- 20

گفتار سوم- انواع سند رسمی از لحاظ قدرت اجرائی- 21

گفتار چهارم- تقسیم بندی اسناد از لحاظ شکلی- 21

مبحث دوم- سند عادی- 21

گفتار اول- مصادیق سند عادی- 22

گفتار دوم- انواع سند عادی- 22

گفتار سوم- انواع سند عادی از لحاظ قدرت اجرائی- 23

مبحث سوم- تفاوت سند رسمی با سند عادی- 23

گفتار اول- تفاوت در شکل و مضمون- 24

گفتار دوم- تفاوت در حجیت– 24

گفتار سوم- تفاوت در قدرت اجرائی- 25

گفتار چهارم- تفاوت در اعتبار آنها نسبت به اشخاص ثالث– 26

گفتار پنجم- تفاوت در تاریخ سند- 26

گفتار ششم-تفاوت در قوه‌ی اثباتی- 27

بخش سوم- تاریخچه- 28

فصل دوم: اعتبار سند- 32

بخش اول- اعتبار سند در فقه امامیه- 33

مبحث اول- دیدگاه فقهی امام خمینی (ره) 33

مبحث دوم- دیدگاه صاحب جواهر- 34

مبحث سوم- مستندات فقهی حقوقدانان- 35

بخش دوم- اعتبار اسناد رسمی- 36

مبحث اول- شرایط اعتبار اسناد رسمی- 36

گفتار اول- تنظیم سند بوسیله‌ی مأمور رسمی- 37

گفتار دوم- ذیصلاح بودن در تنظیم سند- 37

گفتار سوم- رعایت مقررات قانونی در تنظیم سند- 37

بند اول- تشریفات تنظیم اسناد رسمی- 37

بند دوم- اصل محلی بودن قانون مربوط به تنظیم سند- 38

گفتار چهارم- مخالف نبودن مفاد سند با قوانین ماهوی- 39

گفتار پنجم- مخالف نبودن سند با نظم عمومی و اخلاق حسنه- 39

مبحث دوم- حدود اعتبار اسناد رسمی- 39

گفتار اول- اعتبار محتویات سند رسمی- 40

گفتار دوم- اعتبار مندرجات سند رسمی- 41

بند اول- وضعیت مندرجات سند رسمی- 41

الف- اعلامیات مأمور رسمی- 41

ب- اعلامیات افراد- 42

بند دوم- دعوای مخالف مندرجات سند رسمی- 44

بند سوم- بی‌اعتباری و بطلان رأی داور در موارد مخالفت با مندرجات سند رسمی- 44

گفتار سوم- نسبی بودن اعتبار سند- 44

بند اول- اعتبار اسناد نسبت به اشخاص ثالث، طرفین و قائم مقام آنها 44

گفتار چهارم- لازم‌الاجرا بودن اسناد رسمی- 47

گفتار پنجم- عدم شمول مرور زمان و امکان صدور اجرائیه در هر زمان- 47

گفتار ششم- تأمین خواسته بدون سپردن خسارات احتمالی- 47

گفتار هفتم- اعتبار اسناد تنظیم شده در خارج از کشور- 47

بند اول- از اعتبار نیفتادن سند به یکی از علل قانونی- 48

بند دوم- عدم مخالفت با نظم عمومی یا اخلاق حسنه- 48

بند سوم- معتبر دانستن اسناد تنظیم شده در ایران، توسط کشور محل تنظیم سند- 50

بند چهارم- تصدیق نماینده سیاسی ایران یا نماینده دولت محل تنظیم سند در ایران- 50

گفتار هشتم- ضمانت اجرای اعتبار اسناد رسمی ثبت شده 50

بخش سوم-اعتبار اسناد عادی- 51

مبحث اول- شرایط اعتبار اسناد عادی- 51

مبحث دوم- اسناد عادی در حکم اسناد رسمی- 52

مبحث سوم- اعتبار سند تصدیق امضاء شده 53

مبحث چهارم- اعتبار داده پیام- 53

 

مبحث پنجم- اسناد و فناوری اطلاعات– 54

مبحث ششم- اعتبار رونوشت اسناد- 55

مبحث هفتم- دورنویس– 57

مبحث هشتم- سند سفید امضاء- 57

فصل سوم: تفاوت و تعارض سند با ادله دیگر- 59

بخش اول- تفاوت سند با سایر ادله‌ی اثبات دعوا 60

بخش دوم- تعارض سند با سایر ادله‌ی‌ اثبات دعوا 61

مبحث اول- مفهوم تعارض ادله‌ی اثبات دعوا 61

مبحث دوم- شرایط تحقق تعارض— 61

مبحث سوم- تفصیل تعارض سند با سایر ادله‌ 62

گفتار اول- تعارض سند با شهادت– 62

گفتار دوم- تعارض اسناد با کارشناسی- 67

گفتار سوم- تعارض اسناد با اماره‌ی قانونی- 68

گفتار چهار- تعارض اماره‌ی قضایی با اسناد- 69

گفتار پنجم- تعارض تحقیق محلی با اسناد- 70

گفتار ششم- تعارض معاینه محل با اسناد- 71

گفتار هفتم- تعارض سوگند با اسناد- 72

بند اول- تعارض سوگند بتی با اسناد- 72

بند دوم- تعارض سوگند استظهاری با اسناد- 73

بند سوم- تعارض سوگند تکمیلی با اسناد- 73

مبحث چهارم- تعارض اسناد با اسناد- 73

گفتار اول- تعارض سند رسمی با سند رسمی- 74

تعارض بین املاک ثبت شده 75

گفتار دوم- تعارض سند رسمی با سند عادی- 77

گفتار سوم- تعارض سند عادی با سند عادی- 79

فصل چهارم: ارائه سند و دفاع در مقابل آن- 80

بخش اول- تکلیف ارائه‌ی سند از طرف مدعی- 81

مبحث اول- درخواست ارائه‌ی سند از طرف مدعی، به عنوان اقدامی اصلی- 81

مبحث دوم- درخواست ارائه‌ی سند از طرف مدعی، به عنوان اقدامی تبعی- 81

گفتار اول- نزد طرف مقابل بودن سند- 82

بند اول- مقررات مشمول همه اشخاص— 82

الف- رجوع به سند معین در سند ابراز شده 82

ب- اعتراف به وجود سند- 83

بند دوم- مقررات ویژه‌ی برخی اشخاص— 83

گفتار دوم- نزد شخص ثالث بودن سند- 83

بند اول- نزد اداره‌ی دولتی یا… بودن سند- 84

بند دوم- نزد سردفتر اسناد رسمی بودن سند- 86

گفتار سوم- اوراق پرونده‌ی دیگری بودن سند- 87

بخش دوم- دفاع در مقابل سند- 87

مبحث اول- تسلیم در برابر سند- 88

مبحث دوم- دفاع شکلی- 88

گفتار اول- انکار سند- 88

گفتار دوم- اظهار تردید- 88

گفتار سوم- ادعای جعل- 89

بند اول- جعل مادی- 89

بند دوم- جعل معنوی- 89

مبحث سوم- دفاع ماهوی- 90

مبحث چهارم- دفاع شکلی و دفاع ماهوی- 90

مبحث پنجم- سکوت در برابر سند- 91

بخش سوم- رسیدگی به اصالت سند- 91

فصل پنجم: تفسیر اسناد- 93

بخش اول- ضرورت تفسیر اسناد و دلایل لزوم آن- 94

مبحث اول- کاربرد الفاظ مبهم یا خلاف اراده‌ی طرفین در اسناد- 95

مبحث دوم- پیشرفت تمدن و مقتضیات سیاسی- 95

مبحث سوم- اهمال تنظیم‌کنندگان اسناد- 96

مبحث چهارم- ضرورت فصل خصومت– 96

مبحث پنجم- تغییر در ادبیات و سبک نگارش سند- 96

مبحث ششم- گستردگی، تنوع و پیچیدگی روابط اجتماعی- 97

بخش دوم- تفسیر اسناد رسمی در نظام حقوقی ایران- 97

مبحث اول- روشن نبودن مفاد و مندرجات سند- 97

مبحث دوم- مبهم یا معارض بودن محتویات سند- 99

مبحث سوم- ناقص و یا ساکت بودن محتویات سند- 101

فصل ششم: خاتمه- 104

منابع و مآخذ- 108

علائم اختصاری

ق.م.ا—— قانون مجازات اسلامی

ق.م——- قانون مدنی

ق.ث.ا.و.ا—————- قانون ثبت اسناد و املاک

ق.ر.م.م– قانون روابط موجر و مستأجر

ق.آ.د.م– قانون آیین دادرسی مدنی

ق.ت—- قانون تجارت

ق.ا.ح—- قانون امور حسبی

ق.م.ف– قانون مدنی فرانسه

ق.د.ا.ر.ک————– قانون دفاتر اسناد رسمی و کانون سردفتران و دفتریاران

ق.ج.آ.د.م ————- قانون جدید آیین دادرسی مدنی

ه.ش—- هجری شمسی

ه.ق—–  هجری قمری

ص—– صفحه

ج——- جلد

ش—— شماره

چکیده
سند، دومین دلیل اثبات دعوی در قانون مدنی ذکر گردیده است. در اکثر دعاوی مطروحه نزد محاکم، سند به عنوان دلیل اثبات دعوی و یا دلیل مؤثر در اثبات دعوی مورد استناد قرار می‌گیرد. تعریف سند، انواع، ارکان و شرایط تنظیم آن، محدوده‌ی توان اثباتی سند را مشخص می کند. گاهی اوقات، سند مثبت دعوی در اختیار استنادکننده‌ی به آن نیست؛ در این صورت، می‌تواند ارائه‌ی آن را تحت شرایطی درخواست نماید. امکان استناد به سند (چه در مقام اثبات ادعا و چه در مقام دفاع)، مستلزم آن است که دارای اعتبار باشد. شخصی که سند علیه وی مورد استناد قرار گرفته است، برای دفاع در برابر سند، یکی از دو شیوه دفاع ماهوی و شکلی را می‌تواند برگزیند. دفاع شکلی و ماهوی ممکن است با هم و یا به صورت پیاپی مطرح گردند. در این مورد دادگاه، حسب مورد به یکی از دفاعیات مطرح شده رسیدگی و سایر آنها را نادیده می‌گیرد. گاهی اوقات سند ارائه شده، ممکن است، با سایر ادله‌ی موجود در دادرسی تعارض نماید. در این صورت باید از میان دو دلیل متعارض، حسب مورد دلیل مقابل ترجیح داده شود. از آنجا که اسناد، مانند هر پدیده اجتماعی دیگر، دستخوش تغییرات و دگرگونی‌های مختلف اجتماعی می‌باشد و ممکن است شرایط زمان اجرای مفاد سند، متفاوت با شرایط زمان تنظیم آن باشد، و نیز از آنجا که اسناد تنظیم شده بین اشخاص (اعم از حقیقی یا حقوقی)، همیشه صریح و روشن نمی‌باشد، لذا اجرای مفاد اسناد نیازمند تفسیر می‌باشد.

کلید واژه: سند، ادله‌ی اثبات دعوی، تعارض ادله، اعتبار سند، تفسیر سند.

فصل اول: کلیات تحقیق.. 1

1-1- شرح مسئله. 2

2-1- ضرورت و اهمیت موضوع تحقیق. 3

3-1- اهداف تحقیق. 3

1-3-1- اهداف کلی.. 3

2-3-1- اهداف جزئی.. 3

4-1- روش تحقیق. 4

5-1- پرسش­های تحقیق. 4

6-1- پیشینه تحقیق. 4

7-1- واژه شناسی.. 6

1-7-1- تعریف لغوی قرائت.. 6

2-7-1- تعریف اصطلاحی قرائت.. 8

8-1- معرفی شیخ طبرسی.. 10

9-1- معرفی اجمالی مجمع البیان فی تفسیر القرآن. 13

 

فصل دوم: گذری بر تاریخچه و جایگاه قراءات در تفسیر مجمع البیان. 15

مقدمه. 16

1-2- پیشینه اختلاف قرائت­ها 18

2-2- جایگاه اختلاف قراءات در تفسیر مجمع البیان. 20

1-2-2- دیدگاه طبرسی درباره­ی قرّاء مشهور قرآن. 21

2-2-2- دلایل سندیت قراءات مشهور از دیدگاه طبرسی.. 25

3-2- تاریخچه کتب اختلاف قراءات.. 26

 

فصل سوم: بررسی دیدگاه­های ویژه­ی طبرسی درباره انواع اختلاف قرائت از بین صاحب نظران علم قرائت    30

مقدمه. 31

1-3- دیدگاه طبرسی درباره انواع اختلاف قرائت­ها 33

1-1-3- اختلاف در اعراب کلمات؛ که تفاوتی در صورت نوشتن و معنای آن­ها پدید نمی­آورد. 33

2-1-3- اختلاف در اعراب که باعث تغییر معنا می­گردد؛ نه صورت.. 34

3-1-3- اختلاف در حروف کلمات؛ که معنا را تغییر می­دهد ولی صورت همچنان محفوظ است.. 36

 

4-1-3- اختلاف حروف که باعث تغییر صورت است؛ نه معنی.. 37

5-1-3- اختلاف کلمه؛ که صورت و معنا را تغییر می­دهد. 38

6-1-3- اختلاف در جلو و عقب بودن کلمات.. 38

7-1-3- اختلاف در زیاد و کمی کلمات.. 38

2-3- بررسی­ها، ویژگی­ها و تحلیل­ها 39

1-2-3- توجه یا عدم توجه به حدیث سبعه احرف.. 39

2-2-3- اختلاف لهجه. 43

3-2-3- توجه به تغییر معنا و یا عدم توجه به آن. 46

 

فصل چهارم: ضوابط و معیارهای شناخت قرائت صحیح از دیدگاه طبرسی در مجمع البیان   48

1-4- ضابطه پذیرش قراءات.. 49

2-4- ضابطه پذیرش قراءات از دیدگاه طبرسی.. 51

1-2-4- مطابقت و سازگاری قرائت دیگر با آیات دیگر. 52

1-1-2-4- صریحاً و با ذکر آیه. 53

2-1-2-4- به طور اشاره و بدون ذکر آیه مورد نظر. 56

2-2-4- هماهنگی با قواعد ادبیات عرب.. 57

3-2-4- هماهنگی با قراءات مشهور. 65

4-2-4- هماهنگی با شعر شعرای عرب.. 68

5-2-4- مطابقت با لغت.. 71

6-2-4- استفاده از روایات.. 74

7-2-4- استفاده از چند معیار با هم. 77

 

فصل پنجم: نقش اختلاف قرائت­ها در برداشت­های تفسیری مجمع البیان. 81

طرح مساله. 82

1-5- تاثیر در حوزه آیات الاحکام. 84

1-1-5- جمع بین دو حکم مختلف (یا جمع بین دو قرائت) 84

2-1-5- ترجیح یک حکم بر سایر احکام. 88

3-1-5- رفع ابهام ظاهری.. 94

4-1-5- تفسیر و توضیح احکام. 95

5-1-5- تاکید و مبالغه بیش­تر در بیان حکم. 99

2-5- تاثیر اختلاف قرائت در برداشت تفسیری طبرسی در سایر حوزه­ها 100

1-2-5- ایضاح، توضیح و تبیین بیش­تر معنای آیه. 101

2-2-5- گسترش در لفظ و معنای آیه. 104

3-2-5- تخصیص در معنای آیه یا تطبیق معانی بر مصادیق. 106

تور مسافرتی تور هند تور ترکیه تور تایلند تور دبی طراحی سایت تور ترکیه ساندویچ پانل تور چین رپرتاژ آگهیاقامت گرجستان بازاریابی ویروسی
جستجو برای:
جستجو …
کلمات کلیدی بیشتر جستجو شده :
فیزیولوژیکیکاهش ارزشمشاور خارجیولی خاصمولفه های سازمانیشکاف نیازها و خواسته های مشتریان

 

دکتر تقی لشکر بلوکی
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست

عنوان                                                                                                          صفحه

 

فصل یک: کلیات پژوهش

1-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….    2

1-2 بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………………………..     2

1- اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………………   5

1-4 ضرورت و اهمیت تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….       6

1-5 پرسش های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………..  9

1-6 تعاریف عملیاتی متغیرها………………………………………………………………………………………………………………….   11

فصل دوم: ادبیات و پیشینه تحقیق

2-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………………….    14

2-2 آموزش……………………………………………………………………………………………………………………………………………..    15

2-3 آموزش ضمن خدمت کارکنان ………………………………………………………………………………………………………   16

2-3 انواع آموزش ضمن خدمت کارکنان ……………………………………………………………………………………………..   17

2-3-1 آموزش های ضمن خدمت با توجه به زمان…………………………………………………………………………        17

2-3-2 آموزش ضمن خدمت بر حسب ماهیت…………………………………………………………………………………….   18

2-4  تاریخچه آموزش ضمن خدمت در ایران……………………………………………………………………………………..    19

2-5. تاریخچه آموزش ضمن خدمت کارکنان در وزارت آموزش و پرورش……………………………………….   20

2-6. اهداف آموزش ضمن خدمت کارکنان…………………………………………………………………………………..          21

2-7. اصول آموزش ضمن خدمت کارکنان…………………………………………………………………………….      23

2-8. آموزش و فناوری اطلاعات و ارتباطات…………………………………………….. 24

2-9. روش های آموزشی مبتنی برفناوری اطلاعات و ارتباطات……………………………      25

2-10. تاریخچه فاوا در آموزش پرورش ایران    26       ……………………………………………………………

2-11. فناوری در آموزش 27     …………………………………………………………

2-12. فاوا در آموزش و پرورش برخی از کشورهای دنیا 28      ……………………………………………….

2-13. جایگاه فاوا در آموزش و پرورش ایران29     ……………………………………………………………

2-14. آموزش ضمن خدمت معلمان و فاوا30     ……………….………………………………………………

2-15. فناوری اطلاعات و ارتباطات31     ……………………….………………………………………………

2-16. ضرورت بهره گیری از فناوری اطلاعات و ارتباطات32     ………..……………………………………

2-17. کاربرد های فناوری اطلاعات و ارتباطات33     ………………..…..……………………………………

2-18. کاربرد آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات34     …………..…..……………………………………

2-19. ارزشیابی آموزش ضمن خدمت کارکنان35     ………………..…..……………………………………

2-20. الگوها و روش های ارزشیابی برنامه آموزش ضمن خدمت37     ………………………………………

2-21. الگوی ارزشیابی اثربخشی کرک پاتریک 39     ………………..…..…………………….……………

2-22. پیشینه تحقیق43         ……………………………………………………………

فصل سوم: روش تحقیق

3-1 مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………..   50

3-2 روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………………………….    50

3-3 جامعه آماری……………………………………………………………………………………………………………………………………    52

3-4 ابزارپژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………….     52

3-5 حجم نمونه…………………………………………………………………………………………………………………………………..      53

3-6 روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………….       54

3-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………………………        54

فصل چهارم: نتایج پژوهش

4-1 مقدمه……………………………………………………………………………………………………………………………………….         58

4-2 تحلیل داده های کمی……………………………………………………………………………………………………………..         53

4-3 بررسی نتایج آزمون t تک نمونه ای ومقایسه شاخص های بررسی کیفیت آموزش بر اساس مدل کرک پاتریک ………………………………………………………………………………………………………………………..         72

4-4 تجزیه تحلیل داده های کیفی………………………………………………………………………………………………….        86

فصل پنجم:

5-1 مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 101

5-2. بحث درباره یافته ها……………………………………………………………………………………………………………….         102

5-3 پیشنهادهای پژوهش……………………………………………………………………………………………………………..         131

4-5. محدودیت های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………          132

منابع …………………………………………………………………………………………………………………………..           134

 

                                                                فصل اول:

کلیات

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1-1. مقدمه:

معلمان به عنوان یکی از اثرگزارترین عناصر در آموزش و پرورش نیاز به آشنایی با فاوا در امر آموزش دارند، آنها باید دانش و اطلاعات لازم را برای رویاروی با فاوا را کسب کرده تا از این طریق بتوانند با تغییر و تحول در عرصه آموزش همراه شده و به بازسازی و نوسازی دانش و معلومات خود بپردازند. آموزش ضمن خدمت یکی از راهکارهای اساسی برای به روزآمد کردن دانش عمومی، علمی و تخصصی معلمان است که متناسب با تحولات علمی و رشد صنایع آموزش و تغییرات در سیستم آموزش است.

در عصر حاضر، رشد و گسترش سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات امکان ارتباط سریع و تبادل اطلاعات را بیش از پیش میسر کرده و افراد هر کجا باشند می توانند آخرین اطلاعات مورد نیاز خود را در هر زمینه ای دریافت کنند. بی شک بیشترین تاثیر این فناوری ها بر محیط های آموزشی است. کاربرد این فناوری ها در آموزش می تواند در جهت بهبود آموزش های سنتی به کار آید و از این طریق به ارائه آموزش های تخصصی به شیوه های مدرن پرداخت (عطاران، 1385).

2-1. بیان مسئله:

در سازمان های کنونی در زمینه ارزشیابی آموزشی مطالعه و تحقیقات اندکی صورت گرفته است، یکی از دلایل عمده این کم توجهی نیز آن بوده است که تعیین دقیق اثرات و نتایج یک دوره ی آموزشی در شرکت کنندگان و تعیین دقیق نحوه عملکرد آنان در بازگشت به محل کار خود در سازمان، فرآیندی است پیچیده، مشکل و گاه مبتنی بر قضاوت های ذهنی کسانی است که هرچند در تهیه و اجرای ظاهرا موفقیت آمیز یک دوره آموزشی کوشش بسیار بعمل آورده اند اما کمتر به آثار نتایج واقعی و عملی دوره آموزشی توجه دارند (ساعتچی،1381).

آموزش هایی که در سازمان های مختلف ارائه می شود می توان در دو طبقه کلی قرار داد: الف) آموزش قبل از خدمت ب) آموزش ضمن خدمت. آموزش قبل از خدمت عبارت است از آن نوع آموزشی که قبل از ورود یا استخدام فرد در سازمان به وی ارائه می شود این نوع آموزش ها عمدتا بر اساس مسائل و مشکلات سازمانی طراحی و اجرا نمی شود بلکه هدف تربیت نیروی انسانی مورد نیاز مشاغل مختلف سازمان می باشد (فتحی واجارگاه،1387: 4). اگر چه در بیشتر موارد در هنگام ورود به سازمان، آموزش های رسمی و نظامداری را از طریق دانشگاه ها یا مؤسسات آموزش عمومی پشت سر گذاشته اند، به علت کلی بودن نوع آموزش ها و نیز ماهیت مشاغل که نوعاٌ نیازمند تخصص و خبرگی ویژه ای است، در هنگام اشتغال، افراد نیازمند گذراندن آموزش های خاصی می باشند؛ به عبارت دیگر همگام با استخدام فرد در سازمان، ماهیت مشاغل، وظایفی که فرد باید در شغل مورد تصدی انجام دهد، ابزارها و وسایل ضروری برای اجرای کار و روش های انجام دادن امور مستلزم آن است که فرد درباره نحوه ی اجرای وظایف محوله، آموزش های ویژه ای را دریافت کند. بنابر این آموزش ضمن خدمت از لحاظ سازمانی به آن نوع آموزشی اطلاق می شود که عموماٌ پس از استخدام فرد در سازمان صورت می پذیرد (فتحی واجارگاه،1390 :5). در پژوهش حاظر دسته دوم، یعنی آموزش های ضمن خدمت، مد نظر می باشد.

آنچه در جامعه اطلاعاتی به خصوص در بخش آموزش و پرورش مورد تاکید است، صرف سرمایه گذاری و کاربرد سخت افزاری و ابزار گونه فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و استفاده از آن برای انبار کردن اطلاعات نیست، بلکه مساله مهم و اساسی توانمند سازی دانش آموزان در برگزیدن و انتخاب اطلاعات مورد نیاز است. این وظیفه اصلی و مهم معلمان است که دانش آموزان را آماده مواجه با فناوری های جدید کنند (کاستلر[1]، 1995).

فناوری اطلاعات، واسطه ای است که امکان بیان طیف گسترده ای از اطلاعات، اندیشه ها، مفاهیم و پیام ها را فراهم می کند. این پدیده به دلیل برخورداری از ویژگی های متفاوت، دارای تعاریف گوناگونی است. فناوری اطلاعات به مجموعه ای از ابزارها و روش های اطلاق می شود که به نحوی اطلاعات را در اشکال مختلف، جمع آوری، ذخیره، بازیابی، پردازش و توزیع می کند. فناوری اطلاعات در جهت گسترش توانمندی های اندیشه انسان تکوین یافته است. اصطلاح فناوری اطلاعات را میتوان از دو دیدگاه، مورد

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمه……………………………………………………………………. 1

مقدمه و مروری بر مطالعات گذشته………………………………………………. 1

1-1 سلول­های بنیادی جنینی……………………………………………………… 3

1-2 سلول­های بنیادی بالغ…………………………………………………………. 4

1-3 سلول­های بنیادی مغز استخوان………………………………………………. 5

1-3-1 مارکرهای سطحی خاص سلول­های بنیادی مزانشیمی………………… 8

1-3-2 تنظیم سیستم ایمنی توسط سلول­های بنیادی مزانشیمی…………… 8

1-3-3 پتانسیل تمایزی سلول­های بنیادی مزانشیمی…………………………. 10

1-4 کاربرد درمانی سلول­های بنیادی مزانشیمی………………………………. 14

1-5 انواع فاکتورهای رشد عصبی (NTFs) و ساختمان مولکولی گیرنده­های مربوط به آن­ها…17

1-5-1 فاکتورهای نوروتروفیک…………………………………………………….. 17

1-5-1-1 انواع فاکتور­های نوروتروفیک…………………………………………… 18

1-5-2 گیرنده­های مربوط به فاکتورهای رشد عصبی…………………………. 20

1-5-2-1 ساختار گیرنده P75NTR و اتصال نوروتروفین…………………………. 20

1-5-2-2 ساختار گیرنده Trk و اتصال نوروتروفین……………………………….. 22

1-6 سلول­های بنیادی عصبی……………………………………………………. 25

1-6-1 نوروسفر…………………………………………………………………….. 25

1-6-1-1 نوروسفر منبعی برای سلول درمانی………………………………….. 31

1-7 ضرورت اهداف تحقیق………………………………………………………… 33

فصل دوم: مواد و روش­ها…………………………………………………………… 35

2-2 تهیه و نگهداری حیوان آزمایشگاهی……………………………………….. 36

2-2 جداسازی و کشت سلول­های بنیادی مغز استخوان موش صحرایی بالغ…36

2-2-1 طرز تهیه محیط کشت a-MEM…………………………………………….

2-2-2 طرز تهیهPBS   فاقد كلسیم و منیزیم (2/7 : PH)………………………. 37

2-2-3 طرز تهیه تریپسین/ EDTA…………………………………………………

2-2-4 روش جداسازی و کشت سلول­های بنیادی مغز استخوان……………… 39

2-2-5 پاساژ سلولی……………………………………………………………… 39

2-3 تأیید هویت سلول‌های استرومایی به روش ایمونوسیتوشیمی………. 39

2-3-1 ایمونوسیتوشیمی CD71………………………………………………..

2-3-1-1 طرز تهیه پارافرمالدئید 4%…………………………………………….. 41

2-3-1-2 طرز تهیه ژلاتین 1/0 درصد…………………………………………….. 41

2-3-1-3 ساخت سرم بز 10%…………………………………………………… 41

2-3-1-4 طرز تهیه PBS  ایمنوسیتوشیمی (4/7 – 2/7 = PH)……………….. 42

2-3-1-5 طرز تهیه بافر گلیسرول………………………………………………….. 42

2-3-2 رنگ آمیزی آلکالین فسفاتاز………………………………………………. 43

2-4بررسی مارکر عصبی  βIII-tubulin در سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان  به روش ایمونوسیتوشیمی….44

 2-5 تایید هویت عصبی نوروسفر­ها به روش ایمونوسیتوشیمی…………… 45

2-6 بررسی مولكولی بیان ژن­های اعضای خانواده نوروتروفین……………….. 46

2-6-1 استخراج RNA كل از سلول‌های كشت شده …………………………..46

2-6-2بررسی کمی و کیفی RNA استخراج شده…………………………….. 48

2-6-3 الكتروفورز ژل آگارز …………………………………………………………49

2-6-4 واکنش ساخت cDNA (واکنش رونویسی معکوسRT-)……………… 52

2-6-5 انتخاب پرایمر……………………………………………………………… 53

2-6-6 آماده‌سازی پرایمرها……………………………………………………… 54

2-6-7 واكنش PCR……………………………………………………………….

2-7 آنالیز آماری………………………………………………………………….. 58

فصل سوم: نتایج…………………………………………………………………. 59

3-1 مشاهده مورفولوژی سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان در شرایط کشت با میکروسکوپ اینورت….59

3-2 تعیین هویت سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان با نشانگر CD71 و آلکالین فسفاتاز….60

3-3 ویژگی­های مورفولوژیکی سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان بعد از کشت طولانی مدت….60

3-4 تأیید هویت سلول‌های عصبی با بهره گرفتن از روش ایمونوسیتوشیمی….60

3-5 تأیید هویت نوروسفر­ها با بهره گرفتن از نشانگر نستین……………….. 61

3-6 ارزیابی بیان ژن­های فاكتورهای نوروتروفیك و مارکرهای نورونی و بررسی آماری شدت باند­ها و نمودار­های مربوط به آن…61

4-1 نتیجه ­گیری و بحث………………………………………………………… 70

4-1 مورفولوژی سلول­های بنیادی مزانشیمی در کشت طولانی مدت و تایید هویت آن­ها…71

4-2 بیان فاکتورهای رشد عصبی به وسیله سلول­های بنیادی مزانشیمی…72

4-3 پتانسیل تمایز سلول­های بنیادی مغز استخوان به سلول­های عصبی……74

4-4 تولید نوروسفر از سلول­های بنیادی مغز استخوان در كشت طولانی مدت….76

4-5 نتیجه گیری…………………………………………………………………… 77

پیشنهادات…………………………………………………………………………. 77

مراجع ………………………………………………………………………………..79

چکیده:

هدف : هدف ما در این پژوهش پاسخ به این سوال است که  آیا MSCs  بعد از کشت طولانی مدت می­توانند به طورخود­بخودی به سلول­های پیش­ساز عصبی تمایز یابند.

مواد وروش­ها: این تحقیق شامل دو گروه می­باشد: کشت پاساژ پنجم MSCs  در محیط کشت -MEMα و  FBS %10  به مدت سه هفته بدون تعویض محیط یا استفاده از  القاگر به عنوان گروه آزمایشی و پاساژ پنجم MSCs بدون کشت طولانی مدت به عنوان گروه کنترل. سپس هر گروه توسط واکنش زنجیره­­ای پلیمراز(RT- PCR) به منظور بیان ژن­های فاکتور­های نوروتروفیک ( NGF، BDNF، NT3، NT4/5و GDNF) و ژن­های نورونی (Nestin،TH  وNurr1) ارزیابی شد. در این مطالعه، از ایمینوسیتوشیمی Nestin و βІІІ-tubulin  به منظور تعیین سلول­هایی که این نشانگر­ها را بیان می­ کنند استفاده شد.

نتایج: پاساژ پنجم MSCs که از موش صحرایی بالغ استخراج شدند، بعد از کشت طولانی مدت (سه هفته) قادرند بطور خودبخودی به سلول­های شبه نوروسفری تمایز یابند و به نشانگر نستین پاسخ مثبت می­دهند. بعد از هفته دوم کشت، سلول­های شبه نورونی به نشانگر  βІІІ-tubulin واکنش مثبت نشان دادند. بررسی­های آماری نشان داده است که  MSCs در گروه آزمایشی افزایش معنی­داری از ژن­های فاکتور­های نوروتروفیک  NGF و  GDNFو ژن­های نورونی  Nestinو Nurr1 را نسبت به گروه کنترل نشان دادند    .(p<0.05)  

نتیجه گیری:  در این مطالعه نشان داده شد که MSCs در کشت طولانی مدت، به طورخودبخودی به نوروسفر تمایز پیدا می­ کنند بدون اینکه با فاکتور رشد یا القا­کننده خاص همراه شوند و قادرند ژن­های اختصاصی نورون­های دوپامینرژیک مانند  THو Nurr1را بیان کنند. مطالعات ما نشان می­دهد که  MSCsدر شرایط کشت طولانی مدت توانایی تمایز به سلول­های نورونی را به طور خودبخودی دارا هستند و پیشنهاد می­شود منبع سلولی مناسبی در درمان بیماری­های نورولوژیکی باشند.

فصل اول: مقدمه و مروری بر مطالعات گذشته

مقدمه:

امروزه تحقیق بر روی سلول­های بنیادی به دانش پیشرفته­ای تبدیل شده است که نه تنها در حیات علمی، بلکه در بعد اقتصادی نیز موثر قلمداد می­شود ]1[. سال­هاست که این تفکر در ذهن دانشمندان شکل گرفته که با توجه به امکان تقسیم سلولی آیا می­توان درمان را بر پایه این سلول­ها بنا نهاد. این تفکر و تحقیق به تدریج به طرف طب جدیدی سوق داده می­شود که از آن به عنوان reparative (regenerative) medicine نام برده می­شود] 2[. پر واضح است برای رسیدن به این هدف، درک کامل بیولوژی سلولی و ماهیت سلول­های بنیادی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. خصوصا” علی­رغم تحقیقات وسیع، هنوز ابهامات متعددی پیرامون نحوه عملکرد سلول­های بنیادی وجود دارد ]3[.

سلول­های بنیادی، سلول­های زایای[1] غیر بالغ­اند که قادر به خود تکثیری (Self-renewal) هستند و از این طریق جمعیت سلولی خود را حفظ می­ کنند]4[. هر سلول بنیادی در کنام یا نیچ[2] تنظیمی خود قرار گرفته است. کنام یک سلول، مجموعه ­ای از عوامل فیزیکی و شیمیایی است که سلول را احاطه کرده است. از اعمال مهم کنام سلول­های بنیادی، تنظیم توازن بین خود نوزایی و تمایز است. یکی از مکانیسم­های تنظیم کننده این توازن کنترل تقسیم متقارن[3] و نامتقارن[4] می­باشد. در تقسیم نامتقارن، از تقسیم سلول ­بنیادی دو سلول دختری ایجاد می­گردد که یکی در کنام باقی مانده و دیگری کنام را ترک کرده تا تعداد زیادی پیش­ ساز ایجاد نماید و در نهایت به سلول­های بالغ تمایز پیدا می­ کنند. در عوض در تقسیم متقارن، دو سلول­دختری ایجاد می­گردد که هر دو در کنام باقی مانده و به صورت بنیادی باقی می­مانند] 5، 6[. بنابراین سلول­های بنیادی، سلول­های تمایز نیافته­ای می­باشند که توانایی خود تکثیری، تولید نسل تمایز یافته عملکردی و ترمیم بافت بعد از صدمه را دارا هستند ]7[.

سلول­های بنیادی بر اساس قابلیت تمایز به سه گروه تقسیم می­شوند:

همه توان[5]: جزء اولین سلول­هایی هستند که در جنین شکل می­گیرند ( از تخمک لقاح یافته 1-3 روزه)،  قابلیت تمایز به انواع سلول­های ارگانیسم را دارند] 4[.

پر توان[6]: از توده سلولی داخلی[7] در مرحله بلاستوسیست 100تا 200 سلولی منشاء می­گیرند. این سلول­ها دارای توانایی تمایز و تکثیر نامحدود هستند و قادرند به هر سه لایه سلولی تمایز یابند]7[.

چند توان[8]: این گروه را سلول­های بنیادی بالغ[9] و یا سلول­های بنیادی سوماتیك نیز می‌نامند که بصورت خاموش و غیر متعهد حفظ می­شوند تا در آینده و بر اساس نیاز فعال شده و به سایر دودمان­های مربوط به همان بافت تمایز یابند]8[، به عنوان مثال سلول­های بنیادی خونساز در مغز استخوان به تمام انواع سلول­های خونی مانند گلبول‌های قرمز، لنفوسیت‌های B وT  و … تمایز می‌یابند [9،10[.

سلول­های بنیادی از لحاظ منشاٴ به دو دسته­ی، سلول­های بنیادی جنینی (ESCs)[10] و سلول­های بنیادی بالغ تقسیم می­شوند. از آنجا که استفاده از سلول­های بنیادی جنینی با مسائل اخلاقی و قانونی بسیار مواجه است و یا پیوند این سلول­ها خطر ایجاد بافت توموری را در پی خواهد داشت ]7،11[، بنابراین کلید حل این مشکل به دست آوردن منبع عظیمی از سلو­ل­هاست به گونه­ای­که قابلیت تمایز بالایی داشته باشد و قادر باشند به دفعات نامحدودی در محیط کشت تکثیر شوند تا تعداد کافی سلول قابل دسترس برای پیوند و یا هر کاربرد درمانی و پژوهشی فراهم آورد]4[.

سلول­های بنیادی مزانشیمی از مهم­ترین سلول­های بنیادی بالغ است. این سلول­ها اولین بار توسط مطالعات Friedenstein  و Petrokova در سال 1966 استخراج شدند ]12[. سلول­های بنیادی مزانشیمی توان تمایز به چندین دودمان سلولی ازجمله استخوان، عصب، غضروف و كبد را دارند] 13 .[این سلول­ها به عنوان یك منبع ایده­آل برای سلول درمانی، ژن درمانی و به عنوان ابزاری برای درمان بیماری­های مادرزادی محسوب می­گردند] 14[. گزارش­هایی مبنی بر استفاده از این سلول­ها در مدل­های حیوانی برای درمان جراحات نخاعی] 15،16[، سكتة مغزی ]17 [و پاركینسون] 18 [وجود دارد.

1-1- سلول­های بنیادی جنینی

اولین تحقیقات در زمینه  ESCs در دهه 1960 شروع شد، هنگامیکه Finch و   Ephrussii درسال1960 ، سلول­های سرطانی جنینی چند توان را از سلول­های زایای سرطانی تمایز نیافته انسان و موش جدا کردند] 19.[

این سلول­ها اولین بار در سال1981 از توده سلولی داخلی جنین موش جدا سازی شدند، سپس در سال 1998، سلول­های بنیادی جنینی انسان استخراج شدند] 20،10.[ سلول­های بنیادی جنینی فعالیت تلومرازی شدیدی دارند و قادرند به طور نامحدودی تقسیم شوند، به گونه‌ای كه سلول­های بنیادی جنینی انسانی را می‌توان در شرایط محیط كشت تا بیش از یكسال به صورت تمایز نیافته حفظ كرد و جمعیت آنرا به 80 برابر رساند] 10.[  حضور آلکالین فسفاتاز و تلومراز و بیان نشانگر اختصاصی SSEA-1 از ویژگی­های اختصاصی سلول­های بنیادی جنینی می­باشد] 21.[

 این سلول­ها از توده سلولی داخلی بلاستوسیس<p><a href="http://40y.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%aa%d9%88%d9%84%db%8c%d8%af-%d9%86%d9%88%d8%b1%d9%88%d8%b3%d9%81%d8%b1-%d8%a7-2/">&nbsp;</a></p><p><a href="http://40y.ir/%d8%af%d8%a7%d9%86%d9%84%d9%88%d8%af-%d9%be%d8%a7%db%8c%d8%a7%d9%86-%d9%86%d8%a7%d9%85%d9%87-%d8%a7%d8%b1%d8%b4%d8%af-%d8%aa%d9%88%d9%84%db%8c%d8%af-%d9%86%d9%88%d8%b1%d9%88%d8%b3%d9%81%d8%b1-%d8%a7-2/"><img class="alignnone wp-image-170857″ src="https://arshadfile.ir/wp-content/uploads/2019/08/6_001-260x300-260x300.png” alt="برای دانلود متن کامل پایان نامه ها اینجا کلیک کنید” width="182″ height="210″ /></a></p>ت جداسازی می­شوند که دارای توانایی تمایز و    تکثیر نامحدود هستند و قادرند به هر سه لایه سلولی تمایز یابند، این ویژگی را Pluripotent  می­نامند. محققین اولین بار این سلول­ها را از mice  و اخیرا” از انسان و پریمات­ها جداسازی کرده­اند] 22، 23[. یک نکته مورد توجه در ارتباط با سلول­های بنیادی جنینی موش این است که این سلول­ها پس از آنکه در محیط کشت و شرایط آزمایشگاهی قرار می­گیرند، تکثیر شده و بعد از پیوند به جنین­ در مرحله قبل از کاشته شدن، ویژگی پلوری­پوتنتی خود را حفظ کرده و قادرند انواع بافت­های تمایز نیافته با منشا اکتودرمال، مزودرمال و اندودرمال را تولید کنند ]7، 24[ مشابه همین ویژگی­ها در سلول­های بنیادی جنینی انسان نیز دیده شده است ]7[. بنابراین گرچه سلول­های بنیادی جنینی از قدرت تكثیر و تمایز بالایی برخوردارند اما كاربرد این سلول­ها با موانع اخلاقی و قانونی همراه بوده و پاسخ ایمنی را در فرد گیرنده افزایش می‌دهند [7،11،10]. علاوه بر آن وقتی سلو­ل­های بنیادی جنینی انسان یا موش به حیوانات  متولد شده پیوند زده می­شودند تولید تومور می­ کنند که حاوی انواع متفاوتی از بافت­ها شامل: پوست، مو و عضله می­باشد که تراتوما نامیده می­شود ]25[، حضور سلول­هایی از سه لایه جنینی در این تومور، نشان دهنده ظرفیت تمایزی بالای این سلول­هاست بنابراین استفاده درمانی از این سلول­ها با مشکلاتی همراه است]7[.

2-1- سلول­های بنیادی بالغ

سلول­های بنیادی بالغ، سلول­های سوماتیکی هستند که در بافت بالغ حضور دارند و قادرند به سلول­های بنیادی بالغ، سلول­های سوماتیکی هستند که در بافت بالغ حضور دارند و

دکتر تقی لشکر بلوکی
 
 
شهریور 1390
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

 

تولید نوروسفر از سلول­های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان

 

 

 

 

هدف : هدف ما در این پژوهش پاسخ به این سوال است که  آیا MSCs  بعد از کشت طولانی مدت می­توانند به طورخود­بخودی به سلول­های پیش­ساز عصبی تمایز یابند.

مواد وروش­ها: این تحقیق شامل دو گروه می­باشد: کشت پاساژ پنجم MSCs  در محیط کشت -MEMα و  FBS %10  به مدت سه هفته بدون تعویض محیط یا استفاده از  القاگر به عنوان گروه آزمایشی و پاساژ پنجم MSCs بدون کشت طولانی مدت به عنوان گروه کنترل. سپس هر گروه توسط واکنش زنجیره­­ای پلیمراز(RT- PCR) به منظور بیان ژن­های فاکتور­های نوروتروفیک ( NGF، BDNF، NT3، NT4/5و GDNF) و ژن­های نورونی (Nestin،TH  وNurr1) ارزیابی شد. در این مطالعه، از ایمینوسیتوشیمی Nestin و βІІІ-tubulin  به منظور تعیین سلول­هایی که این نشانگر­ها را بیان می­ کنند استفاده شد.

نتایج: پاساژ پنجم MSCs که از موش صحرایی بالغ استخراج شدند، بعد از کشت طولانی مدت (سه هفته) قادرند بطور خودبخودی به سلول­های شبه نوروسفری تمایز یابند و به نشانگر نستین پاسخ مثبت می­دهند. بعد از هفته دوم کشت، سلول­های شبه نورونی به نشانگر  βІІІ-tubulin واکنش مثبت نشان دادند. بررسی­های آماری نشان داده است که  MSCs در گروه آزمایشی افزایش معنی­داری از ژن­های فاکتور­های نوروتروفیک  NGF و  GDNFو ژن­های نورونی  Nestinو Nurr1 را نسبت به گروه کنترل نشان دادند    .(p<0.05)

نتیجه گیری:  در این مطالعه نشان داده شد که MSCs در کشت طولانی مدت، به طورخودبخودی به نوروسفر تمایز پیدا می­ کنند بدون اینکه با فاکتور رشد یا القا­کننده خاص همراه شوند و قادرند ژن­های اختصاصی نورون­های دوپامینرژیک مانند  THو Nurr1را بیان کنند. مطالعات ما نشان می­دهد که  MSCsدر شرایط کشت طولانی مدت توانایی تمایز به سلول­های نورونی را به طور خودبخودی دارا هستند و پیشنهاد می­شود منبع سلولی مناسبی در درمان بیماری­های نورولوژیکی باشند.

کلید واژگان: سلول­های بنیادی مزانشیمی مغز استخوان،کشت طولانی مدت، تمایز خودبخودی، نوروسفر

 

فهرست مطالب

 

 

عنوان صفحه

فصل اول: مقدمه. 1

مقدمه و مروری بر مطالعات گذشته. 1

1-1 سلول­های بنیادی جنینی.. 3

1-2 سلول­های بنیادی بالغ. 4

1-3 سلول­های بنیادی مغز استخوان. 5

1-3-1 مارکرهای سطحی خاص سلول­های بنیادی مزانشیمی.. 8

1-3-2 تنظیم سیستم ایمنی توسط سلول­های بنیادی مزانشیمی.. 8

1-3-3 پتانسیل تمایزی سلول­های بنیادی مزانشیمی.. 10

1-4 کاربرد درمانی سلول­های بنیادی مزانشیمی.. 14

1-5 انواع فاکتورهای رشد عصبی (NTFs) و ساختمان مولکولی گیرنده­های مربوط به آن­ها 17

1-5-1 فاکتورهای نوروتروفیک… 17

1-5-1-1 انواع فاکتور­های نوروتروفیک… 18

1-5-2 گیرنده­های مربوط به فاکتورهای رشد عصبی.. 20

1-5-2-1 ساختار گیرنده P75NTR و اتصال نوروتروفین.. 20

1-5-2-2 ساختار گیرنده Trk و اتصال نوروتروفین.. 22

1-6 سلول­های بنیادی عصبی.. 25

1-6-1 نوروسفر. 25

1-6-1-1 نوروسفر منبعی برای سلول درمانی.. 31

1-7 ضرورت اهداف تحقیق.. 33

فصل دوم: مواد و روش­ها. 35

2-2 تهیه و نگهداری حیوان آزمایشگاهی.. 36

2-2 جداسازی و کشت سلول­های بنیادی مغز استخوان موش صحرایی بالغ. 36

2-2-1 طرز تهیه محیط کشت    a-MEM.. 36

2-2-2 طرز تهیهPBS   فاقد كلسیم و منیزیم (2/7 : PH) 37

2-2-3 طرز تهیه تریپسین/ EDTA. 37

2-2-4 روش جداسازی و کشت سلول­های بنیادی مغز استخوان. 39

2-2-5 پاساژ سلولی.. 39

2-3 تأیید هویت سلول‌های استرومایی به روش ایمونوسیتوشیمی.. 39

2-3-1 ایمونوسیتوشیمی CD71. 40

2-3-1-1 طرز تهیه پارافرمالدئید 4%. 41

2-3-1-2 طرز تهیه ژلاتین 1/0 درصد. 41

2-3-1-3 ساخت سرم بز 10%. 41

2-3-1-4 طرز تهیه PBS  ایمنوسیتوشیمی (4/7 – 2/7 = PH). 42

2-3-1-5 طرز تهیه بافر گلیسرول.. 42

2-3-2 رنگ آمیزی آلکالین فسفاتاز 43

2-4بررسی مارکر عصبی  βIII-tubulin در سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان  به روش ایمونوسیتوشیمی.. 44

 2-5 تایید هویت عصبی نوروسفر­ها به روش ایمونوسیتوشیمی.. 45

2-6 بررسی مولكولی بیان ژن­های اعضای خانواده نوروتروفین.. 46

2-6-1 استخراج RNA كل از سلول‌های كشت شده 46

2-6-2بررسی کمی و کیفی RNA استخراج شده 48

2-6-3 الكتروفورز ژل آگارز 49

2-6-4 واکنش ساخت cDNA (واکنش رونویسی معکوسRT-) 52

2-6-5 انتخاب پرایمر. 53

2-6-6 آماده‌سازی پرایمرها 54

2-6-7 واكنش PCR. 54

2-7 آنالیز آماری.. 58

فصل سوم: نتایج… 59

 

3-1 مشاهده مورفولوژی سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان در شرایط کشت با میکروسکوپ اینورت.. 59

3-2 تعیین هویت سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان با نشانگر CD71 و آلکالین فسفاتاز. 60

3-3 ویژگی­های مورفولوژیکی سلول‌های مزانشیمی مغز استخوان بعد از کشت طولانی مدت.. 60

3-4 تأیید هویت سلول‌های عصبی با بهره گرفتن از روش ایمونوسیتوشیمی.. 60

3-5 تأیید هویت نوروسفر­ها با بهره گرفتن از نشانگر نستین.. 61

3-6 ارزیابی بیان ژن­های فاكتورهای نوروتروفیك و مارکرهای نورونی و بررسی آماری شدت باند­ها و نمودار­های مربوط به آن 61

4-1 نتیجه­گیری و بحث 70

4-1 مورفولوژی سلول­های بنیادی مزانشیمی در کشت طولانی مدت و تایید هویت آن­ها 71

4-2 بیان فاکتورهای رشد عصبی به وسیله سلول­های بنیادی مزانشیمی.. 72

4-3 پتانسیل تمایز سلول­های بنیادی مغز استخوان به سلول­های عصبی.. 74

4-4 تولید نوروسفر از سلول­های بنیادی مغز استخوان در كشت طولانی مدت.. 76

4-5 نتیجه گیری.. 77

پیشنهادات.. 77

مراجع   79

 

 

 

فهرست شکل­ها

 

شکل 1-1. مسیرهای پیام رسانی که با واسطه P75NTR  تنظیم می­شود.. 22

شکل 1-2. نوروتروفین­ها و گیرنده­های مربوط با آن:رسپتور تیروزین کیناز و  P75NTR. 23

شکل 1-3. مسیرهای سیگنالینگ که با واسطه Trk تنظیم می­شود. 24

شکل 1-4. سلول­های بنیادی عصبی و رده­های سلولی مربوط به آن.. 25

 شکل 1-5 .ارزیابی شکل­ گیری نوروسفر. 26

 شكل 1. تصاویر فاز كنتراست سلول­های استرومایی مغز استخوان موش صحرایی در محیط كشت در پاساژهای مختلف. 62

 شكل 2. شناسایی سلول­های استرومایی مغز استخوان موش صحرایی.. 63

شکل 3. تصویر فاز کنتراست از MSCs در پاساژ پنجم بعد از دو هفته   64

شکل 3. تصویر فاز کنتراست از پاساژ پنجم  MSCs پس از هفته سوم. 65

شکل4 تأیید هویت سلول‌های عصبی با بهره گرفتن از روش ایمونوسیتوشیمی  66

 شکل 5 تأیید هویت نوروسفر­ها با بهره گرفتن از نشانگر نستین  66

شكل6 A.الگوی بیان ژن­ فاکتورهای نوروتروفیک در پاساژ پنجم سلول­های بنیادی مزانشیمی (گروه کنترل) و B: گروه آزمایشی (کشت طولانی مدت). 67

شكل 6. C الگوی بیان ژن پیش­ساز عصبی و ژن­های اختصاصی سلول­های دوپامینرژیک در پاساژ پنجم سلول­های بنیادی مزانشیمی (گروه کنترل) و D. گروه آزمایشی (کشت طولانی مدت).    67

 نمودار 6 A.  مقایسه میزان بیان نسبی ژن­های فاکتور­های نوروتروفیک در گروه آزمایشی و کنترل.. 68

 نمودار6  B.مقایسه میزان بیان نسبی ژن­های نورونی در گروه آزمایشی و کنترل.. 69

 

 

 

فهرست جدول­ها

 

جدول1-1 . اسامی گوناگون سلول­های بنیادی مزانشیمی.. 6

جدول1-2 اطلاعات مربوط به پرایمرها، F : پرایمر بالادست ، R : پرایمر پایین‌دست.. 57

 

مقدمه

امروزه تحقیق بر روی سلول­های بنیادی به دانش پیشرفته­ای تبدیل شده است که نه تنها در حیات علمی، بلکه در بعد اقتصادی نیز موثر قلمداد می­شود ]1[. سال­هاست که این تفکر در ذهن دانشمندان شکل گرفته که با توجه به امکان تقسیم سلولی آیا می­توان درمان را بر پایه این سلول­ها بنا نهاد. این تفکر و تحقیق به تدریج به طرف طب جدیدی سوق داده می­شود که از آن به عنوان reparative (regenerative) medicine نام برده می­شود] 2[. پر واضح است برای رسیدن به این هدف، درک کامل بیولوژی سلولی و ماهیت سلول­های بنیادی از اهمیت ویژه­ای برخوردار است. خصوصا” علی­رغم تحقیقات وسیع، هنوز ابهامات متعددی پیرامون نحوه عملکرد سلول­های بنیادی وجود دارد ]3[.

سلول­های بنیادی، سلول­های زایای[1] غیر بالغ­اند که قادر به خود تکثیری (Self-renewal) هستند و از این طریق جمعیت سلولی خود را حفظ می­ کنند]4[. هر سلول بنیادی در کنام یا نیچ[2] تنظیمی خود قرار گرفته است. کنام یک سلول، مجموعه ­ای از عوامل فیزیکی و شیمیایی است که سلول را احاطه کرده است. از اعمال مهم کنام سلول­های بنیادی، تنظیم توازن بین خود نوزایی و تمایز است. یکی از مکانیسم­های تنظیم کننده این توازن کنترل تقسیم متقارن[3] و نامتقارن[4] می­باشد. در تقسیم نامتقارن، از تقسیم سلول ­بنیادی دو سلول دختری ایجاد می­گردد که یکی در کنام باقی مانده و دیگری کنام را ترک کرده تا تعداد زیادی پیش­ ساز ایجاد نماید و در نهایت به سلول­های بالغ تمایز پیدا می­ کنند. در عوض در تقسیم متقارن، دو سلول­دختری ایجاد می­گردد که هر دو در کنام باقی مانده و به صورت بنیادی باقی می­مانند] 5، 6[. بنابراین سلول­های بنیادی، سلول­های تمایز نیافته­ای می­باشند که توانایی خود تکثیری، تولید نسل تمایز یافته عملکردی و ترمیم بافت بعد از صدمه را دارا هستند ]7[.

سلول­های بنیادی بر اساس قابلیت تمایز به سه گروه تقسیم می­شوند:

همه توان[5]: جزء اولین سلول­هایی هستند که در جنین شکل می­گیرند ( از تخمک لقاح یافته 1-3 روزه)،  قابلیت تمایز به انواع سلول­های ارگانیسم را دارند] 4[.

پر توان[6]: از توده سلولی داخلی[7] در مرحله بلاستوسیست 100تا 200 سلولی منشاء می­گیرند. این سلول­ها دارای توانایی تمایز و تکثیر نامحدود هستند و قادرند به هر سه لایه سلولی تمایز یابند]7[.

چند توان[8]: این گروه را سلول­های بنیادی بالغ[9] و یا سلول­های بنیادی سوماتیك نیز می‌نامند که بصورت خاموش و غیر متعهد حفظ می­شوند تا در آینده و بر اساس نیاز فعال شده و به سایر دودمان­های مربوط به همان بافت تمایز یابند]8[، به عنوان مثال سلول­های بنیادی خونساز در مغز استخوان به تمام انواع سلول­های خونی مانند گلبول‌های قرمز، لنفوسیت‌های B وT  و … تمایز می‌یابند [9،10[.

سلول­های بنیادی از لحاظ منشاٴ به دو دسته­ی، سلول­های بنیادی جنینی (ESCs)[10] و سلول­های بنیادی بالغ تقسیم می­شوند. از آنجا که استفاده از سلول­های بنیادی جنینی با مسائل اخلاقی و قانونی بسیار مواجه است و یا پیوند این سلول­ها خطر ایجاد بافت توموری را در پی خواهد داشت ]7،11[، بنابراین کلید حل این مشکل به دست آوردن منبع عظیمی از

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائیدچون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است

چکیده

پروتئازهای میکروبی در بین مهم‌ترین آنزیم‌های هیدرولیز‌کننده قرار‌دارند که حدود %60 از بازار جهانی آنزیم‌های صنعتی را به خود اختصاص داده‌اند. در این پژوهش، ستنز آنزیم پروتئاز در فرآیند تخمیر حالت جامد با بهره گرفتن از باکتری Bacillus. licheniformis مورد بررسی قرار‌گرفت. ضایعات و محصولات مختلف کشاورزی شامل سبوس گندم، سبوس برنج، باگاس، پوسته ذرت، آرد‌ذرت و آرد‌جو بعنوان سوبسترا مورد استفاده قرار‌گرفتند. پروتئاز تولیدی از پوسته گندم نسبت به بقیه سوبسترا فعالیت بیشتری نشان داده است. اثر پارامترهای مختلف استخراج شامل نوع و مقدار محلول استخراج کننده و زمان اقامت در شیکر مورد ارزیابی قرار‌گرفت. بیشترین میزان بازیابی پروتئاز با بهره گرفتن از 50 میلی‌لیتر بافر تریس پس از طی مدت 1 ساعت در شیکر بدست آمد. علاوه بر این، تأثیر پارامترهای عملیاتی چون زمان، دما، pH، رطوبت ابتدایی، رطوبت کابین، اندازه ذرات و میزان مایه تلقیح بر تولید آنزیم مورد بررسی قرار‌گرفت. نتایج نشان داد که بیشترین میزان فعالیت آنزیم پروتئاز پس از 48 ساعت تخمیر، در دمای Cº 35 ، pH ابتدایی برابر 9، رطوبت کابین %90، اندازه ذرات در محدوده cm 2-1 و رطوبت اولیه %200 برای سینی بالایی و %150 برای سینی میانی بدست آمد. همچنین تأثیر مکمل‌های مختلف کربنی و نیتروژنی بر تولید پروتئاز بررسی‌شد. نتایج نشان‌داد که با غنی‌سازی سوبسترا با سبوس برنج (w/w %1) و آرد ذرت ( w/w%2)، بیشترین فعالیت آنزیم پروتئاز بدست‌آمد. حداکثر فعالیت پروتئاز پس از گذشت 48 ساعت، تحت تمامی شرایط مطلوب، میزان فعالیت U/gds 1/1281 و U/gds 7/1048 به ترتیب برای سینی بالایی و میانی بدست آمد. تأثیر دما و pH بر فعالیت و پایداری آنزیم مورد بررسی قرار‌گرفت. نتایج نشان داد که پروتئاز تولیدی ماهیت قلیایی داشته و پایداری بسیار قابل توجهی در محدوده تغییرات دما در بازه Cº 85-30 و مقادیر pH بین 13-7 داشته است و بیشترین فعالیت در مقدار pH برابر 8 و دمای Cº65 حاصل شده است. همچنین کاربرد آنزیم تولیدی در پردازش چرم و هیدرولیز لایه ژلاتین از فیلم‌های عکاسی و همچنین به عنوان افزودنی به شوینده، مورد بررسی قرار‌گرفت. نتایج نشان داد که پروتئاز قلیایی حاصل از B. licheniformis قابلیت بسیار خوبی در حذف لکه‌های مختلف از پارچه، موزدایی از پوست گاو و هضم لایه ژلاتینی از فیلم‌های عکاسی از خود نشان داد. همچنین، تولید آنزیم پروتئاز با بهره گرفتن از فرآیند تخمیر حالت جامد در بیوراکتور و فلاسک بررسی و دو سامانه از نظر میزان تولید آنزیم با یکدیگر مقایسه شدند.

واژه‌های كلیدی: پروتئاز، سبوس گندم، تخمیر حالت جامد، بیوراکتور سینی‌دار، Bacillus. licheniformis

فهرست مطالب

فصل1  1

مقدمه  1

1-1. مقدمه 2

1-2. تعریف آنزیم 2

1-3. تاریخچه آنزیم 2

1-4. ساختار آنزیم 4

1-5. تقسیم‌بندی آنزیم‌ها 5

1-6. تاریخچه آنزیم پروتئاز. 6

1-7. عملکرد پروتئازها 6

1-8. تخمیرحالت جامد 7

1-9. ضرورت انجام پروژه 8

1-10. اهداف این پروژه 8

فصل2 مروری بر منابع مطالعاتی  10

2-1. مقدمه 11

2-2. پروتئازها 11

2-3. منابع پروتئازها 12

2-3-1. پروتئازهای گیاهی. 12

2-3-2. پروتئازهای حیوانی. 13

2-3-3. پروتئازهای میکروبی. 13

2-4. تقسیم بندی پروتئازها 16

2-5. پروتئازهای قلیایی. 19

2-6. مکانیزم عمل پروتئازها 22

2-7. کاربردهای صنعتی آنزیم پروتئاز. 22

2-7-1. صنعت مواد شوینده 23

2-7-2. صنایع غذایی. 24

2-7-3. صنعت چرم 25

2-7-4. صنعت عکاسی. 26

2-7-5. صنایع دارویی. 26

2-7-6. مدیریت محیط زیست.. 27

2-8. تولید آنزیم پروتئاز. 27

2-9. تخمیر حالت غوطه ور. 28

2-9-1. تخمیر حالت جامد 29

2-9-2. مقایسه سیستم‌های تخمیر جامد و غوطه‌ور. 29

2-9-3. انتقال جرم در تخمیر حالت جامد 30

2-9-4. عملیات انتقال جرم در مقیاس ماکرو. 31

2-9-5. عملیات انتقال جرم در مقیاس میکرو. 32

2-9-6. انتقال اکسیژن. 32

2-9-7. نفوذ آنزیم‌ها 33

2-9-8. جنبه‌های انتقال حرارت.. 34

2-9-9. میکروارگانیزم‌های مورد استفاده در تخمیر حالت جامد 35

2-9-10. کاربردهای تخمیر حالت جامد 37

2-9-11. آنزیم‌های بدست آمده از فرآیند تخمیر جامد 38

2-10. طراحی بیوراکتور. 39

2-11. انواع بیوراکتورهای مورد استفاده در تخمیر حالت جامد 40

2-11-1. بیوراکتورهای سینی‌دار. 41

2-11-2. بیوراکتورهای بستر‌پرشده 42

2-11-3. بیوراکتورهای استوانه ای‌دوار. 43

2-11-4. بیوراکتورهای بستر‌سیال. 45

2-12. مراحل عمومی برای انجام فرآیند SSF در داخل بیوراکتور. 46

2-13. عوامل مؤثر در تولید پروتئاز در فرآیند SSF در داخل بیوارکتور. 47

فصل3 مواد و روش‌ها 48

3-1. مقدمه 49

3-2. تجهیزات مورد استفاده 49

3-3. تعیین مشخصات سوبسترا 50

3-3-1. محاسبه میزان خاکستر. 50

3-3-2. محاسبه میزان رطوبت.. 51

3-3-3. محاسبه میزان قند موجود در سوبسترا 51

3-3-4. محاسبه میزان پروتئین. 52

3-3-5. تعیین درصد مواد استخراجی. 54

3-3-6. تعیین درصد سلولز. 54

3-3-7. تعیین درصد لیگنین. 55

3-3-8. تعیین درصد همی‌سلولز. 55

3-3-9. محاسبه اندازه ذرات سوبسترا 55

3-4. میکروارگانیسم و محیط کشت.. 56

3-4-1. انتخاب میکروارگانیسم 56

3-4-2. مشخصات میکروارگانیسم 57

3-4-3. محیط کشت.. 57

3-4-4. تهیه مایه تلقیح. 59

3-4-5. منحنی رشد باکتری. 60

3-4-6. تعیین pH بهینه باکتری. 60

3-5. تخمیر حالت جامد 61

3-6. نمونه‌گیری و استخراج آنزیم از سوبسترای تخمیر‌یافته 63

3-7. فعالیت پروتئاز. 64

3-7-1. منحنی استاندارد تیروزین. 65

3-8. بررسی تأثیر پارامترهای مختلف بر روی تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور سینی‌دار  66

3-8-1. تأثیر نوع سوبسترای جامد 66

3-8-2. تأثیر مدت زمان تخمیر. 67

3-8-3. اثر دما 67

3-8-4. تأثیر pH. 67

3-8-5. اثر پارامترهای مختلف بر روی استخراج آنزیم 68

3-8-6. تأثیر رطوبت اولیه سوبسترا 68

3-8-7. تأثیر رطوبت داخلی راکتور. 68

3-8-8. تأثیر اندازه ذرات.. 68

3-8-9. تأثیر میزان تلقیح. 69

3-8-10. تأثیر غنی‌سازی سوبسترا با منابع کربنی و نیتروژنی. 69

3-8-11. تأثیر pH بر فعالیت و پایداری آنزیم تولیدی. 69

3-8-12. تأثیر دما بر فعالیت و پایداری آنزیم تولیدی. 70

3-9. کاربردهای آنزیم تولیدی. 71

3-9-1. افزودنی به مواد شوینده 71

3-9-2. پردازش چرم 71

3-9-3. هیدرولیز لایه ژلاتینی فیلم‌های عکاسی و آزاد سازی نقره 72

3-10. مقایسه تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 72

 

فصل4 نتایج و تفسیر آنها 73

4-1. مقدمه 74

4-2. محاسبه خصوصیات سبوس گندم 74

4-3. منحنی رشد باکتری. 75

4-4. pH بهینه رشد باکتری. 75

4-5. بررسی پارامترهای مختلف بر تولید پروتئاز. 76

4-5-1. تأثیر مدت زمان تخمیر. 76

4-5-2. بررسی تأثیر نوع سوبسترای جامد 78

4-5-3. بررسی پارامترهای مؤثر بر استخراج پروتئاز. 79

4-5-4. تأثیر pH ابتدایی. 82

4-5-5. بررسی دمای داخل بیوراکتور. 82

4-5-6. تأثیر رطوبت ابتدایی سوبسترا 84

4-5-7. تأثیر رطوبت داخلی بیوراکتور. 85

4-5-8. تأثیر اندازه ذرات.. 86

4-5-9. تاثیر میزان مایه تلقیح. 87

4-5-10. بررسی تأثیر غنی سازی سوبسترا با منابع کربنی و نیتروژنی. 87

4-6. بهینه سازی شرایط فعالیت پروتئازی آنزیم 92

4-6-1. تعیین pH بهینه فعالیت آنزیم 92

4-6-2. تعیین دمای بهینه فعالیت آنزیم 94

4-6-3. تعیین pH پایداری آنزیم 95

4-6-4. تعیین دمای بهینه پایداری آنزیم 96

4-7. کاربردهای آنزیم پروتئاز قلیایی حاصل از B.licheniformis 97

4-7-1. عملکرد پروتئاز قلیایی به عنوان افزدونی به شوینده 97

4-7-2. موزدایی از پوست.. 98

4-7-3. هیدرولیز لایه ژلاتینی فیلم‌های X-Ray. 99

4-8. مقایسه تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 100

فصل5 نتیجه‌گیری و پیشنهادها 103

5-1. نتیجه‌گیری. 104

5-2. پیشنهادها 106

فهرست اشکال

فصل1  1

مقدمه  1

شکل1-1. مکانیزم اثر آنزیم بر روی انرژی واکنش.. 3

شکل1-2. شماتیکی از مدل‌های ارائه شده برای جایگاه فعال آنزیمی، (1): مدل قفل و کلید، (2): مدل القایی  4

شکل1-3. نقش پروتئازها در کاتالیز کردن پیوندهای پپتیدی.. 7

فصل2 مروری بر منابع مطالعاتی  10

شکل2-1. ارتباط فرآیندهای میکرو و ماکرو در فرآیند تخمیر حالت جامد 32

شکل2-2. بیوراکتور سینی‌دار. 42

شکل2-3. بیوراکتور بسترپرشده بصورت افقی و عمودی.. 43

شکل2-4. بیوراکتور استوانه ای‌دوار. 44

شکل2-5. بیوراکتور بستر‌سیال. 45

فصل3 مواد و روش‌ها 48

شکل3-1. منحنی استاندارد گلوکز. 52

شکل3-2. منحنی استاندارد پروتئین. 53

شکل3-3. تصویر میکروسکوپی از باکتری B. licheniformis 56

شکل3-4. نمایی از بیوراکتور مور استفاده جهت تولید پروتئاز در تخمیر حالت جامد 62

شکل3-5. دیاگرام شماتیک بیوراکتور سینی‌دار. (1) پمپ، (2) نمایشگر و کنترلر دما و رطوبت، (3) نازل                                                                                                  (4) المنت حرارتی، (5) سینی، (6) فن، (7) حسگر دما، (8) حسگر رطوبت.. 63

شکل3-6. نمونه 5گرمی سوبسترای تخمیریافته، (1) : قبل از تخمیر، (2): پس از تخمیر. 64

شکل3-7. منحنی استاندارد تیروزین. 66

فصل4 نتایج و تفسیر آنها 73

شکل4-1. منحنی رشد باکتری.. 75

شکل4-2. تأثیر زمان تخمیر بر روی فعالیت پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 77

شکل4-3. تأثیر زمان تخمیر بر روی محتوای پروتئین کل. 78

شکل4-4. تأثیر نوع سوبسترای جامد بر فعالیت پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 79

شکل4-5. تأثیر محلول های مختلف بر استخراج پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 80

شکل4-6. تأثیر حجم بافر بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 81

شکل4-7. تأثیر زمان اقامت در شیکر بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 81

شکل4-8. اثر pH ابتدایی بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 82

شکل4-9. تأثیر دمای داخل بیوراکتور بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 83

شکل4-10. تأثیر رطوبت ابتدایی سوبسترا بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 84

شکل4-11. اثر رطوبت داخلی بیوراکتور بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 85

شکل4-12. تأثیر اندازه ذرات سوبسترا بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 86

شکل4-13. تأثیر میزان مایه تلقیح بر فعالیت و پروتئین کلی پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 87

شکل4-14. تأثیر منابع کربنی مکمل بر تولید آنزیم پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 89

شکل4-15. تأثیر غلظت های مختلف سبوس برنج بر تولید آنزیم پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 89

شکل4-16. تأثیر منابع نیتروژنی مکمل بر تولید آنزیم پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 91

شکل4-17. تأثیر غلظت های مختلف آرد ذرت بر تولید آنزیم پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 91

شکل4-18. تأثیر pH بر فعالیت آنزیم پروتئاز پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 93

شکل4-19. اثر دما بر فعالیت آنزیم پروتئاز. 94

شکل4-20. اثر pH بر پایداری آنزیم پروتئاز پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 95

شکل4-21. اثر دما بر پایداری آنزیم پروتئاز پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 96

شکل4-22. اثر زمان بر پایداری حرارتی آنزیم پروتئاز پروتئاز تولیدی از B.licheniformis 97

شکل4-23. عملکرد پروتئاز قلیایی تولیدی از B.licheniformis بعنوان افزودنی به شوینده، (1) کنترل،                                               (2) اثر شوینده تجاری بر روی پارچه لکه شده، (3) اثر آنزیم و شوینده تجاری بر روی پارچه لکه شده 98

شکل4-24. موزدایی آنزیمی از پوست گاو با بهره گرفتن از پروتئاز قلیایی تولیدی از B.licheniformis                                               (1) کنترل (2) نمونه پس از 16 ساعت انکوباسیون در دمای اتاق. 98

شکل4-25. هیدرولیز آنزیمی لایه ژلاتینی با بهره گرفتن از پروتئاز قلیایی تولیدی از B.licheniformis..                                            (1) کنترل، (2) فیلم عکاسی پس از هیدرولیز آنزیمی. 99

شکل4-26. تأثیر زمان بر تولیدآنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 101

شکل4-27. تأثیر دما بر تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 101

شکل4-28. تأثیر رطوبت ابتدایی بر تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 102

شکل4-29. تأثیر محرک‌های پروتئینی مختلف بر تولید آنزیم پروتئاز در بیوراکتور و فلاسک… 102

فصل5 نتیجه‌گیری و پیشنهادها 103

فهرست جداول

فصل1  1

مقدمه  1

جدول1-1. گروه‌‌های آنزیمی و واکنش‌های مرتبط. 5

فصل2 مروری بر منابع مطالعاتی  10

جدول2-1. پروتئاز‌های قلیایی باکتریایی تجاری، شرکت تولید کننده، منابع و کاربردهای صنعتی  15

جدول2-2. برخی از خواص کارلسبرگ و BPN. 19

جدول2-3. دمای بهینه و پایداری حرارتی پروتئازهای قلیایی حاصل از گونه های باسیلوس.. 20

جدول2-4. pH بهینه پروتئازهای قلیایی تولید شده توسط گونه باسیلوس.. 21

جدول2-5. میکروارگانیسم‌های مورد استفاده در فرآیندهای تخیمری حالت جامد 36

جدول2-6. کاربردهای تخمیر حالت جامد 37

جدول2-7. آنزیم‌های تولید شده در فرآیند تخمیر حالت جامد 38

جدول2-8. انواع بیوراکتورها در فرآیند تخمیر جامد و محصولات تولیدی.. 46

فصل3 مواد و روش‌ها 48

جدول3-1. ترکیب محیط کشت مایع. 58

جدول3-2. ترکیبات مایه تلقیح. 60

فصل4 نتایج و تفسیر آنها 73

جدول4-1. خصوصیات فیزیکی و شیمیایی سبوس گندم 74

جدول4-2. pH بهینه رشد باکتری.. 76

جدول4-3. تأثیر سبوس برنج (1%) و آرد ذرت (2%) بر تولید پروتئاز در بیواکتور سینی دار. 92

فصل5 نتیجه‌گیری و پیشنهادها 103

فهرست علائم اختصاری

دور بر دقیقه ……………………………………………………………………………………………………………………….rpm    

ه- تولید گیاهان مقاوم به شوری و یا علف­کش­ها از طریق انتخاب و غربال­گیری یک سلول6 (تورس7، 1989).

 

 

 

گل بنفشه با نام علمی Viola odorata L. متعلق به تیره گل بنفشه (Violaceae ) است که به­طور وحشی در کوهپایه‌های البرز، شمال ایران و همچنین در جنگل‌های گرگان می‌روید. این گیاه علفی، یک یا دوساله است که با ارتفاعی در حدود 10 سانتی­متر رشد می­ کند. برگ‌ها بیضی شکل به رنگ سبز تیره، گل‌ها از محور برگ‌ها به صورت انفرادی و به ندرت جفتی ظاهر می‌شوند. گل‌ها دارای 5 گلبرگ نابرابر است که با رنگ­های مختلف سفید، بنفش، زرد، آبی، ارغوانی، بُرنز، کِرم، نارنجی و صورتی دیده می­شوند. روش ازدیاد آن به وسیله بذر و تقسیم بوته است. بذرهای گیاه بنفشه دارای خفتگی طولانی است بنابرین جوانه­زنی آن­ها کند است و نیاز به سرمادهی دارند (روپیندر و رامش[2]، 1998). گیاه گل بنفشه به عنوان یک گیاه زینتی در باغچه‌ها و حاشیه‌ها کاشت می‌شود. موارد استفاده از گل بنفشه به­علت داشتن رنگ و منظره زیبا در محل‌های سایه­دار، پارک­ها، تولید عطر (در انواع معطر) و تهیه دسته گل (در انواع دارای دمگل طویل) است. گیاه بنفشه معمولاً در تابستان در خزانه کشت می‌شود و در اوایل پائیز به زمین اصلی انتقال می‌یابد و با تولید گل‌‌های زیبا در طول پائیز و زمستان به زندگی خود ادامه می‌دهد (ادوارد و هو2، 1999).

گیاهان تیره گل بنفشه به ویژه گل بنفشه به دلیل ترکیبات فنولی، متیل سالیسیلات3 و آلکالوئید4 از  قدیمی­ترین گیاهان دارویی محسوب می‌شوند (چوپرا و همکاران5، 1958). بررسی‌ها نشان داده­اند که برگ و گل گیاه بنفشه دارای ویژگی­های دارویی می‌باشند. مواد موثره آن ضد­التهاب، معرق، ادرار­­آور، نرم کننده، خلط­آور، تب بر و ملین هستند. ریشه‌های این گیاه، دارای آلکالوئیدی بنام ویولین6 است که به­عنوان داروی خلط­آور استفاده می‌شود. از لحاظ خواص درمانی، بنفشه معطر (Viola odorata L.) با وجود اسید سالیسلیک7 در تهیه آسپرین8 به کار می‌رود (زرگری، 1376).

کشت گل بنفشه در فضای سبز و اثرات دارویی آن سبب شده این گیاه از اهمیت زیادی برخوردار باشد. جمعیت بومی این گیاه به­طور هشدار دهنده­ای در حال خطر نابودی است (تیلور و ویتر9، 1998). گیاهان جنس ( (Viola sp.از دورگه­گیری بین­گونه­ای و درون­گونه­ای ایجاد می‌شوند که در طبیعت آزادانه این اتفاق می‌افتد. بنابرین تشخیص تاکسونومی آن‌ها از گونه‌های مختلف مشکل است (دانشور، 1386).

روش کشت بافت یکی از روش‌های کارآمد و قابل اعتماد برای تکثیر و حفظ این گیاه است. روش كشت بافت گیاهی، طیف وسیعی از روش­ها را شامل می‌شود. از جمله این روش­ها باززایی از بافت­های جنینی، قطعات سایر بافت­ها، كالوس تولیده شده از بافت‌های آن، سلول­های جدا شده و یا پروتوپلاست را می­توان نام برد. روش کشت بافت گیاهی یکی از مهم­ترین روش­ها در راستای تولید صنعتی متابولیت­های ثانویه است زیرا پتانسیل تولید این مواد در شرایط طبیعی به دلیل محدود بودن منابع گیاهی، بالا بودن هزینه­ها و سایر مشکلات مربوط به تهیه متابولیت­های ثانویه کم است (اثنی عشری و زکایی خسروشاهی، 1388).

فرضیه:

1- با بهره گرفتن از روش کشت بافت و انتخاب اندام­های مختلف گیاه بنفشه معطر ((Viola odorata L. در محیط کشت موراشیگ و اسکوگ[3] ((MS همراه با بهره گرفتن از تنظیم­کننده‌های رشد گیاهی می­توان تولید کالوس نمود و سپس از آن گیاهك كامل تولید كرد و به گلخانه منتقل شود.

اهداف پژوهش: 

1. تولید کالوس و تولید گیاهک بنفشه معطر با بهره گرفتن از تنظیم­کننده­ های رشد مختلف از مانند توفوردی (2,4-D)، کاینتین[4]، تیدازرون3 (TDZ)، نفتالین استیک اسید(NAA) و ایندول بوتریک اسید(IBA) .
معرفی مناسب­ترین اکسین و سایتوکنین و بررسی تاثیر غلضت­های مختلف تنظیم­کننده­ های رشد گیاهی برای تولید کالوس و باززایی از آن.
اثر پلی­آمین‌ها مانند پوترسین4بر باززایی از کالوس گل بنفشه.
 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم

مروری بر پژوهش ها
 

 
 

 

 

فصل دوم
مروری بر پژوهش‏های انجام شده
1- 2 گیاه شناسی
تیره گل بنفشه، عموما گیاهانی علفی و دارای نمونه‌های معدودی به­صورت بوته‌های چوبی می‌باشند. در بین انواعی از آن‌ها نمونه‌های درخچه­ای مانند و به­ندرت درخت یافت می‌گردد. گیاهان تیره بنفشه، برگ‌های متناوب و گل‏های نرماده، نامنظم و به صورت منفرد یا مجتمع دارند ( مظفریان، 1379).

گل بنفشه با نام علمی Viola odorata L. متعلق به تیره Violaceaاست. این گیاه علفی، در شرایط آب و هوایی خاص می ­تواند چندساله باشد ولی از نظر گل­کاری جزء گل­های یک­ساله و یا دو­ساله محسوب می­شود. این گیاه با ارتفاع در حدود 10 سانتی متر رشد می‌کند. گل‌ها، ساده و معطر به رنگ بنفش تیره که اواخر زمستان گل می­دهد (سوارپ[5]، 2009 و سینگ2، 1987). این گیاه دارای برگ‌های بیضی شکل، به رنگ سبزتیره است. گل‌های آن حالت نیمه ایستا و دارای 5 گلبرگ نابرابر است که بر حسب انواع آن اندازه‌های مختلف دارد. روش افزایش آن به وسیله بذر و تقسم بوته است. ارقامی که بنام ویولت3 خوانده می‌شوند را می‌توان به وسیله ساقه‌های رونده­ای که کمی ریشه

 

تولید کرده باشند، تکثیرکرد (خوشخوی، 1368).

مقاومت آن به سرما یکی از ویژگی­های بارز آن می‌باشد حتی در زمستان در مقابل سرما مقاوم است. بنفشه خود گشن است و از طریق حصول نژادهای خالص و سپس دورگ گیری4 و تهیه بذ ر F1 همه ساله در جهان تکثیر می‌شود و بذر نسل اول پس از چند بار کشت و کار مشخصات خود را از نظر رنگ و شکل از دست می‌دهد و تولید گل‌های کوچک می کند (حکمتی، 1382).

2-2پراکندگی گل بنفشه
   فراوانی گل بنفشه بیشتر در نواحی نیمکره ­شمالی است به­ طوری که فقط تعداد معدودی از آن­ها در نیمکره جنوبی یافت می­شود. بنفشه‌های امروزی که در اثر تعداد فراوان، دورگه­گیری بدست آمده است، به­صورت وحشی در تمام دنیا پراکنده شده­اند، به­ طوری که انواع وحشی آن‌ها در ایران، در کوهپایه‌های البرز و شمال ایران و همچنین در جنگل‏های گرگان وجود دارند. بنفشه معطر در بسیاری از نواحی ایران، به­ویژه در کوهستان‏ها، در زیر سایه درختان می‏رویند. همچنین این گیاه در نواحی شمالی ایران، منطقه البرز، رودبار و نواحی مختلف دیگر به چشم می­خورند (زرگری،1376).

تعدادی از گونه های مهم گیاه بنفشه که در ایران و جهان پراکنده اند به شرح زیر است:

1- بنفشه خوشبو یا معطر (Vioal odorata L.) : این گیاه دارای ساقه زیر­زمینی کوتاه، به ضخامت 1 تا 3 میلی­متر است. دمبرگ کرکدار، شکل برگ­ها دایره‏ای تا تخم­مرغی پهن با قاعده قلبی­شکل است. جام گل، بنفش رنگ، به­ندرت سفید و معطر است. گل­ها دارای مهمیز راست یا تقریباً خمیده هستند. کپسول بذرها، تقریباً کروی یا 3­وجهی، با کرک­های انبوه­ است که در امتداد خاک قرار می­گیرند. بذرها به طول 3-5/2 میلی­متر، تخم­مرغی، سفید یا قهوه­ای کم­رنگ­اند. این گونه از اواسط تا اواخر بهار گل‌های صورتی، سفید یا ارغوانی خود را که برخی کم پر و بعضی پرپر می‌باشند را ظاهر می‌کند (مظفریان،1391).

2- گونه Viola tricolure : نام عمومی آن Pansy است. معمولاً چند ساله است اما در دشت­ها به صورت یک ساله یا در تپه­ها، دوساله دیده شده است. گیاه دارای رشد 25-20 سانتی متری با برگ­های بلند و لبه­های بریده است. گل­های آن دارای طیف وسیعی از رنگ­ها شامل آبی، ارغوانی، قرمز، قهوه ای مایل به قرمز، زرد، کرم، صورتی، سیاه، سفید و قرمز شرابی است. حاشیه گلبرگ­ها گاهی موج دار یا مضرسی می­باشد. اندازه گل­ها در رقم­های این گونه بسیار مختلف است و گاهی به 10 تا 15 سانتی­متر هم می­رسند. گل­ها در اوایل صبح دارای بوی مطبوعی هستند (سوارپ، 2009).

3-گونه Viola cornuta: این گیاه دارای گل‌هایی به رنگ ثابت و معمولاً کوچک­تر از گونه بنفشه سه­رنگ است. برگ آن پهن بیضی شکل که زیر برگ کرک دار است. زمین­های با زهکشی خوب و آفتابی را ترجیح می­دهد. در میان دورگه­های آن رقم­های ‘Blue Perfection’ که گل آن به رنگ آبی، ‘Arkwrite Ruby’ به رنگ قرمز روشن با مرکز تیره، ‘Lutea Splendense’ به رنگ زرد طلائی، ̕‘Ardross Gem طلایی تیره و آبی و ̕‘Northfield Gem با رنگ بنفش-ارغوانی وجود دارند.

4– گونه Viola wittrockiana: این گیاه دارای گل‌هایی به قطر حدود 5 سانتی­متر و در محدوده­ای از    رنگ­های مختلف از قبیل زرد، صورتی، قرمز­­تیره، قهوه­ای، آبی، ارغوانی و سفید دیده می­شوند. ساقه بنفشه فرنگی، به رنگ سبز مایل به زرد است و ریشه آن دارای بوی نسبتاً مطبوع می­باشد. برگ‌های آن متناوب، دمبرگ طولانی، بیضوی با دندانه‌های فاصله­دار است. این گیاه با این­که چندساله است، با شروع هوای گرم رشد آن کاهش می­یابد و مانند گیاه دوساله عمل می کند. گل­دهی این گیاه دورگه اواسط بهار تا اواسط تابستان است. تکثیر آن به ­وسیله بذر و یا قلمه ساقه می­باشد (متقی، 1390).

5- بنفشه جنگلی (Viola sylvestris) : این گونه علاوه بر این­که از نظر مشخصات گیاه شناسی به گونه V.odorata L. بسیار نزدیک است، به گونه Viola sieheana نیز شباهت بسیاری دارد. رویشگاه این سه گونه در ایران در اراضی جنگلی شمال ایران یافت می­شوند (مظفریان، 1391).

3-2 شرایط محیطی رشد و پرورش گل بنفشه

بنفشه معمولاً در تابستان در خزانه کشت می­شود و در اوایل پائیز، زمستان و بهار به­صورت یک گیاه زینتی سرمادوست در فضای سبز مورد استفاده قرار می­گیرد (ادوارد و هوو، 1999). کاشت بذر در اواخر تابستان یا اوائل پائیز صورت می‌گیرد. بذرها در شاسی سرد کاشته شده و پس از آن، نشاءها در پائیز یا بهار به هوای آزاد انتقال داده می‌شوند. در بعضی مناطق کاشت بذرها در بهار در گلخانه انجام می‌گیرد و نشاءها برروی    ردیف­های خزانه در هوای آزاد کاشته شده و در پائیز به محل اصلی انتقال می‌یابند. بذرها بعضی گونه‌ها بهتر است پس از کاشت مدتی در دمای حدود 4+ درجه سانتی گراد قرار داده شوند (خوشخوی،1368).

4-2 اهمیت اقتصادی گل بنفشه
گیاه گل بنفشه یک گیاه زینتی-دارویی می­باشد که کاربرد گسترده­ای در فضای سبز شهرها و پارک­ها دارد. کاشت گل بنفشه در کنار رزها و گل­های پیازی، رشد خوب آن در زیر سایه درخت­ها و درخچه­ها، منظره زیبا و مفرح بخشی را در مکان­های تفریحی ایجاد می­ کند. علاوه بر این استفاده فراوان آن در باغچه­های خانگی و گلدان­ها، کاربرد گل­های بریده آن برای موارد تزئینی نیز اهمیت این گیاه را افزایش داده است. بنفشه معطر، در صنعت از نظر تهیه اسانس، حائز اهمیت می­باشد (سوارپ، 2009 و بیلی[6]، 1998 ).

5-2 خاصیت دارویی
گل بنفشه دارای اثر نرم کننده، خلط آور و معرق است. گل بنفشه در پزشکی، مصارف فراوانی در بیماری‌های مختلف دارد. دم­کرده گل بنفشه در رفع برونشیت‌های حاد، گلودرد، سرفه، بیماری‌های سینه، کلیه و مثانه بکار می‏رود (لامیسون و همکاران[7]، 1991 و والتر و همکاران3، 2011). مصرف آن در بیماری‌های مخملک و سرخک معمول است. برگ بنفشه، اثر نرم کننده دارد و از آن لوسیون‌هائی تهیه می­شود که برای رفع تحریک التهاب اعضای خارجی، ورم چشم مورد استفاده قرار می‌گیرد. ریشه بنفشه دارای اثر قی­آور است و در بیماری‌های اطفال استفاده می­شود. پس از مصرف آن مخاط دستگاه معده تحریک گردیده، حالت تهوع و استفراغ پیش می‌آید ( زرگری،1376).

6-2 اثرات سمی
مصرف بیش از حد در خوردن گل بنفشه، موجب ضعف و سنگینی معده و آشفتگی حال می­شود و نباید از حد مجاز بیشتر مصرف گردد. مصرف طولانی مدت ریشه بنفشه معطر، منجر به عوارض خطرناک گوارشی و استفراغ می­شود و زنان باردار نباید از آن استفاده کنند. افراد مبتلا به ناراحتی‌هایی مثل سنگینی معده و افسردگی و ناراحتی‌های قلبی، در مصرف بنفشه معطر، نباید زیاده­روی کنند (فرزاد،1391).

7-2 شرایط کشت
گیاه بنفشه به خاک مرطوب، سبک و غنی نیاز دارد. آبیاری آن باید به­طور منظم انجام گیرد. مکان‌های آفتابی برای کشت آن مناسب است البته در مکان‌هایی که آفتاب کامل ندارد و سایه آفتاب می­باشد هم به خوبی رشدو نمو می­ کند (حکمتی، 1382).

 

[1]. Protoplast

Pathogens free plants
Mass propagation
Genetically identical plants
Asexual hybridization
In vitro screening of single cell
Torres
Rupinder and Ramesh
2. Edward and Howe
Methyl salicylate

 
استاد مشاور:
دکتر سیّد محمّد عطا عظیمی
 
 
تابستان 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                 صفحه

چکیده  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 1

مقدمه  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 2

پیشینه تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 5

اهداف تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 6

روش کار ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 6

فصل اول: درآمدی بر تاثیر اوضاع سیاسی و اجتماعی قرن چهارم و پنجم بر شعر فارسی

 

1-1- تاثیر اوضاع سیاسی و اجتماعی قرن چهارم و پنجم بر شعرفارسی…………………………………………………… 8

1-2- رودکی در دربار سامانیان ……………………………………………………………………………………………………………………. 12

1-3- منوچهری در دربار غزنویان ………………………………………………………………………………………………………………… 13

1-4- فرخی در دربار چغانیان و غزنویان …………………………………………………………………………………………………….. 14

1-5- عنصری در دربار غزنویان ……………………………………………………………………………………………………………………. 15

فصل دوم: توصیف فصول در قصاید شاعران شاخص سبک خراسانی

2-1-درآمد…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 17

2-2- بهار و نوروز ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-3- تابستان و پاییز  …………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-3-1-پاییز و جشن مهرگان……………………………………………………………………………………………………………………….. 87

2-4- زمستان  ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 91

2-4-1- زمستان وجشن سده………………………………………………………………………………………………………………………. 95

 

فصل سوم : نتیجه‌گیری وپیشنهادها

نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 103

پیشنهادها …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 106

فهرست منابع و ماخذ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 111

چکیده

یکی از ویژگی های مهمّ شعرسبک خراسانی که تقریباً در آثار تمام شاعران این دوره جلب توجّه

 

 می‌کند، توصیف فصول سال است. این موضوع به قدری حایز اهمیّت است که می توان آن رایکی از  مهمّ ترین  ارکان ِشعر در سبک خراسانی نامید.

در دیوان اکثر شاعران این دوره به ویژه رودکی، فرخی، منوچهری و عنصری، وصفِ فصول به زیباترین شکل صورت گرفته است. این شاعران با نگاه خاصِ خود، هرکدام فصول سال را در قالبی زیبا به تصویر کشیده اند.

پژوهشگر در ایـن پایان نامـه، تمـام عناصر تشکیل دهنده ی فصـول را کـه به وسـیله ی ایـن شاعرانِ تـوانمند، وصف شده اند با ذکر شواهد ِشعری مورد تحلیل و بررسی قرار داده است .

مهمّ ترین دستاوردی که ازاین تحقیق به دست آمداین بود که شاعران سبک خراسانی از میان فصول بیشتر به توصیف بهارپرداخته اند و این گونه توصیفات در اشـعار منوچهری بیشتر از دیـگران به چشـم می خورد.

عنصرِ غالب در تصویرهای شـاعرانه رودکی کـه نمـاینده ی شعـردوره سامانی است، تـوصیف فـصول است. تقریباً در عمده ی ابیات این شاعر، حداقل یكی عناصر طبیعیِ تشکیل دهنده‌ی فصول وجود دارد.   بیش ترین عناصرتشکیل دهنده ی فصول در شعرفرخی به پرندگان و جانوران اختصاص یافته است. در اشعار منوچهری و عنصری، بیشترین توجّه به گل ها و گیاهان شده است.

کلید واژگان: فصول، رودکی، فرخی، منوچهری، عنصری، سبک خراسانی، توصیف

 

 

 

 

مقدمه

توصیف ازلحاظ لغوی به معنای ستایش کردن،ستودن،وصف چیزی وگفتن ویژگی های آن است. شاعران سبک خراسانی که در طبیعتی مملو ازسرسبزی ونشاط زندگی می کردند، درآثارخویش جهان را سرشار از طراوت و تازگی همراه با امید به زندگی وصف کرده اند. اشعار شاعرانی مانند رودکی، منوچهری، فرخی و عنصری، برون گرا و آفاقی است ودرآثار آن ها، از انواع گل، پرندگان، دشت ودمن، باغ و بستان سخن به میان آمده است.

دکتر شفیعی کدکنی می نویسد:

«شعرسبک خراسانی به نظر صورخیال ودیدگاه های ادبی ازلحاظ تشبیه مخصوصاً تشبیه تفضیلی بسیارقوی است.شعرقرن چهارم ازنظر تصاویرحسّی و تجربه های مستقیم شعری،بارورترین دوره ی ادب فارسی است. ازنظرتنوّع زمینه های تصویری،شاعران این دوره باآزادی تخیّل خویش،بسیاری ازخیال های شعری رابه ادب فارسی تحمیل می کنندکه قرن ها با تصرفات مختلف درشعرشاعران بعدی تکرارمی شودوشاعران بعدی گاهی پدیده های طبیعی رااز چشم و دیدگاه تخیّلی شاعران این دوره می بینند.» (شفیعی کدکنی،1383:٤٠٥)

به دلیل درباری بودن اکثرشعرا، تصاویرشعری این دوره فقط برای معرفی خود تصویرندواگر گاهی شاعرهدف دیگری دارد،معمولاًجزمدح ممدوح،چیز دیگری نیست به همین دلیل معمولاً شاعران مورد بحث ما،از تشبیهات(محسوس به محسوس هم مفرد و هم مرکب)استفاده می کنند و استفاده از تشبیه معقول به محسوس نادر است.

«توصیفات نیزدر سبک خراسانی قوی هستند.جزئی ترین پدیده های طبیعی از قبیل:ابر، باران، برف، رنگین کمان، طوفان، سیل و رعد و برق، در توصیفات دقیق شاعران این سبک، رایج ترین وسیله توصیف تشبیه است که در شعر آن ها گنجانیده شده است به طورکلی طبیعت گرایی شاعران این دوره سبب شده است که به توصیف جزئیات طبیعت بپردازند و شیوه آنها در این زمینه تشبیه مرکب و تفصیلی است .»(شمیسا، 72:1376)

منوچهری یکی از شاعران بزرگ سبک خراسانی است که فصول رابه طور اعجاب انگیز توصیف کرده است و تغزّلات وی وصف طبیعتی است که مشاهده کرده است. توجّه منوچهری به عناصرتشکیل دهنده‌ی فصول نسبت به دیگر شاعران مورد بحث از بسامد بالاتری برخوردار است.

همی ریزد میان باغ ، لؤلؤها به زنبرها
 
همی سوزد میان راغ عنبرها به مجمرها
 
 
22/3م
نیز:

نوبهـار آمد وآورد  گـل و یاسمنا
 
باغ همچون تبت و راغ به سان عدنا
 
 
1/1م
رودکی نخستین کسی که ساختن قصاید کامل وتمام را با تشبیب و مدح و دعا معمول کرده است. وی در توصیفات غنایی و تصاویر مربوط به توصیف فصول، از طبیعت و عناصر آن بهره می گیرد.

لاله میان کشت بخندد همی زدور
 
چون پنجه عروس به حنّا شده خضیب
 
 
11/2ر
نیز:

آمد بهار خرّم با رنگ و بوی  طیب
 
با صد هزار  نزهت و آرایش عجیب
 
 
1/2ر
عنصری یکی ازبزرگترین استادان قصیده پرداز و مدیحه سرای قرن پنجم، بلکه زبان پارسی، درمیان فصول مختلف سال به بهارتوجّه بیش تری دارد.

هرچندکه بنابه دلایلی خاص که به آنها اشاره خواهدشد؛عنصری چندان میانه ای با توصیف فصول نداردودرواقع این گونه توصیفات درشعر عنصری رنگ و جلای چندانی ندارد،امّا وی درتوصیف فصول سنگ تمام می گذارد.

دل مرا عجب آید همی زکار هوا
 
که مشکبوی سلب شد زمشکبوی صبا
 
 
1/1ع
فرخی در توصیفِ فصول، صحنه ها را خلق می کند و خواننده ، ذره ذره صحنه ها را با خواندن اشعارش در ذهن خود مجسّم می سازد.ارتباط عناصر طبیعت در شعر فرخی همانند بسیاری از شاعران طبیعت سرا به خوبی  مشخص و پررنگ است. فرخی به سادگی ،تصاویری که از طبیعت می بیند را درقالب قصیده می ریزد و اثری دلنشین وممتازبه دست می آورد.اودروصف بهارو باغ ،ابیات قابل توجّهی داردودرواقع مجموعه ای از تصاویر مختلف را به وجود آورده است که تشبیهات نقش عجیب و فریبایی را در آنها بازی می کنند.

باغ دیبا رخ پرند سلب
 
لعبگر گشت و لعبهاش عجب
 
 
250/13ف
 

اگرچه وصف فصول، بیشتر آغازی برای ستایش حکمرانان و بزرگان دربارهاست، امّا از لا به لای آن  توصیفات می‌توان نکات سودمندی یافت که بررسی و تحلیل آن، ما را از چگونگی  وصف هر شاعر و زیبایی توصیف هر کدام آشنا می کند. ضمن این که با جشن های ایرانی آشنا می شویم و از عوامل مؤثّر در جشن‌ها اطّلاع حاصل می کنیم.

این پایان دردوفصل تنظیم شده است که عبارتند از:

فصل اوّل:درآمدی براوضاع سیاسی واجتماعی قرن چهارم وپنجم وتاثیر آن بر شعر.            در این فصل اوضاع سیاسی واجتماعی قرن چهارم وپنجم مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته واز عوامل تأثیر گذار برشعرآن دوره یاد شده است.

فصل دوم: توصیف فصول درشاعران شاخص سبک خراسانی.

درایـن فصل توصیفِ فصول توسط شـاعرانِ شاخـصِ سبک خراسانی مـوردبررسـی وتحـلیل قـرار

 
 
1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                                                              صفحه             

فهرست مطالب……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. هشت

فهرست اشکال ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….دوازده

فهرست جدول…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. چهارده

چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 1

فصل اول: مقدمه

هشت
1- 1- کلیات.. 2

1-2- اهداف مطالعه. 4

1-2-1- اهداف اصلی.. 4

فصل دوم: تعاریف و پیشینه مطالعات

2-1- تعریف مفاهیم و واژه­های کلیدی.. 5

2-1- 1- مناطق خشک… 5

2-1-2- بیابان. 6

2-1-3- بیابانزایی.. 7

2-1-4- مدل. 8

2-2- مدلهای ارزیابی بیابانزایی.. 8

2-2- 1- مدلهای ارزیابی بیابانزایی در جهان. 8

2-2- 1-1- روش فائو-یونیپ.. 8

2-2- 1-2- روش ارزیابی بیابان زایی موسسه تحقیقات بیابان ترکمنستان. 11

2-3- 1-3- روش ارزیابی بیابان زایی مدالوس (MEDALUS) 12

2-2- 2- مدلهای ارزیابی بیابانزایی در ایران. 21

2-2- 2-1- اصول و مفاهیم روش MICD.. 21

2-2- 2-2- اصول و مفاهیم روش IMDPA.. 23

2-3- شبکه ­های باور بیزین.. 24

2-3- 1- مطالعات انجام شده در مورد استفاده از شبکه های باور بیزین در علوم محیطی.. 28

هشت
2-4-  جمع بندی : 30

فصل سوم: مواد و روش­ها

3-1- موقعیت منطقه مطالعاتی.. 32

3-2- هواشناسی و اقلیم شناسی منطقه. 34

3-2-1- بارش… 34

3-2-2- دما 35

3-2-3- تبخیر. 36

3-2-4- باد. 37

3-2- 5- تعیین اقلیم منطقه. 37

3-3- زمین شناسی و ژئومورفولوژی منطقه. 39

3-3-1- زمین شناسی و تکتونیک… 39

3-3-2- تهیه نقشه واحد کاری.. 39

3-4- خصوصیات پوشش گیاهی.. 45

3-5- ارزیابی بیابانزایی در منطقه. 46

3-6- معیارهای ارزیابی بیابانزایی.. 48

3-6-1- معیار اقلیم : 48

3-6-2- معیار خاک… 49

3-6-3- معیار پوشش گیاهی.. 51

3-6-4- معیار آب زیرزمینی.. 52

3-6-5- معیار فرسایش بادی.. 54

3-6-6- معیار سیاست و مدیریت.. 56

3-7- ارزیابی وضعیت فعلی بیابانزایی و تعیین حساسیت مناطق به بیابانزایی.. 59

3-8- استفاده از شبکه ­های باور بیزین جهت ارزیابی معیارهای خاک، آب زیرزمینی، فرسایش بادی و بیابانزایی.. 60

3-8-1-  شناخت متغیرهای موثر در مدل. 62

3-8-2- ترسیم نمودار تاثیر (روابط بین متغیرها) 62

3-8- 3- تشکیل جداول احتمالات شرطی.. 62

نه
3-8-4- ارزیابی و حساسیت سنجی مدل. 63

3-8-4-1- بازبینی مجدد مدل. 63

3-8-4-2- تجزیه و تحلیل حساسیت.. 64

3-8-4-3- ارزیابی مدل از طریق مقایسه آن با مدلهای تجربی.. 64

فصل چهارم: نتایج و بحث

4-1- بررسی معیارهای ارزیابی وضعیت بیابانزایی.. 65

4-1-1- معیار اقلیم. 65

4-1-2- معیار کیفیت خاک… 68

4-1-3- معیار کیفیت پوشش گیاهی.. 78

4-1-4- ارزیابی معیار کیفیت آب زیر زمینی.. 82

4-1-5- ارزیابی معیار کیفیت فرسایش بادی.. 90

4-1-6-معیار کیفیت مدیریت و سیاست.. 96

4-2- تهیه نقشه وضعیت فعلی بیابانزایی.. 99

4-3- ارزیابی خاک، آب زیرزمینی، فرسایش بادی و بیابانزایی با بهره گرفتن از شبکه ­های باور بیزین.. 104

4-3- 1- شناسایی متغیرها 104

4-3-2-  ترسیم نمودار تاثیر (روابط بین متغیرها) 105

4-3- 3- تشکیل جداول احتمالات شرطی.. 108

4-3-4- ساخت مدل شبکه ­های باور بیزین.. 109

4-4- ارزیابی مدل. 116

4-4- 1- بازبینی مجدد مدل. 116

4-4-2-تجزیه و تحلیل حساسیت.. 117

4-4-3-ارزیابی مدل با بهره گرفتن از مدل های تجربی.. 121

4-5- نتایج کلی مطالعه. 125

فصل پنجم: نتیجه­گیری و پیشنهادات

5-1- نتیجه­گیری.. 126

5-1-1- مزیت های مدل مدالوس… 126

ده
5-1-2- معایب مدل مدالوس… 127

5-1-3- مزیت های مدل بیزین.. 127

5-1-4- معایب مدل بیزین.. 127

5-2- نتیجه­گیری کلی در هر بخش از این تحقیق. 128

5-2-1-مدل مدالوس… 128

5-2-1- مدل شبکه های باور بیزین.. 129

5 -3 – پیشنهادات.. 129

پیوست­ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………131

مراجع………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 140

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….150

فهرست اشکال

      عنوان                                                                                                                                                                           صفحه

شکل 2-1- نمونه یک شبکه بیزین ساده   …………………………………………………………………………………………………….25

شکل 2-2- حالات و رابطه دو متغیر از یک شبکه باور بیزین…………………………………………………………………………….25

شکل 3-1- موقعیت جغرافیایی منطقه مطالعاتی………………………………………………………………………………………………33

شکل3-2- اقلیم نمای آمبرژه دشت سگزی – اصفهان…………………………………………………………………………………….38

شکل 3-3- نقشه واحدهای کاری (رخساره ) منطقه مطالعاتی……………………………………………………………………………45

شکل 3-4- نمایش ساختار  شبکه بیزین………………………………………………………………………………………………………..61

شکل 3-5- نمایش مراحل مورد استفاده برای ایجاد و کاربرد یک مدل باور بیزین……………………………………………….61

نمودار 4-1- مقایسه میزان تاثیر شاخص­های معیار کیفیت اقلیم در بیابان­زایی……………………………………………………………………. 67

شکل4-1- نقشه معیار کیفیت

 

اقلیم………………………………………………………………………………………………………………68

شکل 4-2- نقشه بافت خاک منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………70

شکل 4-3- نقشه EC خاک منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………………………….70

شکل 4-4- نقشه میزان گچ منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………………………71

شکل 4-5- نقشه مواد آلی خاک در منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………….72

شکل 4-6- نقشه نسبت جذب سدیم خاک در منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………….73

شکل 4-7- نقشه میزان اسیدیته خاک در منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………….73

شکل 4-8- نقشه میزان کلر خاک در منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………….75

شکل 4-9- نقشه میزان سدیم خاک در منطقه مورد مطالعه………………………………………………………………………………75

شکل 4-10- نقشه معیار کیفیت خاک………………………………………………………………………………………………………….77

نمودار 4-2- میانگین وزنی هر کدام از شاخص­های معیار کیفیت خاک……………………………………………………………………………78

شکل 4-11- نقشه معیار کیفیت پوشش گیاهی………………………………………………………………………………………………80

نمودار 4-3- میانگین وزنی هر کدام از شاخص­های معیار کیفیت پوشش گیاهی…………………………………………………………………81

شکل 4-12- نقشه میزان کل مواد محلول جامد آب­های زیرزمینی منطقه…………………………………………………………….83

شکل 4-13- نقشه میزان  یون کلر در منطقه…………………………………………………………………………………………………..84

شکل 4-14- نقشه میزان  اسیدیته آب زیرزمینی در منطقه…………………………………………………………………………………84

شکل 4-15- نقشه هدایت الکتریکی آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………..86

شکل 4-16- نقشه نسبت جذب سدیم آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………86

      شکل 4-17- نقشه افت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………………………………87

دوازده
نمودار 4-4- میانگین وزنی هر کدام از شاخص­های معیار کیفیت آب زیرزمینی………………………………………………………………….89

 

 

 

عنوان                                                                                                                                                                    صفحه

شکل 4-18- نقشه کیفیت آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه…………………………………………………………………………90

       شکل 4-19- کلاس فرسایش بادی در مدل IRIFR………………………………………………………………………………………..93

      نمودار 4-5- مقایسه میزان تاثیرشاخص­های معیار کیفیت فرسایش بادی در بیابان­زایی……………………………………………95

شکل4-20- نقشه معیار کیفیت فرسایش بادی………………………………………………………………………………………………..96

شکل4-21- نقشه معیار کیفیت سیاست و مدیریت………………………………………………………………………………………….99

نمودار 4-6- مقایسه میزان تاثیر معیارها در بیابان­زایی ……………………………………………………………………………………101

نمودار 4-7- مقایسه  وضعیت فعلی بیابان­زایی در واحدهای­کاری………………………………………………………………….. 102

شکل 4-22- نقشه وضعیت فعلی بیابان­زایی در منطقه مورد مطالعه……………………………………………………………………102

شکل 4-23- نقشه حساسیت منطقه مورد مطالعه به پدیده بیابان­زایی………………………………………………………………….103

شکل 4-24- در  این  شكل  روابط بین متغیرهای خاک………………………………………………………………………………..106

شکل 4-25- نمودار اثر تهیه شده از روابط متغیرهای موثر بر مدل شاخص آب در منطقه………………………………………106

شکل 4-26- نمودار اثر تهیه شده از روابط متغیرهای موثر بر مدل فرسایش بادی در منطقه……………………………………107

شکل 4-27- نمودار اثر تهیه شده از روابط متغیرهای موثر بر مدل بیابان­زایی در منطقه………………………………………….107

شکل 4-28- مدل  شبکه ­های باور بیزین ارائه شده جهت ارزیابی کیفیت خاک…………………………………………………..110

شکل 4- 29- مدل تشخیص  بهترین شرایط از لحاظ کیفیت خاک…………………………………………………………………..111

شکل 4-30- مدل  شبکه ­های باور بیزین ارائه شده جهت ارزیابی شاخص آب……………………………………………………112

شکل 4-31- مدل  شبکه ­های باور بیزین ارائه شده جهت ارزیابی فرسایش بادی………………………………………………….113

شکل 4-32- مدل  شبکه ­های باور بیزین ارائه شده جهت ارزیابی بیابان­زایی……………………………………………………….115

شکل 4-33 – مدل کلی ارائه شده جهت ارزیابی کیفیت خاک……………………………………………………………………….115

شکل 4-34 – مدل کلی ارائه شده جهت ارزیابی شاخص آب…………………………………………………………………………116

شکل 4-35- نتایج حساسیت سنجی مدل کیفیت خاک………………………………………………………………………………….118

شکل 4-36- نمودار اثر نمایش دهنده نتایج تجزیه و تحلیل حساسیت بر گره نهایی مدل کیفیت خاک……………………120

نمودار 4-7 –همبستگی بین  امتیاز معیار خاک و احتمالات کم پیش بینی شده برای مدل شبکه ­های باور بیزین خاک…122

نمودار 4-8 –همبستگی بین  امتیاز معیار خاک و احتمالات زیاد پیش بینی شده برای مدل شبکه ­های باور بیزین خاک..122

 

فهرست جداول

      عنوان                                                                                                                                                                           صفحه

جدول شماره 3-1- آمار ماهیانه و سالیانه بارش بر حسب میلی متر در ایستگاه هواشناسی فرودگاه شهید بهشتی اصفهان…35

جدول شماره 3-2- آمار ماهیانه و سالیانه دما برحسب سانتی­گراد در ایستگاه هواشناسی فرودگاه شهید بهشتی اصفهان….36

جدول3-3- جدول اقلیمی دومارتن……………………………………………………………………………………………………………….38

جدول 3-4 –  رخساره های ژئومورفولوژی و واحدهای کاری منطقه مطالعاتی……………………………………………………………….44

جدول 3-5- معیارها و شاخص های ارزیابی بیابان زایی در این تحقیق………………………………………………………………………….47

جدول 3-6- شاخص های ارزیابی معیار اقلیم……………………………………………………………………………………………………….49

جدول 3-7- کیفیت معیار اقلیم………………………………………………………………………………………………………………………..49

جدول 3-8- شاخص های ارزیابی معیار خاک……………………………………………………………………………………………………..50

جدول3-9- کیفیت معیار خاک……………………………………………………………………………………………………………………….51

جدول3-10- شاخص های ارزیابی معیار پوشش گیاهی………………………………………………………………………………………….51

جدول3-11- کیفیت معیار پوشش گیاهی……………………………………………………………………………………………………………52

جدول3-12- شاخص های ارزیابی معیار آب های زیرزمینی…………………………………………………………………………………….53

جدول 3-13- کیفیت معیار آب زیرزمینی………………………………………………………………………………………………………54

جدول 3-14- عوامل موثر در فرسایش  بادی در روش IRIFR………………………………………………………………………………..54

جدول3-15- تعیین کلاس فرسایش و برآورد رسوب دهی اراضی نسبت به فرسایش بادی………………………………………………..55

جدول 3-16- شاخص های ارزیابی معیار فرسایش بادی………………………………………………………………………………………….55

جدول 3-17- کیفیت معیار فرسایش بادی…………………………………………………………………………………………………………..56

جدول 3-18- شاخص­های ارزیابی معیار سیاست و مدیریت……………………………………………………………………………………..57

جدول 3-19 شاخص میزان عملیات حفاظتی………………………………………………………………………………………………………..58

جدول 3-20- کیفیت معیار سیاست و مدیریت……………………………………………………………………………………………………..58

جدول3-21- کلاس­های وضعیت فعلی بیابان­زایی با توجه به امتیاز شدت بیابان­زایی…………………………………………………………59

جدول 3-22 کلاس های حساسیت مناطق به بیابان­زایی……………………………………………………………………………………………60

جدول 4-1- کیفیت معیار اقلیم………………………………………………………………………………………………………………………..66

جدول 4-2- امتیاز شاخص های معیار اقلیم در واحدهای کاری…………………………………………………………………………………66

جدول 4-3- امتیاز شاخص­های معیار خاک در واحدهای کاری………………………………………………………………………………..76

جدول 4-4- امتیازات شاخص های مربوط به معیار کیفیت پوشش گیاهی در هر واحد……………………………………………………..79

جدول 4-5-امتیازات شاخص­های مربوط به معیار آب زیرزمینی در هر واحد کاری…………………………………………………………88

جدول4- 6- امتیازات شاخص های مربوط به معیار کیفیت فرسایش بادی……………………………………………………………………..94

چهارده
جدول 4-7- امتیاز شاخص­های مربوط به معیار کیفیت مدیریت و سیاست در هر واحد کاری……………………………………………..97

عنوان                                                                                                                                                                    صفحه

جدول 4-8- امتیاز وضعیت فعلی بیابان زایی در هر واحد………………………………………………………………………………………….100

جدول 4-9- متغیرهای موثر در مدل­ BBN…………………………………………………………………………………………………………104

جدول 4- 10- احتمالات شرطی مربوط به گره کاتیونهای خاک  در مدل کیفیت خاک…………………………………………109

جدول 4-11- نتایج حساسیت سنجی مدل کیفیت خاک…………………………………………………………………………………..119

جدول 4-12- .کیفیت خاک پیش بینی شده  و برآورد شده در هر واحد کاری…………………………………………………….121

جدول 4-13- شدت بیابان­زایی پیش بینی شده  و برآورد شده در هر واحد کاری………………………………………………….123

جدول 4-14- نتایج حساسیت سنجی مدل بیابان­زایی………………………………………………………………………………………..124

چکیده

بیابان‌زایی به معنی از دست رفتن توانایی حاصل­خیزی دائمی اراضی به دلیل تغییرات شرایط اکولوژیکی و مدیریتی است که بطور وسیعی در اراضی مختلف جهان و در مناطق مختلف آب و هوایی روی داده است. کارشناسان از مدل­های مختلفی برای ارزیابی بیابان­زایی در داخل و خارج کشور استفاده می کنند که مدل­های موسسه تحقیقات بیابان ترکمنستان،  فائو-یونپ، مدالوس و مدل‌های ایرانیICD،MICD و IMDPA از آن جمله می باشند. در این مطالعه با بهره گرفتن از مدل مدالوس و برای اولین بار در کشور از مدل شبکه های باور بیزین برای ارزیابی بیابان­زایی استفاده شده است. در شرایطی که نتیجه و پیش ­بینی روش­های ارزیابی بیابان­زایی نامطمئن است و یا به عبارتی عدم اطمینان در نتایج آنها وجود دارد، تصمیم ­گیری برای ارائه راهکار مناسب برای مدیران، جهت مدیریت اراضی بیابانی مشکل است. شبکه های باور بیزین ، یکی از روش­هایی است که می ­تواند این عدم قطعیت در پیش­بینی  مدل­ها را در مواجه با شرایط گوناگون فراهم نماید. این پژوهش با هدف پهنه بندی و ارزیابی کمی بیابان­زایی در منطقه سگزی با گستره­ای حدود 30 هزار هکتار در استان اصفهان و به منظور ایجاد یک ابزار پشتیبان تصمیم ­گیری با  تلفیق نتایج مدل مدالوس و روش شبکه باور بیزین انجام شده است. در آغاز با بررسی مطالعات صورت گرفته در منطقه سگزی و همچنین بازدید­های صحرایی 6 عامل اقلیم ، پوشش گیاهی، خاک ، آب زیرزمینی ، فرسایش بادی و مدیریت و سیاست به عنوان معیارهای ارزیابی بیابان­زایی انتخاب شدند. سپس برای هر لایه یا معیار اصلی، مهم­ترین شاخص­های موثر در کیفیت آن معیار، بررسی و با شیوه مدل مدالوس وزن دهی انجام شد و با محاسبه میانگین هندسی شاخص­ها و بهره گیری از نرم افزار  Arc GIS، نقشه­های  مربوطه به وضعیت هر شاخص یا معیار تهیه شد. در پایان با تلفیق نقشه­های معیارها و بهره­ گیری از میانگین هندسی، نقشه­ وضعیت فعلی بیابان­زایی در منطقه مورد بررسی تولید شد. سپس با بهره گرفتن از شبکه ­های باور بیزین برای معیارهای خاک ، آب زیرزمینی و فرسایش بادی که تصمیمات مدیریتی بیشتر در آنها دخیل بوده مدلی طراحی شد و در سطح واحد­کاری مدل ها اجرا و خصوصیات خاک ، آب زیرزمینی و فرسایش بادی مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت مدل کلی بیابان­زایی  منطقه تهیه گردید. برای مقایسه خروجی مدل بیزین با معیارهای مدل مدالوس می­بایست متغیرهای موجود در هر دو مدل یکسان انتخاب شوند. بر همین اساس متغیرهای مدل بیزین ، همان شاخص­های معیارهای مدل مدالوس در نظر گرفته شد. ارزیابی مدل شبکه باور بیزین از طریق  بازبینی مجدد مدل، تجزیه و تحلیل حساسیت و مقایسه آن با نتایج مدل مدالوس صورت گرفت. نتایج  مدل مدالوس نشان داد که 13 درصد از سطح منطقه در کلاس شدید بیابان­زایی و 87/78 درصد از سطح منطقه نیز در کلاس بیابان­زایی بسیار شدید قرار گرفت. همچنین آنالیز حساسیت مدل بیزین و نتایج مدل مدالوس گویای این واقعیت بودند که  معیارهای اقلیم و فرسایش بادی مهمترین عوامل در بیابانی شدن منطقه می باشند. این مطالعه نشان دادکه شبکه ­های باور بیزین  به دلیل اینکه می توانند روابط علی و معلولی بین متغیرهای موثر در پروسه بیابانزایی را نشان دهند و همچنین میزان عدم قطعیت از پیش بینی سیستم را ارائه کنند، می توانند به عنوان ابزاری ارزشمند جهت پیش بینی تغییرات بیابان­زایی استفاده شده و کمک شایانی به کارشناسان مربوطه جهت  تصمیم­­گیری  و مدیریت این مناطق ارائه دهند.

کلمات کلیدی : بیابان­زایی ، مدل مدالوس ، شبکه های باور بیزین ، مدل­سازی ، حساسیت­سنجی

مقدمه

1- 1- کلیات
بیابان‌زایی به معنی از دست رفتن توانایی حاصلخیزی دایمی اراضی به دلیل تغییرات شرایط اکولوژیکی و مدیریتی است که در مناطق مختلف آب و هوایی می تواند اتفاق بیافتد.در حال حاضر بیابان­زایی معضلی گریبان­گیر برای بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه می­باشد [6].

دفتر بیابان‌زدایی ایران 17 استان ایران را به عنوان«مناطق بیابانی شده» تعریف کرده است که حدود 70 درصد کل جمعیت ایران را شامل می‌شود. مناطق بیابانی شده در ایران اغلب با ویژگی‌های اراضی خشک مشخص شده ­اند [62].بیش از 5/64 درصد از مساحت کشور با بارندگی کمتر از 250 میلیمتر تحت تأثیر شرایط اقلیمی فراخشک و خشک می‌باشد[8].

طبق بررسی­های صورت گرفته توسط IFAD[1]، بیابان­زایی 40 درصد از کل اراضی زمین را تهدید نموده و سالانه 12 میلیون هکتار از اراضی را زیر تأثیر مستقیم خود قرار می­دهد. این پدیده سالانه 42 میلیارد دلار به اقتصاد جهانی زیان رسانده و حدود دو میلیارد نفر از مردم جهان با این پدیده روبرو بوده و سالانه موجب مهاجرت پنج میلیون نفر از شهر و کاشانه خود می­شود [21]. همچنین طبق برآورد کنفرانس جهانی بیابان­زایی و بیابان­زدایی (UNCCD[2])، پدیده بیابانزایی در آینده بیش از 785 میلیون نفر انسان مناطق خشک را که معادل 7/17 درصد جمعیت کل جهان می­باشند، تهدید  ,خواهد کرد. از این تعداد، 60 تا 100 میلیون نفر به طور مستقیم به علت کاهش حاصلخیزی اراضی و دیگر فرآیندهای بیابان­زایی، تحت تاثیر قرار می­گیرند. بیابان­زایی می ­تواند در همه شرایط اقلیمی به وقوع بپیوندد و شدت آن بستگی به رژیم طبیعی آن منطقه دارد. در مناطقی با اقلیم گرم و خشک، فرآیند بیابان­زایی می ­تواند سرعت پیدا کند و به صورت فاجعه درآید. این فرآیند همواره با تخریب خاک و منابع آب، پوشش گیاهی و دیگر منابع همراه است [1]

 

چنین است که بیابان­زایی در میان 37 چالش مهم جهانی، یکی از سه چالش اصلی فراروی بشر در قرن 21 (پس از چالش­های مهم تغییر اقلیم و کمبود آب شیرین) گزینش می­شود. بی­گمان، هنگامی که موضوعی واجد چنین درجه­ اهمیتی کلاس­بندی شده و مقابله با آن از جایگاه ممتازی در بین اولویت­های مشترک شهروندان زمینی برخوردار باشد؛ شناخت، ارزیابی و پایش مستمر آن بسیار حیاتی و تأثیرگذار قلمداد می­شود [24].

با توجه به اهمیت معضل بیابان­زایی، مطالعات زیادی انجام شده، ولی پژوهشگران معتقدند ارزیابی بیابان­زایی زمانی  به طور رضایت بخشی امکان­پذیر است که معیارها و شاخص­های مناسب و معتبر مربوط به این پدیده تعیین شود؛ اما تاکنون امکان تعیین چنین شاخص­هایی که بتوان از آنها در سطوح مختلف جهانی، ناحیه­ای، منطقه­ای، ملی و محلی استفاده نمود میسر نشده است.

تاکنون روش­های بسیاری جهت ارزیابی بیابان­زایی ارائه شده است که از آن جمله می­توان روش فائو – یونیپ ( 1984)،  روش آکادامی علوم ترکمنستان ( بابایف ، 1985)، روش مدالوس (1999) و روش­هایی از جملهICD[3] ( اختصاصی – مهاجری ، 375 ) را ذکر نمود.

روش کار مدالوس[4] که از جدیدترین روش­های ارزیابی بیابان­زایی است، توسط کمیسیون اروپا ارائه گردیده و در اکثر کشور­های حاشیه مدیترانه و خاور میانه اجرا شده و نتایج مثبتی به دنبال داشته است [91].

در روش مدالوس چهار معیار خاک، اقلیم، پوشش گیاهی و مسائل مدیریتی به عنوان عوامل اصلی در بیابانی شدن مورد بررسی قرار می­گیرد. در ارزیابی هر کدام از این معیارها ، چندین شاخص که بیانگر، وضعیت کیفی آن  معیار می­باشند، مطالعه می­شوند. این شاخص­ها امتیاز­دهی شده و با توجه به وضعیت کیفی ، وزن کمی بین 1 تا 2 می گیرند. وزن 1

دانلود پایان نامه ارشد درباره تنش شوری، خشکی فیزیولوژیک

 

1-3- خصوصیات گیاهی………………………………………………………………………………………………………….……….4

1-4- مسئله شوری خاک…………………………………………………………………………………………………………………4

1-5- وسعت اراضی شور…………………………………………………………………………………………………………………4

1-6- تعریف شوری………………………………………………………………………………………………….…………………….5

1-7- اثرات شوری بر رشد گیاهان…………………………………………………………………………………………..…..……6

1-8- علائم آسیب شوری در گیاهان………………………………………………………………………….7

1-9- واکنش گیاهان به شوری………………………………………………………………………………………….………….……7

1-9-1- اثر اسمزی………………………………………………………………………………………………………………..……….….8

1-9-2- اثر ویژه یونی………………………………………………………………………………………………………..……..……….8

1-9-3-  عدم تعادل تغذیه‌ای……………………………………………………………………………………………….….………..8

1-10- تحمل گیاهان نسبت شوری……………………………………………………………………………………….…………..9

1-10-1- معیارهای تحمل نسبت به شوری…………………………………………………………………………….….………9

1-11- راهکارهای تحمل به شوری……………………………………………………………………………..…….….…….……9

1-11-1- تنظیم یون‌ها و جایگزینی ویژه………………………………………………………………………………….….……9

1-11-2- بیوسنتز مواد سازگار….………….…………………………………………………………………………………………11

1-11-3- تولید آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانت………………..………….………………………………………………………….11

1-11-4- هورمون‌های گیاهی………………………………………………………………………………………………………..-12

هشت
1-12- مقیاس‌های زمانی پاسخ بعد از اعمال تنش شوری………………………………………………………………..12

1-13- تأثیر تنش شوری بر جوانه‌زنی گیاهان……………………………………………………………………….…….….12

1-14- تأثیر شوری بر غلظت سدیم و پتاسیم در گیاه و ارتباط آن با مقاومت به شوری………….…..….13

1-15- اثر تنش شوری بر شاخص‌های رشد…….………………………………….………………………………………….13

1-16- تأثیر شوری بر محتوای پرولین در گیاهان………………………………………………………….………….…….14

1-17- تأثیر شوری بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی……………………………………………….………..….………15

1-18- تأثیر شوری بر میزان پایداری غشا سلولی…………………………………………………….……………..….……15

فصل دوم:مواد و روش­ها……………………………………………………………………………………………………….……..…16

2-1- آزمایش اول: اثر شوری بر روی جوانه زنی……………………………………………………………………………16

2-1-1- درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی………………………………………………………………………………17

2-1-2- طول ساقه چه و قطر ساقه چه…………………………………………………………………………………………….17

2-1-3- تعداد ریشه‌های جانبی……………………………………………………………………………………………………….17

2-2- آزمایش دوم: اثر شوری در مرحله رشد رویشی……………………………………………………………………17

2-2-1- ارتفاع گیاه……………………………………………………………………………………………………………………….18

2-2-2- قطر ساقه…………………………………………………………………………………………………………………….….…18

2-2-3- تعداد ریشه جانبی……………………………………………………………………………………….…………………….18

2-2-4- تعداد برگ در موقع برداشت……………………………………………………………………………………………18

2-2-5- تعداد گل در موقع برداشت………………………………………………………………………………………………18

2-2-6- تعداد روز تا شروع گلدهی………………………………………………………………………………………………18

2-2-7- تعداد برگ تا شروع گلدهی…………………………………………………………………………………….….…..18

 
2-2-8- وزن تر و خشک گیاه……………………………………………………………………………………………………….18

2-2-9- نشت یونی……………………………………………………………………………………………………………………….18

2-2-10- غلظت پرولین آزاد برگ…………………………………………………………………………………….….………19

2-2-11- غلظت عناصر سدیم و پتاسیم برگ و ریشه……………………………….……………………….….………19

نه
2-2-12- اندازه‌گیری کلروفیل نسبی……………………………………………………………………………………….……20

2-2-13- اندازه‌گیری کلروفیل فلورسانس……………………………………………………………………………………20

2-3- تجزیه‌وتحلیل آماری……………………………………………………………………………………………………………20

فصل سوم: نتایج و بحث……………………………………………………………………………………………….………………22

3-1- نتایج آزمایش اول……………………………………………………………………………………………………………….22

3-1-1- درصد جوانه‌زنی……………………………………………………………………………………………………………..22

3-1-2- طول ساقه چه………………………………………………………………………………………………………………….26

3-1-3- قطر ساقه چه…………………………………………………………………………………………………………………..27

3-1-4- تعداد ریشه جانبی……………………………………………………………………………………………….………….28

3-2- نتایج آزمایش دوم……………………………………………………………………………………………………………29

3-2-1- ارتفاع گیاه………………………………………………………………………………………………………..……………29

3-2-2- قطر ساقه………………………………………………………………………………………………………………….…….32

3-2-3- تعداد ریشه جانبی………………………………………………………………………………………………….………33

3-2-4- تعداد برگ در موقع برداشت…………………………………………………………………………………………34

3-2-5- تعداد گل در موقع برداشت……………………………………………………………………………………………37

3-2-6- تعداد روز تا شروع گلدهی…………………………………………………………………………………….………38

3-2-7- تعداد برگ تا شروع گلدهی………………………………………………………………………………….………39

3-2-8- وزن تر اندام هوایی…………………………………………………………………………………………………..……39

3-2-9- وزن خشک اندام هوایی…………………………………………………………………………………………………41

3-2-10- وزن خشک ریشه…………………………………………………………………………………………………………42

3-2-11- درصد نشت یون از غشاء………………………………………………………………………………………………43

3-2-12- میزان پرولین………………………………………………………………………………………………………………….44

3-2-13-کلروفیل نسبی…………………………….……………………………………………….

 

………………………………………44

3-2-14- فلورسانس کلروفیل……………………………………………………………………………………..……………….48

ده
3-2-15- غلظت سدیم در اندام هوایی……………………………………………………………………………….…………49

3-2-16- غلظت پتاسیم اندام هوایی……………………………………………………………………………………………..53

3-2-17- غلظت پتاسیم ریشه………………………………………………………………………………………………………..54

3-2-18- غلظت سدیم ریشه………………………………………………………………………………………………………..55

فصل چهارم: نتیجه گیری کلی و پیشنهادات…………………………………..…………………………………………….69

4-1- نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………………………………….70

4-2- پیشنهادها…………………………………………………………………………………………………………………………… 71

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 
یازده
 

صفحه
                                                              فهرست جداول

         عنوان                                                                                                                                                                                        

جدول 3-1- نتایج تجزیه واریانس درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه چه، قطر ساقه چه و تعداد ریشه جانبی خیار تحت تنش شوری در مرحله جوانه‌زنی…………………………………. 24

جدول 3-2- مقایسه میانگین درصد جوانه‌زنی، سرعت جوانه‌زنی، طول ساقه چه،  قطر ساقه چه وتعداد ریشه جانبی خیار در شش سطح شوری………………………………………………………………. 25

جدول 3-3- نتایج تجزیه واریانس ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد ریشه جانبی ارقام خیار تحت تنش شوری در مرحله رشد رویشی……………………………………………………………………………………. 30

جدول 3-4- مقایسه میانگین  ارتفاع گیاه، قطر ساقه و تعداد ریشه جانبی چهار رقم خیار در شش سطح شوری………………………………………………………………………………………………………………. 31

جدول3-5- نتایج تجزیه واریانس تعداد برگ، تعداد گل، تعداد روز تا شروع گلدهی، تعداد برگ تا شروع گلدهی تحت تنش شوری در مرحله رشد رویشی…………………………………………… 35

جدول 3-6- مقایسه میانگین تعداد برگ، تعداد گل، تعداد روز تا شروع گلدهی  و تعداد برگ تا شروع گلدهی چهار رقم خیار در شش سطح شوری…………………………………………………. 36

جدول 3-7- نتایج تجزیه واریانس وزن خشک ریشه، وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، نشت یونی و میزان پرولین تحت تنش شوری در مرحله رشد رویشی خیار……………………. 40

جدول 3-8- مقایسه میانگین وزن تر اندام هوایی، وزن خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، نشت یونی، میزان پرولین چهار رقم خیار در شش سطح شوری……………………………………………….. 40

جدول 3-9: نتایج تجزیه واریانس (fv/fm)، کلروفیل نسبی، تحت تنش شوری در مرحله رشد رویشی خیار در اواسط و اواخر تنش…………………………………………………………………………………… 46

جدول 3-10: مقایسه میانگین (fv/fm) (اواسط تنش)، (fv/fm) (اواخر تنش)،  کلروفیل نسبی (اواسط تنش)، کلروفیل نسبی (اواخر تنش) در خیار………………………………………………………… 47

جدول 3-11: نتایج تجزیه واریانس سدیم اندام هوایی، پتاسیم اندام هوایی، سدیم ریشه، پتاسیم ریشه و نسبت سدیم به پتاسیم اندام هوایی خیار تحت تنش شوری در مرحله رشد رویشی……………….. 51

جدول 3-12: مقایسه میانگین سدیم اندام هوایی،پتاسیم اندام هوایی،سدیم ریشه و پتاسیم ریشه چهار رقم خیار در شش سطح شوری در مرحله رشد رویشی………………………………………………… 52

 
 
دوازده
 

 

 

 

صفحه
فهرست اشکال

عنوان                                                                                                                    

شکل 3-1- اثر متقابل شوری و رقم بر طول ساقه چه ارقام خیار……………………….. 26

شکل 3-2- اثر متقابل شوری و رقم بر قطر ساقه چه ارقام خیار…………………………. 28

شکل 3-3- اثر متقابل شوری و رقم بر تعداد ریشه جانبی ارقام خیار………………….. 29

شکل 3-4- اثر متقابل شوری و رقم بر ارتفاع گیاه خیار در مرحله رشد رویشی…… 32

شکل 3-5- اثر متقابل شوری و رقم بر قطر ساقه خیار در مرحله رشد رویشی………. 33

شکل 3-6- ا اثر متقابل شوری و رقم بر تعداد ریشه جانبی خیار در مرحله رشد رویشی.. 34

شکل 3-7- اثر متقابل شوری و رقم بر تعداد برگ خیار در مرحله رشد رویشی…… 37

شکل 3-8- اثر متقابل شوری و رقم بر تعداد گل ارقام خیار در مرحله رشد رویشی.. 38

شکل 3-9- اثر متقابل شوری و رقم بر وزن تر اندام هوایی ارقام خیار در مرحله رشد رویشی .. 41

 شکل3- 10- اثر متقابل شوری و رقم بر وزن خشک ریشه ارقام خیار در مرحله رشد رویشی .. 43

شکل3- 11- اثر متقابل شوری و رقم بر محتوای کلروفیل نسبی ارقام خیار……………………………………50

شکل3- 12- اثر متقابل شوری و رقم بر مقدار(fv/fm) ارقام خیار در اواخر تنش………………………….49

شکل3- 13- اثر متقابل شوری و رقم بر محتوای سدیم اندام هوایی ارقام خیار …………………………….. 53

شکل3- 14- اثر متقابل شوری و رقم بر پتاسیم ریشه ارقام خیار در مرحله رشد رویشی…………………..55

شکل3- 15- اثر متقابل شوری و رقم بر محتوای سدیم ریشه خیار………………………………………………56

چکیده

شوری یکی از مهم‌ترین تنش­های محیطی است که تولید محصولات زراعی را تحت تأثیر قرار می­دهد. تحت تنش شوری، خشکی فیزیولوژیک، ممکن است موجب محدودیت در جذب آب  از خاک شود، از سوی دیگر، افزایش جذب نمک و سمیت یونی، سبب اختلال در کارکرد سلولی و آسیب رساندن به فرایندهای فیزیولوژیک، از قبیل فتوسنتز و تنفس می­شود که کاهش فرایندهای رشد و نموی گیاه نظیر جوانه‌زنی، رشد گیاهچه و درنهایت، کاهش میزان تولید محصول را در گیاه در پی دارد. با توجه به روند افزایشی اراضی شور، شناسایی ارقام مقاوم به شوری ازجمله در خیار، از اهمیت زیادی برخوردار است. ازاین‌رو جهت بررسی اثر شوری بر ارقام خیار آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در چهار تکرار انجام گردید. چهار ژنوتیپ خیار شامل امیران، رشید، سوپر unbeat و سوپر N3 به‌عنوان فاکتور اول و شش سطح شوری شامل سطح شاهد )بدون نمک( و محلول‌های 25 ، 50 ، 75 ، 100 و 125 میلی مول کلرید سدیم به‌عنوان فاکتور دوم در نظر گرفته شدند. اثر شوری بر خیار در دو مرحله جوانه‌زنی و رشد رویشی به‌طور مجزا موردبررسی قرار گرفت. در مرحله جوانه‌زنی، شوری درصد و سرعت جوانه‌زنی را به‌طور معنی‌داری کاهش داد. همچنین در این مرحله طول ساقه چه، قطر ساقه چه و تعداد ریشه جانبی با افزایش شوری به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. کمترین کاهش در سرعت جوانه‌زنی در تمام سطوح شوری در رقم امیران مشاهده گردید. همچنین اثر متقابل شوری و رقم بر روی طول ساقه چه، قطر ساقه چه و تعداد ریشه جانبی معنی‌دار بود، به‌طوری‌که کمترین کاهش در سطح شوری 125 میلی مول نسبت به شاهد در رقم امیران مشاهده شد. در مرحله رشد رویشی نیز شوری باعث کاهش ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد ریشه جانبی، تعداد برگ، تعداد گل، تعداد روز تا شروع گلدهی، وزن تر و خشک اندام هوایی، وزن خشک ریشه، کلروفیل نسبی، کلروفیل فلورسانس و همچنین محتوای عنصر پتاسیم در اندام هوایی و ریشه شد. از طرف دیگر شوری باعث افزایش میزان پرولین، درصد نشت یون از غشاء، محتوای سدیم، نسبت سدیم به پتاسیم در اندام هوایی گیاه شد. در مرحله رشد رویشی رقم سوپر N3 نسبت به سایر ارقام مقاومت بیشتری به شوری از خود نشان داد. اثر متقابل شوری و رقم در مرحله رشد رویشی برای صفات ارتفاع گیاه، قطر ساقه، تعداد ریشه جانبی، تعداد برگ در موقع برداشت، تعداد گل در موقع برداشت، وزن خشک ریشه، وزن تر اندام هوایی، سدیم اندام هوایی، سدیم و پتاسیم ریشه و همچنین محتوای کلروفیل نسبی در اواسط تنش و کلروفیل فلورسانس در اواخر تنش معنی‌دار بود. به‌طورکلی نتایج این آزمایش نشان داد که شوری به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای رشد گیاه خیار را تحت تأثیر قرار داده و واکنش واریته های خیار به شوری یکسان نیست و همچنین ارقام خیار در مراحل مختلف رشدی حساسیت‌های متفاوتی به شوری نشان می­دهند.

دکتر نرگس باقری
 
 
استاد مشاور
دکتر زهرا غریب حسینی
 
اسفندماه 1393
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

مفاهیم مذهبی­ای چون خداشناسی، از جمله مفاهیم  انتزاعی هستند و شاعران باید به‌گونه‌ای آن­ها را در اشعار بگنجانند که برای کودکان در گروه­های سنی مختلف قابل درک باشد. پژوهش حاضر به بررسی چگونگی طرح مفاهیم مذهبی در اشعار کودکان گروه­های سنی «الف و ب » در دهه­ی هشتاد می ­پردازد. مبنای انتخاب اشعار،شعرهای بررسی‌شدۀ شورای کتاب کودک در کتاب‌شناسی‌های توصیفی – تحلیلی است. همچنین این تحلیل در چارچوب نظریات ژان­پیاژه و رونالد­گلدمن صورت گرفته است ، که درزمینۀ روان‌شناسی رشد و مراحل درک ذهنی و مذهبی کودکان صاحب‌نظر هستند . در این پژوهش مفاهیم مذهبی در سه بعد اعتقادی، عبادی و اخلاقی در چارچوب نظر روان شناسان فوق، بررسی شده ­اند . بعد از تفکیک اشعار مذهبی از یکدیگر و قرار دادن در گروه­های مختلف ، مشخص شد که بیشترین اشعار سروده شده مربوط به بعد اعتقادی و دارای مضامین خداشناسی ، نبوت و امامت هستند و کمترین اشعار در زمینه­ عدل الهی و معاد بوده است. این نظر نیز تبیین شد که شعر اکثریت شاعران تطابق لازم را با معیارهای موردنظر ندارد و علی‌رغم نیاز به کتاب­های مذهبی، در سال آخر دهه­ی موردنظر بسامد کتاب­های شعر مذهبی افت شدیدی داشته است و شاعران کمتری به دنبال سرودن اشعار مذهبی بوده اند.

 

واژه­های کلیدی:شعر کودک، تفکر مذهبی، گروه‌های سنی الف و ب، دهه 80

پیشگفتار

شعر کودک و نوجوان یکی از بخش‌های زنده و پویای ادبیات کودکان در کشور ماست. شعر کودک در کشور ما ازآنجاکه از ثمرات شعر نو فارسی است، هنوز نوپاست و عمر آن به صدسالنمی‌رسد اما بااین‌حال شاعران بسیاری برای کودکان کار می‌کنند و پیشرفت بسیار چشمگیری داشته است. دامنه‌ی موضوعات نیز در اشعار شاعران بسیار گسترده و متنوع است. هر چیزی از مفاهیم انتزاعی و عاطفی گرفته تا طبیعت و جامعه و مناسبات انسانی و محیط و اشیای پیرامون و طبیعت بی‌جان و … را می‌توان در اشعار یافت. علاوه بر این‌ها شعر کودک به‌عنوان ابزاری برای تعلیم و تربیت نیز به‌کاررفته است ، زیرا یکی از مؤثرترین و مهم‌تریندوره‌های زندگی آدمی ، دوره‌ی کودکی است و دوره‌ای است که در آن شخصیت فرد پایه‌ریزی شده و شکل می‌گیرد و دوره حساسی است که کودک باید در آن تعلیم و آموزش ببیند ، پس شاعرانی که می‌خواهند برای این گروه حساس شعر بگویند و اشعارشان جنبه تعلیمی و مذهبی داشته باشد ، باید با آن‌ها ارتباط برقرار کنند و نحوه ارسال و انتقال پیام را بدانند . شاعران باید مقتضای حال مخاطب را در نظر داشته باشند و به توان ذهنی و ادراکی او توجه کنند ، کودکان شعر را نمی‌خوانند که از آن چیزی بیاموزند بلکه می‌خواهند چیزی را بخوانند که برایشان لذت‌بخش باشد و ذاتاً به شعر علاقه دارند و از آن خوششان می‌آید و شاعری که می‌خواهد شعر مذهبی و تعلیمی خود را برای کودک بسراید باید طوری آن شعر را بسراید که کودک از خواندن آن‌هم چیزی بیاموزد و هم لذت ببرد و برایش خسته‌کننده و کسالت‌آور نباشد.

مسائل مذهبی و دینی یکی از مهم‌ترین مسائلی هستند که شاعران و نویسندگانی که برای کودکان کار می‌کنند ، باید در این دنیای بی‌کران اطلاعات و ارتباطات و مذاهب مختلف ، به آن توجه داشته باشند ، آن‌ها باید برای لطمه ندیدن آموزش‌های دینی و القای درست آن و نهادینه کردن آن در افکار کودکان با روان‌شناسیآن‌ها آشنا شوند، شاعران باید برای سرایش شعرهایی مؤثرتر و آموزنده‌تر و جذاب‌تر ، با تکامل و رشد درک دینی کودکان آشنا شوند و محدوده‌یتوانایی‌های کودک در فهم مسائل مذهبی را بدانند و بشناسند و بدون چنین شناختی ، شاعر نمی‌داند که مخاطب او از کلماتی که پی‌درپی از راه گوش یا مشاهده خطوط کتاب دریافت می‌کند، چه برداشتی دارد و بدین‌سان دچار اشتباه­های بسیاری در سرودن اشعار می‌شود و نمی‌تواند آموزش صحیحی را داشته باشد.

برخلاف محافل ادبی دانشگاه‌های ایران که تاکنون رویکرد جدی به ادبیات کودکان و نوجوانان نداشته‌اند، یک جستجوی ساده اینترنتی نشان می‌دهد که بسیاری از مؤسسات علمی و دانشگاهی دیگر کشورهای جهان برای این شاخه از آفرینش‌ها و تحقیقات ادبی اهمیت فراوانی قائل می‌شوند. جامعه علمی کشور ما نیز علاوه بر آن‌که خود باید خیلی جدی‌تر به این حوزه بپردازد، می‌تواند از دستاوردهای دیگر کشورها نیز استفاده‌ی زیادی در این زمینه بکند که یکی از این دستاوردها استفاده از نتایج پژوهش‌هایروان‌شناختی آنان در مورد کودکان و نوجوانان است ازجمله رشد و تکامل در بعد دینی که برای همه کودکان در هر جای جهان تقریباً یکسان است و می‌تواندرباره‌ی هر کودک بر پایه میزان آن سن قضاوت کرد و اگر شاعران و نویسندگان ما برای سرایش شعر و نوشتن برای کودکان ، مبنای علمی داشته باشند. رسالت خویش را در خدمت به تعلیم و تربیت دینی انجام داده‌اند.

این نوشتار نیز در پی آن است که مفاهیم و معارف مذهبی را که در اشعار شاعران وجود دارد با نگاهی از دریچه تحقیقات انجام‌شده و مبانی آن‌ها بنگرد و در حد توان ناچیز ، خدمت کمی به کودکان این مرزوبوم کند.

شاید این پرسش در ذهن خوانندگان به وجود بیاید که چرا جامعه‌ی آماری این پژوهش کتاب‌های شعر کتاب‌شناسی‌های شورای کتاب کودک است ؟ ، که لازم است در ابتدا توضیحی درباره‌ی شورای کتاب کودک داده شود .

شورای کتاب کودک ، سازمانی است فرهنگی و غیردولتی که در دی‌ماه 1341 توسط گروهی از کتاب داران ، دست‌اندرکاران  تعلیم و تربیت ، متخصصان ، نویسندگان و تصویرگران کتاب کودک و نوجوانتأسیس شد . هدف این شورا توسعه‌ی کتاب‌خوانی میان کودکان ، توسعه‌ی ادبیات ملی برای کودکان و کمک به گرداوری کتاب‌های مناسب است .

شورای کتاب کودک باسابقه‌ترین سازمان غیردولتی فعال در حوزه‌ی ادبیات کودک و نوجوان است ویکی از افتخارات آن این است که هر کتابی که برای کودکان و نوجوانان به چاپ می‌رسد را ، در کتاب‌خانه‌ی خود گرداوری می‌کند و گروه‌های مختلفی که در شورا فعال هستند مانند گروه‌های داستان ، شعر ، دین و… به بررسی کتاب‌های منتخب می‌پردازندو از سال 1380 نیز اقدام به تألیف کتاب­شناسی­های توصیفی – تحلیلی کرده است که هر گروه بررسی‌هایی را از چندین کتاب در آن به چاپ می‌رساند و ما برای جامعه‌ی آماری این پژوهش از اشعار بررسی‌شده‌ی این کتاب­شناسی­ها استفاده کردیم.

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                   صفحه

فصل اول.. 1

کلیات پژوهش…. 1

1-1-تعریف مسئله و اهمیت پژوهشی آن: 1

1-2– اهداف پژوهش…. 2

1-3- پرسش‌های پژوهش…. 2

1-4- فرضیه‌های پژوهش…. 3

1-5–مروری بر پژوهش‌های انجام‌شده 3

1-6- روش انجام پژوهش…. 4

فصل دوم.. 5

مبانی پژوهش…. 5

2-1- شرح برخی مفاهیم مرتبط با پژوهش…. 5

2-1-1- ادبیات: 5

2-2-ادبیات کودکان و نوجوانان  : 6

2-3-شعر. 7

2-4-شعر کودک: 8

2-5-مفاهیم مذهبی و انتزاعی در کودکان : 9

2-6-مفاهیم مذهبی در ادبیات کودک : 12

2-7-شعر مذهبی کودک: 12

2-8-کودکان گروه سنی الف و ب : 14

2-8-1-گروه سنی الف (3 تا 6 سالگی ) : 15

2-8-2-گروه سنی ب(6تا 9 سالگی) : 15

2-9- نظریه روان شناسان کودک: 16

2-9-1-نظریه ژان پیاژه: 16

2-9-2-نظریه رونالدگلدمن : 18

2-10-آموزش مفاهیم مذهبی: 19

فصل سوم.. 21

مفاهیم مذهبی وبررسی آن ها در اشعار. 21

 

عنوان                                                                                                   صفحه

بخش اول : بعد اعتقادی… 21

3-1-1- خداشناسی.. 21

3-1-1-1-بررسی خداشناسی در اشعار 24

3-1-2-نبوت: 35

 

3-1-2-1- بررسی نبوت در اشعار 38

3-1-3-امامت… 49

3-1-3-1-بررسی اشعار آموزش امامت… 50

3-1-4-آموزش معاد. 63

3-1-4-1-بررسی معاد در اشعار 66

3-1-5- عدل الهی.. 68

بخش دوم.. 70

بعد عبادی… 70

3-2-1- نماز و دعا: 70

3-2-1-1-بررسی نماز و دعا در اشعار 71

3-2-2- روزه: 71

3-2-2-1-بررسی روزه در اشعار 76

3-2-3-1-بررسی اشعار حج وزیارت.. 78

3-2-4- محرم و نامحرم و حجاب.. 82

3-2-4-1- بررسی محرم و نامحرم و حجاب در اشعار 82

3-2-5- قرآن.. 87

3-2-5-1- بررسی قران در اشعار 87

بخش سوم.. 91

بعد اخلاقی… 91

3-3-1- بررسی بعد اخلاقی در اشعار 92

فصل چهارم.. 97

آمار یافته‌های پژوهش…. 97

 

عنوان                                                                                                   صفحه

فصل پنجم.. 103

نتیجه‌گیری… 103

فهرست منابع.. 123

-تعریف مسئله و اهمیت پژوهشی آن:

ادبیات کودک و نوجوان در حوزه‌ی فرهنگ و ادب فارسی به‌عنوان یک‌گونه مستقل شناخته‌شده است و شعر کودک یکی از شاخه‌های مهم آن است. شعری که در کشور ما ایران برگرفته از شعر نو است و هنوزسال‌های زیادی از عمرش نمی‌گذردو درهمه‌ی زمینه‌هاو موضوعات برای کودکان از شیرخوارگی تا جوانی گسترده و متنوع است . کودکان به گروه‌های سنی مختلفی تقسیم شده‌اند که گروه سنی الف و ب جزء اولین و حساس‌ترین گروه‌ها هستند. از 3 سالگی تا 6 سالگی را گروه سنی «الف » و از 6 تا 9 سالگی را گروه سنی « ب » تشکیل می‌دهد.                                                                                                              یکی از مباحث مطرح‌شده در شعر کودک که از اهمیت بالایی برخوردار است، تفکر مذهبی و مفاهیم دینی است و چگونگی طرح و بیان این مفاهیم قابل‌توجه شاعران كودك است که لازم است آن‌ها را طوری توصیف و معرفی کنند که هم برای کودک قابل‌درک باشند و هم مفاهیمی که انتزاعی هستند لطمه نبینند و تحریف نشوند. مفاهیم مذهبی که کودکان هنوز درک درستی از آن‌ها ندارند.

لازم است شاعران با یک دیدگاه شناخت گرا با نحوه‌ی استنباط کودکان و نوجوانان در سنین مختلف از این موضوعات آشنا باشند تا بتوانند به نحوه درستی این مفاهیم را در شعر بگنجانند. نظریه‌پردازانی در این زمینه ، تحقیق و پژوهش‌های زیادی انجام داده‌اند و مراحل رشد درک دینی کودکان را بررسی کرده‌اند مانند ژان پیاژه و رونالد گلدمن. به‌طور مثال در تقسیم‌بندی پیاژه از این مراحل گروه سنی الف و ب در مرحله تفکر شهودی قرار می‌گیرد که کودک هر چیز را به‌طور ملموس درک می‌کند و در تقسیم‌بندی رونالد گلدمن این گروه‌های سنی به دوره‌ی تفکر پیش

 

مذهبی و تفکر مذهبی ناقص اول دسته‌بندی می‌شود که کودک کم‌کم از محدودیت‌های تفکر شهودی رهایی می‌یابد تا به مراتبی از تفکر عملیات عینی برسد. برای نمونه یکی از نشانه‌های تفکر کودک در این دوره معنا کردن مفاهیم انتزاعی به همان معنای تحت‌اللفظی آن است.

بنابراین لازم دیده شد در ابتدا مجموعه کامل کتاب‌های شعر چاپ‌شده برای کودکان گروه سنی الف و ب که دردهه‌ی هشتاد در شورای کتاب کودک بررسی‌شده بود ، جمع‌آوری شود و پس از استخراج مفاهیم مذهبی مطرح‌شده ، ویژگی‌ها و نحوه‌ی بیان این‌گونه مفاهیم در این اشعار بررسی شود و بعد از شناخت اصول درست بیان این مسائل بر اساس نظرات محققین مشخص شود که اشعار موجود تا چه حد با این اصول منطبق هستند.

امروزه بااینکه شعر کودک مبانی نظری و عملی خود را یافته است ، اما هنوز نوپاست و تحقیقات نقادانه و مؤثری در این زمینه انجام‌نشده است. بنابراین در این بررسی سعی بر این است که با در نظر گرفتن گروه سنی ، اشعار سروده شده در حوزه‌ی مذهب و مفاهیم دینی بادید اصولی و انتقادی نگریسته شود.

 

1-2– اهداف پژوهش

1–منبع شناسی و گردآوری کتاب‌های شعر چاپ‌شده برای کودکان گروه‌های سنی « الف و ب » در دهه‌ی هشتاد با توجه به فهرست‌های منتشرشده از سوی مجله‌ی كتاب ماه كودك و نوجوان و کتاب‌شناسی‌های توصیفی – تحلیلی شورای کتاب کودک .

2–استخراج مفاهیم مذهبی مطرح‌شده از میان اشعار و بیان ویژگی‌ها و نحوه‌ی بیان آن‌ها.

3-شناخت اصولی و درست بیان معارف دینی بر اساس نظریه‌هایمطرح‌شده و تطبیق اشعار شاعران با این اصول.

 

1-3- پرسش‌های پژوهش

1-ویژگی‌های تفکر مذهبی در شعر کودکان گروه‌های سنی الف و ب بر مبنای نظر ژان پیاژه و رونالد گلدمن چگونه است ؟

2-اشعار شاعران کودک در ایران تا چه حد با شیوه‌ی درست بیان آن‌ها با توجه به نظر پیاژه و گلدمن  منطبق است ؟

3- آیا با این رویکرد انتقادی در مورد نحوه ی بیان مفاهیم مذهبی ، می‌توان تحولی در شیوه‌ی بیان آن ها در شعر کودک ایجاد کرد ؟
 

1-4- فرضیه‌های پژوهش

-به نظر می‌رسد اشعار مذهبی زیادی که برای گروه‌های سنی الف وب سروده شده اند با اصول درست بیان آن از نظر پیاژه و گلدمن مغایر است.

-كودکان گروه‌های سنی الف و ب از طریق مصادیق ملموس و عینی با مفاهیم انتزاعی آشنا می‌شوند.

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: مقدمه………………………………………………………7

1-1- مقدمه………………………………………………………….. 8

1-2- بیان مسئله تحقیق………………………………………….. 9

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق…………………………….. 10

1-4- نوآوری تحقیق……………………………………………….. 12

1-5- اهداف تحقیق……………………………………………….. 12

1-6- فرضیات تحقیق و محدودیت­ها …………………………………13

1-7- روش­شناسی تحقیق……………………………………….. 14

1-8- ساختار فصول پایان نامه ……………………………………… 15

فصل دوم : تعاریف و مروری بر منابع …………………………….. 17

2-1- مقدمه………………………………………………………….. 18

2-2- تعاریف…………………………………………………………. 18

2-2-1- محیط ساحلی…………………………………………….. 18

2-2-2- امواج ثقلی سطح…………………………………………. 18

2-2-3- انرژی موج…………………………………………………… 18

2-2-4- توان موج……………………………………………………. 19

2-2-5- انعکاس موج………………………………………………. 19

2-2-6- اثرات باد……………………………………………………. 19

2-2-7- تنش تشعشعی………………………………………….. 20

2-2-8- امواج ایستا…………………………………………………. 20

2-2-9- شکست موج………………………………………………. 20

2-2-10- انکسار موج……………………………………………….. 22

2-2-11- تفرق موج………………………………………………….. 22

2-2-12- سرعت گروه موج…………………………………………. 22

2-2-13- تسونامی………………………………………………….. 23

2-2-14- جریان‌های ساحلی………………………………………… 23

2-2-15- فرآیندهای ناحیه ساحلی…………………………………. 23

2-2-16- نیمر‌خ ساحلی و تغییرات آن………………………………. 24

2-2-17- نیمرخ تابستانی ونیمرخ زمستانی………………………. 24

2-2-18- سازه‌های عمود بر ساحل……………………………….. 24

2-2-19- سازه­های موازی ساحل…………………………………. 26

2-2-20- احیاء ساحل و تخلیه رسوب……………………………… 26

2-2-21- مبانی نظری……………………………………………….. 27

2-3- مروری بر ادبیات موضوع……………………………………….. 27

فصل سوم: روش تحقیق…………………………………………….. 34

3-1- مقدمه…………………………………………………………… 35

3-2- معرفی نرم­افزار………………………………………………….. 35

3-2-1- مدول­های نرم­افزار مایک 21………………………………….. 36

-2-2-3 قابلیت­های نرم­افزار مایک 21…………………………………. 37

3-3- مراحل اجرای مدل و معادلات بکار رفته در مدول­ها ……………39

1-3-3- مدل­سازی انتشار امواج- مدول SW……………………….

3-3-1-1- معادلات پایه در مدل sw………………………………

3-3-1-2- معادلات پایستگی كنش موج……………………………43

3-3-1-3- توابع مربوطه به چشمه……………………………………….44

3-3-1-4- ورودی باد………………………………………………………44

3-3-1-5- تشكیل سپیدک رأس موج…………………………………….45

3-3-1-6- اصطكاك بستر………………………………………………….46

3-3-1-7- شكست موج…………………………………………………….49

3-3-1-8- شرایط مرزی…………………………………………………50

3-3-2- مدول هیدرودینامیک (HD  )………………………………….. 50

3-3-3- مدول انتقال رسوب ( ST )……………………………………… 53

3-4- منطقه مورد پژوهش………………………………………………. 58

1-4-3- جغرافیای خزر…………………………………………………… 58

3-4-2- موقعیت بندر امیرآباد…………………………………………… 59

3-5- مشخصات باد و موج منطقه…………………………………….. 63

3-6- مشخصات توپوگرافی و عمق­نگاری منطقه………………………. 66

فصل چهارم: نحوه برپایی و اجرای مدل­ها………………………………… 71

4-1- مدل­سازی انتقال موج از آب عمیق تا  محدوده­ مطالعاتی بندر….72

4-2- تعیین گام زمانی حل معادلات…………………………………….. 75

-3-4 ضرایب ثابت مدل­سازی………………………………………………. 75

4-4- اجرای مدل و خروجی­های نرم­افزار…………………………………… 76

4-5-  بحث ونتیجه ­گیری ازخروجی مدل­ها………………………………. 77

4-5-1- خروجی مدل موج و جریان……………………………………….. 77

2-5-4- نتایج خروجی مدل رسوب……………………………………….. 88

4-5-2-1- پتانسیل انتقال رسوب از غرب به شرق……………………..88

4-5-2-2- پتانسیل انتقال رسوب از شرق به غرب……………………….90

4-5-2-3- پتانسیل انتقال رسوب در دهانه بندر…………………………..92

4-6- بررسی شواهد میدانی و تحقیقات گذشته……………………… 94

-1-6-4 ارزیابی نحوه جابجایی خطوط ساحلی از سال 1345 تا سال 1383…..94

4-6-2- ارزیابی نحوه جابجایی خطوط ساحلی از سال 1383  تا سال 1391…..98

فصل پنجم: نتیجه گیری وپیشنهادها ………………………………….. 101

5-1- بحث و نتیجه­گیری………………………………………………….. 102

5-2- پیشنهادات و راهکارها…………………………………………….. 104

5-2-1- پیشنهادات………………………………………………………. 104

2-2-5- راهکارها …………………………………………………………..105

منابع …………………………………………………………………….. 107

چکیده:

سواحل دریاها بدون دخالت­های انسانی، پایداری طبیعی خود را حفظ نموده و علیرغم تغییرات کوتاه مدت، نهایتاً با یک محیط زیست سالم ساحلی مواجه هستیم. منطقه امیرآباد مازندران طی سال­های اخیر با تحولات توسعه­ای از جمله احداث بندر امیرآباد همراه بوده و لذا تغییرات خط ساحل این منطقه در سال­های اخیر، هم ناشی از نوسانات دریا و هم حاصل احداث سازه در منطقه می­باشد. سواحل منطقه امیرآباد به دلیل احداث تأسیسات بندری از وضعیت تعادل و پایداری خارج شده و در سواحل بالادست­(ضلع غربی)و پایین­دست­(ضلع شرقی) به ترتیب رسوبگذاری و فرسایش دیده می­شود. منطقه ویژه اقتصادی امیرآباد در سه فاز طراحی شده، که در مجموع با داشتن 34 پست اسکله در آینده نزدیک به بزرگترین و مهمترین بندر حاشیه دریای مازندران تبدیل می­گردد. با توجه به اینکه بندر امیرآباد در حال توسعه بوده، شناختی کاربردی و مناسب از مشخصات این منطقه امری ضروری

 

است. به دلیل هزینه بالای برداشت­های دریایی به صورت گسترده، امروزه با بالارفتن سرعت پردازش رایانه­ها و نیز رشد روش­های عددی برای حل معادلات حاکم بر فیزیک مسأله، معمولاً جهت پیش ­بینی خصوصیات پدیده­های هیدرودینامیکی از شبیه­سازی عددی استفاده می­گردد. در این تحقیق، با توجه به اطلاعات باد و موج دوره زمانی 11 ساله مربوط به سال­های 1992 تا 2003، به بررسی امواج و جریان­های ناشی از آنها در محدوده بندر امیرآباد با بهره گرفتن از مدول­های SW  و  HD  نرم­افزار MIKE 21  پرداخته شده و بر اساس جریان­های کرانه­ای، نرخ انتقال رسوب کرانه ناشی از موج در این منطقه تعیین گردیده است. بر اساس نتایج مدل جریان، الگوی غالب جریان از سمت غرب به شرق و بر عكس می­باشد. به تبعیت الگوی جریان، انتقال رسوب در منطقه نیز از سمت غرب به شرق و بر عكس می­باشد. نرخ انتقال رسوب در مدل دو بعدی حدود 1000 متر­مكعب از سمت غرب به شرق و حدود 500 مترمكعب از سمت شرق به غرب در یک سال می­باشد. بر اساس شواهد تصاویر  ماهواره­ای و بررسی تحقیقات گذشته، پتانسیل نرخ انتقال در سمت غرب تأمین می­گردد و لذا پتانسیل سمت شرق برآورد نمی­گردد.

با توجه به میزان نشست رسوب، توقع می‏رود تا ده سال آینده ظرفیت حجم رسوب در پشت بازوی غربی پر نگردد و از این حیث نگرانی كوتاه­مدت وجود ندارد. جهت مرتفع نمودن این مشكل در بلند مدت می­توان از لایروبی و یا ساخت رانه رسوب­گیر استفاده کرد. در این پروژه، با احداث یك رانه رسوب­گیر در امتداد بازوی غربی، به رفع مشكل پرداخته شده، كه با توجه به نرخ نشست سالیانه حدود 1500 متر­مكعب در سال حدود 200 سال مشكل انتقال در سمت غرب بندر امیرآباد مرتفع  می­گردد.

فصل اول: مقدمه

1-1- مقدمه

سواحل تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند موج، جریان و باد قرار دارند. این عوامل موجب فرسایش و رسوبگذاری در سواحل می­شوند. یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین فرآیندهای انتقال رسوب در مناطق ساحلی، انتقال رسوب كرانه‌ای[1] می‌باشد و بررسی كیفی و كمی این پدیده سبب درك بهتری از رژیم فرسایش و رسوبگذاری در اطراف بندر و سازه‌های ساحلی می­گردد. سرعت و جهت جریان‌های دریایی یکی از اصلی‌ترین پارامترهای هیدرودینامیکی موثر در انتقال رسوب می‌باشند. جریان‌های كرانه‌ای به سبب تأثیرات متقابل موج و بستر دریا، در ناحیة شكست امواج[2] ایجاد می­گردند. در این ناحیه گرادیان ایجاد­­ شده در تنش‌های برشی سبب تشكیل جریان‌های كرانه‌ای می­گردد، كه این جریان‌ها در انتقال بار رسوبی محدوده­ ساحلی نقش عمده‌ای به عهده دارند. منطقه شکست از لحاظ پدیده­های هیدرودینامیکی، فعالترین ناحیه ساحلی است که در آن انتقال رسوب و تغییرات بستر دریا در اثر امواج شکنا و جریان­های نزدیک ساحل به وقوع می­پیوندد. در نزدیکی ساحل، عمق متغیر آب می ­تواند تغییرات عمده­ای در شرایط موج در فاصله کم ایجاد کند. در واقع پارامتر مهم فیزیکی، عمق آبی است که امواج سطحی روی آن حرکت می­ کنند. در طبیعت، عمق آب ثابت نیست و در اثر گردباد، خیزش طوفان یا دیگر دلایل، تغییر می­ کند. این تغییرات سطح آب، بر الگوی شکست موج تأثیر می­گذارد. در ناحیه شکست می­بایست تغییرات موج، تراز سطح آب و مشخصات جریان­های ساحلی محاسبه شود تا بر اساس آنها امکان برآورد تخریب ناشی از طوفان( ناشی از سیلاب یا امواج )، محاسبه تغییرشکل تدریجی خط ساحلی و تغییر شکل پروفیل عمود بر ساحل و طراحی ایمن سازه­های­ ساحلی ( همچون آبشکن­ها و دیواره­های حفاظت ساحلی) فراهم گردد[1]­.

امواج که به ساحل نزدیک می­شوند تحت تأثیر پدیده­هایی نظیر تفرق و شکست، انرژی آنها افزایش یافته و می­توانند پدیده­های فرسایش را تسریع بخشند. از عوامل مؤثر بر فرسایش سواحل، دخالت­های انسانی و ساخت سازه­های ساحلی است، چنانچه این سازه­ها به درستی جانمایی نگردند، می­توانند اثرات تخریبی قابل توجهی به ساحل و فرسایش آن داشته باشند.

امروزه به­هم­خوردگی شرایط طبیعی سواحل و فرایندهای ساحلی، تحت تاثیر ساخت و سازهای بندری و نیروگاه­های مولد انرژی بطور فزاینده درناحیه ساحلی دریاها و اقیانوس­ها جریان دارد. به­ویژه در سواحل جنوبی دریای خزر در طی 30 سال اخیر، توأم با پیشروی آب دریا، ساخت­و­ساز و دخل­و­ تصرف در این عرصه طبیعی به شدت صورت گرفته است .ضرورت مطالعه این تغییرات که ناشی از عوامل طبیعی و انسانی و تأثیر متقابل آنها می­باشد، در زمینه مدیریت نواحی ساحلی بسیار حائز اهمیت است.

یکی از نرم­افزارهای موجود برای تحلیل جریان و پتانسیل نرخ انتقال رسوب، نرم­افزار Mike 21 می‏باشد. این نرم­افزار توسط موسسه تحقیقات دلفت دانمارک تهیه و گسترش یافته­است که می ­تواند الگوی جریان در بخش­های مختلف ناشی از تغییر عمق جریان در ناحیه ساحلی و همچنین پدیده حمل رسوب را به خوبی مدل نماید. با بهره گرفتن از این نرم­افزار می­توان تغییراتی که در خط ساحل در اثر احداث سازه­ها و هرگونه دخل و تصرف انسانی تعیین نمود.

2-1- بیان مسأله تحقیق

منطقه ساحلی جاییست که موج، ­­ بستر را حس می­ کند و انتهای این ناحیه ساحلی بالاروی موج روی ساحل است. موج در بیرون از ناحیه ساحلی به دلیل عدم تماس با بستر متقارن است و با ورود به ناحیه ساحلی دچار آشفتگی شده و بعد از شکست، آشفتگی موج زیاد می­شود و بسته به ارتفاع موج، دوره­تناوب موج و نوع ساحل به شکل­های مختلف می‏شکنند. بطورکلی چهار نوع اصلی برای شکست امواج در نظر گرفته می­شود که عبارتند از آشفته، چرخان، ریزشی و لغزان. در اثر شكست امواج در ناحیه كم عمق ساحلی، جریان كرانه­ای ایجاد می­شود كه علت اصلی جابجایی­ها و نقل و انتقال رسوب در سواحل می­باشد. مطالعه هیدرودینامیکی مناطق ساحلی اولین قدم در طراحی سازه­های ساحلی است و ریخت شناسی سواحل، انتقال رسوب، فرسایش، انتشار و پخش آلودگی، از دیگر پدیده­های مرتبط با ساحل می­باشد. بخش مهمی از مطالعه هیدرودینامیک معطوف به مطالعه جریان­های ساحلی و بررسی علل ایجاد و الگوی آنها می­گردد. جریان‌های موازی با ساحل مسئول انتقال رسوب و آلاینده‌ها به موازات ساحل هستند و زمانی كه انرژی خود را از دست بدهند یا به مانعی همچون موج‌شكن بندرها برخوردكنند، رسوب را برجای می­گذارند و مشكلات جدی برای سازه‌های ساحلی ایجاد می‌كنند[2و3].

در این تحقیق با بهره گرفتن از نرم­افزار MIKE 21 ، الگوی انتشار موج، جریان­های موازی ساحل ناشی از موج و نرخ انتقال رسوب کرانه­ای مدل­سازی شده و در نهایت بر اساس برآورد نرخ انتقال رسوب  کرانه­ای، تغییرات ایجاد شده در خط ساحل دریای خزر در محدوده بندر امیرآباد مورد بررسی قرار می­گیرد.

3-1- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

با توجه به اینكه مناطق ساحلی به ‌طور مستمر در تعامل با محیط آبی دریا و اقیانوس پیرامون قرار دارند، لذا شناخت رفتار محیط آبی دریا و اقیانوس پیرامون در شناخت رفتار سواحل ضروری است. سواحل هر كشور از نظر سیاسی، نظامی، اجتماعی و اقتصادی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

 مناطق ساحلی علاوه­ بر ­اینكه دارای توان اقتصادی هستند، به عنوان پلی برای بهره ­برداری از منابع عظیم موجود در دریاها و اقیانوس­ها عمل می­كنند. از این رو حفاظت و عمران مناطق ساحلی دارای اهمیت زیادی است. متأسفانه در كشور ما با وجود داشتن سواحل بسیار طولانی به عمران و حفاظت آنها اهمیت زیادی داده نشده­ است و از این نعمت خدادادی بهره ­برداری بهینه صورت نمی­گیرد.  سواحل طبیعی دریاها اگرچه ممکن است در فرآیندهای طوفانی زمستانه دچار فرسایش شوند ولی با فرآوری­های مناسب رسوبی تابستانه شکل هندسی اولیه خود را باز می­یابند، این­گونه سواحل اصطلاحاً سواحل پایدار نامیده می­شوند و سواحلی که به دلایل مختلف و از جمله مهمترین آنها دخالت­های انسانی، مقاطع عرضی وخطوط ساحلی آنها دچار دگرگونی و تغییرات غیر قابل بازگشت می­شود، را سواحل غیر­پایدار می­نامند. در این میان دریای خزر به دلیل ماهیت نوسانات تراز آب در مقیاس­های فصلی، سالانه و بلندمدت، دارای ویژگی­های خاصی در تعادل سواحل است که در واقع ارضاء پارامترهای مرتبط با ایجاد سواحل پایدار را در طرح­های توسعه­ای با چالش­های بیشتری در مقایسه با دریاهای آزاد مواجه می­نماید. بنابراین شناسایی وضعیت سواحل جنوبی دریای خزر از لحاظ ویژگی­­های فرسایش­پذیری و رسوبگذاری برای تعیین مناطق حساس و ناپایدار در مقابل نواحی رسوبی فعال و پایدار به منزله مسئله اصلی است.

دانلود پایان نامه ارشد : تعیین کارایی نسبی بیمارستان های دولتی در استان ایلام-تحلیل پوششی داده ها

 

3-1  اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 7

4 -1 اهداف مشخص تحقیق.. ..9

1-4-1  اهداف ویژه……………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

2-4-1 هدف کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………….9

3-4-1 سؤالات تحقیق………………………………………………………………………………………………………………………………9

-15  واژگان کلیدی.. 10

1-5-1 کارایی.. 10

2-5-1 تحلیل پوششی داده ها (DEA):.. 10

3-5-1 تخت فعال.. 11

4-5-1 واحدهای تصمیم گیرنده (DMU).. 11

5-5-1 بیمارستان.. 11

 
 
و
 

فصل دوم

1-2 مقدمه.. 14

شکل2-2 مدل تحلیل.. 23

2-2 دیدگاه های اساسی در مورد ارزیابی عملکرد.. 30

2-3 ضرورت و اهمیت ارزیابی عملکرد.. 31

2-4 چگونگی انجام ارزیابی عملكرد.. 32

2-5 فرایند ارزیابی عملکرد.. 35

2-5-1 تدوین شاخصها.. 36

2-5-2 تعیین وزن شاخص‌ها و اهمیت آنها.. 37

2-6 سنجش و اندازه‌گیری و استخراج نتایج.. 39

2-7 مدلها و الگوهای سیستم ارزیابی عملکرد.. 39

2-8  بهره وری منابع انسانی.. 40

1-8-2 سابقه و تاریخچه اصطلاح بهره وری………………………………………………………………………………………..……………………………41

2-9 تعاریف و مفاهیم اساسی بهره وری.. 41

2-9-1 تعریف بهره وری از دیدگاه ژاپنی…………………………………………………………………….   42

2-9-2 تعریف سازمان بین المللی کار…………………………………………………………………………42

ز
2-9-3 تعریف آژانس بهره وری اروپا   ………………………………………………………………………………………………..   .   43

 

2-9-4 تعریف سازمان بهر وری ملی ایران  ………………………………………………………………43

2-9-5 استعمال نادرست مفهوم بهره وری   ……………………………………………..…………………  44

2-10 مهارت………………………………………………………………………………………………………………………………..50

2-10-1 اجزاء مهارتهای انسانی موثر………………………………………………………………………………………………………. 50

2-11 برنا مه ریزی و توسعه منابع انسانی.. …51

2-12 وجدان کار، فرهنگ کار و انظباط درکار.. 54

2-13 عوامل موثر بر افزایش بهره وری نیروی انسانی.. ……..56

2-14 کارایی.. 57

2-14-1 مفهوم کارایی وانواع آن………………..………………………………………………………….   58

2-14-2 انواع کارایی…………………………………………………………………………….………….61

2-14-3 تعریف کارایی اقتصادی………………………………………………………………………………………………………………64

2-14-4 کارایی فنی و تخصیصی………………………………………………………………………………………………………………66

2-15 تحلیل پوششی داده ها (DEA)…………………………………………………………………………………………….68

2-16 استراتژیهای اولویت بندی……………………………………………………………………………………………………………….70

2-16-1 روش میانگین رتبه‌ها………………………………………………………………………………………………………………… 70

ح
2-16-2 روش بُردا…………………………………………………………………………………………………………………………………71

2-16-3 روش كُپ‌لند…………………………………………………………………………………..   73

2-16-4 مرحله‌ی ادغام………………………………………………………………………………….  73

2-17 مرور ادبیات و سوابق پژوهش.. 75

 

فصل سوم

3-1 مقدمه.. 87

3-2 جامعه آماری و روش نمونه گیری.. 87

3-3 نوع پژوهش.. 87

3-4 روش گردآوری اطلاعات.. 88

3-5 روش تحلیل داده ها.. 88

3-6 تعاریف.. 89

3-7 معرفی واحدهای تصمیم گیری.. 91

فصل چهارم

4-1 مقدمه.. 97

فصل پنجم

5-1 مقدمه.. 165

ط
5-2 سایر نتایج حاصل از تحقیق.. 174

 

5- پیشنهادات  ……………………………………………………………………………………………………………………………………182

6- محدودیت ها  ………………………………………………………………………………………………………………………………..183

منابع فارسی………………………………………………………………………………………………………………………………………….184

منابع لاتین  ………………………………………………………………………………………………………………………………………….185

پیوستها و ضمایم…………………………………………………………………………………………………………………………………..188

پرسشنامه    ………………………………………………………………………………………………………………………………………….189

جدول 2-1…………………………………………………………………………………………………………………………………68

جدول 2-2………………………………………………………………………………………………………………………………….70

جدول3-1………………………………………………………………………………………………………………………………..90

جدول 3-2………………………………………………………………………………………………………………………………….90

جدول3-3…………………………………………………………………………………………………………………………………..91

جدول3-4…………………………………………………………………………………………………………………………………. 91

جدول3-5…………………………………………………………………………………………………………………………………92

جدول3-6…………………………………………………………………………………………………………………………………..92<

 

/p>

جدول 4-1………………………………………………………………………………………………………………………………… 95

ی
جدول 4-2……………………………………………………………………………………………………………………………………….96

 

جدول 4-3………………………………………………………………………………………………………………………………….96

جدول 4-4…………………………………………………………………………………………………………………………………97

جدول4-5………………………………………………………………………………………………………………………………….97

جدول 4-6…………………………………………………………………………………………………………………………………98

جدول4-7………………………………………………………………………………………………………………………………….98

جدول4-8………………………………………………………………………………………………………………………………….99

جدول4-9………………………………………………………………………………………………………………………………..100

جدول 4-10………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 100

جدول4-11……………………………………………………………………………………………………………………………..101

جدول 4-12…………………………………………………………………………………………………………………………….101

جدول 4-13…………………………………………………………………………………………………………………………..102

جدول4-14………………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول 4-15……………………………………………………………………………………………………………………………102

جدول 4-16…………………………………………………………………………………………………………………………….103

جدول 4-17 103

ک
جدول 4-18 104

 

جدول 4-19 105

جدول 4-20 105

جدول 4-21 105

جدول 4-22 106

جدول 4-23 106

جدول 4-24 107

جدول 4-25 107

جدول 4-26 108

جدول 4-27 108

جدول 4-28 109

جدول 4-29 110

جدول 4-30 110

جدول 4-31 111

جدول 4-32 112

جدول 4-33 112

ل
جدول 4-35 113

 

جدول 4-36 113

جدول 4-37 114

جدول 4-38 114

جدول 4-39 115

جدول 4-40 116

جدول 4-41 116

جدول 4-42 117

جدول 4-43 117

جدول 4-44 118

جدول 4-45 118

جدول4-46 119

جدول 4-48 120

جدول 4-49 120

جدول 4-50 121

جدول 4-51 122

م 

 
جدول 4-53 123

 

جدول 4-54 123

جدول 4-56 124

جدول4-57 124

جدول 4-58 125

جدول 4-59 125

جدول 4-60 126

جدول 4-61 126

جدول 4-62 127

جدول4-63 127

جدول 4-64 128

جدول 4-65 128

جدول 4-66 129

جدول 4-67 129

جدول 4-68 130

جدول 4-69 131

ن 

 
جدول4-70 131

 

جدول 4-71 132

جدول 4-72 132

جدول 4-73 133

جدول 4-74 133

جدول 4-75 134

جدول 4-76 134

جدول 4-77 135

جدول 4-78 135

جدول 4-79 135

جدول 4-80 136

جدول 4-81 136

جدول 4-82 137

جدول 4-83 138

جدول 4-84 138

جدول 4-85 138

س
جدول 4-86 139

 

جدول 4-87 139

جدول 4-88 140

جدول 4-89 140

جدول 4-90 141

جدول 4-91 141

جدول 4-92 142

جدول 4-93 143

جدول 4-94 143

جدول 4-95 144

جدول 4-96 144

جدول 4-97 145

جدول 4-98 146

جدول 4-99 146

جدول 4-100 147

جدول 4-101 147

ع
جدول 4-102 148

 

جدول 4-103 148

جدول 4-104 149

جدول 4-105 150

جدول 4-106 150

جدول 4-107 151

جدول 4-108 151

جدول 4-109 152

جدول 4-110 152

جدول 4-111 153

جدول 4-112 153

جدول 4-113 154

جدول 4-114 155

جدول4-115 155

جدول 4-116 156

جدول 4-117 156

ف
جدول 4-118 157

 

جدول 4-114 157

جدول 4-115 158

جدول 4-116 158

جدول 4-118 159

جدول 4-119 160

جدول 5-1 163

جدول 5-2 164

جدول 5-3 165

جدول 5-4 166

جدول5-5 167

جدول 5-6 168

جدول 5-7 169

جدول 5-8 170

جدول 5-9 171

جدول 5-10 171

ص
جدول 5-11 171

 

جدول 5-12 172

جدول 5-13 172

جدول 5-14 172

جدول 5-15 173

جدول 5-16 173

جدول 5-17 173

جدول 5-18 174

جدول 5-19 174

جدول 5-20 174

جدول 5-21 176

جدول 5-22 177

جدول 5-23 182

شکل2-2    23

شکل 2-3و2-49…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   50

شکل 2– 6 56

چکیده
 

در عصر كنونی هر سازمان به منظور آگاهی از میزان مطلوبیت و كیفیت فعالیت‌های خود نیاز مبرم به نظام ارزیابی دارد. فقدان وجود نظام ارزیابی یکی ازعلائم بیماری های سازمان تلقی می گردد كه پیامد آن كهولت و نهایتاً مرگ سازمان است. كوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده كه حداكثر نتیجه را با كمترین امكانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را می توان دستیابی به كارایی بالاتر نامید.

در این تحقیق داده های 9 بیمارستان دولتی استان ایلام ازروش تحلیل پوششی داده ها( (DEAبراساس مدل مختلف  CCR با دو سناریودرطی سالهای 1390- 1388با بهره گرفتن از نرم افزار DEA solver  موردبررسی و تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. نهاده ها یعنی تعداد پزشکان، کادرپرسنلی وتخت فعال وستاده ها یعنی خدمات کلینیکی، خدمات پارا کلینیکی، خدمات سرپایی، تخت فعال، روزبستری، اشغال تخت روز و خدمات سرپایی برای بررسی استفاده گردید.

نتایج نشان داد در اکثرسالهای مورد مطالعه 40% بیمارستانهای مورد مطالعه از لحاظ فنی ومقیاس کارا بوده در حالی که در 60% بقیه مراکز میزانی از ناکارایی فنی و مقیاس در آنها مشهود است. میانگین کارایی( فنی کل و مقیاس ) در کل دوره ها مورد مطالعه برای مراکز مذکور  به ترتیب 90% و 87% بوده است. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که ظرفیت ارتقای کارایی فنی تا حدود 10% و ظرفیت کارایی مقیاس به میزان 13% بدون هیچ گونه افزایشی در هزینه ها و بکارگیری همان میزان از نهاده ها وجود داشت. همچنین در بیمارستانهای غیر کارا، ناکارایی فنی بیشتر از ناکارایی مقیاس بوده است.

 

واژهای کلیدی: ارزیابی، کارایی، تحلیل پوششی داده ها (DEA)، تخت فعال، واحدهای تصمیم گیرنده (DMU)،

بیمارستان.

1-1مقدمه

 

كوشش های اقتصادی انسان همواره معطوف بر آن بوده كه حداكثر نتیجه را با كمترین امكانات و عوامل موجود به دست آورد، این تمایل را می توان دستیابی به كارایی بالاتر نامید. كارایی مفهومی جامع است كه افزایش آن به منظور ارتقای سطح زندگی، رفاه، آرامش و آسایش انسان ها، همواره مد نظر دست اندركاران سیاست و اقتصاد بوده است، برخی بقا و تداوم یك نظام سیاسی و اقتصادی را نیز موكول به كارایی و بهره وری دانسته اند(ابطحی وهمکاران،2005).

بحث درباره کارایی درادبیات علمی از سابقه طولانی برخورداربوده ودرزمینه عمومی است که درهرکجا کاروفعالیتی وجود دارد، می توان ازآن اثراتی یافت. ازجمله دلایلی که برای این سابقه طولانی ووفور بحث درباره کارایی می توان برشمرد اهمیت این موضوع برای جامعه می باشد. چرا که درواقع بحث درباره کارایی وعوامل موثر برآن، بحث درباره این است که چگونه میتوان کار وفعالیتی که درحال انجام شدن است رابا هزینه وامکانات کمتر به نتایج بیشتری رساند، ازنیروهای موجودحداکثر استفاده استفاده رابرد، وازهدررفتن امکانات مادی وانسانی جلوگیری کرد ( امامقلی پورسفیددشتی،1381). توجه به ارتقای انتظارات عموم مردم از رفاه اقتصادی، تقاضا برای خدمات بهداشتی و درمانی روند صعودی داشته است. حال با توجه به محدودیت منابع و امكانات، حداكثر استفاده از امكانات موجود، یكی از مهمترین راه حل ها ی ممكن از دید اقتصاد سلامت ، جهت كاهش شكاف بین عرضه و تقاضا می باشد. كارایی، مهمترین و معمول ترین سازوكار جهت ارزیابی و اندازه گیری عملكرد یك بنگاه اقتصادی از جمله بیمارستان به شمار می رود، لذا در چند دهه گذشته بررسی عملكرد بخش های مختلف اقتصادی و یا بنگاه ها و واحدهای اقتصادی در سطح خرد از طریق سنجش و برآورد كارآیی، همواره مو رد توجه محققان رشته ها ی مختلف علوم اجتماعی به ویژه مدیریت و اقتصاد بوده است (یاساوارنگ،2005). [1]

تصمیم گیری مهمترین دغدغه هر مدیر در فعالیتهای حرفه ای است. به زعم بسیاری از دانشمندان حوزه مدیریت، تصمیم گیری معیار ارزیابی عملكرد هر مدیر است. هربرت سایمون[2] حتی گام را فراتر گذاشته و تصمیم گیری را معادل مدیریت دانسته است(شیردل ملاسرایی،1386). مدیران در اخذ تصمیم به اطلاعات گوناگونی نیاز دارند و مراحل مشخصی را برای دسترسی به اطلاعات طی می كنند. یكی از زمینه های كلیدی تصمیم گیری مدیران، ارزیابی عملكرد است كه آنان را در اخذ تصمیم هدایت می كند(غضنفری وهمکاران1379).

 

ارزیابی عملكرد سازمان از موضوعاتی است كه مدیران و محققین توجه زیادی به آن داشته اند و تا كنون در این زمینه، مقالات زیادی منتشر شده است(ماروهمکاران[3]،2003). وجود و یا عدم وجود نظام ارزیابی عملكرد كارآمد، با حیات و مرگ سازمان رابطه مستقیم دارد. بیمارستان ها به عنوان یكی از اصلی ترین سازمان های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی درمانی و به دلیل، حساسیت و اهمیت ویژه ای كه در سلامت جامعه دارند(ماسی،2007[4]). ضرورت ارزیابی عملكرد و بهبود كارایی را بیش از دیگران احساس می كنند(وردورث وهمکاران[5]،2005). افزایش هزینه های بخش بهداشت و درمان درایران و جهان همراه با رشد فزاینده ی تكنولوژی و تغییرات جمعیتی، ضرورت توجه به مفاهیم اقتصادی را در این بخش خاطر نشان می سازد در بخش بهداشت و درمان، به لحاظ اهمیت نوع خدمات و سروكار داشتن با سلامت و جان انسان ها، اعتلای کیفیت و تضمین آن برای نظام بهداشت و درمان و مردم به طور فزاینده مورد توجه قرار گرفته است. مردم از یك سو با پرداخت حق بیمه،مالیات و تحمل هزینه های گزاف بهداشت و درمان و در كنار آن افزایش آگاهی، انتظارات فزاینده ای از بیمارستان و دیگر بنگاه های ارائه دهنده ی خدمات بهداشتی و درمانی دارند. از سوی دیگرسرمایه گذاری كلان جهت بهره گیری از تكنولوژی  نوین درمان وافزایش هزینه های  پرسنلی و به کا‌رگیری نیروهای تخصصی و فوق  تخصصی موجب   گرانترشدن خدمات بهداشتی ودرمانی گردیده است.[6]

از آنجا كه بهبود بهره وری و كارایی یكی از منابع مهم توسعه اقتصادی است ، لذا این مقوله باید در بخش بهداشت ودرمان مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد .محاسبه كارایی فنی و شناخت عوامل مؤثر در افزایش كارایی بیمارستان ها، اقدامی مكمل در جهت توسعه كمی و كیفی آن است. با رفع عوامل دخیل در عدم كارایی بیمارستان، می توان كارایی را بدون اضافه كردن عوامل تولید افزایش داد و توان خدمت دهی را بالا برد. همچنین مدیران بیمارستان را در تصمیم گیری بهتر، وا قعی تر وكاراتر یاری كرد. در نتیجه انتظار می رود مدیران و برنامه ریزان با آگاهی از روند كارایی و شناخت عوامل مؤثر درآن، در جهت تخصیص بهینه منابع و افزایش بهره وری وكارایی گام بردارند(مردانی 2003).

عدم آشنایی مدیران بیمارستان ها و مسؤولین بهداشتی و درمانی به شاخص های اقتصاد بهداشت از یك طرف و مالکیت دولتی بیمارستان ها واستفاده از بودجه ی عمومی از طرف دیگر ، باعث شده كه مسؤولین و مدیران انگیز های برای انتخاب تر کیبی از نهاد ه ها كه هزینه ها را حداقل كند وانتخاب بهترین عوامل تولید كه ضایعات را به حداقل و كارایی را به حداكثر برساند وجود نداشته باشند(حاتم، 2001: 23).

با توجه به اهمیت موضوع، روش های گوناگونی برای ارزیابی عملكرد و افزایش كارایی سازما نها ارائه شده است. برای ارزیابی سازما نها به داشتن استاندارد و نظارت نیاز است. در خدمات بیمارستانی، استاندارد به معنی تعیین سطح لازم و قابل قبول در ارائه ی هر یك از خدمات اداری، پزشكی و پیراپزشكی است. با توجه به اینكه در بسیاری از موارد، استاندارد هماهنگ برای ارزیابی مراكز آموزشی درمانی در ایران وجود ندارد (خلیلی2009). یكی از ابزار های كارآمد در این زمینه تحلیل پوششی داده ها می باشد. با بهره گرفتن از این روش، واحدهای مورد بررسی با یك سطح استاندارد از قبل تعیین شده، مقایسه نمی شوند و كارایی واحدها با توجه به كارایی واحدهای دیگر سنجیده می شود.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول: مقدمه
مقدمه
از دیدگاه جهانی پس از آب و هوا، پوسته خاكی کره زمین، سومین جزء عمده محیط زیست انسان تلقی می‌شود. خاك علاوه بر این كه پایگاه موجودات خشك‌زی (به ویژه جوامع انسانی) است، محیط منحصر به فردی برای زندگی انواع موجودات زنده، به خصوص گیاهان به شمار می‌رود. برخلاف آب و هوا، آلودگی خاك از نظر تركیب شیمیایی به آسانی قابل اندازه‌گیری نیست و یك خاك پاك یا خالص تعریف‌پذیر نمی‌باشد. بنابراین به ناگزیر مسائل بالقوه آلودگی خاك در چارچوب پیش بینی خطرات و صدمات احتمالی در كاركرد خاك مطالعه می­گردد (بای بوردی، 1382).

خاك اساس هستی، تولید و انبار مواد خام است و نقش بسیار مهمی در زندگی انسان ایفا می‌كند. نقش عمومی خاك نسبت به هوا و آب از اهمیت بیشتری برخوردار است. حفاظت خاك به عنوان یك وظیفه سیاست محیطی مانند آب و هوا واجب و ضروری می‌باشد. انسان هر چه بیشتر سعی می‌كند هوا و آب را تمیز كند به همان نسبت در نتیجه این اقدام پاك كننده‌ی خود، خاك را آلوده‌تر می‌کند و بر بار آلودگی خاك اضافه می‌شود. خاك یكی از منابع مهم و ارزشمند طبیعت است. بدون داشتن خاك سالم حیات و زندگی روی زمین امكان‌پذیر نخواهد بود. حدود 95٪ غذای انسان از زمین حاصل می‌شود .برنامه ریزی برای داشتن خاك سالم و تولید كننده لازمه‌ی بقای انسان است. ورود مواد، ارگانیسم‌های زیستی یا انرژی به درون خاك سبب تغییر كیفیت خاك می‌شود همین مسئله باعث می‌شود كه خاك از حالت طبیعی خود خارج شود (بخشی خانیکی،1386).

مدت‌هاست كه مواد نفتی و مشتقات آن در اثر حمل و نقل یا ذخیره سازی موجب آلودگی خاك می‌شود. آلودگی­‌ های نفتی یك پیامد اجتناب ناپذیر افزایش سریع جمعیت و فرآیند صنعتی شدن است. آلودگی‌ها نفتی، سمی، جهش‌زا و سرطان‌زا هستند و علاوه بر تأثیر گسترده بر اكوسیستم منطقه، با گذشت زمان و ورود به چرخه غذایی، به مواد غذایی مورد استفاده جوامع انسانی نیز راه می‌یابند و به این ترتیب، سلامت انسان، گیاهان، جانوران، رودخانه‌ها، آب­های زیرزمینی و تولیدات كشاورزی را تهدید می‌كنند (انیگبرو و همکاران[1]، 2008).

آلودگی­های نفتی از لحاظ توزیع و میزان آلودگی در طبیعت به دو گروه تقسیم می­شوند:

1- آلودگی در محل: به عنوان مثال آلودگی ناشی از تصادفات تانكر­های نفتی، تخریب و یا انفجار یك ترمینال نفتی و اسكله­های نفتی و خطوط انتقال

2- آلودگی پراكنده: به عنوان مثال استفاده از نفت سفید به عنوان آفت کش درفعالیت­های كشاورزی

سبزیجات گروهی از گیاهان محسوب می‌شوند که با اهداف متفاوتی در بوم نظام‌های زراعی مورد کشت و کار قرار می­ گیرند و سرشار از فیبر، مواد معدنی، ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها می‌باشند. اندام‌های مختلف سبزی‌ها شامل ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه به صورت تازه (خام)، پخته شده، سرخ شده، یخ زده، خشک شده و کنسرو شده در تهیه انواع مواد غذایی و دسرها به کار می‌روند. سبزیجات از اجزای مهم رژیم غذایی سالم هستند و در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و برخی از انواع سرطان‌ها به خصوص سرطا‌ن‌های دستگاه گوارش موثر هستند (کوچکی و همکاران، 1392).

استان خوزستان از دیرباز در بخش كشاورزی دارای استعدادهای فراوان بوده است. داشتن خاك حاصلخیز، وجود رودخانه­های دائمی و فصلی فراوان، این امكانات جغرافیایی هملگی باعث شده تا استان خوزستان یكی از قطب­های كشاورزی ایران محسوب شود نفت سفید یکی از معمول‌ترین فرآورده‌های نفتی است که در بخش‌هایی از استان خوزستان برای مبارزه با علف‌های هرز سبزیجات به طور گسترده از آن استفاده می­شود (خداویسی، 1391). که دلیل آن ارزان و قابل دسترس بودن نفت سفید می‌باشد. که این اقدام موجب آلودگی محصول و نیز نابودی خاک مزارع می‌شود. کشاورزان بوسیله سمپاش‌های موتوری و تراکتوری در حجم بالا مزارع را با نفت سفید سمپاشی می‌کنند. مصرف نفت سفید بر محصولات سبزی که برای سمپاشی مزارع مصرف می‌شود، علف‌های هرز را نابود کرده اما به محصولاتی مانند جعفری و هویج آسیبی وارد نمی‌کند و این امر موجب شده تا کشاورزان به دلیل هزینه بالای سموم کشاورزی، نفت سفید را جایگزین سموم کنند. استفاده از نفت سفید برای از بین بردن علف‌های هرز مزارع سبزی به تهدیدی جدی برای سلامت مردم و مصرف کنندگان این گونه سبزیجات تبدیل شده است. بخشی از محصول هویج و جعفری عرضه شده به بازار به دلیل آلودگی به نفت غیر‌قابل مصرف بوده و در صورت مصرف موجب مسمومیت فرد می‌شود. این نوع محصولات که با قیمتی کمتر و بعضا مستقیما از سوی کشاورز و به صورت کیسه‌ای مانند عرضه محصول (هویج) در حاشیه جاده‌ها و توسط وانت‌بارها در سطح شهر عرضه می‌شود، به قدری با نفت سمپاشی شده‌اند که بوی تند نفت سفید از آن به راحتی قابل استشمام می‌باشد (ذکوی، 1393) و (خداویسی، 1391) در زمینه اثر نفت سفید بر سبزی های جعفری، گشنیز و هویج در خوزستان مطالعاتی انجام داده­اند

نفت چراغ (نفت سفید) است و مخلوط پیچیده­ای از پارافین (آلکان­ها)، سیکلوپارافین (سیکلو­آلکان‌ها، نفتن‌ها)، آروماتیک و الفین­ها (آلکن‌ها) با تقریباً 9 Cبه 16C است (ایروین و همکاران[2]، 1997؛ آکپووتا و همکاران[3]، 2011). همچنین فلزات سنگین موجود در نفت سفید با تجمع در اندام گیاه در غلظت‌هایی بیش از حد استاندارد، ضمن فراهم آوردن موجبات كاهش رشد و عملكرد محصولات كشاورزی، آلوده شدن زنجیره غذایی و به خطر افتادن سلامت جوامع انسانی را به همراه

 

دارد (ذکوی، 1393).

گیاهان سبز اولین حلقه از زنجیره اکوسیستم می‌باشند و هر گونه تأثیر زیان باری بر دنیای گیاهی حیات و سلامت سایر حلقه‌های این زنجیره را به خطر می‌اندازد، از سوی دیگر با توسعه صنایع و فناوری آلودگی‌های زیست محیطی رو به افزایش است ( سانینگام و همکاران[4]، 1996). نفت سفید بر روی بقا و بهره‌وری گیاهان زراعی اثر بازدارندگی دارد (گیلیازو و گایسین[5]، 2003). بعد از اینکه هیدروکربن‌های نفتی به سطح خاک می­رسد میزان تجزیه آن خیلی کندتر می‌گردد. هیدروکربن‌های نفتی انباشته شده در لایه‌های بالایی خاک به طور معنی داری باعث تغییر شکل ویژگی‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروبیولوژیکی خاک و هم‌چنین کاهش جوانه‌زنی و رشد گیاهان شده، در نتیجه باعث ایجاد سمیت برای گیاهان می‌شود (سالانیتر­و[6]، 2001).

نفت وقتی که در تماس با بافت های گیاهی قرار می‌گیرند بطور مستقیم اثراتی سمی بر روی گیاهان بجا می‌گذارند. با این حال، پاسخ گیاهان به هیدروکربن‌های نفتی متفاوت است. برخی از گیاهان در مقابل این آلودگی، مقاوم هستند، در مقابل بعضی از گیاهان مقاوم می‌توانند باعث پاکسازی آلودگی خاک گردند. به دلیل تفاوت در روش‌های آزمایشگاهی و مزرعه‌ای، تنوع در گونه‌های گیاهی، نوع خاک، رژیم‌های رطوبتی، تنوع در غلظت هیدروکربن‌‌های نفتی و مدت زمان آلودگی، نتایج آزمایشگاهی قابل دسترس، در مورد تحمل گیاه به آلودگی خاک توسط نفت سفید اندک است. علاوه بر این، اغلب نتایج ضعیف بنیان بوده و با هم هم‌خوانی ندارند (برئوس و لاریونوا[7]، 2006 ؛ نئومن و رینولدس[8]، 2004).

فرضیه‌‌ها:
1ـ خاک­های آلوده به نفت سفید باعث افزایش جذب عناصر سنگین در سبزیجات می­گردد.

2- خاک­های آلوده به نفت سفید باعث کاهش کیفیت و کمیت سبزیجات می­گردد.

اهداف اصلی:
1ـ تعیین میزان عناصر سنگین در سبزیجات کشت شده در خاک‌های آلوده به هیدرو‌کربن‌های نفتی در برخی مزارع استان خوزستان

2ـ بررسی کمیت و کیفیت سبزیجات کشت شده در خاک‌های آلوده به نفت سفید

اهداف فرعی:
1ـ ارزیابی توان رشد سبزیجات، گسترش ریزوسفری، وزن خشک کل اندام‌های گیاهی، ریشه و اندام‌های هوایی و هم‌چنین میزان عناصر موجود در گیاهان مورد مطالعه قرار می‌گیرد.

نو‌آوری: تا کنون مطالعه‌ای مزرعه‌ای در ارتباط با کمیت و کیفیت سبزیجات کاشته شده در مزارع آلوده به نفت سفید انجام نشده است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل دوم: مروری بر پژوهش­های انجام شده

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

استاد راهنما
دکتر محمود کرمی
                                                                             
استاد مشاور
دکتر حسین ارزانی
 
سال تحصیلی1391-1390
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

  

فهرست مطالب
صفحه
چکیده
1
فصل اول : کلیات
2
مقدمه
3
1-1-  پرسش های پژوهش
4
1-2-  اهداف پژوهش
5
1-3-  فرضیه های پژوهش
5
1-4- ضرورت پژوهش
5
1-5- تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی
6
–  ظرفیت برد
6
–  ظرفیت برد بوم شناختی
7
–  ظرفیت برد انسانی
8
–  ظرفیت برد زیست شناختی
8
–  ظرفیت برد اجتماعی
8
–  ظرفیت برد اقتصادی
9
1-6-  روش های برآورد ظرفیت برد
10
1-6-1- انواع مدل های ارائه شده برای تعیین ظرفیت برد
10
1-7-  روش های برآورد ظرفیت برد تغذیه ای
15
1-8- تعیین ارزش رجحانی گونه های مصرفی
16
1-8-1-  شاخص های ارجحیت تغذیه ای
17
1-8-2-  شاخص های انتخاب
18
1-9-  آزمون فرضیه ها و حدود اعتمادها
21
1-10-  واحد دامی و نیاز های روزانه غذایی
21
1-11-  حد بهره برداری مجاز
22
1-12-  روش های اندازه گیری تولید
23
فصل دوم : پیشینه پژوهش
24
2-1- مقدمه
25
2-2- منابع داخلی
25
2-3- منابع خارجی
30
2-4- جمع بندی
35
فصل سوم : مواد و روش‌ها
36
3-1- موقعیت و ویژگی های منطقه مورد مطالعه
35
3-2-  موقعیت جغرافیایی دریاچه ارومیه
36
3-1-2- جزیره اشک
36
3-1- 3-  دشت ناز (منطقه ی تأمین کننده جمعیت اولیه ی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک)
38
3-1-4-  پوشش گیاهی منطقه مطالعاتی (جزیره اشک)
39
3-1-5-  جانوران منطقه
40
3-2- معرفی گونه
41
3-2-1-  جایگاه گونه در رده بندی جانوری
41
3-2-2-  مشخصات گوزن زرد ایرانی
41
3-2-3-  زیستگاه گوزن زرد ایرانی
44
3-2-4-  عادات رفتاری گوزن زرد ایرانی
45
3-2-5-  تغذیه و عادات غذایی گوزن زرد ایرانی
46
3-3- روش پژوهش
47
3-3-1-  تعیین تیپ های پوشش گیاهی
47
3-3-2-  مشخص نمودن عادات غذایی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک
48
3-3-3-  تعیین ارزش رجحانی گونه های گیاهی (شاخص انتخاب)
52
3-3-4-  کیفیت علوفه مورد تغذیه از نظر میزان پروتئین در بهار و تابستان
52
3-3-4-1-  اندازه گیری درصد ماده خشک
53
3-3-4-2-  اندازه گیری پروتئین خام
53
3-3-5-  برآورد میزان علوفه در دسترس گوزن زرد
55
3-3-5-1-  اندازه گیری تولید
55
3-3-5-2-  روش قطع و توزین
56
3-3-6-  پروتئین و خاکستر گونه های مورد تغذیه گوزن زرد در بهار
56
3-3-7-  نیاز روزانه گوزن زرد ایرانی (ماده خشک، پروتئین)
61
3-3-8- حد مجاز بهره برداری از گونه های گیاهی
63
3-3-9-  برآورد ظرفیت برد تغذیه ای بهاره و تابستانه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، با بهره گرفتن از وزن ماده خشک، پروتئین
63
فصل چهارم: نتایج پژوهش
64
4-1- تعیین ارزش رجحانی گونه های گیاهی (شاخص انتخاب)
65
4-1- 1-  شاخص انتخاب
66
4-1-2- شاخص انتخاب استاندارد شده
69
4-1-3-  آزمون های آماری
70
4-2-  شاخص های دیگر
76
4-2-1-  شاخص آلفای منلی
79
4-2-2-  برآورد میزان تولید بهاره گونه های دارای ارجحیت غذایی و ظرفیت برد بهاره و تابستانه
82
4-2-3-  تعیین میزان پروتئین و خاکستر گونه های گیاهی مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی در فصل بهار
84
4-3-  برآورد ظرفیت برد تغذیه ای تابستانه جزیره اشک با بهره گرفتن از پروتئین در دسترس
84
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
93
5-1-  ارزش رجحانی گونه های گیاهی
94
5-2-  شاخص انتخاب
95
5-3-  تولید بهاره گونه های دارای ارجحیت غذایی و ظرفیت برد بهاره
100
5-4-  پروتئین گونه های دارای ارجحیت و ظرفیت برد
100
5-5-  پیشنهادها
101
منابع
103
 

 

فهرست جداول
صفحه
 
جدول شماره (3-1): زیستگاه های گوزن زرد ایرانی در کشور
39
 
جدول شماره (3-2): نیازهای غذایی روزانه گوزن زرد در نیمکره جنوبی (استرالیا)
62
 
جدول شماره (4-1): شاخص نسبت علوفه و شاخص استاندارد شده، در جنگل جزیره ا­شک بر اساس رژیم غذایی گوزن زرد ایرانی (Cervus dama mesopotamica) (با حجم) برآورد شده از طریق کوادرات در بهار1390
66
 
جدول شماره (4-2): شاخص نسبت علوفه و شاخص استاندازد شده، در جنگل جزیره اشک بر اساس رژیم غذایی گوزن زرد ایرانی (Cervus dama mesopotamica) (با حجم) برآورد شده از طریق ترانسکت و کوادرات در تابستان 1390
68
 
جدول شماره(4-3) : خلاصه ی نتایج آزمون G(X2)، در مورد گونه های دارای ارجحیت گوزن زرد ایرانی در بهار 1390
72
 
جدول شماره(4-4) : شاخص های انتخاب برای گوزن زرد ایرانی مشاهده شده در چهار نوع زیستگاه در جزیره اشک،  دریاچه ارومیه بهار 1390
73
 
جدول شماره(4-5) : شاخص انتخاب(w) و شاخص انتخاب استاندارد شده (Bi) محاسبه شده از طریق نرم افزار Ecological Methodology،(داده های مربوط به تغذیه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک دریاچه ارومیه، بهار 1390)
75
 
جدول شماره (4-6): برخی شاخص های انتخاب برای گونه های تغذیه شده گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک، بهار 1390
77
 
جدول شماره (4-7): برخی شاخص های انتخاب برای گونه های مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک، ، تابستان 1390
78
 
جدول شماره (4-8): مقادیر شاخص آلفای منلی برای گونه های دارای ارجحیت گوزن زرد ایرانی در فصل بهار
81
 
جدول شماره (4-9): نیازهای روزانه گوزن زرد ایرانی( با توجه به نسبت وزنی گرفته شده از جدول 3-2)
85
 
جدول شماره (4-10): ترکیب شیمیایی گونه های مورد تغذیه ی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک (تابستان)
85
 
جدول شماره (5-1): مقادیر شاخص انتخاب Ivelv(1961)  (Ei)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)
96
 
جدول (5-2): مقادیر شاخص انتخاب) Ivelv(1961)  (Ei  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک
97
 
جدول (5-3): مقادیر شاخص انتخاب Straus(1979)  (Li)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک
97
 
جدول (5-4): مقادیر شاخص انتخابBowyer and Bleich(1984) مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک
98
 
جدول (5-5): مقادیر شاخص انتخاب) Ivelv(1961)  (Ei  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک
98
 
جدول (5-6): مقادیر شاخص انتخاب Straus(1979)  (Li)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک
98
 
جدول (5-7): مقادیر شاخص انتخابBowyer and Bleich(1984) مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک
99
 
 
 
 
فهرست نمودارها
صفحه
 
نمودار شماره (4-1) : زیست توده کل گیاهان دارای ارجحیت و در دسترس برای گوزن زرد ایرانی در زیستگاه

 

های مختلف جزیره اشک در فصل بهار (a) زیست توده کل گیاهان مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی در زیستگاه های مختلف  (b)
87
 
نمودار شماره (4-2) : شاخص های انتخاب در گونه های گیاهی دارای ارجحیت در فصل بهار در جزیره اشک
88
 
نمودار شماره (4-3) : رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi) ، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه دشتی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
88
 
نمودار شماره (4-4): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با شیب بالا برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
89
 
نمودار شماره (4-5): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شرقی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
89
 
نمودار شماره (4-6): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شمالی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
90
 
نمودار شماره (4-7) : رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi) ، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه دشتی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
90
 
نمودار شماره (4-8): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با شیب بالا برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
91
 
نمودار شماره (4-9): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شرقی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
91
 
نمودار شماره (4-10): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شمالی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
92
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

فهرست تصاویر
صفحه
تصویر شماره (3-1): جزیره اشک، بهار 1390
37
تصویر شماره (3-2) : دشت ناز ساری، تابستان 1387
39
تصویر شماره( 3-3 ): نقشه پراکنش گوزن زرد ایرانی
43
تصویر شماره (3-4) : سیمای بهاره زیستگاه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، بهار 1390
46
تصویرشماره (3-5): سیمای تابستانه زیستگاه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، تابستان 1390
46
 

فهرست پیوست ها
صفحه
پیوست ها
112
پیوست 1: . فهرست PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران پارك ملی دریاچه ارومیه
114-113
پیوست 2. فهرست پرندگان پارک ملی دریاچه ارومیه
115-119
پیوست 3. جدول خصوصیات زیستی و وضعیت حمایتی خزندگان پارك ملی دریاچه ارومیه
120
پیوست 4. فرم ثبت اطلاعات صحرایی (فرم شماره 1)
121
پیوست 5. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل بهار
122
ادامه پیوست 5. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل بهار
123
پیوست 6. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل تابستان
124
ادامه پیوست 6. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل تابستان
125

 

چکیده

مفهوم ظرفیت برد[1] در زمینه های مختلف مورد استفاده واقع شده است، تعاریف متعددی از سوی متخصصان مختلف برای این اصطلاح ارائه شده است، ­که اکثر تعاریف بکار رفته برای این اصطلاح مبهم و تقریباً بی معنی هستند. ارائه ی یک ظرفیت برد به صورت عددی دستورالعملی برای ارائه ی راه کارهای مدیریتی به منظور حفاظت از جمعیت های حیات وحش خواهد بود. بنابراین در یک مفهوم کلی ظرفیت برد را می توان بعنوان حداکثر افرادی از یک گونه خاص نام برد که در یک دوره طولانی زمانی در یک منطقه مشخص، زیست می کنند و آن منطقه قابلیت نگهداری از آنها را دارد. شناسایی منابعی که جانوران تغذیه می کنند در تلاش برای حفظ گونه های در خطر و مدیریت جمعیت های بهره برداری شده مورد نیاز است. از آنجائیکه جمعیت گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک طی دو دهه ی اخیر رو به ا­فزایش بوده است، انجام مدیریت پایدار در این جزیره به بررسی وضعیت تغذیه ای گوزن زرد نیازمند است. برآورد ظرفیت برد تغذیه ای نیز نیاز به شناسایی گونه های مورد تغذیه  دارد. از آنجائیکه  قابلیت دسترسی منابع متفاوت در طبیعت یکسان نیست، و استفاده از آنها ممکن است از طریق تغییر در قابلیت در دسترسی تغییر کند، از اینرو، منابع استفاده شده باید با مقدار عرضه مقایسه شوند. بر اساس نتایجی که از طریق نمونه برداری بدست آمد مشخص شد که گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک در فصل بهار از میان گونه های گیاهی موجود یولاف (Avena fatua L.) ، گندم نیای قفقازی (Aegilops tauschii Cosson) و سیر وحشی (Allium akaka S.G.GMEL.) را در صورت موجود بودن در زیستگاه نسبت به سایر گونه ها ترجیح می دهد. نسبت به پسته وحشی (Pistacia atlantica DESF. Subsp. mutica (POJ.)RECH.) اجتناب نسبی نشان می دهد و همچنین نسبت به گیاه تنگرس(Rhamnus pallasii Fisch & C. A. Mey.) اجتناب کامل نشان می دهد. بعد از برآورد میزان پروتئین موجود در جزیره اشک با بهره گرفتن از نمونه های تهیه شده و همچنین مشخص شدن نیاز روزانه ی گوزن زرد با توجه به مطالعه ای که در یک محیط مدیترانه واقع در استرالیا انجام شده بود، به برآورد ظرفیت برد تغذیه ای از طریق این فاکتور پرداخته شد. طبق نتایج مشخص شد که ظرفیت برد تغذیه ای جزیره اشک بر این اساس برابر با 222.5 رأس گوزن بوده است که با توجه به آماری که از جمعیت گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک از سوی مسؤولان اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی (1390) ارائه می شود (بیش از 300 رأس) باید به منظور تعدیل این جمعیت اقدامات لازم مدیریتی اعمال شود.

 

واژه های کلیدی: گوزن زرد ایرانی، ظرفیت برد تغذیه ای، جزیره اشک، انتخاب منبع.

مقدمه

تجزیه و تحلیل ارتباط بین گونه  و زیستگاه همواره به عنوان یک مرکز ثقل در مسائل بوم شناسی مطرح بوده است .لذا اهمیت اقلیم برای شرح پراکنش جانوران وگیاهان از زمان های دور مطرح بوده است (Guisan, 2000). زیستگاه ها محیط ها یا اکوسیستم هایی هستند که مقادیر بوم شناختی وسرویس هایی ازقبیل ماهی، جمعیت های حیات وحش، تصفیه ی آب، وکنترل اقلیم را فراهم می نماید (Serfis, 1993).  لذا یکی از اهداف حفاظت ازطبیعت برنامه ریزی برای تعیین مناطق مهم برای تنوع زیستی است

استاد راهنما
دکتر محمود کرمی
                                                                             
استاد مشاور
دکتر حسین ارزانی
 
سال تحصیلی1391-1390
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

  

فهرست مطالب
صفحه
چکیده
1
فصل اول : کلیات
2
مقدمه
3
1-1-  پرسش های پژوهش
4
1-2-  اهداف پژوهش
5
1-3-  فرضیه های پژوهش
5
1-4- ضرورت پژوهش
5
1-5- تعریف واژه ها و اصطلاحات فنی و تخصصی
6
–  ظرفیت برد
6
–  ظرفیت برد بوم شناختی
7
–  ظرفیت برد انسانی
8
–  ظرفیت برد زیست شناختی
8
–  ظرفیت برد اجتماعی
8
–  ظرفیت برد اقتصادی
9
1-6-  روش های برآورد ظرفیت برد
10
1-6-1- انواع مدل های ارائه شده برای تعیین ظرفیت برد
10
1-7-  روش های برآورد ظرفیت برد تغذیه ای
15
1-8- تعیین ارزش رجحانی گونه های مصرفی
16
1-8-1-  شاخص های ارجحیت تغذیه ای
17
1-8-2-  شاخص های انتخاب
18
1-9-  آزمون فرضیه ها و حدود اعتمادها
21
1-10-  واحد دامی و نیاز های روزانه غذایی
21
1-11-  حد بهره برداری مجاز
22
1-12-  روش های اندازه گیری تولید
23
فصل دوم : پیشینه پژوهش
24
2-1- مقدمه
25
2-2- منابع داخلی
25
2-3- منابع خارجی
30
2-4- جمع بندی
35
فصل سوم : مواد و روش‌ها
36
3-1- موقعیت و ویژگی های منطقه مورد مطالعه
35
3-2-  موقعیت جغرافیایی دریاچه ارومیه
36
3-1-2- جزیره اشک
36
3-1- 3-  دشت ناز (منطقه ی تأمین کننده جمعیت اولیه ی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک)
38
3-1-4-  پوشش گیاهی منطقه مطالعاتی (جزیره اشک)
39
3-1-5-  جانوران منطقه
40
3-2- معرفی گونه
41
3-2-1-  جایگاه گونه در رده بندی جانوری
41
3-2-2-  مشخصات گوزن زرد ایرانی
41
3-2-3-  زیستگاه گوزن زرد ایرانی
44
3-2-4-  عادات رفتاری گوزن زرد ایرانی
45
3-2-5-  تغذیه و عادات غذایی گوزن زرد ایرانی
46
3-3- روش پژوهش
47
3-3-1-  تعیین تیپ های پوشش گیاهی
47
3-3-2-  مشخص نمودن عادات غذایی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک
48
3-3-3-  تعیین ارزش رجحانی گونه های گیاهی (شاخص انتخاب)
52
3-3-4-  کیفیت علوفه مورد تغذیه از نظر میزان پروتئین در بهار و تابستان
52
3-3-4-1-  اندازه گیری درصد ماده خشک
53
3-3-4-2-  اندازه گیری پروتئین خام
53
3-3-5-  برآورد میزان علوفه در دسترس گوزن زرد
55
3-3-5-1-  اندازه گیری تولید
55
3-3-5-2-  روش قطع و توزین
56
3-3-6-  پروتئین و خاکستر گونه های مورد تغذیه گوزن زرد در بهار
56
3-3-7-  نیاز روزانه گوزن زرد ایرانی (ماده خشک، پروتئین)
61
3-3-8- حد مجاز بهره برداری از گونه های گیاهی
63
3-3-9-  برآورد ظرفیت برد تغذیه ای بهاره و تابستانه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، با بهره گرفتن از وزن ماده خشک، پروتئین
63
فصل چهارم: نتایج پژوهش
64
4-1- تعیین ارزش رجحانی گونه های گیاهی (شاخص انتخاب)
65
4-1- 1-  شاخص انتخاب
66
4-1-2- شاخص انتخاب استاندارد شده
69
4-1-3-  آزمون های آماری
70
4-2-  شاخص های دیگر
76
4-2-1-  شاخص آلفای منلی
79
4-2-2-  برآورد میزان تولید بهاره گونه های دارای ارجحیت غذایی و ظرفیت برد بهاره و تابستانه
82
4-2-3-  تعیین میزان پروتئین و خاکستر گونه های گیاهی مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی در فصل بهار
84
4-3-  برآورد ظرفیت برد تغذیه ای تابستانه جزیره اشک با بهره گرفتن از پروتئین در دسترس
84
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
93
5-1-  ارزش رجحانی گونه های گیاهی
94
5-2-  شاخص انتخاب
95
5-3-  تولید بهاره گونه های دارای ارجحیت غذایی و ظرفیت برد بهاره
100
5-4-  پروتئین گونه های دارای ارجحیت و ظرفیت برد
100
5-5-  پیشنهادها
101
منابع
103
 

 

فهرست جداول
صفحه
 
جدول شماره (3-1): زیستگاه های گوزن زرد ایرانی در کشور
39
 
جدول شماره (3-2): نیازهای غذایی روزانه گوزن زرد در نیمکره جنوبی (استرالیا)
62
 
جدول شماره (4-1): شاخص نسبت علوفه و شاخص استاندارد شده، در جنگل جزیره ا­شک بر اساس رژیم غذایی گوزن زرد ایرانی (Cervus dama mesopotamica) (با حجم) برآورد شده از طریق کوادرات در بهار1390
66
 
جدول شماره (4-2): شاخص نسبت علوفه و شاخص استاندازد شده، در جنگل جزیره اشک بر اساس رژیم غذایی گوزن زرد ایرانی (Cervus dama mesopotamica) (با حجم) برآورد شده از طریق ترانسکت و کوادرات در تابستان 1390
68
 
جدول شماره(4-3) : خلاصه ی نتایج آزمون G(X2)، در مورد گونه های دارای ارجحیت گوزن زرد ایرانی در بهار 1390
72
 
جدول شماره(4-4) : شاخص های انتخاب برای گوزن زرد ایرانی مشاهده شده در چهار نوع زیستگاه در جزیره اشک،  دریاچه ارومیه بهار 1390
73
 
جدول شماره(4-5) : شاخص انتخاب(w) و شاخص انتخاب استاندارد شده (Bi) محاسبه شده از طریق نرم افزار Ecological Methodology،(داده های مربوط به تغذیه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک دریاچه ارومیه، بهار 1390)
75
 
جدول شماره (4-6): برخی شاخص های انتخاب برای گونه های تغذیه شده گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک، بهار 1390
77
 
جدول شماره (4-7): برخی شاخص های انتخاب برای گونه های مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک، ، تابستان 1390
78
 
جدول شماره (4-8): مقادیر شاخص آلفای منلی برای گونه های دارای ارجحیت گوزن زرد ایرانی در فصل بهار
81
 
جدول شماره (4-9): نیازهای روزانه گوزن زرد ایرانی( با توجه به نسبت وزنی گرفته شده از جدول 3-2)
85
 
جدول شماره (4-10): ترکیب شیمیایی گونه های مورد تغذیه ی گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک (تابستان)
85
 
جدول شماره (5-1): مقادیر شاخص انتخاب Ivelv(1961)  (Ei)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)
96
 
جدول (5-2): مقادیر شاخص انتخاب) Ivelv(1961)  (Ei  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک
97
 
جدول (5-3): مقادیر شاخص انتخاب Straus(1979)  (Li)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک
97
 
جدول (5-4): مقادیر شاخص انتخابBowyer and Bleich(1984) مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های بهاره جزیره اشک
98
 
جدول (5-5): مقادیر شاخص انتخاب) Ivelv(1961)  (Ei  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک
98
 
جدول (5-6): مقادیر شاخص انتخاب Straus(1979)  (Li)  مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک
98
 
جدول (5-7): مقادیر شاخص انتخابBowyer and Bleich(1984) مرتبط با مقادیر میانی فراوانی نسبیri (موارد غذاییi موجود در رژیم غذایی) (oi) و موجود در محیط (pi)  در مورد داده های تابستانه جزیره اشک
99
 
 
 
 
فهرست نمودارها
صفحه
 
نمودار شماره (4-1) : زیست توده کل گیاهان دارای ارجحیت و در دسترس برای گوزن زرد ایرانی در زیستگاه

 

های مختلف جزیره اشک در فصل بهار (a) زیست توده کل گیاهان مورد تغذیه گوزن زرد ایرانی در زیستگاه های مختلف  (b)
87
 
نمودار شماره (4-2) : شاخص های انتخاب در گونه های گیاهی دارای ارجحیت در فصل بهار در جزیره اشک
88
 
نمودار شماره (4-3) : رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi) ، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه دشتی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
88
 
نمودار شماره (4-4): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با شیب بالا برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
89
 
نمودار شماره (4-5): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شرقی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
89
 
نمودار شماره (4-6): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شمالی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در بهار
90
 
نمودار شماره (4-7) : رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi) ، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه دشتی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
90
 
نمودار شماره (4-8): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با شیب بالا برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
91
 
نمودار شماره (4-9): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شرقی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
91
 
نمودار شماره (4-10): رابطه بین میزان گونه های گیاهی دراری ارجحیت در محیط (pi)، میزان گونه در رژیم غذایی (oi) و شاخص انتخاب منبع (wi) در زیستگاه با حاشیه ی شمالی برای گوزن زرد ایرانی، جزیره اشک دریاچه ارومیه در تابستان
92
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

فهرست تصاویر
صفحه
تصویر شماره (3-1): جزیره اشک، بهار 1390
37
تصویر شماره (3-2) : دشت ناز ساری، تابستان 1387
39
تصویر شماره( 3-3 ): نقشه پراکنش گوزن زرد ایرانی
43
تصویر شماره (3-4) : سیمای بهاره زیستگاه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، بهار 1390
46
تصویرشماره (3-5): سیمای تابستانه زیستگاه گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک، تابستان 1390
46
 

فهرست پیوست ها
صفحه
پیوست ها
112
پیوست 1: . فهرست PESTAN(به خاطر محدودیت سایت در درج بعضی کلمات ، این کلمه به صورت فینگیلیش درج شده ولی در فایل اصلی پایان نامه کلمه به صورت فارسی نوشته شده است)داران پارك ملی دریاچه ارومیه
114-113
پیوست 2. فهرست پرندگان پارک ملی دریاچه ارومیه
115-119
پیوست 3. جدول خصوصیات زیستی و وضعیت حمایتی خزندگان پارك ملی دریاچه ارومیه
120
پیوست 4. فرم ثبت اطلاعات صحرایی (فرم شماره 1)
121
پیوست 5. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل بهار
122
ادامه پیوست 5. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل بهار
123
پیوست 6. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل تابستان
124
ادامه پیوست 6. خصوصیات چهار نوع زیستگاه گوزن زرد در جزیره اشک (تاج پوشش، میزان تولید در هر هکتار و تولید کل) در فصل تابستان
125

 

چکیده

مفهوم ظرفیت برد[1] در زمینه های مختلف مورد استفاده واقع شده است، تعاریف متعددی از سوی متخصصان مختلف برای این اصطلاح ارائه شده است، ­که اکثر تعاریف بکار رفته برای این اصطلاح مبهم و تقریباً بی معنی هستند. ارائه ی یک ظرفیت برد به صورت عددی دستورالعملی برای ارائه ی راه کارهای مدیریتی به منظور حفاظت از جمعیت های حیات وحش خواهد بود. بنابراین در یک مفهوم کلی ظرفیت برد را می توان بعنوان حداکثر افرادی از یک گونه خاص نام برد که در یک دوره طولانی زمانی در یک منطقه مشخص، زیست می کنند و آن منطقه قابلیت نگهداری از آنها را دارد. شناسایی منابعی که جانوران تغذیه می کنند در تلاش برای حفظ گونه های در خطر و مدیریت جمعیت های بهره برداری شده مورد نیاز است. از آنجائیکه جمعیت گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک طی دو دهه ی اخیر رو به ا­فزایش بوده است، انجام مدیریت پایدار در این جزیره به بررسی وضعیت تغذیه ای گوزن زرد نیازمند است. برآورد ظرفیت برد تغذیه ای نیز نیاز به شناسایی گونه های مورد تغذیه  دارد. از آنجائیکه  قابلیت دسترسی منابع متفاوت در طبیعت یکسان نیست، و استفاده از آنها ممکن است از طریق تغییر در قابلیت در دسترسی تغییر کند، از اینرو، منابع استفاده شده باید با مقدار عرضه مقایسه شوند. بر اساس نتایجی که از طریق نمونه برداری بدست آمد مشخص شد که گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک در فصل بهار از میان گونه های گیاهی موجود یولاف (Avena fatua L.) ، گندم نیای قفقازی (Aegilops tauschii Cosson) و سیر وحشی (Allium akaka S.G.GMEL.) را در صورت موجود بودن در زیستگاه نسبت به سایر گونه ها ترجیح می دهد. نسبت به پسته وحشی (Pistacia atlantica DESF. Subsp. mutica (POJ.)RECH.) اجتناب نسبی نشان می دهد و همچنین نسبت به گیاه تنگرس(Rhamnus pallasii Fisch & C. A. Mey.) اجتناب کامل نشان می دهد. بعد از برآورد میزان پروتئین موجود در جزیره اشک با بهره گرفتن از نمونه های تهیه شده و همچنین مشخص شدن نیاز روزانه ی گوزن زرد با توجه به مطالعه ای که در یک محیط مدیترانه واقع در استرالیا انجام شده بود، به برآورد ظرفیت برد تغذیه ای از طریق این فاکتور پرداخته شد. طبق نتایج مشخص شد که ظرفیت برد تغذیه ای جزیره اشک بر این اساس برابر با 222.5 رأس گوزن بوده است که با توجه به آماری که از جمعیت گوزن زرد ایرانی در جزیره اشک از سوی مسؤولان اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی (1390) ارائه می شود (بیش از 300 رأس) باید به منظور تعدیل این جمعیت اقدامات لازم مدیریتی اعمال شود.

 

واژه های کلیدی: گوزن زرد ایرانی، ظرفیت برد تغذیه ای، جزیره اشک، انتخاب منبع.

مقدمه

تجزیه و تحلیل ارتباط بین گونه  و زیستگاه همواره به عنوان یک مرکز ثقل در مسائل بوم شناسی مطرح بوده است .لذا اهمیت اقلیم برای شرح پراکنش جانوران وگیاهان از زمان های دور مطرح بوده است (Guisan, 2000). زیستگاه ها محیط ها یا اکوسیستم هایی هستند که مقادیر بوم شناختی وسرویس هایی ازقبیل ماهی، جمعیت های حیات وحش، تصفیه ی آب، وکنترل اقلیم را فراهم می نماید (Serfis, 1993).  لذا یکی از اهداف حفاظت ازطبیعت برنامه ریزی برای تعیین مناطق مهم برای تنوع زیستی است

اکسیدانی و ضد میکروبی آن
 

 

 

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

فصل اول

مقدمه

1-1 بیان مساله    

محصولات غذایی سرخ شده با وجود محتوای چربی بالای خود كه باعث افزایش كلسترول خون، افزایش فشار خون و بیماری­های مربوط به انسداد شریان­های قلب می­شوند، هنوز مورد توجه مصرف كنندگان هستند (کستر[1] و همکاران، 1986). همچنین چربی­ها در سلول­ها نقش مهمی به عنوان ترکیبات ساختاری ایفا می­ کنند (رجایی[2] و همکاران، 2005).

تغییرات اكسیداتیو علاوه بر اثرات نامطلوب در سیستم­های بیولوژیك، مسئول ایجاد طعم و پایین آمدن كیفیت غذا و فساد مواد غذایی است (کانگ[3] و همکاران، 2006). مثلاً یکی از مهم­ترین مشکلات صنعت گوشت، اکسیداسیون چربی گوشت مخصوصاً در زمان نگهداری می­باشد. اکسیداسیون چربی در طول زمان نگهداری باعث بد طعم شدن گوشت، و اکسیداسیون میوگلوبین، باعث تغییر رنگ آن درحین نگهداری می­شود (گرای[4] و همکاران، 1996).

آنتی اکسیدان­ها از طرفی باعث کاهش خطر ابتلاء به بیماری­های قلبی، عروقی و سکته می­شوند و از سوی دیگر از آسیب به DNA و ایجاد سرطان جلوگیری می­ کنند (نوگوچی و نیکی[5]، 2000). با وجود آنتی اکسیدان­های مختلف در پلاسما، سیستم دفاعی بدن به تنهایی قادر به از بین بردن رادیکال­های آزاد ایجاد شده در بدن نیست، به همین جهت نیاز به تأمین آنتی­اکسیدان از منابع خارجی وجود دارد که از طریق مواد غذایی تأ­مین می­شود (یانگ و وودسایت[6]، 2001).

اگرچه ضد­اکسیدان­های صنعتی طی زمان طولانی برای جلوگیری از اکسیداسیون به موادغذایی اضافه می­شوند، اما به علت خاصیت سرطان­زایی بعضی از این افزودنی­ها (نیتو[7] و همکاران، 2010)، و آسیب­های کبدی ناشی از مصرف BHT و BHA(کریشنایا[8] و همکاران، 2007)، افزودن آن­ها به موادغذایی محدود و بعضاً ممنوع شده است (نیتو و همکاران، 2010).

امروزه نیاز به آنتی­اکسیدان­های قوی با سمیت کمتر و اثر بخشی بیشتر یک ضرورت اجتناب ناپذیر است. متخصصین تغذیه برای تأمین آنتی­اکسیدان­های مورد نیاز بدن، مصرف گیاهان، میوه­جات و سبزیجات را توصیه می­ کنند زیرا آنتی­اکسیدان­های گیاهی عوارض جانبی کمتر و خواص درمانی بهتری دارند (متئو و آبراهام[9]، 2006).

از سوی دیگر بروز مقاومت دارویی در انواع میکروارگانیسم­های بیماری­زا از یک سو و اثرات مضر نگهدارنده­های غذایی شیمیایی و سنتزی از سوی دیگر به عنوان یک چالش مهم در هر دو زمینه بهداشت و درمان انسان و دام تبدیل گردیده است. بنابراین یک نیاز مستمر در زمینه شناسایی ترکیبات ضد­میکروبی جدید جهت به حداقل رسانیدن مقاومت دارویی میکروارگانیسم­ها و استفاده از آن­ها به عنوان جایگزین نگهدارنده­های شیمیایی احساس می­شود (گراگ[10] و همکاران، 1997). امروزه با اینکه بخش عظیمی از دارو­های مصرفی شیمیایی هستند اما برآورد می­شود دست کم یک سوم کلیه فرآورده­های دارویی منشأ گیاهی دارند یا پس از استخراج از گیاه تغییر شکل یافته­اند (بشارت[11] و همکاران، 2009).

متابولیت­های ثانویه مشتق شده از گیاهان مانند فنل و فلاوونوئید دارای پتانسیل قوی برای پاک­سازی رادیکال­های آزاد می­باشند که در تمام قسمت­های گیاه مانند برگ، میوه، دانه و ریشه وجود دارند (متئو و آبراهام، 2006). به طور مثال ماروبیوم ولوتینوم[12] دارای درصد بالایی از ترکیبات حفاظت کننده و ضد­اکسایشی نظیر فلاوونوئید­ها می­باشد (کاریوتی[13] و همکاران ، 2003)، که خود می ­تواند در کاهش استرس اکسیداتیو ناشی از اثر رادیکال­های آزاد اکسیژن که در بیماری رایج دیابت به علت افزایش سطح گلوگز خون اتفاق می­افتد، مؤثر واقع شود (کوکاک[14] و همکاران 2000). همچنین دارچین به عنوان ادویه غذایی کاربرد زیادی دارد و مطالعات نشان می­دهد که بی اثر کننده خوبی برای رادیکال سوپراکسید می­باشد (مورشیا و همکاران 2004). در مطالعه­ای دیگر اسانس پونه کوهی به روغن آفتابگردان افزوده شد و روند اکسیداسیون را مهار نمود (اولمدو[15] و همکاران 2014). همچنین ارزیابی خواص ضد­میکروبی و ضد­اکسایشی اسانس گیاهان کرفس­، ریحان و گشنیز در کشور پرتغال، حاکی از تأثیر فوق العاده بالای آن­ها در حفاظت اکسایشی و میکروبی (به ویژه میکروبی) بوده است و می­توانند در صنایع آرایشی و بهداشتی، دارویی و غذایی در جهت کاهش نگرانی ناشی از به خطر افتادن سلامت مصرف کننده، جایگزین مواد مصنوعی گردند (جورج و همکاران ، 2013). به همین علت استفاده از ترکیبات طبیعی به جای افزودنی­های سنتزی، رواج پیدا کرده است. مثلاً اسانس

 

آویشن حاوی بیش از 10 ماده می­باشد که دارای خواص مفیدی از جمله، ضد­عفونی­کننده، ضد­­­نفخ، ضد­اکسیدانی و ضد­­میکروبی است (بوزین[16] و همکاران، 2006). همچنین پلی­ساکارید استخراج شده از برگ گیاهانی چون پاریس پلیفیلا[17] در شرایط آزمایشگاهی خاصیت ضد­­اکسیدانی بالایی نشان داد (شین[18] و همکاران، 2014). پلی ساکارید محلول در آب استخراج شده از کدوتنبل، بوسیله سلولاز فعالیت ضد­میکروبی زیادی نشان داده است (جیان[19]، 2014). همچنین خاصیت ضد­میکروبی پلی­ساکارید محلول در آب گیاه تراکساکوم افیسینال[20] بر باسیلوس سوبتیلیس، استافیلوکوکوس­اورئوس و اشرشیا­کلی مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که دارای فعالیت ضد­باکتریایی بالایی بوده و می ­تواند به عنوان یک ماده نگهدارنده در مواد غذایی مورد توجه قرار گیرد (وانگ[21]، 2014). مطالعات موجود نشان می­ دهند که بسیاری از پلی­ساکارید­های استخراج شده از گیاهان، به طور قطع دارای خواص ضد­­اکسیدانی هستند و توان مهار رادیکال­های

آزاد را دارند و می­توانند به عنوان پتانسیل­های جدید در زمینه آنتی­­­اکسیدانی استفاده شوند (جیان و همکاران، 2013).

1-2 ضرورت و اهمیت اجرای طرح

با توجه به اثبات خواص ضد­میکروبی و ضد­اکسیدانی پلی­ساکارید پاره­ای از گیاهان دارویی و همچنین به دلیل اینکه گیاه هفت­کول با وجود دارا بودن خواص درمانی، موضوع تحقیقات نبوده و مورد بررسی قرار نگرفته است، مبنای این پژوهش، بهینه­سازی شرایط استخراج پلی­ساکارید گیاه هفت­کول، شناسایی ساختار آن و بررسی خواص ضد­اکسایشی و ضد­میکروبی آن قرار گرفته است.

1-2-1 گیاه هفت­کول و محل رویش آن

هفت­کول از رده دیپساکال­ها و جنس ویبورنوم بوده و دارای نام علمیViburnum lantana L. می­باشد. در مازندران (آمل و لاهیجان) با نام­ هفت­کول، در نور و کجور با نام مخرا، در ارسباران، گرمه­شو، در زیارت، زنیدار، در درفک، پلاخور، در آذربایجان غربی، آغاجی و در مناطق کرد نشین آذربایجان با نام ته­تهو شناخته می­شود (میرحیدر، 1382).

گیاه هفت­کول درختچه­ای است به ارتفاع 2-1 متر، که در آناتولی، قفقاز و شمال ایران یافت می­شود (زرگری، 1371) و در ایران در حد فوقانی جنگل­های شمال، در ارتفاعات 2000 تا 3000 متری (میر­حیدر، 1382)، در جنگل­های نواحی شمال تا پل زنگوله (در ارتفاعات 2600 متری)، کوه شاهوار نزدیک حاجی­لنگ در ارتفاعات 2400 تا 2600 متری (گرگان)، دره چالوس در ارتفاعات 2400 متری، دره هراز، کوه­های نزدیک تنکابن (گیلان)، قره داغ نزدیک حسن بیگلو و کلیبر (آذربایجان) می­روید (زرگری، 1368).

 

1-2-2 خواص درمانی هفت­کول

در استعمال خارجی از جوشانده هفت­کول به صورت غرغره در رفع آنژین­های ساده و ورم لثه استفاده می­ کنند. در ضمن پزشکان در گذشته عقیده داشتند که برای ترمیم لثه­های فرسایش یافته می­توان از جوشانده آن بهره گرفت (زرگری، 1371). میوه گیاه هفت­کول در درمان دیابت و اسهال استفاده شده و به صورت جوشانده و یا عصاره­گیری از آن، مورد مصرف قرار می­گیرد (آلتونداگ و ازترک[22]، 2011). با توجه به پراکندگی جغرافیایی این گونه در ارتفاعات و شناخت کم اطباء سنتی از آن، به نظر می­رسد در پزشکی سنتی ایران جایگاه لازم را نیافته است و برای آشنایی واقعی با ارزش­های دارویی آن نیازمند تحقیق و تفحص بیشتر می­باشیم (مظفریان، 1391).

 

شکل 1-1 گیاه هفت کول (ویبورنوم لانتانا)

 

1-3 اهداف

1-3-1 اهداف اصلی

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه

برنامه ریزی کنید وبرنامه ریزی حقیقتاً علمی ومتکی به تجربه های دانش جهانی باشد چون این مسئله مخصوص ما نیست مال همه دنیاست، دنیا هم در این مقوله پیشرفت های خوبی داشته البته…(مقام معظم رهبری،15 مهر،1383).

هیچ جامعه شناخته شده ای وجودندارد که کم بیش توسعه پیدا نکرده باشد وهیچ ملتی وجودندارد که بطور روزانه به حقوقش بی احترامی وهتک حرمت نشود. از این منظر باید متذکر شد که وجود جنایت وارتکاب جرائم خشن حتمی وممکن است ونمی تواند وجود نداشته باشد ونوع زندگی فقر،اختلافات طبقاتی در جوامع امروز بطور منطقی آن را ایجاب می کند به طوری که امیل دور کیم جامعه شناس فرانسوی معتقد است جرم جزء لاینفک هر اجتماع سالم  است . نه تنها در اسلام در بسیاری از مکاتب وفرهنگ ها مثل فرهنگ قدیم یونان، رم ومصر قتل عمد موجب اعدام مرتکب بوده است ودر اسلام نیز به حکم قرآن در آیه 93 سوره نساء که می فرماید: (ومن یقتل مومنا معتمدا فجزاوه جهنم خالدا فیها وغضب الله علیه ولعنه واعدله عذابا عظیما) حکم اعدام ثابت شده است. بعضی گفته اند قتل یک نفر موجب تنفر همگانی است وگویا ضرر به همه مردم وارد شده است اگر کسی همه مردم را به قتل برساند فقط قصاص خواهد شد واگر یک نفر را هم به قتل برساند نیز قصاص می شود پس قتل یک نفر به منزله قتل همه مردم است.

سابقه وقوع قتل را می توان تا سپیده دم تاریخ بشری به واپس برد از هنگامی که آدم وحوا به علت ارتکاب عمل نهی شده ای از بهشت رانده شدند وپسرشان قابیل برادر خود هابیل را به قتل رساند جرم راه خود را آغاز کرد شاید بتوان قتل عمد را اولین جرم بشر در کره خاکی تلقی نمود  وقتل هابیل به دست قابیل آخرین قتل عمد نبود واین عمل هولناک وتأسف بار زندگی بشر را به خون آغشته ساخت . قتل توسط تمامی ادیان تقبیح گردیده وانسان ها روش های شدید ومختلفی را جهت مبارزه با آن در پیش گرفته اند که در نظر گرفتن مجازات اعدام برای قاتلین یکی از این روش ها  می باشد سنگین ترین مجازات ها نیز نتوانست مانع از قتل افراد بشر توسط همنوعان آنان شود افراد در کشتن همنوعان خود نه تنها دست بر دار نبودند بلکه شیوه ها وروش هایی مختلفی را برای به قتل رساندن انسان ها بکار گرفتند که در بعضی مواقع دستگیری قاتل وکشف هویت جسد برای کارآگاهان ومرجع قضایی دشوار می گردد وگاه افراد بیگناهی در مظان اتهام قرار می گیرند .

قتل به عنوان یکی از مهمترین جرایم شمرده می شود از جمله معیارهای امنیت در هر جامعه ای هم به حساب می آید به گونه ای که گرفتن حیات از یک فرد به معنای گرفتن آرامش خاطر از یک جامعه است واین اخلال در امنیت، آن چنان مهم است که می گویند احساس امنیت از خود امنیت ارزشمند تر است.

لذا در صورت وقوع قتلی در جامعه ضمنجریحه دار شدن اذعان عمومی علاوه برخانواده مقتول واولیای دم ، تمامی افراد (اقوام، بستگان ، محله وشهر)در انتظار دستگیری قاتل  وبه سزای اعمال رساندن وی هستند.

اما اینکه چگونه می توان واقعیات مربوط به قتل را کشف کرد وقاتل را مورد شناسایی قرار داد کاری بس دشوار وپر مسئولیت است ومی طلبد که از همان گام نخست با هدف وبرنامه ریزی بر اساس ضوابط پیش برویم تا بتوانیم به نتایج ارزشمندی دست یابیم، سالیان دراز از دلایل قانونی در جهت محکومیت اشخاص استفاده می شد که با دور شدن مردم از آموزه های دینی وزیر پا گذاشتن انصاف و وجدان مخصوصاً در مباحث مربوط به شهادت واقرار ، پیشرفت علوم وتربیت کارشناسان خبره به تدریج دوره اقناع وجدانی قاضی بروز یافت به گونه ای که حتی اظهارات شهود ومقر نیز ارزیابی می شد که چنان چه با اوضاع واحوال منطبق نبود از شمار دلایل خارج می گردید.

2-1- بیان مسأله

قتل یکی از بزرگترین گناهان در عرف وشرع محسوب می شود ودر واقع هم از نظر فردی که موجب سلب صیانت فرد است وهم از نظر اجتماعی که زمینه ساز ایجاد ناامنی اجتماعی است تقبیح شده است.

بند هشتم ماده 4 قانون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران یکی از وظایف ناجا را کشف جرم دانسته است وقانون گذار دربند 4 اصل 156 قانون اساسی کشف جرم وتعقیب ومجازات وتعزیر مجرمین واجرای حدود ومقررات مدون جزای اسلام را به عنوان یکی از وظایف قوه قضاییه ذکر کرده است. در قانون جزای عمومی که قبل از انقلاب در ایران اجرا میشد قانونگذار در ماده 170و171 این قانون مجازات اعدام را برای مرتکب پیش بینی نموده بود وبعد از انقلاب نیز قانون مجازات اسلامی سال 1370 وبلکه قانون حدود، قصاص ودیات قبل از این تاریخ و قانون تکمیل مجازات اسلامی 1375 که هم اکنون مورد عمل می باشد،قتل عمد را علاوه بر جنبه شخصی که موجب قصاص مرتکب می باشد جرم عمومی تلقی کرده است وبرای مرتکب از نظر جنبه عمومی در صورت منتفی شدن قصاص مجازات حبس ازسه تا ده سال نیز پیش بینی نموده است.

پی جویی یک جرم جنایی،  فرصت گرانبهایی است برای احقاق حق، یاری مظلوم ومقابله با کسانی که به جان ومال وناموس دیگران تعرض نموده اند.این فرصت، توفیق و موهبتی است که آفریدگار هستی به افراد معدودی آن را عطا می نماید وچه خوشبخت هستند کسانی که این هدیه را غنیمت می شمردند وبا تلفیق اندیشه، تلاش وایثار موفق می شوند حقیقت را کشف نمایند وزمینه اجرای احکام الهی را فراهم سازند.

هر کسی که وارد این عرصه می شود برای نیل به موفقیت باید آمادگی لازم را کسب نماید وخامی وناپختگی در این عرصه خطیر ممکن است به جای کشف حقیقت، ظلمی دیگر وپایمال شدن حقی را در پی داشته باشد. مطالعه، کسب معلومات، آشنایی با روش های مختلف تحقیق، شناخت امکانات و تجهیزات علمی، بهره گیری از تجارب دیگران، غره نشدن به معلومات خود وتلاش مستمر، گلی را شکوفا خواهد نمود که رایحه خوش آن می تواند تسکینی برآلام دل کودکی یتیم یا مادری داغدار باشد.

اغلب جنایتکاران با اطلاع از روش های کشف جرم و محدودیت های قانونی وپلیسی (حقوق شهروندی ، ونظایر آن ) جنایاتی  طراحی شده ویا سریالی را مرتکب می شوندآنها سعی می کنند ضمن اینکه اثری از خود در صحنه جرم باقی نگذارندپلیس را در تحقیقات منحرف نمایند. بسیاری از پرونده های قتل به خصوص قتل های سریالی واز قبل طراحی شده از پیچیدگی خاصی برخوردارند در چنین

 

وضعیتی عوامل دخیل در کشف قتل که وظیفه خطیرکشف قتل های واقع شده را به عهده دارند می بایست بنحوی که در سریعترین زمان ممکن قتل ها را با روندی محکمه پسند کشف نموده تا مردم احساس امنیت وآرامش نمایند.

کشف بسیاری از جرائم ، به ویژه قتل حاصل تعامل وهمکاری میان بخش های کارآگاهی  ،پلیس علمی، پزشکی قانونی ودادگستری است این بخش هاباتوجه به وظایف مختلفی که در فرآیند کشف قتل دارند می بایست همکاری وهماهنگی تنگاتنگی با یکدیگر داشته باشند با توجه به اینکه عامل اصلی در پی جویی قتل ، کارآگاهان هستند سایر بخش ها قاعدتاً باید از آنان حمایت نموده ویابا یافته های علمی خود در سریع ترین زمان ممکن موجبات تکمیل تحقیقات وکشف معما های جنایی را فراهم نمایند در کنار بخش های فوق الاشاره که در کشف هر پرونده قتل نقش دارند سایر سازمان ها  نیز بنا به ضرورت وحسب موضوع پرونده با اطلاع رسانی ویا همکاری علمی وفنی و…خود می توانند سهمی در رسیدگی داشته باشند .  همگام با پیشرفت فناوری پیشرفت های غیر قابل انکاری در روش های ارتکاب جرم بویژه جرم قتل توسط مجرمین پدیدآمده است که کشف آنها به سادگی وبدون علم وآگاهی وبهره گیری از اصول کشف علمی جرائم واستفاده از تجربیات گرانمایه پویندگان این راه امکان پذیر نمی باشد. لذا انتظار براین است که عوامل دخیل در کشف وپیگیری پرونده های قتل در بررسی این گونه پرونده ها از اسلوب وروش های علمی پیروی نموده تا در اندک زمان ممکن ضمن افزایش میزان دقت وکاهش اشتباهات بتوانند تحقیقات خود را به نتیجه برسانند. لذابا توجه به تجربه چندساله محقق در امور انتظامی وآگاهی در شهرستان ها وگاهاً در مراکز استان نیز قضات ویژه قتل وبازپرسان در صحنه قتل حاضر نمی گردند وبه فرمانده پاسگاه یا رئیس کلانتری اعطا نیابت می نمایند که شخصاً صحنه قتل را بررسی و ارائه گزارش نمایند وحتی توجه خاصی به گزارش تنظیمی ندارندکه این امر باعث عدم بررسی دقیق صحنه قتل وتنظیم ناقص گزارش اولیه می گردد و باعث کندی روند کشف قتل وعدم دستگیری به موقع قاتل یا قاتلین است وگاهی افراد بی گناه تا مدت ها در بازداشت ویا حبس می مانند که این امر مشکلاتی را در جریان رسیدگی به پرونده ایجاد می نماید، بدون تردید افزایش تعامل مناسب بین پلیس ودستگاه قضایی علاوه برکشف به موقع قتل ودستگیری قاتل یا قاتلین در اندک زمان ممکن در راستای کاهش میزان قتل وسایر جرائم نیز تاثیر مثبت وبسزائی خواهدداشت و می تواند در تامین امنیت وآسایش عمومی وفردی آحاد جامعه بسیار مفید ولزوم توجه به آن موضوعی انکار ناپذیر است لذا در این تحقیق بر آنیم تابه بررسی رابطه تعاملپلیس ودستگاه قضایی رادر کشف  جرم  قتل در شهرستان کرمانشاه که سوال اصلی تحقیق است بپردازیم وبا نتایج آن بیشتر آشنا شویم.

3-1- ضرورت و اهمیت تحقیق

موضوع جرم قتل از اهمیت ویژه ای بر خوردار است واینکه وقوع قتل در جامعه امنیت واحساس امنیت آحاد مردم را تهدید می نماید و به نوعی کلیه فعالیت های اقتصادی ،اجتماعی ،سیاسی وفرهنگی جامعه را تحت الشعاع قرار می دهد و لطمات روحی وجسمی که آحاد جامعه در این رهگذر متحمل می شوند حتی بعد از کشف ودستگیری قاتل وقاتلین نیز مرتفع نخواهد شد  به هر حال وقوع جرائمی چون قتل برتشدیداحساس ناامنی درسطح جامعه وافکار عمومی دامن زده وبه نوعی خدمات پلیس ودستگاه قضایی را زیر سئوال می برد چون به یغما رفتن حیات انسانها توسط همنوعان خود پدیده ای است ناگوار که دلها رااز نگرانی مملو نموده واحساسات پاک انسانیت راجریحه دارنموده وعده زیادی را نگران امنیت فردی وآسایش اجتماعی خودوخانواده اشان ساخته وخسارات های مادی ومعنوی زیادی برجامعه وارد می نماید .از آنجاییکه امنیت درهرجامعه موجب پیشرفت همه جانبه در ابعاد مختلف می گرددوبا توجه به اهمیت جرم قتل واینکه ایجاد تعامل مناسب وسازنده بین پلیس ودستگاه قضایی می تواند در کشف به موقع قتل کمک نموده واین اقدام سریع واکنش بسیار مناسبی است برای برقراری هر چه بهتر نظم وامنیت در سطح جامعه وعبرت آموزی سایر بزهکاران واینکه هیچ راه گریزی از چنگال عدالت وقانون ندارند ،بدون شک همکاری مناسب وسازنده بین پلیس ودستگاه قضایی در راستای کشف قتل در کوتاه ترین زمان ممکن می تواند گامی موثر در کاهش جرم قتل واحساس امنیت در جامعه را به دنبال داشته باشد.

لذا اهمیت وضرورت تحقیق حاضر از جنبه های زیر مورد توجه قرار می گیرد :

1-پدیده قتل عمد از نظر جامعه شناسی با مفاهیمی همچون سلامت اجتماعی، مسائل اجتماعی وکنش متقابل اجتماعی مرتبط می باشد که معرف اهمیت وضرورت تحقیق در این زمینه محسوب می گردد فلذا توجه به این مهم (کشف قتل) ضروری به نظر می رسد.

2-آمارهای موجود در کشور ما در زمینه جرائم خشن چندان روشن نیست اما با نگاهی به وضعیت وساختار جمعیتی کشور می توان دریافت که بافت جمعیت در آینده به صورتی خواهد بود که امکان تشدید این جرایم وجوددارد زیرا هم اکنون در کشور ما چندین میلیون جوان مجرد وجوددارد که تا چند سال آینده بخش عمده ای از آنان به سن ازدواج می رسند یعنی شرایطی که در آن از امید افراد برای تشکیل خانواده به شدت کاسته می شود از سوی دیگر ویژگی های خاص فرهنگی واجتماعی مردم ایران می تواند وضعیت را تشدید کند در حالی که انگیزه های همانند مسائل مالی در خیلی از کشورها از انگیزه های اصلی است.

درسالهای اخیر در استانهای مرزی از جمله استان کرمانشاه شاهد افزایش نزاع وقتل هستیم به گونه ای که حتی از نظر رتبه بندی کشور در این گونه جرایم اغلب اوقات جزده

دانلود پایان نامه ارشد : تعیین مناسبترین روش اندازه‌گیری تولید گیاهان بوته‌ای در مراتع شهرستان شیراز

 

گیاهان بوته‌ای در مراتع شهرستان شیراز
متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته :کشاورزی

گرایش :مرتعداری 
عنوان : تعیین مناسبترین روش اندازه‌گیری تولید گیاهان بوته‌ای در مراتع شهرستان شیراز
 

دانشگاه آزاد اسلامی
واحد ارسنجان
  دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه منابع طبیعی
 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.Sc.)
 گرایش: مرتعداری
 عنوان:
تعیین مناسبترین روش اندازه‌گیری تولید گیاهان بوته‌ای در مراتع شهرستان شیراز
(مطالعه موردی: مرتع چشمه انجیر)
 استاد راهنما:
 دکتر سید حمید حبیبیان
 استاد مشاور:
 دکتر حسین قره داغی
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
 
 
عنوان
صفحه
 
 
چکیده              

فصل اول : مقدمه و كلیات
1
 
 
1-1- پیش گفتار
3
 
 
1-2- انواع مالكیت مراتع در گذشته
4
 
 
1-3- تاریخجه مرتع و مرتع داری در ایران
4
 
 
1-4- برخی دلایل عمده تخریب مراتع در ایران
5
 
 
1-4-1- چرای زود رس دام از مراتع
5
 
 
1-4-2- چرای بیش از اندازه
5
 
 
1-4-3- بوته كنی
6
 
 
1-4-4- لگدكوبی سطح مراتع
6
 
 
1-4-5- شخم مراتع
6
 
 
1-5- اهداف پژوهش
8
 
 
1-5-1- هدف كلی
8
 
 
1-5-2- اهداف فرعی
8
 
 
1-5-3- اهداف كاربردی
9
 
 
1-6- پرسش اصلی تحقیق
9
 
 
1-7- فرضیه های تحقیق
9
 
 
         فصل دوم: مروری بر پژوهش های گذشته
 
 
 
مقدمه
12
 
 
1-2- منابع داخلی
12
 
 
2-2- منابع خارجی
18
 
 
3-2- جمع بندی نتایج
20
 
 
      فصل سوم : مواد و روش ها
 
 
 
1-3- مقدمه
23
 
 
2-3- مشخصات منطقه مورد مطالعه
23
 
 
1-2-3- مشخصات آب و هوایی استان فارس
24
 
 
1-1-2-3- بارندگی
24
 
 
2-1-2-3- درجه حرارت
24
 
 
3-1-2-3- باد
24
 
 
2-2-3- خاك
25
 
 
3-2-3- وضعیت پوشش گیاهی
25
 
 
3-3- روش كار
31
 
 
1-3-3- مشخصات تحقیق
31
 
 
2-3-3- زمان نمونه گیری
31
 
 
3-3-3- جامعه آماری و تعداد نمونه
32
 
 
4-3-3- روش های اندازه گیری تولید مرتع
32
 
 
1-4-3-3- روش قطع و توزین
32
 
 
1-1-4-3-3- اندازه گیری تولید به روش قطع و توزین
32
 
 
2-1-4-3-3- محاسبه زمان صرف شده صحرایی در روش قطع و توزین
32
 
 
2-4-3-3- روش نمونه گیری مضاعف
32
 
 
1-2-4-3-3- اندازه گیری تولید به روش نمونه گیری مضاعف
32
 
 
2-2-4-3-3- زمان صرف شده صحرایی در روش نمونه گیری مضاعف
33
 
 
3-4-3-3- روش آدلاید
34
 
 
1-3-4-3- امدازه گیری تولید به روش آدلاید
34
 
 
2-3-4-3-3- محاسبه زمان صرف شده صحرایی در روش آدلاید
34
 
 
4-4-3-3- روش تخمین
34
 
1-4-3-3- اندازه گیری تولید به روش تخمین
34
 
2-4-4-3-3- محاسبه زمان صرف شده صحرایی در روش تخمین
34
 
5-3-3- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
35
 
6-3-3- آزمون‌های انجام گرفته
35
 
         فصل چهارم: نتایج
 
 
1-4- مطالعات توصیفی
38
 
1-1-4- فرمول های بدست آمده با بهره گرفتن از روش نمونه گیری مضاعف
38
 
2-1-4- میزان تولید برآورد شدهسه گونه مورد نظر به چهار روش
39
 
2-4- خصوصیات استنباطی
40
 
1-2-4- خصوصیات آماری
40
 
2-2-4-                       تخمین فاصله ای میانگین جامعه آماری
40
 
3-2-4-               آزمون فرض آماری  تفاضل میانگین جامعه آماری()
42
 
1-3-2-4- نتایج آزمون  t-test گونه گون
42
 
2-3-2-4- نتایج آزمون  t-test گونه ابنوس
46
 
3-3-2-4- نتایج آزمون  t-test گونه پیچك
49
 
  فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
 
 
1-5- نتایج حاصل از مقایسه میانگین چهار روش اندازه گیری تولید مراتع
55
 
2-5- اندازه گیری تولید گونه گون
55
 
1-2-5- نتایج حاصل از مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گونه گون
55
 
2-2-5- نتایج حاصل از مقایسه زمانی روش های اندازه گیری تولید در گونه گون
56
 
3-5- اندازه گیری تولید گونه ابنوس
56
 
1-3-5- نتایج حاصل از مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گونه ابنوس
56
 
2-3-5- نتایج حاصل از مقایسه زمانی روش های اندازه گیری تولید در گونه ابنوس
57
 
4-5- اندازه گیری تولید گونه پیچك
58
 
1-4-5- نتایج حاصل از مقایسه چهار روش اندازه گیری تولید در گونه پیچك
58
 
2-4-5- نتایج حاصل از مقایسه زمانی روش های اندازه گیری تولید در گونه پیچك
58
 
5-5- نتیجه گیری
59
 
6-5- پیشنهادات
60
 
منابع
 
 
منابع فارسی
62
 
منابع انگلیسی
64
چكیده

بشر از گذشته های دور برای نجات و رهایی خود از چالش كمبود غذا در برابر ازدیاد جمعیت و جهت چاره جویی، به منابع طبیعی روی آورد كه این چاره جویی با استفاده ناصحیح و بیش از حد از منابع طبیعی همراه گردید. بخش عمده ای از منابع طبیعی بخصوص در كشور ما را مراتع تشكیل داده اند. در عرصه مراتع اندازه گیری و یا برآورد تولید علوفه از ضروریات محسوب می گردد و اهمیت

 

آگاهی از میزان تولید علوفه در مدیریت مراتع باعث شده كه كارشناسان همواره در جست و جوی شیوه های مناسب اندازه گیری این عامل باشند. هدف از انجام این تحقیق تعیین روش اندازه گیری تولید گیاهان بوته ای از لحاظ دقت، سرعت و سهولت بكارگیری و نیز هزینه اندازه گیری، در شهرستان شیراز بوسیله مقایسه چهار روش نمونه گیری مضاعف، آدلاید، تخمین و قطع- توزین به عنوان شاهد می باشد. در این تحقیق میزان تولید سه گونه پیچك  Convolvulus fraticosus))، ابنوس((Ebenus stellata و گون Astragalus cemirenus)) با بهره گرفتن از چهار روش ذكرشده اندازه گیری گردید برای مقایسه شاخص های مورد نظر در تیمارهای فوق از آزمون T-Test و نرم افزار آماری SPSS استفاده گردید. مقایسه روش های اندازه گیری تولید در گونه گون حاكی از آن بوده كه سه روش تخمین، نمونه گیری مضاعف و آدلاید با روش قطع- توزین دارای اختلاف آماری معنی داری می باشند (p<0.01 و p<0.05) و هیچ كدام از سه روش ذكر شده نمی تواند جایگزین روش قطع- توزین گردد و مقایسه روش ها در گونه های ابنوس و پیچك حاكی از آن است كه روش آدلاید با روش قطع- توزین دارای اختلاف آماری معنی دار می باشد و روش های نمونه گیری مضاعف و تخمین با روش قطع- توزین دارای اختلاف آماری معنی دار نمی باشد(p>0.01  و p>0.05) و این  روش ها می تواند جایگزین روش قطع- توزین در این گونه های مرتعی گردد. نتایج حاصل از مقایسه زمان صرف شده جهت اندازه گیری تولید در چهار روش در سه گونه مرتعی حاكی از آن است كه اندازه گیری تولید به ترتیب در روش قطع- توزین، آدلاید،‌نمونه گیری مضاعف و تخمین نیاز به صرف زمان بیشتری داشته اند.

كلمات كلیدی: تولید علوفه،  روش قطع- توزین، روش نمونه گیری مضاعف، روش آدلاید، روش تخمین

1-1- پیش گفتار

بشر از گذشته های دور برای نجات و رهایی خود از چالش كمبود غذا در برابر ازدیاد جمعیت و جهت چاره جویی، به منابع طبیعی روی آورد كه این چاره جویی با استفاده ناصحیح وبیش از حد از منابع طبیعی همراه گردید. بخش عمده ای از منابع طبیعی بخصوص در كشور ما را مراتع تشكیل داده اند به همین لحاظ و نظر به اهمیت مراتع مملكت در تامین غذای دام، نگهداری خاك و تامین آب، ضرورت دارد بیش از آن چه تا بحال بدان توجه شده است مورد دقت و مراقبت قرار گیرد. مراتع و چراگاه های كشور كه امروزه مورد استفاده قرار می گیرد در اثر چرای بی رویه، چرای خارج از فصل بویژه پیش چرا، عدم رعایت ظرفیت چرا، عدم تناسب دام با میزان و نوع علوفه ی تولیدی و عدم وجود تناوب و غیره موجب گردیده كه فرصت رشد و نمو از گیاهان مراتع سلب گردیده و اجازه ندهد كه گیاهان بطور طبیعی یا به خودی خود تكثیر نموده و تجدیدحیات نمایند. عدم تكثیر و تجدید حیات طبیعی، به تدریج از جمعیت گونه های خوشخوراك جوامع گیاهی یك منطقه كاسته و زمینه توسعه و رشد و نمو بیشتر نباتات غیر خوشخوراك را فراهم می آورد. حاصل این بی نظمی مراتعی خواهد بود كه اكثریت یا تمامی نباتات آن غیر خوشخوراك و یا حتی مهاجم و سمی می باشد و نهایتا جز خسارت و تلفات، برای دامدار و مرتعدار نتیجه دیگری در پی نخواهد داشت.

مراتع كشور با سطحی بالغ بر 86 میلیون هكتار، 1/52 درصد از سطح كشور را به خود اختصاص داده است (دفتر امور مراتع كشور، 1389). در گذشته به لحاظ جمعیت كمتر دام و همینطور وجود نسبت مناسب تر بین سطح مراتع و جمعیت وابسته به آن از یك طرف و از طرفی به لحاظ مالکیت فردی یا گروهی حاکم بر آن ها، كه زمینه ساز سعی و تلاش در جهت حفظ مراتع می شده است مراتع ایران با مشكلات كمتری روبرو بوده است. در گذشته های دور تخریب در مراتع، محدود به قطع درختان – درختچه ها و ریشه كن كردن بوته ها بوده است. در حالی كه روند و نحوه تخریب مراتع در عرض یکی دو قرن اخیر دستخوش تغییر اساسی شده و سرعت به مراتب بیشتری به خود گرفته است. به علاوه بخشی از تشدید تخریب مراتع از زمانی آغاز می گردد که دولت درصدد تصاحب مراتع برمی آید در همین راستا نگاهی گذرا به روند و نوع  مالكیت مراتع و هم چنین تاریخچه مرتع و مرتع داری در ایران می پردازیم.

1-2- انواع مالكیت مراتع در گذشته:

1) مالکیت عمومی 2) مالکیت خالصه 3) مالکیت اوقافی 4) مراتع ایلات 5) مالکیت خصوصی

 سه دسته اول مربوط به دولت بوده و به علت نحوه استفاده اعمال شده بر این مراتع که از طریق دریافت مال الاجاره و یا حق علف چری مرتع بوده است، همیشه بدون در نظر گرفتن ظرفیت مرتع، دام بیشتری جهت تصاحب مال الاجاره بیشتر وارد مرتع می شده است.

دانلود پایان نامه ارشد: تعیین بهینه اندازه منابع انرژی در ریز شبکه‌ها با در نظر‌گرفتن عدم قطعیت‌ها

 

دانلود پایان نامه ارشد : تصویر بیگانگان در شعر مشروطه (سید اشرف الدین گیلانی، بهار و عشقی)

 

ضرورت استفاده از سیستم های حمل و نقل هوشمند در مدیریت شهری تهران بزرگ…. 5

معرفی… 6

سابقه. 7

بررسی معایب و مشکلات… 12

نتایج.. 15

گزارش ها 16

معضلات ومشكلات ناشی از حمل ونقل وترافیك…. 16

وضعیت  موجود. 18

تصادفات… 21

افزایش تعداد وسایل نقلیه بویژه موتورسیكلت در شبكه تهران.. 22

مدیریت پاركنیگ…. 24

تكمیل شبكه بزرگراهی وتقاطعهای غیرهمسطح.. 25

مشكلات مرتبط با كاربری زمین… 25

پیش بینی وضعیت آتی شهر تهران.. 27

بررسی نقش حمل ونقل عمومی در كاهش مشكلات حمل ونقل وترافیك : 27

چرا حمل ونقل عمومی؟. 28

چالش‌های حمل‌ونقل در تهران.. 29

معمول GIS.. 31

پیشنهادات… 33

نتایج.. 36

منابع.. 37

چکیده

روند سریع توسعه شهرنشینی منجر به افزایش تقاضا برای زیرساختها نظیر تأمین آب آشامیدنی، شبکه برق و ایجاد امکانات حمل و نقل و …. گردیده است. عدم کفایت سیستم موجود یا مدیریتهای موازی در بخش مدیریت ترافیک شهری موجب افزایش فاصله بین تقاضا و عرضه امکانات حمل و نقل گردیده است. ترافیک ، افزایش قابل توجه زمان جابه جائی، افزایش تصادفات، آلودگی صدا و نزدیک شدن میزان آلودگی هوا به مرزهای تهدید سلامت انسانی از تبعات سیستم حمل و نقل ناپایدار در مناطق شهری می باشد. پایداری تنها با ایجاد تغییرات در طراحی، الگوهای استفاده و مدیریت وسایل نقلیه حاصل نمی شود بلکه با ید تغییراتی در نحوة تفکر نسبت به شناخت و ارزشیابی راهکارهای ممکن برای حل مشکلات حمل و نقل ایجاد گردد. یک سیستم حمل و نقل پایدار نیازمند فعالیتهایی بیش از کنترل آلودگی هوا، ترافیک یا کاهش مصرف سوخت است و بررسی ها نشان داده است که هیچ راه حل منفردی برای حل مشکلات پیچیده حمل و نقل وجود ندارد و رفع. چنین مشکلی نیازمند یک سازوکار جامع ، پویا و قابل اطمینان است.

مدیریت پایدار حمل و نقل اثرات توسعه حمل و نقل را بر روی کارایی اقتصادی، موضوعات زیست محیطی، مصرف منابع، کاربری اراضی و عدالت اجتماعی مورد توجه قرار می دهد و به کاهش اثرات زیست محیطی، افزایش بازدهی سیستم حمل و نقل و بهبود وضعیت زندگی اجتماعی کمک می کند و هدف آن سیستم افزایش کارآیی و جابه جائی کالاها، خدمات و افراد با حداقل مشکلات دسترسی است . که بدون سازماندهی مجدد استراتژیها، سیاستها و برنام هها قابل دستیابی نخواهد بود واقعیت این است که وضعیت جابه جائی مردم در دنیای امروز نامطلوب است و بدون انجام اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه بدون شک در آینده نزدیک تبدیل به یک بحران خواهد گردید لذا هم کشورهای توسعه یافته و هم در حال توسعه ناگزیر به حرکت بسوی مدیریت پایدار حمل و نقل هستند و برای حل معضلات عدیده ترافیکی در شهرها می بایست مبانی و اصول حمل و نقل پایدار را به عنوان مرکز ثقل برنامه های آتی حمل و نقل مد نظر قرار دهند.

بررسی اثرات متقابل سیاستهای حمل و نقل شهری و توسعه و کاربری زمین رشد روز افزون استفاده از وسائط نقلیه موتوری در حمل و نقل کلانشهرها، در کشورهای در حال توسعه و توسعه یافتگی ، هماهنگی بین سیاستهای حمل و نقل شهری و سیاستهای توسعه شهر را ایجاب می نماید. در این مقاله سعی گردیده است اثرات متقابل سیاستهای حمل و نقل شهری و سیاستهای توسعه و کاربری زمین مورد بررسی قرار گرفته، استراتژیهای مورد استفاده جهت هماهنگی این دو مقوله در سطح سازمانهای جهانی مورد بررسی قرار می گیرند.

مفهوم توسعه که از آن می توان به تمایل بشر برای تغییرات محیطی و به عبارت امروزین، افزایش قدرت کنترل فرد بر محیط یاد کرد، قدمتی به درازای عمر بشر دارد.

 

بررسی راهکارهای توسعه حمل و نقل شهری

 مفهوم توسعه که از آن می توان به تمایل بشر برای تغییرات محیطی و به عبارت امروزین، افزایش قدرت کنترل فرد بر محیط یاد کرد، قدمتی به درازای عمر بشر دارد. این مفهوم در برهه کنونی که از آن به نام فرا ارتباطات یاد می شود اهمیت مضاعفی می یابد چراکه گسترش و توسعه ارتباطات و دانش های بنیادین همراه با رشد فزاینده شهرنشینی لزوم ارائه تعاریف جدید از زندگی بشری و مختصات این سبک زندگی را دو چندان می کند در این میان بی شک حمل و نقل و ارائه راهکارهای توسعه پایدار حمل و نقل در کلان شهرهایی چون تهران در صدر مباحث شهرنشینی گرفته و طبیعی است که با این پیش درآمد مطالعات کلانی نیز در این حوزه ها از سوی ارگان های شهری، پژوهشگران و محققان و دانشگاه ها صورت می گیرد. به ویژه آن که رشد بی رویه جمعیت و شهرنشینی در شهرهای بزرگی چون تهران از آمار رو به رشدی برخوردار بوده و راهکارهای موثری برای حل این مساله مهم در کشور تدوین نشده است.

 

شهرنشینی بی رویه و گسترش پرشتاب پدیده شهرنشینی در بسیاری از شهرهای کشورباعث به وجود آمدن پدیده هایی همچون حاشیه نشینی، زاغه نشینی، تکدی گری، تشکیل شهرهای خوابگاهی، افزایش بیکاری و بزهکاری و مشکلات و ناسازگاری های فرهنگی شده و واز همه مهمتر مشکلات زیادی را در نحوه ارائه خدمات حمل و نقلی پدیدار ساخته است. یکی از ستون های اصلی آنچه توسعه پایدار نامیده می شود ایجاد سامانه ترابری پایدار است. تهران امروز شهری است سردرگم در مباحث کلان ترافیک و حمل و نقل که به تازگی گام های علمی و بنیادین برای رفع این مشکلات از سوی شهرداری و شورای شهر تهران آغاز شده است.

 تهیه و تدوین طرح جامع حمل و نقل و ترافیک تهران را شاید بتوان مقدمه ای برای حرکت های علمی و قابلیت الگوبرداری برای دیگر کلان شهرهای ایران را داشته باشد، به شمار آورد. طرحی که منطبق با سند چشم انداز جمهوری اسلامی ایران سال ۱۴۰۴ پیش بینی و تهیه شده است بررسی های لازم جهت تهیه طرح جامع ترافیک تهران در سال ۱۳۸۵ و با تشکیل کارگروه های تخصصی و بر پایه مستندات و پایگاه های اطلاعاتی جامع سالهای گذشته ترافیک شهر تهران و اطلاعات به هنگام شده در زمینه تقاضا و عرضه در شرکت مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیک تهران وبا بکارگیری ابزارهای کارآمد در زمینه مدلسازی انجام گردید که در نهایت توسط شهردار تهران در قالب لایحه “طرح جامع حمل و نقل و ترافیک تهران” به شورای اسلامی شهر تهران ارائه و در یکصد و ششمین جلسه رسمی این شورا مصوب گردید.

 طرح شبکه قطار شهری، اتوبوسرانی و مینی بوسرانی و تاکسیرانی ون، بهینه سازی جریان ترافیک در معابر شهری از طریق اعمال مدیریت و ترافیک، طرح ارتقای فرهنگ ترافیک، فراهم کردن سیستم حمل و نقل یکپارچه و توسعه سیستم های حمل و نقل عمومی کارا با ارتقای سطح سرویس آنها، کاهش تقاضای سفر سواره و افزایش سهم نقلیه عمومی اعم از قطار شهری، اتوبوسرانی و سایر سیستم های حمل و نقل عمومی، افزایش سهم سفرهای غیرموتوری مانند پیاده روی و دوچرخه سواری با توجه به سازگاری آنها با محیط زیست، ارتقای ایمنی سیستم حمل و نقل شهری و جلب اعتماد شهروندان نسبت به وسایل نقلیه عمومی از جمله اهداف تاکید شده در این طرح است.

هم چنین در این طرح وی سهم تعیین شده برای قطار شهری ۳۰ درصد، برای اتوبوس ۲۲ درصد، مینی بوس ۳ درصد و تاکسیرانی ۲۰ درصد ذکر شده که با این پیش مقدمه

دانلود پایان نامه ارشد : تصاویر ادبی تقوا در خطبه­های نهج البلاغه

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب:

فصل اول: معرفی سیستم های تشخیص گوینده

1-1 –مقدمه………………………………………………………………………………………….2

1-2-مراحل مختلف کاری سیستم های تشخیص گوینده………………………………….6

1-2-1- قطعه بند آکوستیکی…………………………………………………………………..7

1-2-2-تشخیص گفتار از غیر گفتار………………………………………………………………..8

1-2-3-تشخیص جنسیت گوینده………………………………………………………………9

1-2-4-تشخیص تغییر گوینده………………………………………………………………….9

1-3-روش های بخش بندی و خوشه بندی گویندگان……………………………………..10

1-3-1-روش­های بر اساس فاصله…………………………………………………………………10

1-3-2-روش­های بر اساس مدل………………………………………………………………….11

1-3-3-روش­های هیبرید یا ترکیبی……………………………………………………………..11

1-4-خوشه بندی نمودن…………………………………………………………………………11

1-5- خلاصه………………………………………………………………………………………12

فصل دوم: تشخیص گفتار از نواحی غیرگفتاری

2-1-مقدمه…………………………………………………………………………………………14

2-2-ساختار قسمت تشخیص گفتار از غیر گفتار………………………………………16

2-2-1-پیش پردازش………………………………………………………………………….16

2-2-2-استخراج ویژگی………………………………………………………………………..17

2-2-2-1-انرژی……………………………………………………………………………….18

2-2-2-2-نرخ عبور از صفر……………………………………………………………………19

2-2-2-3- استخراج ویژگی به کمک ضرایب کپسترال فرکانسی در مقیاس مل………19

2-2-2-4- ضرایب LPC…………………………………………………………………

2-2-2-5- آنتروپی……………………………………………………………………………24

2-2-2-6- اندازه متناوب بودن………………………………………………………………26

2-2-2-7- اطلاعات زیر باند…………………………………………………………………28

2-2-2-8- سایر پارامترها……………………………………………………………………….28

2-2-3- محاسبه آستانه………………………………………………………………………..29

2-2-4- تصمیمات VAD………………………………………………………………………..

2-2-4-1- تصمیم گیری مبتنی بر مدل مخفی مارکوف…………………………………30

2-2-4-2- تصمیم گیری مبتنی بر شبکه های عصبی……………………………………31

2-2-5- تصحیح نتایج VAD……………………………………………………………

2-3- بلوک دیاگرام چند VAD استاندارد…………………………………………………….33

2-3-1-استاندارد ETSI AMR……………………………………………………………

2-3-2- الگوریتم GSM…………………………………………………………………….

2-4-خلاصه……………………………………………………………………………………….35

فصل سوم: آشکارسازی تغییر گوینده

3-1-مقدمه………………………………………………………………………………………..37

3-2-بخش بندی گوینده………………………………………………………………………..38

3-2-1-بخش بندی بر اساس فاصله……………………………………………………..38

3-2-2-بخش بندی  بر اساس مدل……………………………………………………40

3-2-3-بخش بندی هیبرید…………………………………………………………………..40

3-3-مقایسه روش­های بخش بندی………………………………………………………40

3-4-روش­های متداول آشکارسازی گوینده…………………………………………..41

3-4-1- معیار اطلاعات بیزین( (BIC……………………………………………………

3-4-1-2- بخش بندی با بهره گرفتن از مدل آماری گوینده…………………………..42

3-4-2- ترکیب آماره T2 و BIC………………………….……………………………….

3-4-2-1- سرعت و بهره بیشتر در بخش بندی T2-BIC………………………

3-4-3- فاصله نرخ درستنمایی عمومی((GLR…………………………………..

3-4-4-فاصله KL2…………………………………………………………………….

3-4-5- آشکارسازی تغییر گوینده با بهره گرفتن از DSD……………………

3-4-6- BIC متقاطع(Cross-BIC (XBIC))………………………………………..52

3-4-7-درستنمایی مدل مخلوط گوسی..(GMM-L) ………………………….53

3-5-خلاصه…………………………………………………………………………….53

فصل چهارم: روش­های دسته­بندی

4-1-مقدمه…………………………………………………………………………..55

4-2-اجزا سیستم خوشه بندی………………………………………………….56

4-3-روش های خوشه بندی……………………………………………………57

4-3-1-روش های خوشه بندی سلسله مراتبی…………………………58

4-3-1-1-تکنیک­های خوشه­ بندی بالارونده………………………………….59

4-3-1-2-تکنیک­های خوشه ­بندی پایین رونده…………………………………..60

4-3-2-روش های خوشه بندی افرازی………………………………………….61

4-4- روش های خوشه بندی متداول در سیستم های خوشه بندی گوینده…..61

4-5- دسته­ بندی کننده ماشین­ های بردار پشتیبان……………………………….63

4-5-1- دسته ­بندی کننده­ ماشین بردار پشتیبان خطی……………………………63

4-5-1-1- دسته­ بندی کلاس­های جداپذیر………………………………………………………..63

4-5-1-2- دسته ­بندی کلاس­های جدا ناپذیر…………………………………………………….68

4-5-1-3- دسته­بندی داده­های چند کلاسه با ماشین­های بردار پشتیبان…………………71

4-5-2- ماشین­های بردار پشتیبان غیر خطی………………………………………72

4-6- خلاصه………………………………………………………………………………………74

فصل پنجم: پیاده سازی و مشاهدات سیستم ترکیبی پیشنهادی

5-1-مقدمه…………………………………………………………………………………….76

5-2-ساختار سیستم پیاده سازی شده…………………………………………………….77

5-3-پایگاه داده……………………………………………………………………….80

5-4-استخراج ویژگی………………………………………………………………………82

5-5-معیار ارزیابی سیستم های تشخیص گوینده…………………………….84

5-6-نتایج آزمایشات…………………………………………………………………..88

5-6-1- اثر اعمال VAD بر روی سیگنال گفتار…………………………………….88

5-6-2- اثر تغییر طول پنجره VAD بر روی دقت سیستم………………..89

5-6-3- اثر تغییر طول پنجره BIC بر روی نتایج بخش بندی…………………..89

5-6-4-دقت.حاصل.از.بخش.بندی.بر.دو.نوع.از.دادگان با بهره گرفتن از MFCC………..

5-6-5-اثرتغییر.بردار.ویژگی.بر.روی.دقت.مرحله.بخش بندی………………….93

5-6-6-مقایسه.نتایج.مرحله.بخش­بندی.با.بکارگیری.بردارهای.ویژگی متفاوت………95

5-6-7-اثرجنسیت،گویندگان.برتشخیص.درست.مرزهای.بخش بندی………………96

5-6-8-دقت مرحله خوشه­بندی بکارگیری ماشین بردار پشتیبان(SVM) با بردار ویژگی

 

MFCC…………

5-6-9-دقت مرحله خوشه بندی ماشین بردار پشتیبان با بکارگیری بردار ویژگی root-MFCC …………………

5-6-10- اثر تغییر نوع تابع کرنل ماشین بردار پشتیبان بر روی دقت مرحله خوشه­ بندی…………98

5-7-خلاصه…………………………………………………………………………………..98

فصل ششم: جمع بندی و پیشنهادات

6-1-جمع بندی  و خلاصه نتایج……………………………………………………….100

6-2-پیشنهادات………………………………………………………………………………101

منابع……………………………………………………………………………………………103

چکیده:

شناسایی گوینده یکی از مباحث مطرح در بحث پردازش گفتار می باشد. شناسایی گوینده عبارت است از فرآیندی که طی آن با بهره گرفتن از سیگنال صحبت تشخیص دهیم چه کسی چه موقع واقعا صحبت می کند. هدف طراحی سیستمی است که بتواند تغییر در گوینده را مشخص نماید و گفتار هرگوینده را برای سیستم برچسب گذاری نماید. یعنی مشخص نماید که کدام گوینده، در چه بازه هایی صحبت کرده است. امروزه این عمل با یک عنوان جدید که هر دو فرآیند جداسازی و برچسب گذاری را در بر می گیرد بنام Speaker Diarization مشهور گشته است. هدف از بخش بندی تقسیم سیگنال گفتاری به بخش هایی است که تنها شامل گفتار یک گوینده هستند و هدف از خوشه بندی نیز شناسایی بخش های گفتاری مربوط به یک گوینده و اختصاص یک برچسب واحد به آنهاست.

هدف از انجام این پایان نامه طراحی و پیاده سازی یک سیستم بخش بندی و خوشه بندی گوینده با بهره گرفتن از الگوریتم های جدید و همچنین  بهبود نتایج این الگوریتم ها برای این موضوع می باشد. این سیستم باید بطور صحیح نقاط تغییر گوینده را بدون دانستن اطلاعات قبلی از گوینده تشخیص داده و در نهایت تمام قسمت های صوتی مربوط به یک گوینده را در یک خوشه قرار می دهد.

در این پایان نامه، سیستم تشخیص گوینده، از سه مرحله اصلی تشکیل شده است. درمرحله اول قسمت- های غیر گفتاری، از بخش های گفتاری فایل صوتی حذف می شوند، تا دقت و سرعت عملیات سیستم در مراحل بعدی افزایش پیدا کند. سپس فایل گفتاری به بخش هایی همگن که در آن فقط گفتار یک گوینده وجود دارد، تقسیم می شود. در مرحله سوم با بهره گرفتن از خوشه بندی مناسب، بخش های گفتاری مرحله قبل، که متعلق به یک گوینده هستند، در یک خوشه جای می گیرند. جهت پیاده سازی سیستم از چهار نوع بردار ویژگی MFCC root-MFCC, TDC, و root-TDC و سه نوع پایگاه داده استفاده شده است و دقت مرحله بخش بندی 80% بوده است و دقت مرحله خوشه بندی نیز 59% با بهره گرفتن از ماشین بردار پشتیبان بدست آمده است.

فصل اول: معرفی سیستم های تشخیص گوینده

امروزه داده های چند رسانه ای بخش قابل توجهی از دانش انسان را در بر می گیرند. حجم پرونده های چند رسانه ای آرشیو شده در موسسه های مختلف در سال های اخیر افزایش چشمگیری داشته است. دسترسی و وضوح بالای این پرونده ها می تواند کمک شایانی به افرادی کند که در جستجوی اطلاعات باشند. بنابراین عملیات جستجو و بازیابی اطلاعات در این حجم بالا کاری است که خود احتیاج به سیستم کامپیوتری دارد. و درنتیجه یکی از حوزه های تحقیقاتی که به تازگی مورد توجه قرار گرفته است، مربوط به ساختاربندی پرونده- های چند رسانه ای است. در میان این داده ها، اطلاعات صوتی اهمیت بالاتری دارد. زیرا بخش اعظم آرشیوها حاوی داده های صوتی از گزارش های تلویزیونی، رادیویی و همچنین مکالمات تلفنی می باشد. در سالهای اخیر تحقیقات وسیعی در این حوزه آغاز شده و نتایج قابل قبولی نیز حاصل شده است. از دیگر کاربردهای این حوزه در تشخیص مجرم، جدا کردن صحبت های مهم یک شاهد یا متهم در دادگاه و … میتوان اشاره نمود.

در کاربرد صوتی، عمده اطلاعات موجود در پرونده ها، صحبت های تعدادی گوینده است و هدف از سیستم نهایی، پاسخ به این سوال است که چه کسی در چه زمانهایی صحبت کرده است؟ بخش های مختلف این حوزه تحقیقاتی به نامهای مختلفی مانند: قطعه بند گوینده ای[1]، تشخیص گوینده[2] ،رونویسی قوی[3]، و اندیس گذاری گوینده ای[4] نامیده شده اند. از چنین سیستم هایی برای جابجایی راحت در داده های صوتی، در فایل های صوتی طولانی (مانند: اخبار و ملاقات ها و جلسات یک شرکت و …) که متعلق به چند گوینده باشند بهره- برداری می شود. مکالمات و محاسبات رادیویی طولانی از محیط هایی هستند که در آنها چند گوینده حضور داشته و با هم صحبت می کنند. هدف نهایی چنین سیستم هایی، پیاده سازی روش هایی مناسب برای افراز پرونده صوتی به نواحی است که در آنها گوینده ای خاص صحبت کرده باشد. دسترسی راحت به بخش هایی از صحبت یک گوینده توسط این سیستم فراهم می گردد. با داشتن حجم بالایی از داده های صوتی اهمیت این سیستم ها بیشتر می گردد.

با افزایش تعداد مدارک متنی موجود در اینترنت، نیاز به تکنیک هایی نظیر فهرست نگاری متن به منظور تسهیل دسترسی و جستجو در این مدارک افزایش پیدا کرد. نظیر همین نیاز نیز با افزایش تعداد مدارک صوتی نظیر سخنرانی ها، مصاحبه ها و گردهمایی ها و … ایجاد شد. بطور مشخص دسترسی به مدارک صوتی بسیار سخت تر از دسترسی به متن است و گوش دادن به یک فایل صوتی ضبط شده بیشتر از خواندن متن زمان بر است و فهرست نگاری دستی مدارک صوتی در مقایسه با فهرست نگاری متن، مشکل است. راه حل پیشنهادی جهت رفع این مشکل، فهرست نگاری خودکار مدارک صوتی[5] است.

اولین بار سیستم هایی تشخیص گوینده توسط کمپانیNIST در سال 1999 ارائه شد. در سال2001،  پلکان و سیدهارون به همراه گروهشان با بهره گرفتن از کم کردن اثر نویز بر روی سیگنال بهبودهایی در نتایج سیستم دادند و جداسازی بهتر گویندگان را باعث شدند. در سال 2005، بولیان  و کنی با بکارگیری بردارهای ویژگی دیگر (یا ادغام روش های قبلی) و استفاده از مدل های گوسی در سیستم نتایج متفاوتی بدست آوردند. در سال 2005 توسط یاماشیتا و ماتسوناگا با بهره گرفتن از ویژگی های سیگنال صوتی مانند فرکانس پیچ سیگنال، انرژی، فرکانس های ماکزیمم سیگنال، و سه ویژگی دیگر نتایج در قسمت بخش بندی گوینده این سیستم بهبود داده شد.[1] و در سال های بعدی با انجام روش های مختلف برروی قسمت های متفاوت آن تا به امروز این سیستم ها در حال تکمیل شدن و بهتر شدن نتایج بوده اند.

هدف از این پایان نامه، طراحی و پیاده سازی سیستمی است که بتواند در یک فایل صوتی که شامل گفتار چندین گوینده می باشد، تغییر در گوینده را مشخص نماید و تا حد امکان، گفتار هر گوینده را بدون دانستن اطلاعات قبلی از وی، دسته بندی نماید. این سیستم می تواند شامل دو بخش اساسی باشد که عبارتند از:

-بخش بندی گوینده

-خوشه بندی گوینده

کار قسمت بخش بندی[6]، تقسیم سیگنال گفتاری به سگمنت هایی است که تنها شامل گفتار یک گوینده هستند. در مرحله خوشه بندی[7]، شناسایی و دسته بندی بخش های گفتاری مربوط به یک گوینده و اختصاص یک برچسب واحد به آن انجام می شود. این مطلب در بسیاری از کاربردهای گفتاری که مربوط به بازشناسی یا فهرست نگاری[8] گفتار در محیطی که چندین گوینده ممکن است در آن اقدام به سخن گفتن بنمایند، مانند یک جلسه، کنفرانس، اخبار و نظایر آن کاربرد دارد. این کار نه تنها می تواند به سیستم های بازشناسی گفتار پیشرفته جهت بهبود نتایج بازشناسی گروهی کمک نماید بلکه در شناسایی و متن نگاری مکالمه ها نیز به آنها کمک می نماید. همانطور که قبلا نیز ذکر شد، امکان استفاده از آن در فهرست نگاری صوتی که امکان جستجو در فایل های صوتی را فراهم می نماید نیز ممکن است. شکل (1-1) نحوه کار این سیستم را بخوبی نشان می- دهد.

فایل صوتی مورد بررسی یک صوت ضبط شده تک کاناله است که شامل چندین منبع صوتی است. این منابع صوتی  متفاوتند و می توانند شامل چند گوینده، موسیقی، انواع نویز و … باشند. نوع و جزییات منابع صوتی موجود در فایل به ویژگی کاربردی آن فایل بستگی دارد.

بطور کلی سیستم های بخش بندی و خوشه بندی گوینده در سه حوزه زیر دارای کاربرد می باشند:

دادگان اخباری
جلسات ضبط شده
مکالمات تلفنی
همانطور که قبلا نیز اشاره شد این سه حوزه تفاوت هایی مانند کیفیت ضبط صوت (پهنای باند، میکروفون ها و نویز) و میزان و نوع منابع غیرگفتاری، تعداد گویندگان، سبک و

دانلود پایان نامه ارشد : ترکیب وب سرویس‌ها مبتنی بر معیار‌های کیفیت سرویس‌ با بهره گرفتن از رویکرد فرا مکاشفه‌ای

 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده فارسی

با رشد و گسترش معماری سرویس گرا و افزایش روز افزون تعداد وب سرویس‌ها، تقاضا برای استفاده از آن‌ها رشد چشمگیری داشته است. برای پاسخگویی به اکثر فرایندهای تجاری و کسب و کارهای نسبتا پیچیده ممکن است یک سرویس منفرد وجود نداشته باشد، بنابراین بایستی چند سرویس را با یکدیگر ترکیب نموده تا سرویس مناسبی به وجود آید. ترکیب وب سرویس‌ها یکی از مهم‌ترین مسائل در حوزه معماری سرویس گرا می‌باشد هر وب سرویس ممکن است پیاده سازی‌های متفاوت با عملکرد‌های مشابه‌ای داشته باشد اما آن چیزی که موجب تمایز بین سرویس‌های مشابه می‌شود، معیارهای کیفیت سرویس است. در این تحقیق مسئله ترکیب وب سرویس‌ها  با توجه به معیارهای کیفیت سرویس مورد بررسی قرار گرفته و معماری برای ترکیب خودکار وب سرویس‌ها ارائه شده است که در آن در ابتدا کاربران نیازهای عملیاتی و غیرعملیاتی خود را توسط یک واسط کاربری وارد سیستم می‌کنند در ادامه رویکرد فرا مکاشفه‌ای برای ترکیب وب سرویس‌ها توسعه داده شده است تا در یک زمان معقول بهینه‌ترین ترکیب برای برآورده سازی نیازهای کاربران را بیابیم. برای ترکیب وب سرویس‌ها از سه رویکرد فرا مکاشفه‌ای استفاده کردیم; (1) رویکرد جریان آب که دارای اندازه پویای عامل‌های حل است تا ضعف‌های رویکرد‌های جمعیت گرا و نقطه گرا را پوشش دهد، (2) رویکرد رقابت استعماری و (3) رویکرد ژنتیک. هر یک از رویکرد های ارائه شده توسط زبان برنامه نویسی c# پیاده سازی شده و نتایج حاصله از آن‌ها را با یکدیگر مقایسه نمودیم.

كلمات كلیدی فارسی :

وب سرویس، ترکیب وب ‌سرویس، انتخاب وب ‌سرویس، رویکرد‌های فرا مکاشفه‌ای، کیفیت سرویس

 

فهرست مطالب

فصل 1 : مقدمه و كلیات تحقیق.. 1

1-1  مقدمه. 2

1-2  هدف از اجرای طرح. 6

1-3  توجیه ضرورت انجام طرح و اهمیت موضوع. 7

1-4  مدل تحقیق.. 9

1-5  فرضیات مسئله. 10

1-6  چارچوب تحقیق.. 10

فصل 2 : ادبیات و پیشینه تحقیق.. 12

2-1  مقدمه. 13

2-2  مفاهیم پایه. 13

2-2-1  رهیافت‌های یکپارچه سازی سیستم‌های اطلاعاتی.. 13

2-2-2  کاربرد معماری سرویس گرا 14

2-2-3  تعریف معماری سرویس گرا 15

2-2-4  مزایای استفاده از معماری سرویس گرا 17

2-2-4-1  استفاده مجدد. 17

2-2-4-2  کاهش هزینه در یکپارچه سازی.. 19

2-2-4-3  چابکی کسب و کار 19

2-2-5  وب سرویس… 20

2-2-5-1  انتخاب و کشف وب سرویس… 21

2-2-6  ترکیب وب سرویس‌ها 23

2-2-6-1  سرویس مرکب.. 24

2-2-6-2   BPEL. 24

2-2-6-3  چرخه حیات سرویس مرکب.. 25

2-2-6-4  ساختارهای ترکیب وب سرویس… 29

2-2-6-5  محدودیت‌ها در ترکیب وب سرویس‌ها 32

2-2-7  معیارهای کیفیت سرویس… 33

2-2-7-1  انواع معیارهای کیفیت سرویس… 35

2-3  کارهای مرتبط.. 36

2-3-1  چارچوب Boumhamdi و Jarir 36

2-3-2  چارچوب DynamiCoS 37

2-3-3  دیدگاه Chan و Lyu 39

2-3-4  دیدگاه Yang و Chun-Hung 39

2-3-5  چارچوب METEOR 40

2-3-6  چارچوب SODIUM 41

2-3-7   دیدگاه Yau و Yin 42

2-3-9  چارچوب WSSR_Q 43

2-3-10  رویکرد WSMX 45

2-3-11  دیدگاه Chaari و Badr و Biennier 45

2-3-12  دیدگاه MOGA 46

۲-۳-۱۳  جمع بندی از کارهای مرتبط.. 46

فصل 3 : روش تحقیق.. 49

3-1 مقدمه. 50

3-2 معماری ارائه داده شده 50

3-2-1  درخواست سرویس… 52

3-2-2  انتخاب سرویس‌های کاندید. 52

3-2-3  رویکرد ترکیب وب سرویس‌ها 55

3-3  فرمول بندی و بی مقیاس سازی معیار‌های کیفیت سرویس… 56

3-4  محاسبه میزان برازندگی یک سرویس مرکب.. 58

3-5 رویکرد‌های فرا مکاشفه‌ای.. 67

3-5-1  نمایش جواب مسئله. 67

3-5-2  رویکرد ژنتیک… 68

3-5-2-1  ساختار كلی الگوریتم ژنتیك… 69

3-5-2-2  مفاهیم کلیدی الگوریتم ژنتیک… 71

3-5-2-2-1  ایجاد جمعیت اولیه. 71

3-5-2-2-2  عملگر‌های ژنتیک… 71

3-5-2-2-3  انتخاب.. 73

3-5-2-2-4  تابع برازش… 74

3-5-3  رویکرد رقابت استعماری.. 74

3-5-3-1  شکل دهی امپراطوری‌های اولیه. 75

3-5-3-2  حرکت مستعمره‌ها به سمت امپریالیست.. 77

3-5-3-3  جابه جایی موقعیت مستعمره و امپریالیست.. 79

3-5-3-4  قدرت کل یک امپراطوری.. 80

3-5-3-5  رقابت استعماری.. 80

3-5-4  رویکرد جریان آب.. 82

3-5-4-1  عملگرهای جریان آب.. 84

3-5-4-1-1  ایجاد جمعیت اولیه. 85

3-5-4-1-2  انشعاب و حرکت جریان آب.. 85

3-5-4-1-3  ادغام جریان‌ها 88

3-5-4-1-4  تبخیر و بارش… 89

3-5-4-1-5  جستجوی همسایگی.. 89

فصل 4 : محاسبات و یافته‌های تحقیق.. 91

4-1  مقدمه. 92

4-2  تنظیم پارامتر رویکرد های فرا مکاشفه‌ای.. 92

4-3  ارزیابی و کارایی رویکردها 96

4-4  مشاهده نتایج.. 98

4-4-1: تأثیر افزایش تعداد سرویس‌های انتزاعی بر زمان اجرای رویکردهای ارائه داده شده 98

4-4-2  تأثیر افزایش تعداد سرویس‌های واقعی بر زمان اجرای رویکردهای ارائه داده شده 101

4-4-3  مقایسه کارایی رویکرد های فرا مکاشفه‌ای و روش دقیق.. 102

4-4-4  مقیاس پذیری.. 105

4-4-5  کارایی.. 106

فصل 5 : نتیجه گیری و پیشنهادات.. 107

 

5-1  مقدمه. 108

5-2  مزایای رویکرد ارائه شده 109

5-3  عملکرد رویکرد های ارائه شده 110

5-4  تحقیقات آتی.. 112

منابع و مآخذ. 113

 

 

فهرست شکل‌ها

 

شکل 1-1: سه لایه اصلی در معماری سرویس گرا 3

شکل 1-2 : ترکیب سرویس‌ها بر مبنای معیارهای کیفیت سرویس… 5

شکل 1-3 : مراحل انجام تحقیق.. 9

شکل 2-1 : محیط کسب و کار سرویس گرا 17

شکل 2-2 : استفاده مجدد از وب سرویس‌ها در معماری سرویس گرا 18

شکل 2-3 : چابکی کسب و کار در معماری سرویس گرا 20

شکل 2-4 : ترکیب وب سرویس‌ها در جریان کاری.. 24

شکل 2-5 : چرخه حیات سرویس مرکب.. 26

شکل 2-6 : ساختارهای ترکیب وب سرویس‌ها در جریان‌های کاری.. 30

شکل 2-7 : ترکیب وب سرویس‌ها به همراه ساختارشان. 32

شکل 2-8 : معیارهای کیفیت سرویس… 34

شکل 2-9 : فرایند کلی چارچوب Boumhamdi و Jarir. 36

شکل 2-10 : فرایند کلی چارچوب DynamiCoS. 38

شکل 2-11 : فرایند کلی رویکرد انتخاب و رتبه بندی سرویس بر مبنای معیارهای کیفی.. 43

شکل 2-12 : چارچوبی برای انتخاب و رتبه بندی وب سرویس‌ها با در نظر گرفتن کیفیت سرویس… 44

شکل 3-1 : معماری پیشنهادی برای ترکیب پویای سرویس‌های وب مبتنی بر نیازهای کیفی کاربران. 51

شکل 3-2 : شبه کد مربوط به معماری پیشنهادی.. 54

شکل 3-3 : ارزش مجموع معیار‌های کیفی با توجه به ساختار‌های مختلف.. 60

شکل 3-4 : نمای ساده شده از ارزش مجموع معیار‌های کیفی.. 61

شکل 3-5 : نحوه نمایش جواب‌ها در رویکرد‌های فرا مکاشفه‌ای.. 67

شکل 3-6 : ساختار كلی الگوریتم ژنتیك… 70

شکل 3-7 : مثالی از نحوه عملکرد تقاطع دو نقطه‌ای.. 72

شکل 3-8 : اجزای تشکیل دهنده یک کشور (معیار‌های کیفیت سرویس) 76

شکل 3-9 : عملگرهای همانند سازی و جستجوی همسایگی.. 79

شکل 3-10: تغییر جای استعمارگر و مستعمره 80

شكل ‏3-11: کل امپراطوری،پس از تغییر موقعیت‌ها 80

شكل 3-12 : شمای کلی رقابت استعماری.. 81

شکل 3-13 : شبه کد مربوط به الگوریتم فرا ابتکاری رقابت استعماری.. 82

شکل 3-14: نمای کلی رویکرد جریان آب.. 83

شکل 3-15 : عملگر تقاطع یکنواخت پارامتری در رویکرد جریان آب.. 86

شکل 3-16 : نحوه عملکرد عملگر جهش در رویکرد جریان آب.. 87

شکل 3-17 : نحوه عملکرد عملگر جستجو همسایگی.. 90

شکل4-1 : روند تغییرات زمان محاسباتی رویکردهای فرا مکاشفه‌ای با افزایش تعداد سرویس‌های انتزاعی.. 100

شکل4-2 : روند تغییرات زمان محاسباتی رویکردهای فرا مکاشفه‌ای با افزایش تعداد سرویس‌های واقعی.. 102

شکل4-3 :روند تغییرات زمان محاسباتی رویکردهای فرا مکاشفه‌ای و روش دقیق در مسائل با مقیاس کوچک… 104

 

 

 

فهرست جداول

جدول 3-1 : نمادهای بکار رفته در شبه کد و توضیحات مربوط به هر یک از آن‌ها 54

جدول 3-2 : توابع محاسبه ارزش مجموع هر یک از معیار‌های کیفی با ساختار‌های مختلف.. 59

جدول3-3 : مقادیر معیارهای کیفی برای وب سرویس‌های مختلف.. 62

جدول 3-4 : مجموع ارزش ماکسیمم و مینیمم معیار‌های کیفیت سرویس… 64

جدول 3-5 : مقادیر بی مقیاس شده مجموع ارزش معیار‌های کیفیت سرویس… 65

جدول 3-6 : وزن‌های تعیین شده توسط کاربر برای هر یک از معیار‌های کیفیت سرویس… 66

جدول 3-7 : مجموع ارزش نهایی هر یک از معیارهای کیفیت سرویس در یک سرویس مرکب.. 66

جدول 4-1 : سطوح مختلف فاکتورهای در نظر گرفته شده برای رویکرد‌های فرا مکاشفه‌ای.. 93

جدول 4-2 : مقادیر برگزیده برای فاکتورهای در نظر گرفته شده برای رویکرد‌های فرا مکاشفه‌ای.. 94

جدول 4-3 : معیارهای کیفیت سرویس به همراه توضیحات هر یک از آن‌ها 98

جدول 4-4 : میزان برازندگی رویکرد های فرا مکاشفه‌ای با افزایش تعداد سرویس‌های انتزاعی.. 99

جدول 4-5 : میزان برازندگی رویکرد های فرا مکاشفه‌ای با افزایش تعداد سرویس‌های واقعی.. 101

جدول 4-6 : مقایسه میزان برازندگی رویکردهای فرا مکاشفه ای و روش دقیق در مسائل با مقیاس کوچک… 103

 

1-1  مقدمه
امروزه سازمان‌ها به دلیل افزایش جریان اطلاعات در محیط‌های داخل و خارج سازمان و مدیریت این جریان اطلاعات به ناچار باید از مزایای فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی استفاده نمایند. این گونه سیستم‌ها باید با سایر سیستم‌های اطلاعاتی در بخش‌های مختلف سازمان در تعامل و ارتباط باشند. برای دست‌یابی به یکپارچگی در سطح وسیع، سیستم‌های اطلاعاتی باید قابلیت‌هایی نظیر : انعطاف‌پذیری، مقیاس‌پذیری و سازگاری سیستم‌های قدیمی با سیستم جدید را دارا باشند. معماری سرویس گرا[1] (SOA) الگوی جدیدی را در پیاده سازی سیستم‌های اطلاعاتی ارائه می‌دهد و این امکان را به توسعه‌دهندگان سیستم‌ها می‌دهد تا بیشتر تمرکزشان به تحقق ویژگی‌هایی باشد که سازمان‌ به آن‌ها نیاز دارد و این امر توسط پروتکل‌های ارتباطی استاندارد، واسط‌های کاربر، جریان‌های کاری و خدمات مدیریت زیرساخت‌ها صورت می‌پذیرد [2].

در واقع تکامل و رشد معماری سرویس گرا به سازمان‌ها این امکان را می‌دهد تا تمام قابلیت‌های خود را در قالب سرویس ارائه دهند، در این نوع از سازمان‌ها فرآیند‌های کاری از مرز‌های سازمانی فراتر رفته و بین تولید‌کنندگان مواد اولیه، مشتریان و تمامی شرکا ارتباط برقرار می‌کنند.

بعد از رشد چشم‌گیر ارتباطات به دلیل گسترش استفاده از اینترنت معماری سرویس گرا به موضوع مهمی در کسب‌وکار و محافل علمی در دنیا تبدیل شده است. نرم افزار‌های معماری سرویس گرا در حوزه تجارت الکترونیک و یکپارچه‌سازی نرم افزار‌های سازمانی نقش مهمی را ایفا می‌کنند. برای معماری سرویس گرا لایه های متفاوتی را می‌توان در نظر گرفت شکل 1-1 لایه‌های اصلی این معماری را نشان می‌دهد که شامل لایه کسب و کار، لایه سرویس و لایه نرم افزار است [3].

یکی از نقاط قوت معماری سرویس گرا قابلیت آن در همگون سازی عملیات بین سیستم‌های اطلاعاتی ناهمگون می‌باشد. معماری سرویس گرا برای یکپارچه‌سازی و ارتباط بین سیستم‌های اطلاعاتی از وب سرویس‌ها استفاده می‌کند. با پیشرفت معماری سرویس گرا وب سرویس‌ها محبوبیت بسیاری یافته و بسیاری از طرح‌ها و برنامه‌ها تجاری توسط این تکنولوژی صورت می‌پذیرد.

اگرچه پتانسیل واقعی سرویس‌ها و معماری سرویس گرا زمانی مشخص می‌شود که برای پاسخگویی به نیاز جدید مشتریان، ترکیبی از سرویس‌های موجود را در کنار هم قرار دهیم. به عبارت دیگر زمانی ما به ترکیب وب سرویس‌ها[1] نیازمند خواهیم بود که به تنهایی یک سرویس نتواند پاسخگو درخواست‌های پیچیده مشتریان باشد اما با ترکیب نمودن آن‌ها توابع و قابلیت‌های متنوع سرویس‌ها در کنار هم می‌توانند پاسخگو نیاز‌ها و درخواست‌های پیچیده مشتریان باشد [4].

دکتر حیدر محلاتی
 
زمستان 1390
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

چكیده

توصیف اثر دریا و رود در شعر و ادب عربی از موضوعات ناشناختة فن وصف به شمار می‌آید. كتاب «وصف البحر والنّهر فی الشعر العربی» نوشتة حسین عطوان از مهم‌ترین آثاری است كه در زمینة تأثیر دریا و رود در شعر عربی از دورة جاهلی تا پایان دورة عباسی دوم نگاشته شده است. از این رو اثر حاضر، از نوشته‌های مهم در این زمینه محسوب می‌شود كه تا كنون برای پژوهشگران ایرانی ناشناخته بوده‌ است. همین امر ما را بر آن داشت تا به ترجمة این اثر ارزشمند به زبان فارسی اقدام كنیم.

این پژوهش پاسخی است به كسانی كه وجود دریا و مظاهر آن را در شعر عربی انكار نموده‌اند. با این پژوهش می‌توان گفت كه اعراب جاهلی دریا را آزموده و وسایل دریانوردی را شناخته و از ثروت‌های آن بهره‌مند گردیده؛ و این امر از طریق دلایل تاریخی و قرآنی و شعری قابل اثبات است. نگارنده پس از ترجمة این اثر، به بررسی كتاب پرداخته و تا حد امكان نظرات نویسنده و روش او را در تألیف این كتاب مورد نقد و بررسی قرار داده است. در ترجمه این اثر تلاش شده كه در عین وفاداری به متن، ترجمة روان و دقیقی ارائه گردد. همچنین شواهد شعری كتاب اعراب گذاری و به منابع معتبر ارجاع داده شده است. این پژوهش بررسی‌ای مقدماتی برای پژوهش‌های بعدی دربارة اثر دریا در شعر عربی به شمار می‌رود تا اینكه مطالبی كه به صورت مختصر بیان گردیده را به تفصیل بررسی نمایند و به نتایجی مهّم‌تری دست یابند.

 

 

واژگان كلیدی: شعر جاهلی، شعر اموی، شعر عباسی، دریا، رود، وصف.

فهرست مطالب

 

عنوان                               صفحه

Contents

مقدمه 1

سابقه و پیشینة تحقیق 3

تعریف مسأله و بیان سؤال‌های اصلی تحقیق 3

فرضیه‌های تحقیق 4

اهداف تحقیق 4

بیان روش تحقیق 4

فصل اول: كلیات 6

مقدمه‌ای تحلیلی بر كتاب 7

1- 1. در طول تاریخ 11

1- 1- 1. قبل از اسلام 11

1- 1- 2. صدر اسلام و عصر اموی 12

1- 1- 3. عصر عباسی 14

1- 2. دریا در قرآن 15

در بارة نویسنده 17
3- آثار و تألیفات 19

3- 1. تألیفات 19

3-2. پژوهش‌ها 22

4- معرفی كتاب «وصف البحر والنّهر فى الشعر العربی من العصر الجاهلی حتّی العصر العباسی الثانی» 23

4-1. كتاب شناسی 23

4-2. موضوع كتاب 23

4- 3. بخش‌های كتاب 24

4-3 – 1. باب اول: عصر جاهلی 24

4- 3- 2. باب دوم: عصر اموی 26

4- 3- 3. باب سوم: عصر عباسی اول 27

4- 3- 4. باب چهارم: عصر عباسی دوم 28

4- 4. جایگاه كتاب در میان تألیفات دیگر 28

5- بررسی كتاب «وصف البحر والنّهر فى الشعر العربی» 29

5- 1. بررسی ساختار شكلی 29

5- 1- 1. عنوان 29

5- 1- 2. مقدمة كتاب 30

5- 1- 3. فصل بندی كتاب 30

5- 1- 4. مصادر و منابع 31

5- 1- 5. فهرست كتاب 32

5- 2. بررسی محتوایی كتاب 32

5- 2- 1. اسلوب نگارش كتاب 32

5- 2- 2. شیوة نویسنده در تألیف كتاب 34

5- 2- 3. رویكرد نویسنده به موضوع 38

5- 2- 4. ویژگی‌های كتاب 41

فصل دوم: ترجمة كتاب وصف البحر والنهر فى الشعر العربی من العصر الجاهلی حتّی العصر العباسی الثانی 42

مقدمه 43

باب اول: عصر جاهلی 47

 

بخش اول: دیدگاه محققان در بارة توصیف دریا و رود 48

بخش دوم: تشبیه هودج به کشتی 52

بخش سوم: تشبیه محبوب به مروارید و توصیف غوّاصی و غوّاصان 60

بخش چهارم: سفر دریایی بازرگانی و تاریخی 70

بخش پنجم: تشبیه مهارت هنری خود به مهارت ماهی در شنا کردن 74

بخش ششم: موضوعات گوناگون 77

بخش هفتم: تشبیه كرم و بخشش ممدوح به رود پر آب 79

باب دوم: عصر اموی 86

بخش اول: توصیف مسافرت در رودخانه 87

بخش دوم: توصیف ترس از دریانوردی و نبرد دریایی 93

باب سوم: عصر عباسی اول 97

بخش اول: بسنده نمودن شاعران به توصیف سفر در رودخانه 98

بخش دوم: دورة تجدید و رستاخیز ادبی 99

بخش سوم: دورة پیشرفت و تهذیب» 118

بخش چهارم: دورة نضج و كمال 129

باب چهارم: عصر عباسی دوم 134

بخش اول: توصیف مسافرت در رودخانه 135

بخش دوم: توصیف نبرد دریایی 144

«تحلیل و تفسیر» 152

نتیجه‌گیری 153

فهرست منابع نگارنده 155

فهرست منابع كتاب 160

مقدمه
وصف از معروف‌ترین اغراض قدیمی شعر در ادب عربی محسوب می‌شود؛ و آن پایه و اساس شعر عربی تلقّی می‌گردد؛ بدین جهت است كه ابن رشیق قیروانی می‌گوید: «شعر آن است كه اندكی از آن در وصف باشد»[1] زیرا اغراض دیگر شعر همچون مدح، هجا و رثا و… نیز وصف است. از این رو دیوان شاعری نیست كه از فن وصف تهی باشد

توصیف دریا و رود در ادب و شعر عربی یكی از موضوعات مهّم، امّا ناشناختة وصف به شمار می‌رود؛ و شناخت اعراب قدیم نسبت به دریا، از موضوعاتی است كه هنوز نظرات متناقضی در بارة آن ارائه می‌گردد. با اینكه كتاب‌ها و مقالات بسیاری در زمینة شعر عربی نگاشته شده، و از زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده‌اند، امّا با كمال تاسف باید گفت كه اندك مقاله یا كتابی را می‌توان یافت كه به این موضوع بپردازد؛. و برخی از پژوهشگران جدید بر این باورند كه شعر عربی از توصیف دریا و رود تهی است.

كتاب «وصف البحر والنّهر فی الشعر العربی» از محدود كتاب‌هایی است كه به طور مستقیم تاثیر دریا و رود را در شعر عربی از عصر جاهلی تا پایان عصر عباسی دوم بیان می‌كند. با این پژوهش می‌توان گفت كه شعر عربی از زمان نشأتش تا پایان عصر عباسی دوم حتی در دوران معاصر بی‌نصیب از توصیف دریا و رود نبوده؛ و آنچه در شعر عربی آمده حاكی از شناخت و تجربة دقیق آنها نسبت به دریا است؛ و هیچ شكی در آن نیست. بسیاری از اینگونه مباحث را می‌توان با مطالعة این كتاب به دست آورد؛ مباحثی كه با گذشت چندین قرن هنوز تازه به نظر می‌رسند، و همة این موارد انگیزه‌ای بودند برای ترجمة این اثر ارزشمند به زبان فارسی.

نگارنده پس از ترجمة این اثر، به بررسی كتاب پرداخته و تا حد امكان نظرات نویسنده و روش او را در تألیف این كتاب مورد نقد و بررسی قرار داده است؛ سپس از طریق دلایل تاریخی و قرآنی به بررسی شناخت عرب نسبت به دریا، پرداخته است. در ترجمه این اثر تلاش شده كه در عین وفاداری به متن، ترجمة روان و دقیقی ارائه گردد. همچنین شواهد شعری كتاب اعراب گذاری و به منابع معتبر ارجاع داده شده است. روش پژوهشگر بر این بوده كه برای تهیّة مطالب از مآخذ و منابع دست اول و قابل اعتماد بهره جوید؛ و ترجمة لغات را از «لسان العرب»، و شرح اعلام جغرافیایی را از «معجم البلدان»، و شرح اعلام اشخاص را از «وفیات الاعیان» و دیگر منابع معتبر استخراج نماید. این پژوهش مطالعه‌ای مقدماتی برای پژوهش‌های گستردة بعدی در بارة اثر دریا و رود در شعر عربی محسوب می‌شود؛ تا به صورت مفصل‌تر آن را مورد بررسی قرار دهند و به نتایجی مهّم‌تر دست یابند.

نگارنده برای این تلاش اندك ادعای كمال ندارد بلكه به اشتباه و نقصان خود اعتراف می‌كند؛ امّا امیدوار است كه تا اندازه‌ای برای دانش‌پژوهان ادب عربی مفید باشد؛ و راهگشای آنها در این عرصه باشد.

ضرورت انجام تحقیق

سالانه در كشور ما كتاب‌ها و متون بسیاری از زبان‌های مختلف به فارسی ترجمه می‌شوند؛ كه از میان ترجمة عربی به فارسی و بالعكس سهم اندكی را از آن خود كرده؛ در صورتی كه ترجمه، مهّم‌ترین راه بهره‌مندی از دانش و تمدن دیگر ملّت‌ها است؛ و در میان علوم انسانی از اهمیّت بسزایی برخوردار است.

از طرف دیگر با اینكه كتاب‌ها و مقالات فراوانی در زمینة شعر عربی نگاشته شد، و از زوایای مختلف آن را مورد بررسی قرار داده‌اند؛ امّا متاسفانه كمتر پژوهشی می‌بینیم كه

دکتر حیدر محلاتی
 
 
زمستان 1390
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چكیده

توصیف اثر دریا و رود در شعر و ادب عربی از موضوعات ناشناختة فن وصف به شمار می‌آید. كتاب «وصف البحر والنّهر فی الشعر العربی» نوشتة حسین عطوان از مهم‌ترین آثاری است كه در زمینة تأثیر دریا و رود در شعر عربی از دورة جاهلی تا پایان دورة عباسی دوم نگاشته شده است. از این رواثر حاضر، از نوشته‌های مهم در این زمینه محسوب می‌شود كه تا كنون برای پژوهشگران ایرانی ناشناخته بوده‌ است. همین امر ما را بر آن داشت تا به ترجمة این اثر ارزشمند به زبان فارسی اقدام كنیم.

این پژوهش پاسخی است به كسانی كه وجود دریا و مظاهر آن را در شعر عربی انكار نموده‌اند.با این پژوهش می‌توان گفت كه اعراب جاهلی دریا را آزموده و وسایل دریانوردی را شناخته و از ثروت‌های آن بهره‌مند گردیده؛ و این امر از طریق دلایل تاریخی و قرآنی و شعری قابل اثبات است.نگارنده پس از ترجمة این اثر، به بررسی كتاب پرداخته و تا حد امكان نظرات نویسنده و روش او را در تألیف این كتاب مورد نقد و بررسی قرار داده است. در ترجمه این اثر تلاش شده كه در عین وفاداری به متن، ترجمة روان و دقیقی ارائه گردد. همچنین شواهد شعری كتاب اعراب گذاری و به منابع معتبر ارجاع داده شده است. این پژوهش بررسی‌ایمقدماتی برای پژوهش‌های بعدی دربارة اثر دریا در شعر عربی به شمار می‌رود تا اینكه مطالبی كه به صورت مختصر بیان گردیده را به تفصیل بررسی نمایند و به نتایجی مهّم‌تریدست یابند.

 

 

واژگان كلیدی: شعر جاهلی، شعر اموی، شعر عباسی، دریا، رود، وصف.

 

فهرست مطالب

 

عنوان                               صفحه

Contents

مقدمه 1

سابقه و پیشینة تحقیق 3

تعریف مسأله و بیان سؤال‌های اصلی تحقیق 3

فرضیه‌های تحقیق 4

اهداف تحقیق 4

بیان روش تحقیق 4

فصل اول: كلیات 6

مقدمه‌ای تحلیلی بر كتاب 7

1- 1. در طول تاریخ 11

1- 1- 1. قبل از اسلام 11

1- 1- 2. صدر اسلام و عصر اموی 12

1- 1- 3. عصر عباسی 14

1- 2. دریا در قرآن 15

در بارة نویسنده 17
3- آثار و تألیفات 19

3- 1. تألیفات 19

3-2. پژوهش‌ها 22

4- معرفی كتاب «وصف البحر والنّهر فى الشعر العربی من العصر الجاهلی حتّی العصر العباسی الثانی» 23

4-1. كتاب شناسی 23

4-2. موضوع كتاب 23

4- 3. بخش‌های كتاب 24

4-3 – 1. باب اول: عصر جاهلی 24

4- 3- 2. باب دوم: عصر اموی 26

 

4- 3- 3. باب سوم: عصر عباسی اول 27

4- 3- 4. باب چهارم: عصر عباسی دوم 28

4- 4. جایگاه كتاب در میان تألیفات دیگر 28

5- بررسی كتاب «وصف البحر والنّهر فى الشعر العربی» 29

5- 1. بررسی ساختار شكلی 29

5- 1- 1. عنوان 29

5- 1- 2. مقدمة كتاب 30

5- 1- 3. فصل بندی كتاب 30

5- 1- 4. مصادر و منابع 31

5- 1- 5. فهرست كتاب 32

5- 2. بررسی محتوایی كتاب 32

5- 2- 1. اسلوب نگارش كتاب 32

5- 2- 2. شیوة نویسنده در تألیف كتاب 34

5- 2- 3. رویكرد نویسنده به موضوع 38

5- 2- 4. ویژگی‌های كتاب 41

فصل دوم: ترجمة كتاب وصف البحر والنهر فى الشعر العربی من العصر الجاهلی حتّی العصر العباسی الثانی 42

مقدمه 43

باب اول: عصر جاهلی 47

بخش اول: دیدگاه محققان در بارة توصیف دریا و رود 48

بخش دوم: تشبیه هودج به کشتی 52

بخش سوم: تشبیه محبوب به مروارید و توصیف غوّاصی و غوّاصان 60

بخش چهارم: سفر دریایی بازرگانی و تاریخی 70

بخش پنجم: تشبیه مهارت هنری خود به مهارت ماهی در شنا کردن 74

بخش ششم: موضوعات گوناگون 77

بخش هفتم: تشبیه كرم و بخشش ممدوح به رود پر آب 79

باب دوم: عصر اموی 86

بخش اول: توصیف مسافرت در رودخانه 87

بخش دوم: توصیف ترس از دریانوردی و نبرد دریایی 93

باب سوم: عصر عباسی اول 97

بخش اول: بسنده نمودن شاعران به توصیف سفر در رودخانه 98

بخش دوم: دورة تجدید و رستاخیز ادبی 99

بخش سوم: دورة پیشرفت و تهذیب» 118

بخش چهارم: دورة نضج و كمال 129

باب چهارم: عصر عباسی دوم 134

بخش اول: توصیف مسافرت در رودخانه 135

بخش دوم: توصیف نبرد دریایی 144

 

چکیده

درک عواملی که منجر به موفقیت یا شکست در امتحانات مسئله ای جالب و چالش برانگیز است.مفاهیم مرتبط، تجزیه و تحلیل عوامل موفقیت در امتحانات، ممکن است به درک و به طور بالقوه به بهبود پیشرفت تحصیلی کمک کند.بنابراین در این پژوهش ضمن مروری کلی بر داده کاوی و ویژگی های اصلی یک داشبورد مدیریتی کارا، سعی بر این است تا یک مطالعه موردی بر روی پایگاه داده های دانشگاه های سراسری و آزاد استان قم صورت گیرد تا پیشرفت تحصیلی دانشجویان پیش بینی گردد.

در این پژوهش ابتدا توسط الگوریتم k-means خوشه بندی صورت گرفته است و با بهره گرفتن از شاخص ارزیابی SSE ، تعداد خوشه بهینه تعیین گردیده است. بنابراین تعداد خوشه بهینه برای دانشجویان چهار خوشه می باشد و سپس خوشه ها با روش های پیش بینی داده کاوی از جمله شبکه عصبی و درخت تصمیم C5 که از پرکاربردترین و دقیق ترین روش های پیش بینی می باشند، پیش بینی شده اند و درنهایت با بهره گرفتن از نتایج این روش ها، شاخص های مناسب یافت شدند و به صورتی روشن در یک داشبورد نمایش داده شدند.

 

واژه‌های کلیدی:داده کاوی آموزشی، شبکه عصبی، خوشه بندی، درخت تصمیمC5، داشبورد.

 

فهرست مطالب

فصل اول: 1

1-1-مقدمه. 2

1-2-تعریف مساله و بیان سوال های اصلی تحقیق. 3

1-3-ضرورت انجام تحقیق. 6

1-4-هدف‌ها و کاربردهای مورد انتظار از انجام تحقیق. 7

1-5-جنبه جدید بودن و نوآوری طرح. 7

1-6-قلمرو مکانی و زمانی تحقیق. 8

1-7-روش تجزیه و تحلیل داده‌ها 8

1-8-ساختار تحقیق. 8

1-9-تعاریف و اصطلاحات.. 9

1-10-نتیجه گیری.. 12

فصل دوم: 122

2-1- مقدمه. 133

2-2-انگیزه‌های کاوش داده 13

2-3-نیاز به داده‌کاوی.. 15

2-4- چالش‌های داده‌کاوی.. 16

2-4-1- چالش‌های اولیه. 17

2-4-2- چالش‌های ثانویه. 18

2-5-معرفی داده‌کاوی.. 19

2-5-1-منشاُ علمی.. 21

2-5-2- معماری سیستم داده‌کاوی.. 21

2-5-3- مراحل عملیات داده‌کاوی.. 23

2-5-3-1-آماده‌سازی داده 23

2-5-3-2-یادگیری مدل. 24

2-5-3-3-ارزیابی و تفسیر مدل. 25

2-6- محدودیت‌های داده‌کاوی.. 25

2-7- قابلیت‌های داده‌کاوی.. 26

2-8- روش‌های یادگیری مدل در داده‌کاوی.. 26

2-8-1- روش‌های پیش‌بینی.. 26

2-8-1-1- دسته‌بندی.. 27

2-8-1-2- رگرسیون. 27

2-8-1-3-تشخیص انحراف.. 28

2-8-2- روش‌های توصیفی.. 29

2-8-2-1- خوشه‌بندی.. 30

2-8-2-2- کشف قوانین انجمنی.. 32

2-8-2-3- کشف الگوهای ترتیبی.. 32

2-9- فنون داده‌کاوی.. 32

2-9-1- یافتن خودکارخوشه‌ها 34

2-9-1-1-نقاط قدرت این روش… 34

2-9-1-2-نقاط ضعف… 34

2-9-1-3- کاربرد. 34

2-9-2- درخت‌های تصمیم‌گیری و استقرا قاعده‌ای.. 35

2-9-2-1-نقاط قوت.. 35

2-9-2-2-نقاط ضعف روش درخت‌تصمیم‌گیری.. 35

2-9-2-3-کاربرد. 36

2-9-3- شبکه‌های عصبی.. 36

2-9-3-1- نقاط قوت شبکه‌های عصبی مصنوعی.. 36

2-9-3-2- نقاط ضعف شبکه‌عصبی.. 37

2-9-3-3-کاربرد. 37

2-10- درجه‌بندی فنون مختلف داده‌کاوی از جهت سختی و آسانی.. 37

2-11-تعریف داشبورد. 38

2-12- سابقه تحقیق. 43

2-12-1- سابقه داده‌کاوی.. 43

2-12-2- سابقه داشبورد. 47

2-13 بررسی مراحل داشبورد در چند نمونه. 49

2-14-نتیجه گیری.. 50

فصل سوم: 51

3-1- مقدمه. 52

3-2- چارچوب تحقیق. 53

3-3- روش تحقیق. 54

3-3-1- طبقه‌بندی تحقیق برمبنای هدف.. 54

3-3-2- طبقه بندی تحقیق بر مبنای روش… 54

3-3-3- طبقه‌بندی تحقیق بر مبنای نوع داده‌ها 55

3-4- جامعه آماری.. 55

3-5- نمونه‌گیری.. 56

3-5-1- روش نمونه‌گیری.. 56

3-6- روش ها و ابزار گردآوری و تحلیل داده‌ها 56

3-7- ساختار اجرایی تحقیق. 57

3-7-1- ساختار اجرایی بخش اول تحقیق. 58

3-7-1-1- درک مساله. 59

3-7-1-2- شناخت داده‌ها 60

 

3-7-1-3- آماده سازی داده‌ها 61

3-7-1-4- مدل‌سازی.. 61

3-7-1-5- ارزیابی نتایج. 62

3-7-1-6- بکارگیری مدل. 62

3-8- تحلیل خوشه‌ای.. 63

3-9- الگوریتم  k-means. 64

3-10-شبکه‌عصبی.. 65

3-10-1- معماری شبکه. 66

3-11-درخت‌تصمیم. 67

3-12- شاخص مقایسه نتایج خوشه‌بندی با رویکردهای مختلف… 69

3-12-1- شاخص مجموع خطای مربعی.. 69

3-13- ابزار‌های داده‌کاوی.. 69

3-14- بخش دوم ساختار اجرایی تحقیق. 70

3-14-1- شناسایی شاخص… 70

3-14-2- پیاده‌سازی داشبورد. 70

3-15- ابزار پیاده‌سازی داشبورد. 71

3-16- نتیجه‌گیری.. 71

فصل چهارم: 73

4-1-مقدمه. 74

4-2-فرآیند داده‌کاوی.. 74

4-2-1-درک مساله. 74

4-2-2-شناخت داده‌ها 75

4-2-2-1- داده‌ها 75

4-2-2-2- انتخاب داده‌ها 75

4-2-3- آماده سازی و پیش پردازش داده‌ها 76

4-2-3-1- آماده سازی داده‌ها 76

4-2-3-2-پیش پردازش داده‌ها 77

4-2-4-مدل‌سازی.. 82

4-2-4-1-خوشه‌بندی.. 83

4-2-4-2- خوشه‌بندی k-means. 83

4-2-4-3- پیش‌بینی خوشه‌ها 84

4-2-4-4- پیش‌بینی با شبکه‌عصبی.. 85

4-2-4-5- پیش‌بینی با درخت‌تصمیم C5. 85

4-2-5- ارزیابی.. 88

4-2-6- به‌کارگیری مدل. 89

4-3- فرآیند طراحی و پیاده‌سازی داشبورد. 89

4-3-1- شناسایی شاخص… 89

4-4- نتیجه‌گیری.. 93

فصل پنجم: 94

5-1- مقدمه. 95

5-2- مروری برفصل‌های گذشته. 95

5-3- دستاوردها و نوآوری‌های تحقیق. 96

5-4- پیشنهادات برای تحقیق‌های آتی.. 97

5-5- محدودیت‌های تحقیق. 98

فهرست منابع. 99

 

 

فهرست جداول

جدول2-1 درجه‌بندی فنون مختلف داده‌کاوی.. 38

جدول 2-2 تعاریف داشبورد در مرور ادبیات.. 38

جدول 2-3 مراحل طراحی داشبورد. 49

جدول3-1 الگوریتم خوشه‌بندی.. 65

جدول 4-1 اقلام اطلاعات فردی دانشجویان. 78

جدول 4-2 اقلام اطلاعاتی معدل دانشجویان. 79

جدول 4-3 اقلام اطلاعاتی دانشگاهی دانشجویان. 79

جدول 4-4 نرخ پارامتر SSE به ازای تعداد خوشه‌ها در k-means. 84

جدول 4-5 پیش بینی با بهره گرفتن از روش شبکه‌عصبی.. 85

جدول 4-6 دسته‌بندی معدل‌‌ها 86

جدول 4-7 پیش بینی با بهره گرفتن از روش درخت تصمیمC5. 87

جدول 5-1 دقت پیش‌بینی‌های انجام شده 97

 

 

فهرست شکل‌ها و نمودارها

شکل 1-1-ساختار تحقیق.. 9

شکل2-1: قیاس رشد حجم داده با رشد تعداد تحلیل‌گران داده 15

شکل 2-2 سلسله مراتب داده تا خرد. 20

شکل 2-3 معماری یک سیستم داده‌کاوی.. 22

شکل 2-4 ساختار داده‌کاوی آموزشی.. 44

شکل 3-1 مراحل اصلی پیشنهادی برای اجرای تحقیق. 53

شکل 3-2  استاندارد جهانی CRISP. 59

شکل 4-1 بخشی از ارتباط داده‌ای جداول. 77

نمودار 4-1 میزان استفاده تکنیک‌های پیش‌پردازش داده 81

شکل 4-2بخشی از داده‌ها در نرم‌افزار Excel 82

شکل 4-3 تعداد رکوردها در هر خوشه. 84

شکل 4-5 اهمیت فیلدها در پیش‌بینی معدل ترم شش دانشجویان. 88

شکل4-6 پیشرفت تحصیلی دانشجویان ورودی سال 1371. 91

شکل4-7 پیشرفت تحصیلی دانشجویان ورودی سال 1381. 91

شکل 4-8 پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان فاقد شغل ورودی سال 1381. 92

شکل 4-9 پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانشجویان شاغل در سازمان‌های دولتی ورودی سال 1381  93

 

 

فصل اول:
مقدمه و كلیات تحقیق
 

 

1-1-مقدمه
پیش‌‌‌‌بینی آینده در زمینه‌های مختلف همواره برای انسان جالب و جذاب بوده است. با اطمینان می‌توان گفت که پیش‌‌‌‌بینی آینده و روند تغییرات در همه‌ی حوزه‌ها از دغدغه‌های اصلی و همیشگی مدیران سطح بالا و میانی می‌باشد. اما همواره مشکلات فراوانی در برابر آن وجود داشته است که انجام پیش‌‌‌‌بینی‌های دقیق و قابل اعتماد را تقریباً غیرممکن نموده است (توحیدی- مقدم و فرهادی، 1391). در سالهای اخیر با توجه به جذابیت‌هایی که در زمینه داده‌کاوی و همچنین پیش‌‌‌‌بینی که یکی از اهداف داده‌کاوی